Η Κατερίνα Βούρκα από το 1999 προσφέρει τις υπηρεσίες τις ως μεταφράστρια στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Έκανε την ανθολόγηση και την μετάφραση στην ποιητική συλλογή “Στο ρου του ποταμού“. Στη δίγλωσση αυτή ανθολογία, παρουσιάζονται μαζί με την ελληνική απόδοση τα κινεζικά ιδεογράμματα καθώς και η λατινική τους μεταγραφή (πινγίν), δίνοντας τη δυνατότητα στον αναγνώστη να απολαύσει την απλότητα της κινεζικής γραφής σαν φυσικές παραστάσεις που βαθμιαία εξελίσσονται σε τέχνη, αλλά και να αναπτύξει επαφή με τη γλώσσα εκατομμυρίων ανθρώπων με ύπαρξη, πολιτισμό και παράδοση πολλών χιλιετηρίδων.

Στο ρου του ποταμού

Ανθολογία κινεζικής ποίησης των δυναστειών Τανγκ και Σονγκ

ανθολόγηση: Κατερίνα Βούρκα
μετάφραση: Κατερίνα Βούρκα

Παπασωτηρίου, 2015

  • Τι είναι πιο δύσκολο, να μάθει να γράφει κάποιος την κινεζική γλώσσα ή να την μιλάει;

Ξεκίνησα να μαθαίνω την κινεζική γλώσσα πριν από εννέα περίπου χρόνια στο Ινστιτούτο Κομφούκιος των Βρυξελλών. Αμέσως άρχισα με ζήλο τη σπουδή της και παράλληλα να μαθαίνω φράσεις για να εξοικειωθώ με τη γλώσσα προκειμένου να αντιληφθώ το πνεύμα και τη δομή της. Διακρίνεται – και εκεί έγκειται η δυσκολία της – από τέσσερις τόνους: έναν μακρύ τόνο σαν την περισπωμένη, έναν τόνο σαν την οξεία που ανεβαίνει, έναν κοίλο τόνο που σημαίνει ότι ο ήχος πρέπει να είναι συρτός, καθώς και έναν τέταρτο τόνο που κατεβαίνει, περίπου σαν τη δική μας τη βαρεία. Η σημασία των λέξεων αλλάζει ανάλογα με τον τονισμό, με επακόλουθο να έχεις τεταμένη την προσοχή σου στην εκφορά μιας φράσης ώστε να γίνεις κατανοητός. Οι κινέζοι πάντως δείχνουν κατανόηση με τους ξένους.
Επίσης, ορισμένα ιδεογράμματα εάν αναλυθούν μας οδηγούν στον αρχαίο τρόπο ζωγραφικής απεικόνισης των βασικών στοιχείων (ο ήλιος, η σελήνη, ο άνθρωπος που περπατάει, το άλογο, το χέρι, το μαχαίρι, κλπ.). Η κινεζική γλώσσα στηρίζεται βεβαίως στην πειθαρχία καθώς και στην αδιάλειπτη και συνειδητή ενασχόληση ώστε να μπορούν να αποτυπωθούν στη σκέψη μας τα ιδεογράμματα και να μην κατατριβόμαστε με το περιεχόμενο της ερμηνείας τους. Θυμάμαι ότι ένιωσα σοκ όταν πήρα στα χέρια μου για πρώτη φορά μια κινεζική εφημερίδα ή πάλι όταν άνοιξα μια κινεζική ιστοσελίδα και χρειάστηκα μισή ημέρα για να αποκρυπτογραφήσω ένα ολόκληρο άρθρο. Αποτελεί ωστόσο ισχυρό κίνητρο ότι η κινεζική γλώσσα ομιλείται από εκατομμύρια ανθρώπους και ότι η γνώση της σου ανοίγει ένα παράθυρο για την κατανόηση ενός εκθαμβωτικού πολιτισμού. Τέλος, μέσα από την εκμάθηση της γλώσσας γνώρισα και μπόρεσα να απολαύσω τη λογοτεχνική της κληρονομιά και θέλησα στη συνέχεια να μεταδώσω τη συγκίνηση που ένιωσα εκδίδοντας την ανθολογία των ποιημάτων των δυναστειών Τανγκ και Σονγκ.

