Συνέντευξη στην Ιουλία Ιωάννου

Μέσα σε λίγους μόνο μήνες έχω την τιμή, μα και την χαρά, να φιλοξενήσω τον Νίκο Γούλια στο agrinio-life σε μια συζήτηση γύρω από την υπέροχη τριλογία που υπογράφει με τον γενικό τίτλο «Στα χρόνια της ομίχλης».
Όταν έχεις απέναντί σου έναν άνθρωπο που ξέρει να χρησιμοποιεί το μυαλό και τη γλώσσα τόσο σωστά, να απαντάει σε ερωτήματα που συνεχώς σου γεννιούνται μέσα από τη συνομιλία, δεν μπορεί παρά να αισθανθείς την τεράστια διαφορά που υπάρχει, μέσα από την πληθώρα όσων αναγνωσμάτων κυκλοφορούν.
«… η λογοτεχνία στην χώρα μας μοιάζει με τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγιού, τεράστια σε έκταση, ασήμαντη σε βάθος»!
«Η γραφή είναι «εμπειρία», η συγγραφή «εξομολόγηση» και η ανάγνωση «κοινωνία», όπως χαρακτηριστικά είχε τονίσει σε προηγούμενη συνέντευξή μας.
Ο Νίκος Γούλιας έχει καταφέρει από το πρώτο κιόλας βιβλίο της τριλογίας – την μυστηριακή ΙΑΣΜΗ – να κερδίσει ένα μεγάλο αναγνωστικό κοινό, που τον ακολούθησε πιστά στο δεύτερο βιβλίο, τη σιωπηλή ΧΑΤΙΣΕ, και φυσικά να περιμένει με ιδιαίτερη ανυπομονησία την ολοκλήρωση της μαγευτικής αυτής διαδρομής στο χρόνο, με τη σαγηνευτική ΣΜΥΡΝΑ.

Ολοκληρώνοντας λοιπόν ο αναγνώστης όλη αυτή την ιστορική αναδρομή, από τη μια νιώθει να έχει γίνει κοινωνός τόσων και τόσων σημαντικών γεγονότων που σημάδεψαν την πορεία της χώρας μας, από την άλλη αισθάνεται τόσο έντονα την διαφορά στη νοοτροπία των ανθρώπων μιας τόσο μακρινής εποχής και την ασημαντότητα πολλών «προβλημάτων» που εμείς σήμερα θεωρούμε τόσο σημαντικά.

…όσο μεγαλώνω για όλο και περισσότερα πράγματα αμφιβάλλω”. (Νίκος Γούλιας)

– «Τα χρόνια της ομίχλης» ολοκληρώθηκαν! Με την ΙΑΣΜΗ, την ΧΑΤΙΣΕ και την ΣΜΥΡΝΑ να είναι πια μυθικές μορφές μα και τόσο χειροπιαστές μέσα από τις εξαιρετικές περιγραφές σας.
Ποιο συναίσθημα κυριάρχησε μέσα σας όταν γράψατε την τελευταία φράση «ο κύκλος είχε κλείσει» μετά την τεράστια βουτιά στο χώρο και στον χρόνο που επιχειρήσατε;

Ολοκλήρωση! καθώς πιστεύω πως αυτό που ήθελα να καταδείξω το είχα φέρει σε πέρας. Είχα, έτσι τουλάχιστον νομίζω, καταφέρει να φέρω τους αιώνες να συνομιλούν και τους ανθρώπους να συνδιαλέγονται χαράζοντας ανύποπτα κοντινές τροχιές, η αρχή να γίνεται τέλος και το τέλος πάλι αρχή, χωρίς κανείς από τους πρωταγωνιστές να το αντιλαμβάνεται παρά μόνο ο αναγνώστης.

– Αναφέρατε, ότι «χωρίς να αποκοπείς από το «σήμερα» και κυριολεκτικά να καταβυθιστείς στο «τότε», δεν μπορείς να αναπλάσεις μιαν άλλη εποχή». Πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο, πώς γίνεται να «ζήσετε» τόσο πιστά την τότε ζωή των ηρώων σας, να αποδώσετε με τόσο πειστικό τρόπο τους χαρακτήρες και τις συνήθειές τους; Απομονωθήκατε από όλους και όλα για να το πετύχετε;

Το πώς γίνεται αυτό δεν το γνωρίζω, οπότε δεν μπορώ να το περιγράψω. Νομίζω αυτές οι περίοδοι, για κάθε άνθρωπο που γράφει, είναι πολύ προσωπικές, πολύ βιωματικές, πολύ ευλογημένες και το πιο περίεργο είναι πως δεν τις αναζητάς… έρχονται και σε βρίσκουν.

– Μέσα από ένα ιστορικό μυθιστόρημα, πέρα από την υπέροχη μυθοπλασία που ένας ταλαντούχος συγγραφέας μπορεί να αποδώσει και να ταξιδέψει τον αναγνώστη, μας δίνει και τη δυνατότητα να μάθουμε την πορεία των γεγονότων που σημάδεψαν τη χώρα μας.

