Συγγραφέας του βιβλίου «Καρέ Ιστορίας. Αγώνες των Ελλήνων 1821 – 1923»

Ούτε ο χρόνος, ούτε η σκόνη αλλά ούτε και η λησμονιά κατάφεραν να εμποδίσουν να έρθει στο φως ένας πραγματικός θησαυρός ιστορικής γνώσης που κρύβει μέσα του το βιβλίο «Καρέ Ιστορίας. Αγώνες των Ελλήνων 1821 – 1923» της Δρ. Δήμητρας Καμαρινού, που έχουμε τη χαρά και την τιμή να παρουσιάζουμε σήμερα στο Vivlio-life.
Από το 1900 εμπλούτιζε με καρτ ποστάλ το άλμπουμ του ο φιλόλογος και Γυμνασιάρχης Σωτήρης Καμαρινός. Πολύγλωσσος και συστηματικός μελετητής της αρχαιολογίας και της φιλολογίας καθώς ήταν ο πρόγονός της, κατάφερε να δημιουργήσει ένα σπουδαίο αρχείο με φωτογραφικά ντοκουμέντα της εποχής. Η βιβλιοθήκη στο κλειδωμένο αρχοντικό του συλλέκτη στα ορεινά της Λακωνίας κρατούσε ασφαλές το άλμπουμ και τον θησαυρό που έκρυβε, τουλάχιστον για μισό αιώνα. Μέχρι τη στιγμή που με δέος το κράτησε στα χέρια της η συγγραφέας. Ήταν εκείνη που θα καταλάβαινε από την πρώτη στιγμή την αξία και τη σπουδαιότητά του. «Είχα στα χέρια ένα υλικό που προσφερόταν όσο τίποτε άλλο για να γίνει ένα ευανάγνωστο και συναρπαστικό για τον αναγνώστη βιβλίο Ιστορίας. Με όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζει για να καταλάβει πώς δημιουργήθηκε η σημερινή Ελλάδα και τι να περιμένει από τους γείτονές μας», σημειώνει η συγγραφέας. Μέσα από την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξή της μας καλεί να γίνουμε γνώστες της Ιστορίας μας. «Όπως ανασκάπτουμε τα γεγονότα της παιδικής μας ηλικίας και τα τραύματα για να κατανοήσουμε το παρόν μας και να βιώσουμε ένα καλύτερο μέλλον, έτσι χρειάζεται να κάνουμε και με την Ιστορία της χώρας μας. Να την γνωρίσουμε».

Ένα βιβλίο οπτικοποιημένης ιστορίας που φωτίζει μέσα από ιστορικά επιστολικά δελτάρια (καρτ ποστάλ) σημαντικά κεφάλαια για την απελευθέρωση των περιφερειών της σημερινής Ελλάδας και το πώς επεκτάθηκε στα σημερινά της σύνορα. Τα ιστορικά γεγονότα που περικλείονται στις δυο χρονολογίες του εξωφύλλου είναι πολλά. Ξεναγήστε μας σ’ αυτά, με τίτλους.
Δεν φανταζόμουνα ότι εκείνο το σκονισμένο άλμπουμ του 1900 έκρυβε τέτοιο θησαυρό. Το βιβλίο δημιουργήθηκε μέσα από μία αρχειακή «ανασκαφή» που πραγματοποίησα στην συλλογή ιστορικών καρτ ποστάλ – φωτογραφιών του προγόνου μου Σωτηρίου Καμαρινού (1875-1963), Γυμνασιάρχη και διηγείται καρέ καρέ μέσα από αρχειακά φωτογραφικά ντοκουμέντα πώς η Ελλάδα εκτάθηκε στα σημερινά της σύνορα. Την Επανάσταση του 1821, την ίδρυση του ελληνικού κράτους και την προσάρτηση των Επτανήσων και της Θεσσαλίας, την τύχη της Κύπρου και της Κρήτης, τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13, την απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης, των νησιών του Αιγαίου, της Ηπείρου και της Βόρειας Ηπείρου, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον εμφύλιο διχασμό μέχρι την Συνθήκη της Λωζάννης. Γραμμένο το 2020 απαντάει σε επίκαιρα ερωτήματα και αναδεικνύει τις ρίζες των σημερινών αντιπαραθέσεων με τους γείτονές μας στα Βαλκάνια και το Αιγαίο.