  • Λέτε ότι η απλότητα των ιδεογραμμάτων της κινεζικής γλώσσας σας αιχμαλώτισε, από την άλλη όμως παραδέχεστε ότι είναι μια πάρα πολύ δύσκολη γλώσσα στην κατανόησή της;

Σε ό,τι αφορά τη δυσκολία της, υποθέτω ότι κάτι παρόμοιο ισχύει και για τους ξένους με τα ελληνικά. Η εκμάθηση της νεοελληνικής ή της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (στα σχολεία κλασικού προσανατολισμού ή στις φιλοσοφικές σχολές του εξωτερικού) είναι εξίσου δύσκολη. Δεν είναι τυχαίο ότι στα γαλλικά ή στα αγγλικά ή και σε άλλες γλώσσες, όταν κάποιος δεν καταλαβαίνει κάτι, χρησιμοποιεί εκφράσεις του τύπου “αυτό είναι σαν τα ελληνικά για μένα” ή “κινέζικα μου μιλάς;”.

  • Μιλάτε 5 γλώσσες; Ποια είναι η αγαπημένη σας;

Από όλες τις γλώσσες που γνωρίζω και ομιλώ, ξεχωρίζω φυσικά την ελληνική γλώσσα που είναι η μητρική μου και την οποία αγαπώ και θαυμάζω απεριόριστα, αφού επιπλέον είναι γλώσσα διαχρονική, πλούσια σε νοήματα και εκφράσεις και έχει μαθηματική δομή. Δεύτερη στη σειρά έρχεται η γαλλική γλώσσα την οποία εκτιμώ ως εξαιρετικά εύηχη, αναλυτική και λογοτεχνική. Λόγω της φύσης της δουλειάς μου που σχετίζεται με τις γλώσσες τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες γλώσσες είναι ωραίες, αρκεί να ξέρει κανείς να τις μιλά σωστά.

  •  Θα μπορούσατε να ζήσετε σε μια χώρα με τον πολιτισμό και την κουλτούρα της Κίνας;

Έχω ταξιδέψει στην Κίνα και αν μου παρουσιαζόταν η ευκαιρία θα μπορούσα να μείνω για ένα διάστημα και να εργαστώ είτε στο Πεκίνο είτε στη Σαγκάη. Ο πολιτισμός της Κίνας είναι πολύ διαφορετικός από το δικό μας, έχω όμως την εντύπωση ότι με την παγκοσμιοποίηση η κατάσταση βαθμηδόν αλλάζει. Εδώ στη Δύση για παράδειγμα, οι αντιλήψεις μας έχουν εμποτιστεί από τις βασικές αρχές για τα δικαιώματα του ανθρώπου, ενώ στην Κίνα εξακολουθούν να έχουν μεγάλη απήχηση τα διδάγματα του Κομφούκιου, δηλ. ο απόλυτος σεβασμός στον μονάρχη ο οποίος από την πλευρά του οφείλει να μεριμνά για την ευημερία των υπηκόων του.

  • Σκοπεύετε να επιστρέψετε πίσω στην Ελλάδα, δεδομένων και των καταστάσεων που βιώνει ο ελληνικός λαός σήμερα ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης;

Δεδομένου ότι είμαι υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μπορέσω να επιστρέψω στην Ελλάδα όταν συνταξιοδοτηθώ. Αλλά έχω καιρό ακόμη για να το σκεφτώ. Το διάστημα που είμαι στην Ελλάδα για τις διακοπές μου, επικεντρώνομαι στα θετικά στοιχεία της χώρας μας που είναι πάρα πολλά. Ο τόπος μας είναι πανέμορφος, ηλιόλουστος, με πολυποίκιλο φυσικό ανάγλυφο και αποτελεί για μένα αστείρευτη πηγή έμπνευσης σε όλα τα επίπεδα.

sto rou tou potamou

Λίγα λόγια για την Ανθολογία κινεζικής ποίησης

Η ποίηση των δυναστειών Τανγκ και Σονγκ (618-1279) αποτελεί χρυσή εποχή για τον κινεζικό πολιτισμό και σημαντική συμβολή στην παγκόσμια λογοτεχνία. Την περίοδο αυτή, η Κίνα γνωρίζει εκπληκτική άνθιση στα γράμματα, τις τέχνες και την οικονομία. Στη δυναστεία των Τανγκ και μόνο, καταγράφονται πάνω από 50.000 ποιήματα και 2.500 ποιητές με γνωστότερους τους Λι Πο, Του Φου και Του Μου.

Στη δίγλωσση αυτή ανθολογία, παρουσιάζονται μαζί με την ελληνική απόδοση τα κινεζικά ιδεογράμματα καθώς και η λατινική τους μεταγραφή (πινγίν), δίνοντας τη δυνατότητα στον αναγνώστη να απολαύσει την απλότητα της κινεζικής γραφής σαν φυσικές παραστάσεις που βαθμιαία εξελίσσονται σε τέχνη, αλλά και να αναπτύξει επαφή με τη γλώσσα εκατομμυρίων ανθρώπων με ύπαρξη, πολιτισμό και παράδοση πολλών χιλιετηρίδων.