Θα σταθώ πρώτα στον χαρακτηρισμό «ιστορικό μυθιστόρημα». Τα μυθιστορήματά μου δεν είναι ιστορικά. Δεν ξέρω και δεν θέλω να είμαι εγώ αυτός που θα τα κατατάξω, αλλά ιστορικά δεν είναι! «Ιστορικό» χαρακτηρίζεται ένα μυθιστόρημα όχι από τον χρόνο στον οποίο εκτυλίσσεται αλλά από τον ή τους πρωταγωνιστές όπου συνήθως είναι υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα ή γεγονότα δοσμένα με μυθιστορηματικό τρόπο. Στα δικά μου βιβλία δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Η αποτύπωση των ιστορικών, πολιτισμικών, κοινωνικών δεδομένων είναι το σκηνικό, το φόντο πάνω στον οποίο τοποθετούνται τα δρώμενα κάτι που αναμφισβήτητα μπορεί και ωραίο να είναι και χρήσιμο. Εμένα με ενδιαφέρει ο άνθρωπος σε σχέση με τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του. Με ενδιαφέρει η εσωτερική του μάχη, η φιλία, ο έρωτας και ο θάνατος.

-Τα προβλήματα επιβίωσης των ανθρώπων εκείνης της εποχής, η αλληλεγγύη, το ήθος βρίσκετε να έχουν κάποια σχέση με τους σημερινούς απογόνους τους, με τον τρόπο που εμείς σήμερα διαχειριζόμαστε τα δικά μας;

Είμαι σχεδόν απόλυτα πεπεισμένος πως ο άνθρωπος εκ γενετής είναι το πιο άγριο θηρίο, το πιο μοχθηρό το πιο επικίνδυνο, τόσο επικίνδυνο που μπορεί να καταστρέψει ακόμα και τον εαυτό του. Από την άλλη πάλι πλασμένος «κατ εικόνα και ομοίωση» από την μια, αλλά «ελεύθερος» απ’ την άλλη, έχει την δυνατότητα εκείνος να επιλέξει ποιόν δρόμο θα ακολουθήσει. Υπάρχουν δρόμοι εύκολοι κατηφορικοί, υπάρχουν ισιάδες, υπάρχουν και ανηφοριές. Στο χέρι του είναι να απεκδυθεί τα ορμέμφυτα και να πορευτεί περπατώντας τον δρόμο της αυτογνωσίας, της αυτοβελτίωσης και για να γίνει αυτό, ένα και μόνο ένα είναι το προαπαιτούμενο: Παιδεία!

– Ο έρωτας παίζει καταλυτικό ρόλο στα μυθιστορήματά σας και βλέπουμε πως παρά το γεγονός ότι έχετε δώσει γυναικεία ονόματα, οι γυναίκες δεν είναι οι πρωταγωνιστές είναι οι καταλύτες στη ζωή των ηρώων σας. Ένας όμως πολύ δυνατός έρωτας συχνά μένει ανεκπλήρωτος ή κάτι απρόσμενο συμβαίνει και δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει την επιθυμία, να δώσει τη δυνατότητα σε τούτη τη ζωή να συνεχίσει την θεϊκή του προέλευση.

Ο έρωτας είναι ένα πράγμα τόσο δυνατό και τόσο σχετικό που μπορεί άνετα κάθε φορά που εσύ νομίζεις πως έχεις βρεί τον πραγματικό να έρθει ο επόμενος να σου το διαψεύσει. Αυτή είναι η ομορφιά αλλά και η κατάρα του. Μια διαρκής και τελικά μάλλον α-νόητη αναζήτηση. Βρίσκω περισσότερη αξία στην πίστη παρά σε μια χιμαιρική αναζήτηση που σχεδόν πάντα η έντασή της είναι αντιστρόφως ανάλογη με την διάρκειά της. Αυτή την απομυθοποίηση, την κάμψη που μοιραία επέρχεται κάποια στιγμή, δεν ήθελα να την αντιμετωπίσουν οι ήρωές μου για αυτό τον λόγο συνήθως την διακόπτω βίαια ώστε να μείνει η δύναμη της ανάμνησης, δύναμη τεράστια, ανυπολόγιστη, μπορεί να σημαδέψει ζωή ολόκληρη.

– Όσοι «φεύγουν» με κάποιον τρόπο συνεχίζουν να «υπάρχουν» στο προσκήνιο, και να «ζουν» μέσα στο χρόνο… Πιστεύετε ότι κάτι τέτοιο γίνεται και στην πραγματική ζωή;

Υπάρχουν θρησκείες που πιστεύουν σε διάφορες εκδοχές και αρχαίες φυλές που θάβανε τους νεκρούς τους μέσα στις καλύβες τους για να τους έχουνε κοντά. Το σίγουρο είναι ένα, πίσω από τον καθένα από εμάς υπάρχουν οι γονείς του και οι γονείς των γονιών του και πάει λέγοντας. Και μόνο το γεγονός πως εμείς οι ίδιοι υπάρχουμε αποδεικνύει την ύπαρξη και εκείνων και αν ο άνθρωπος εκτός από ύλη είναι και κάτι ακόμα, ε τότε, ναι! Αυτό το «κάτι ακόμα» Υπάρχει! Υπάρχει στη μνήμη και όσο το μνημονεύουμε ποτέ δεν θα διαβεί στην λήθη.