Αξιοποιήσατε ένα σπουδαίο φωτογραφικό υλικό το οποίο ανήκε σε πρόγονό σας. Ποιος ήταν ο Σωτήρης Καμαρινός, πότε έζησε και ποιος ήταν ο λόγος που αποφάσισε να συγκεντρώσει ιστορικές καρτ ποστάλ;
Ο παππούς μου πέθανε το 1926, την χρονιά που γεννήθηκε ο πατέρας μου. Την οικογένεια την ανέλαβε ο αδελφός του Σωτήριος Καμαρινός. Γεννήθηκε το 1875 και πέθανε το 1963. Ήταν σύγχρονος του Σικελιανού, φιλόλογος και Γυμνασιάρχης στο Α’ Γυμνάσιο Αθηνών, πολύγλωσσος συστηματικός μελετητής της αρχαιολογίας και της φιλολογίας. Οι χήρες τότε δεν είχαν λόγο στην περιουσία. Ο Σωτήριος Καμαρινός διαχειρίστηκε μία μεγάλη περιουσία, μια και ο παππούς είχε γυρίσει πλούσιος από την Αμερική, που του επέτρεψε να κάνει ταξίδια στο εξωτερικό, να αγοράζει ακριβές εκδόσεις ξενόγλωσσων βιβλίων και όπως φαίνεται να συμπληρώνει την συλλογή του ιστορικών καρτ ποστάλ. Ήμουν βρέφος όταν πέθανε. Τα γεγονότα της επέκτασης της Ελλάδας ήταν κοσμοϊστορικά τότε. Σε μία εποχή που δεν υπήρχε η τηλεόραση και το ιντερνέτ τα επιστολικά δελτάρια ήταν το μέσον για να επικοινωνηθεί η πληροφορία, αλλά και η κρατική προπαγάνδα. Ο συλλέκτης είχε και την οικονομική ευχέρεια και τις γνώσεις, για να κρατήσει την Ιστορία της εποχής του μέσα από τις καρτ ποστάλ.

Γνωρίζατε την ύπαρξή τους; Πώς έφθασαν σε σας, σε τι κατάσταση ήταν και τι νιώσατε όταν αντιληφθήκατε πως κρατάτε στα χέρια σας ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής ιστορίας;
Συνήθως στα συρτάρια μας κρατάμε καταχωνιασμένα οικογενειακά κειμήλια. Σε ένα συρτάρι για χρόνια κρατούσαμε στην οικογένειά μας το άλμπουμ της συλλογής. Όταν κατάλαβα τι διηγούνταν αυτές οι εικόνες, ένιωσα υποχρέωση να τις εκδώσω. Όχι σε μία στεγνή έκδοση αρχειακών ντοκουμέντων, αλλά σε μία έκδοση που θα προσελκύσει όχι μόνο τον φιλίστορα, αλλά και τον μαθητή, τον αδιάφορο για την ιστορία νέο, τον καθένα μας πολυάσχολο που δεν έχει χρόνο να αναλωθεί σε μακροσκελείς ιστορικές διηγήσεις. Είχα στα χέρια ένα υλικό που προσφερόταν όσο τίποτε άλλο για να γίνει ένα ευανάγνωστο και συναρπαστικό για τον αναγνώστη βιβλίο Ιστορίας. Με όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζει για να καταλάβει πώς δημιουργήθηκε η σημερινή Ελλάδα και τι να περιμένει από τους γείτονές μας.

Το διάστημα που μεσολάβησε από τη συγκέντρωση του υλικού μέχρι την ημέρα που γίνατε κάτοχός του τι μεσολάβησε; Πού βρισκόταν ο φωτογραφικός αυτός θησαυρός μέχρι να βγει στο φως το πανόραμα ιστορίας που έκρυβε;
Στο πατρικό αρχοντικό στον Άγιο Δημήτριο Ζάρακος Λακωνίας. Ήταν κλειδωμένο πάνω από μισόν αιώνα με όλα τα υπάρχοντα των τελευταίων κατοίκων του μέσα, εκτός ίσως από το κουτί με τις λίρες που, όπως μου είπε μια γειτόνισσα, βρήκε στο κατώι ο γιος της, νεαρό παιδί τότε. Στην βιβλιοθήκη του Σωτηρίου Καμαρινού, στο πατρικό αρχοντικό, βρήκα το άλμπουμ με τις καρτ ποστάλ. Δεκάδες παλιά επιστολικά δελτάρια με φωτογραφίες βασιλέων, αξιωματικών στο μέτωπο, τοπία μαχών, σημαιοστολισμένες πολιτείες, εικόνες από ναυμαχίες, φωτογραφίες από πόλεις του εξωτερικού.