IMG_2114

Λίγα λόγια για την Κατερίνα Βούρκα

Γεννήθηκα, μεγάλωσα και σπούδασα στην Αθήνα.
Μετά το πέρας των σπουδών μου στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών προσλήφθηκα το 1993 κατόπιν εξετάσεων από τη Γενική Γραμματεία της Ομάδας Κρατών που συγκροτούσαν το Σένγκεν για να εργαστώ στις Βρυξέλλες ως διερμηνέας για τις ανάγκες της διεθνούς αυτής Ένωσης Κρατών.
Εν συνεχεία, από το 1999 και έκτοτε προσφέρω τις υπηρεσίες μου ως μεταφράστρια στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είχα πάντα μια έλξη για τις ξένες γλώσσες, αφού θεωρούσα ότι μια γλώσσα είναι ένα συμβολικό σύστημα μέσω του οποίου οι άνθρωποι επικοινωνούν μεταξύ τους και μεταδίδουν την κουλτούρα τους.
Η απλότητα των ιδεογραμμάτων της κινεζικής γλώσσας σαν φυσικές παραστάσεις που βαθμιαία εξελίσσονται σε τέχνη, με αιχμαλώτισαν. Επιπλέον, αποτελεί ερέθισμα ότι είναι η μητρική γλώσσα εκατομμυρίων ανθρώπων, με ύπαρξη, πολιτισμό και παράδοση πολλών χιλιετηρίδων.
Η κινεζική γλώσσα είναι η αποκρυστάλλωση της εκθαμβωτικής κουλτούρας που αναπτύχθηκε αδιάλειπτα για 5.000 χρόνια, πολλοί δε θησαυροί της παραμένουν ανεξερεύνητοι.
Σπουδάζοντας την κινεζική γλώσσα διαπίστωσα ότι :
Είναι επιστημονική γλώσσα, ακριβής και περιεκτική.
Είναι η παλαιότερη και σταθερότερη γλώσσα, μη υποκείμενη σε φωνητικές μεταβολές λόγω των ιδεογραμμάτων της.
Είναι γλώσσα φιλοσοφική έχοντας πολλά ιδεογραφικά στοιχεία, που σημαίνει ότι οι λέξεις σχηματίζονται από το νόημά τους.
Είναι γλώσσα ποιητική, καθότι δημιουργεί ένα είδος ποίησης από το συνδυασμό της απαγγελίας της με ορισμένη νοηματοδότηση.
Η χρυσή εποχή της κινεζικής ποίησης τοποθετείται στην περίοδο της δυναστείας των Τανγκ. Καταγράφονται τότε πάνω από 50.000 ποιήματα, κυρίως λυρικά τετράστιχα, και γύρω στους 2.500 ποιητές, με γνωστότερους τους Λι Πάι, Του Μου και Του Φου.
Η ποίηση μαζί με την καλλιγραφία και τη ζωγραφική αποτελούσαν απαραίτητες δεξιότητες για τους αξιωματούχους και τους διανοούμενους της εποχής και την ανέλιξή τους στα ανώτερα κλιμάκια της διοικητικής ιεραρχίας.
Η εκμάθηση της κινεζικής είναι πολύ δύσκολη υπόθεση και απαιτεί πειθαρχία και συνεχή ενασχόληση. Τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα είναι πολύτιμη βοήθεια.
Για την καθημερινή επικοινωνία απαιτείται ένα λεξιλόγιο 3.000 περίπου χαρακτήρων. Εκτός από τη γλώσσα ασχολούμαι με την κινεζική καλλιγραφία και ασκούμαι στο Τάι Τσι, μια ήπια και χαλαρωτική κινεζική γυμναστική.
Η Κίνα σήμερα αποτελεί υπολογίσιμο και σεβαστό παράγοντα διεθνώς. Η παγκοσμιοποίηση έχει επηρεάσει και την Κίνα τόσο σε πολιτιστικό όσο και σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Η ευημερία των πολιτών της πρέπει να διασφαλίζεται από το καθεστώς και αυτό παραμένει μια διαρκής πρόκληση για τις πολιτικές που εφαρμόζονται.
Η υψηλή δημιουργικότητα που συμπορεύεται με τη μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά της δημιουργούν αυξημένες προσδοκίες για το μέλλον της Κίνας.