– Αν είχατε τη δυνατότητα να γυρίσετε πίσω στο χρόνο, σε ποια εποχή από όσες περιγράφετε θα θέλατε να ζήσετε και γιατί;

Δεν ξέρω να σας πώ σε ποιάν εποχή θα ήθελα να ζώ, αυτό όμως που με βεβαιότητα μπορώ να σας πώ είναι σε ποιάν δεν θα ήθελα,… στην σημερινή.

– Και σε πιο προσωπικό επίπεδο… αν μπορούσατε να ζήσετε τη ζωή ενός από τους ήρωές σας, ποιον θα επιλέγατε, ποιος θα θέλατε να είστε;

Μα με κάποιο τρόπο είμαι όλοι τους! Για να τους φτιάχνω τους ζώ! Οπότε προτιμώ να μείνω αυτός που είμαι για να έχω τη δυνατότητα να τους φτιάχνω.

– Ποια από τις τρεις πραγματικά σαγηνευτικά δοσμένες υπάρξεις, την ΙΑΣΜΗ, τη ΧΑΤΙΣΕ και τη ΣΜΥΡΝΑ θα θέλατε να είχατε γνωρίσει;

… Τις γνώρισα και τις τρεις!… με τον δικό μου τρόπο. Αλλιώς πώς θα ήτανε δυνατό να σας τις περιγράψω;

– Τι να περιμένουμε από εδώ και στο εξής από τη μαγευτική σας πένα; Σε ποιο άλλο είδος θα θέλατε να δοκιμάσετε τις δυνατότητές σας;

Δεν ξέρω. Δεν είμαι απόλυτα σίγουρος αν θα ξαναγράψω. Για να γράψεις πρώτα πρέπει κάτι να έχεις να πεις και έπειτα κάποιους να ενδιαφέρει. Εγώ δεν είμαι σίγουρος για πολλά. Έχω πολλές αμφιβολίες. Ίσως γι αυτό, αν προσέξετε στην δεύτερη σελίδα της «Σμύρνας», διάλεξα να μπεί το «… κι όλα τούτα είναι παλιές ιστορίες που δεν ενδιαφέρουν πια κανέναν…» του Σεφέρη. Έτσι κι αλλιώς «ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΟΜΙΧΛΗΣ» είναι μεγάλο σε έκταση έργο. Νομίζω πως πρέπει να δοθεί στους αναγνώστες ο χρόνος να το διαβάσουν. Αλλά και πάλι δεν ξέρω… ίδωμεν.

Σας εύχομαι καλή πορεία, καλοτάξιδα τα «Χρόνια της Ομίχλης», υγεία και κάθε ευτυχία σε προσωπικό επίπεδο, μα και σε κάθε επιλογή στη ζωή σας!

 

 

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Σμύρνα και Σμύρνη. Μια γυναίκα και μια πολιτεία. Φημισμένη για τα πυρρόξανθα μαλλιά της η Σμύρνα, για το κορμί λαμπάδα, για την αγέρωχη θωριά της. Ξακουστή στα πέρατα του κόσμου η Σμύρνη, για τις περαντζάδες και τα αρώματά της, τα ξενοδοχεία και τα καταγώγια της. Κοσμοπολίτισσες και οι δύο. Και η γυναίκα και η πολιτεία. Όλους τους είχαν στα πόδια τους, Έλληνες, Τούρκους, Αρμένηδες και λεβαντίνους.

Από τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον πρώτο ξεριζωμό των Μικρασιατών το 1914 έως την κατοχή της Σμύρνης το 1919, και από τα χαρακώματα του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου έως την προέλαση του Ελληνικού Στρατού σχεδόν έξω από την Άγκυρα, ένας Έλληνας κι ένας Τούρκος, ανυποψίαστοι για το παρελθόν και τα μυστικά που τους δένουν, θα βρεθούν αντιμέτωποι στη δίνη της μικρασιατικής εκστρατείας. Εχθροί τελικά ή φίλοι; Και ανάμεσά τους, πότε με τον έναν και πότε με τον άλλο, η Σμύρνα…

Μετά την ΙΑΣΜΗ και τη ΧΑΤΙΣΕ, η ΣΜΥΡΝΑ έρχεται να κλείσει με τον πιο απρόσμενο τρόπο την επική διαδρομή στα ταραγμένα χρόνια της ομίχλης.

SMURNA

Ο ΝΙΚΟΣ ΓΟΥΛΙΑΣ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Το 1980 αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Έργα του, ιδιωτικά και δημόσια, μικρά και μεγάλα, βρίσκονται υλοποιημένα σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο. Μέχρι σήμερα έχει τιμηθεί με πολλά πανελλήνια αρχιτεκτονικά βραβεία και διακρίσεις, ενώ έργα του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και βιβλία αρχιτεκτονικής. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν, επίσης, τα μυθιστορήματά του ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΟΜΙΧΛΗΣ – ΙΑΣΜΗ και ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΟΜΙΧΛΗΣ – ΧΑΤΙΣΕ.