«Όσο οι διεκδικήσεις των γειτόνων μας γιγαντώνονται, τόσο χρειάζεται να φροντίσουμε τα θεμέλια που έκτισαν οι πρόγονοί μας. Πρώτα απ’ όλα να τα γνωρίσουμε», γράφετε. Ήταν αυτές οι διεκδικήσεις ένας λόγος που έκανε επιτακτική την εσωτερική σας ανάγκη να κυκλοφορήσει αυτό το βιβλίο;
Ναι. Το πιστεύω ότι χρειάζεται να μάθουμε την πρόσφατη Ιστορία, για να έχουμε προσωπική άποψη για τις σημερινές αντιπαραθέσεις με τους γείτονές μας και για να μην μας αγγίζει η δημαγωγία. Για την ειρήνη μεταξύ μας.

Είστε πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας – Αρχαιολογίας, βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών στην Αρχαιολογία και Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πατρών στην Εκπαίδευση για την Πολιτιστική Κληρονομιά. Με αυτή την ιδιότητα, περισσότερο από πολλούς άλλους είχατε τη δυνατότητα να διακρίνετε τα «θεμέλια» των προγόνων μας σ’ αυτές τις καρτ ποστάλ.
Πράγματι αυτό ήταν μεγάλη τύχη. Και για την αξιοποίηση της συλλογής και για μένα ως ερευνήτρια. Το πρώτο θεμέλιο είναι η ελευθερία. Από το 1821 μέχρι το 1913 και το 1920 η Ήπειρος, η Μακεδονία, η Θράκη, το Αιγαίο δεν ήταν μόνο υπόδουλες περιοχές, αλλά και τόποι που αιματοκυλιόνταν από εθνοτικές ομάδες που προσπαθούσαν να επιβάλλουν με τον τρόμο και με την βία την κυριαρχία τους. Ήταν εκατοντάδες χιλιάδες οι Έλληνες που δεν έγιναν παππούδες μας και που τα κόκαλά τους μέτρησαν σπιθαμή προς σπιθαμή την ελεύθερη γη ως τα σύνορα της σημερινής Ελλάδας. Εκατοντάδες χιλιάδες τα αθώα γυναικόπαιδα που σφαγιάστηκαν.
Το δεύτερο είναι η δημοκρατία. Έχοντας βιώσει την υποταγή στα συμφέροντα των ισχυρών, Οθωμανών και Ελλήνων, αίτημα της Επανάστασης εξ αρχής ήταν η ισότητα. Ήδη το Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος στην Α’ Εθνοσυνέλευση το 1922 όριζε ότι όλοι οι Έλληνες είναι όμοιοι ενώπιον του νόμου, έχουν ίδια δικαιώματα και προστατεύεται η ιδιοκτησία, η τιμή και η ασφάλειά τους. Όμως για αυτονόητα κεκτημένα μας, όπως το Σύνταγμα, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, η δωρεάν εκπαίδευση για όλους κ.ά, χρειάστηκαν διαρκείς αγώνες και εξεγέρσεις.
Το τρίτο θεμέλιο είναι η ανεξιθρησκεία. Παράλληλα με την αναγνώριση της Ορθόδοξης θρησκείας ως επίσημης, η Α’ Εθνοσυνέλευση κατοχύρωσε και την ανεξιθρησκεία. Παρά την τεράστια αντιπαλότητα και την οργή για τους Μουσουλμάνους.
Το τέταρτο είναι οι αξίες που φέρει η εθνική μας ταυτότητα. Πριν την Επανάσταση οι Έλληνες αντιλαμβάνονταν τον εαυτό τους ως Χριστιανούς που συγκρούονται με Μουσουλμάνους και όχι ως απογόνους των αρχαίων Ελλήνων. Όμως στα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια επιλέξαμε να στηρίξουμε την εθνική μας ταυτότητα πάνω στις αξίες που φέρουν οι αρχαιότητες. Ήταν αυτές που ήδη καθρέφτιζε στους Έλληνες η Ευρώπη και τους διαχώριζε από τα άλλα ομόθρησκα βαλκανικά κράτη. Αυτές πάνω στις οποίες έκτιζε η Ευρώπη, ήδη από τον 17ο αιώνα, ιδεολογικά κινήματα που έγιναν επαναστάσεις και άλλαξαν το πρόσωπό της. Έφεραν ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατικές αξίες που είχαν τις ρίζες τους στην αρχαία Ελλάδα και έγιναν οι ρίζες του πολιτισμού της Ευρώπης και της Αμερικής. [Τέτοιες αξίες, για παράδειγμα, οδήγησαν τον Ευριπίδη να συνθέσει τις «Τρωάδες». Σε ένα έργο μοναδικό στην παγκόσμια δραματουργία τόλμησε να διηγηθεί τον πιο λαμπρό πόλεμο των Ελλήνων από την οπτική όχι απλά του εχθρού, αλλά των άδικα σκλαβωμένων, βιασμένων, δολοφονημένων γυναικόπαιδων του εχθρού, αμφισβητώντας την ηθική των ηρώων της εποχής, του Αγαμέμνονα και του Οδυσσέα, ηρώων αντίστοιχων με τον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη. Ο Ευριπίδης δεν προσπαθεί να ανασκευάσει τον λόγο του πολέμου. Έστω ότι ξεκινάει από έναν δίκαιο λόγο. Δείχνει όμως ότι στον πόλεμο οι άνθρωποι μπαίνουν στην ατέρμονη δίνη της κτηνώδους απανθρωπιάς.] Παρότι, στην πραγματικότητα, η κατοίκηση στον ίδιο τόπο δεν μας καθιστά και κοινωνούς αυτών των αξιών, είναι πολύτιμη κληρονομιά μας και αυτό πραγματεύεται το Επίμετρο του βιβλίου, μέσα από το έργο που βραβεύτηκε το 2011 στον Διεθνή Λογοτεχνικό Διαγωνισμό «Τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Η ιστορία μιας κλοπής ή η κλοπή της Ιστορίας».

Διαβάζοντας προσεκτικά το υλικό που συνοδεύει το βιβλίο σας δε θα μπορούσα να μη σταθώ σε κάποια ερωτήματα που θέτετε. «Πού ακουμπάνε στο κοινό παρελθόν μας οι σημερινές αντιπαραθέσεις με τους Βαλκάνιους γείτονές μας και με την Τουρκία; Τι ορίζει η Συνθήκη της Λωζάνης; Αφήνει περιθώρια για γκρίζες ζώνες;» Είναι το πρώτο ερώτημα και θα ήθελα να μας πείτε τι προσθέτει το «Καρέ Ιστορίας» σ’ αυτό.
Παραθέτει εκείνα ακριβώς τα άρθρα της Συνθήκης της Λωζάννης που τεκμηριώνουν την κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά του Αιγαίου και τα όρια της Τουρκίας στο Αιγαίο. Ακόμη, μία καρτ ποστάλ που έδειχνε εξέγερση φουστανελοφόρων και σημαία με σταυρό αλλά είχε σέρβικα γράμματα, με παρακίνησε να μελετήσω και να συμπεριλάβω στο βιβλίο πώς και πότε διαμορφώθηκαν ως εθνικά κράτη και η Αλβανία, η Σερβία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία. Τι διεκδικούσαν από τα εδάφη και την Ιστορία μας και εμείς από τα σημερινά εδάφη τους; Πότε συνδεθήκαμε με συμμαχίες και πότε βρεθήκαμε αντίπαλοι;

«Πώς η Μακεδονία που ήταν πεδίο διεκδικήσεων τεσσάρων λαών πέρασε στα ελληνικά χέρια;». Τι μαθαίνουμε γι’ αυτές τις διεκδικήσεις από το βιβλίο σας;
Τρεις λαοί την διεκδικούσαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Έλληνες, οι Βούλγαροι και οι Σέρβοι. Με προπαγάνδα, εκκλησίες, σχολειά, αντάρτικα. Ο αναγνώστης θα διαβάσει στο βιβλίο τα γεγονότα της απελευθέρωσης της Μακεδονίας στους Βαλκανικούς Πολέμους εμπλουτισμένα με χαρακτηριστικές φωτογραφίες της εποχής.

«Με βάση ποια πολεμικά γεγονότα, διεθνείς συγκυρίες και διπλωματικούς αγώνες η Ελλάδα κέρδιζε ή έχανε εδάφη από το 1821-1923;». Ένα εξίσου σημαντικό κεφάλαιο…
Ένας σημαντικός λόγος που χρειάζεται να μάθουμε την Ιστορία μας είναι για να κατανοήσουμε ότι δεν αρκούν οι πολεμικές νίκες. Η διπλωματία και οι συμμαχίες παίζουν τεράστιο ρόλο στην επιτυχία ενός εθνικού σκοπού. Οι περισσότεροι από όσους σήμερα από την ασφάλεια του καναπέ τους θεωρούν ότι το να βυθίσουμε το Oruc Reis θα οδηγούσε σε μία λύση την ελληνοτουρκική διαφορά, αγνοούν τον καθοριστικό ρόλο της διπλωματίας. Συχνά οι πολεμικές νίκες δεν αρκούν. Για παράδειγμα, ενώ είχαμε απελευθερώσει με το ναυτικό μας τα νησιά του Αιγαίου, χρειάστηκαν διπλωματικοί αγώνες δέκα ετών και η ήττα των συμμάχων της Τουρκίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για να κατοχυρωθούν τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου στην Ελλάδα. Ενώ είχαμε απελευθερώσει την Βόρεια Ήπειρο, αναγκαστήκαμε να την εγκαταλείψουμε με την απειλή ότι θα χάναμε τα νησιά του Αιγαίου, κι ας τα είχαμε μόλις απελευθερώσει.

Καθημερινές εικόνες με ιστορίες ανθρώπων δίπλα σε κορυφαία ιστορικά γεγονότα μέσα. Πόσες καρτ ποστάλ βρήκατε στο αρχείο του Σωτήρη Καμαρινού και πόσες τελικά χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες της έκδοσης;
Οι καρτ ποστάλ δεν γράφουν επάνω πότε χρονολογούνται, ούτε τον ακριβή τόπο. Για κάθε μία χρειάστηκε μία ολόκληρη έρευνα, ώστε ύστερα να επιλέξω αυτές της έκδοσης. Ποια ήταν η ιστορία του πρώτου μας υποβρυχίου που απεικονιζόταν σε καρτ ποστάλ; Τι ακριβώς έγινε στην πρώτη στην Παγκόσμια Ιστορία συνεργασία Ναυτικού-Αεροπορίας, που απεικόνιζε μία άλλη καρτ ποστάλ. Πολλές αφορούν σιωπές της Ιστορίας, όπως εκείνη με την καθαίρεση των δύο προδοτών σοφέρ στα Γιάννενα, πριν από τον τουφεκισμό τους. Άλλες αναφέρονταν σε λιγότερο γνωστά πρόσωπα. Με παραξένεψε γιατί ο συλλέκτης είχε μία σειρά καρτ ποστάλ με την επίσκεψη του Τάκε Ιωνέσκου, Ρουμάνου πολιτικού στην Αθήνα, αμέσως μετά την νίκη στον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο. Μελετώντας έμαθα ότι η νίκη μας τότε ενάντια στην Βουλγαρία οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι ο ρουμανικός στρατός έφτασε στα 40 χλμ. έξω από την Σόφια και ότι ο Ιωνέσκου, φίλος του ευφυούς Βενιζέλου, είχε σημαντικό μεσολαβητικό ρόλο υπέρ των συμφερόντων της Ελλάδας και στις Συνθήκες Ειρήνης. Κάθε φωτογραφία χρειάστηκε ιδιαίτερη μελέτη, διότι αποκαλύπτει έναν κόσμο ολόκληρο: στην νίκη, στην κηδεία, στις πλατείες των μόλις απελευθερωμένων πόλεων, στο πεδίο της μάχης, στον ηρωισμό, στις σχέσεις των πρωταγωνιστών. Αλλά και τους κρυμμένους κινητήριους μύθους, όπως η καρτ ποστάλ που ονομάζει τον βασιλιά Κωνσταντίνο ΙΒ’, άμεσο διάδοχο δηλαδή του Κωνσταντίνου ΙΑ’ του Παλαιολόγου.
Τελικά για την έκδοση επιλέχτηκαν 150 καρτ ποστάλ. Η συλλογή έχει πολλές εκατοντάδες ακόμα.

Το «Καρέ Ιστορίας. Αγώνες των Ελλήνων 1821 – 1923» δεν αποτελείται μόνο από σπάνιες φωτογραφίες. Ούτε συμπληρώνεται απλά με επεξηγηματικές λεζάντες. Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο βιβλίο, με εμπεριστατωμένη ιστορική έρευνα, στιγμιότυπα της ελληνικής ιστορίας, ζωγραφική, ποίηση, λογοτεχνία. Πόσο χρόνο σας πήρε η συγγραφή και πώς διαχειριστήκατε την έρευνα και την τελική παρουσίαση;
Πράγματι το βιβλίο είναι αποτέλεσμα πολύχρονης έρευνας, διότι δεν είναι ένα λεύκωμα που παραθέτει απλά τα φωτογραφικά ντοκουμέντα. Δεν γνωρίζω να υπάρχουν τέτοιες εκδόσεις στην Ελλάδα, ώστε θα χρησιμοποιήσω τον αγγλικό όρο για να το κατατάξω: Visual History, Οπτικοποιημένη Ιστορία. Αυτή είναι η βάση του.
Το βιβλίο όμως είναι περισσότερο από μία οπτικοποιημένη διήγηση της Ιστορίας. Στοχεύει στην βιωματική προσέγγιση της Ιστορίας. Εκτός από την ψυχρή διήγηση της επίσημης ιστορίας με ενδιέφερε να μπορεί ο αναγνώστης να ανιχνεύσει πώς βίωσαν τα συγκλονιστικά γεγονότα άνθρωποι της εποχής: μέσα από αφηγήσεις παππούδων, λόγια οπλαρχηγών και λογοτεχνών, στίχους ποιητών της εποχής, αλλά και από τις επιλογές του συλλέκτη. Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο μπορεί να βρει πού ακουμπάει η ιστορία του παππού του στην επίσημη. Να δει εικόνες του κόσμου που έβλεπε και εκείνος.
Δεν επέλεξα τυχαίες αφηγήσεις παππούδων. Επέλεξα αντιπροσωπευτικές. Αυτήν του Μπιζανομάχου Εύζωνα που είναι εμπλεής ηρωικού πνεύματος, χαρακτηριστικού για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. (Το ίδιο που διαβάζουμε και στα ποιήματα του Σικελιανού.) Αυτήν του παππού Γιαννακού, που έχοντας πολεμήσει σε τρεις πολέμους, μιλάει για «τα κακά πράγματα που κάναμε και μεις» στην Μικρασιατική εκστρατεία. Η απομυθοποίηση. Το γράμμα από το μέτωπο, από την Προύσα το 1921, όπου ο στρατιώτης με την ερώτηση «η μάνα μου έμασε τις ελιές;» γαντζώνεται από την ανάμνηση της ειρηνικής πραγματικότητας του χωριού.
Δεν παρέλειψα λόγια οπλαρχηγών που δείχνουν την βιαιότητα του πολέμου και από την πλευρά των Οθωμανών και από των Ελλήνων. Και επειδή εμείς σήμερα δεν διανοούμαστε τί γινόταν στο πεδίο της μάχης τότε, μετέγραψα από ένα Αναγνωστικό του 1884 την παραστατική περιγραφή του Φιλικού, Κωνσταντίνου Οικονόμου.
Η Αντιγόνη Καμαρινού, φιλόλογος, μου πρότεινε χαρακτηριστικούς στίχους από δεκατρείς ποιητές, που έχουν ενταχθεί μέσα στο βιβλίο, ώστε ο αναγνώστης να ανιχνεύει και το συλλογικό βίωμα των ανθρώπων της εποχής. Διότι οι λογοτέχνες έχουν την ικανότητα να το συμπυκνώνουν σε λίγες λέξεις. Όπως αυτές από το στόμα του Καπετάν Μιχάλη του Καζαντζάκη την εποχή της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Κρήτη που άκουγε δύο φωνές μέσα του: «Φύγε γιατί δεν υπάρχει σωτηρία! Μείνε γιατί δεν υπάρχει σωτηρία!»

Έχετε σκεφθεί πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στη συνέχεια αυτό το οικογενειακό αρχείο μνήμης, ώστε να το δούμε από κοντά όλοι;
Ένας θησαυρός δεν είναι, όταν μένει σε ένα συρτάρι. Γίνεται θησαυρός, όταν αξιοποιείται. Και η αξιοποίηση των φωτογραφικών ντοκουμέντων είναι πολυδιάστατη. Έχουμε ετοιμάσει μία σειρά ολιγόλεπτων βίντεο, κάποια από τα οποία μπορεί να δει κανείς στο youtube γράφοντας καρέ ιστορίας και ετοιμάζουμε μία σειρά διαδικτυακών μαθημάτων Ιστορίας πάνω στις καρτ ποστάλ. Δουλεύουμε πάνω στην ιδέα εκπαιδευτικού υλικού. Είστε ευπρόσδεκτοι στο πατρικό αρχοντικό, που λειτουργεί σήμερα ως ο ξενώνας Sparta Gaia,για να δείτε από κοντά την συλλογή.
Είμαι ανοιχτή σε ιδέες και συνεργασίες -και στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 200 χρόνια– διότι αν το καλοσκεφτούμε, η Ιστορία είμαστε εμείς. Η ιστορία της ζωής μας μάς προσδιορίζει, η ιστορία των γονιών μας μάς έχει καθορίσει. Όμοια και η πρόσφατη Ιστορία της χώρας μας, είτε την αγνοούμε είτε την γνωρίζουμε, προσδιορίζει την ζωή μας. Όπως ανασκάπτουμε τα γεγονότα της παιδικής μας ηλικίας και τα τραύματα για να κατανοήσουμε το παρόν μας και να βιώσουμε ένα καλύτερο μέλλον, έτσι χρειάζεται να κάνουμε και με την Ιστορία της χώρας μας. Να την γνωρίσουμε.

Δείτε εδώ:: https://www.facebook.com/watch/?v=2149613161836369

και εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=wvfzJWfxY2I&feature=youtu.be

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Στη βιβλιοθήκη του Σωτηρίου Καμαρινού (1875-1963), Γυμνασιάρχη Α’ Γυμνασίου Αθηνών, στο πατρικό αρχοντικό, βρήκα το άλμπουμ με τις παλιές καρτ ποστάλ. Δεκάδες επιστολικά δελτάρια της εποχής των Βαλκανικών Πολέμων και του Α΄ Παγκοσμίου με φωτογραφίες βασιλέων, αξιωματικών στο μέτωπο, τοπία μαχών, σημαιοστολισμένες πολιτείες, εικόνες από ναυμαχίες αφηγούνται καρέ καρέ όψεις της ιστορίας.

Όσο οι διεκδικήσεις των γειτόνων μας θα γιγαντώνονται, τόσο χρειάζεται να φροντίσουμε τα θεμέλια που έκτισαν οι πρόγονοί μας. Πρώτα απ’ όλα να τα γνωρίσουμε. Πώς κατέληξε η χώρα μας να έχει αυτά τα σύνορα; Πώς δημιουργήθηκαν τα γειτονικά μας κράτη από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τι διεκδικούσαν από τα εδάφη και την ιστορία μας; Πότε συνδεθήκαμε με συμμαχίες και πότε βρεθήκαμε αντίπαλοι; Ποιες ιδέες όπλισαν τα χέρια σε πολέμους και σε εμφύλιους σπαραγμούς; Πώς την κτίσαμε πάνω στις αρχαιότητες και τι σημαίνει η εθνική μας ταυτότητα; Κι ακόμα, πού ακουμπάει η προφορική ιστορία από το στόμα των παππούδων μας στην επίσημη; Αφηγήσεις οπλαρχηγών και ανώνυμων στρατιωτών και στίχοι ποιητών της κάθε εποχής μεταφέρουν την ουσία των βιωμάτων τους.

Βιογραφικό
Η Δρ Δήμητρα Καμαρινού είναι απόφοιτος του Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Πατρών και πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πατρών στην Εκπαίδευση για την Πολιτιστική Κληρονομιά, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία (Πανεπιστήμια Wurzburg και Bochum) και μεταδιδακτορική έρευνα στη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών ως υπότροφος του ΙΚΥ. Έχει αξιόλογο ερευνητικό και συγγραφικό έργο, ώστε έχει τιμηθεί με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών στην Αρχαιολογία (2006) και με βραβείο του Διεθνούς Λογοτεχνικού Διαγωνισμού «Τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Η ιστορία μιας κλοπής ή η κλοπή της Ιστορίας.» (2011). Έχει συνεργαστεί σε ντοκιμαντέρ ιστορικού-οικολογικού περιεχομένου (ΕΤ1 «Μήτρα Γη» και «Υδάτινος Ορίζοντας», «Ολυμπία οδός» κ.ά).

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave