ΜΑΙΡΗ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Στο βιβλιοσύμπαν ακούγονται και γράφονται συχνά οι όροι ‘feel good’ και ‘comfort’ που αφορούν μία λογοτεχνική κατηγορία βιβλίων των οποίων η ανάγνωση επηρεάζει θετικά τη διάθεση του αναγνώστη. Πρόκειται για τα βιβλία εκείνα που οι ιστορίες τους είναι συγκινητικές, κάποιες γραμμένες με χιούμορ και αφηγούνται τη ζωή και τα πάθη ανθρώπων τρυφερών και ευαίσθητων. Είναι σαν μία χαλαρή ανάσα, σαν ένα ευχάριστο διάλειμμα μέσα στο ζόφο των σκοτεινών ειδήσεων της εποχής που διανύουμε.
Ένα τέτοιο ‘feel good’ βιβλίο είναι και αυτό της Μαίρης Κόντζογλου χωρίς όμως να είναι ‘comfort’, εννοώντας ότι το κλείνεις με ευχάριστη, γλυκιά διάθεση αλλά όχι απροβλημάτιστος και αυτό επειδή η μυθιστορία του βρίσκει οπωσδήποτε ένα σημείο σύνδεσης με τον αναγνώστη είτε ψυχολογικό, είτε συναισθηματικό, ακόμα και νοητικό.


Ο τίτλος του “Μία νύχτα στο βιβλιοπωλείο” φαντάζει απλός με την πρώτη ματιά, αλλά γίνεται μαγνήτης σκέψεων με τη δεύτερη. Όχι δεν πρόκειται για ένα συμβατικό βιβλιοπωλείο που κάτι συνέβη εκεί μία νύχτα, αλλά για ένα βιβλιοπωλείο που κάθε βράδυ διανυκτερεύει. Η συγγραφέας έχει αναφερθεί στην πηγή έμπνευσής της που ήταν το όραμα ενός φίλου της να γίνει διανυκτερεύων βιβλιοπώλης, όμως γίνεται “ηλίου φαεινότερον” ότι η ιδέα αυτή χρησιμοποιήθηκε σαν αφορμή για να στηθεί ένα “θεατρικό” σκηνικό μαγείας όπου η Κόντζογλου στέγασε τον θίασο των χαρακτήρων της καταγράφοντας την λογοτεχνική αφηγηματική αλήθεια της. Εδώ επιβεβαιώνεται ότι ένα βιβλίο απολαυστικής, εύκολης ανάγνωσης δεν προκύπτει από μία εξίσου εύκολη γραφή. Πόσο εύκολη άραγε είναι η εστίαση και προσεκτική παρατήρηση της καθημερινότητας των απλών αλλά και των ιδιαίτερων ανθρώπων καθώς και η εσωτερική καταβύθιση στην ψυχοσύνθεσή τους και πόσο εφικτή είναι η ρεαλιστική αφήγηση ώστε ο αναγνώστης να ενσωματώνεται στην ατμόσφαιρα και να γίνεται μέλος του θιάσου;


Ένα βιβλιοπωλείο λοιπόν σε κεντρικό σημείο της Θεσσαλονίκης, πολύ κοντά στη θάλασσα, που μία νύχτα με πυκνή ομίχλη και αχνή πανσέληνο γίνεται η θεατρική σκηνή για να παιχτούν πολλές ανθρώπινες ιστορίες ή μήπως γίνονται ανακουφιστικές συνεδρίες με βιβλιοπροτάσεις για θεραπεία;
Το όνομα αυτού “ΦΕΓΓΑΡΙ” γραμμένο με ωραία καλλιτεχνικά γράμματα πάνω σε πάπυρο, κολλημένα στο τζάμι. Η πρόσοψη και η εξώθυρά του ξύλινη με εμφανή την πατίνα του χρόνου… από άποψη… Την ημέρα ο ήλιος δυσκολεύεται – από τα επίσης ξύλινα, χειροποίητα στοράκια – να εισβάλει με ορμή στο χώρο. Την είσοδο των επισκεπτών προαναγγέλλει ένα μπρούτζινο αγγελάκι που κρέμεται στην είσοδο φερμένο από τον Ισημερινό. Στην οροφή κινείται αργά, νωχελικά, χειμώνα καλοκαίρι ένας παλιός ανεμιστήρας με σκουριασμένη φτερωτή. Ξύλινα ράφια από το δάπεδο μέχρι το ταβάνι φιλοξενούν βιβλία σύγχρονων και παλαιότερων εκδόσεων, από κλασικά μέχρι αυτά τα “ψαγμένα”. Πάγκος υποδοχής, τραπεζάκια και πολυθρόνες με εμφανή όμως την υπεροχή της κλασικής Chesterfield πού είναι το ‘εξομολογητήριο’. Ο πίσω χώρος κρύβει εκπλήξεις όπως καφέ, τσάι, αλκοόλ αλλά και εμπνευσμένες συζητήσεις από τη Ράτσα, την καλλιεργημένη ανδροπαρέα. Τη μαγεία της ατμόσφαιρας διακόπτουν τα τέσσερα κουμπιά συναγερμού που τοποθετήθηκαν για ασφάλεια στις διανυκτερεύσεις.
Ερωτεύσιμος σκηνοθέτης του γοητευτικού αυτού χώρου είναι ο Λεωνίδας, ένας ονειροπόλος, διανοούμενος βιβλιόφιλος που φιλοδοξεί να γίνει μέντορας όλων των επισκεπτών του βιβλιοπωλείου εκπαιδεύοντάς τους στην ανάγνωση ποιοτικών βιβλίων και στην αντίληψη και πρόσληψη της πραγματικής λογοτεχνίας, πρόθυμος να “υιοθετήσει” τον πρώτο κλέφτη βιβλίων που θα σπάσει την πόρτα του και όλα αυτά ανεξάρτητα από την εισροή εσόδων.


Για τη νυχτερινή βάρδια έχει προσληφθεί η βιβλιοθηκονόμος Θεολογία που λατρεύει τα βιβλία και ενώ ηλικιακά φλερτάρει ήδη με τα 30, έχει πολλά θέματα άλυτα στη ζωή της.
«Η ανάγνωση, όπως και η συγγραφή, τελικά είναι αγρύπνια» είπε στη Θεολογία ο ρομαντικός Λεωνίδας και την προσέλαβε.
Αυτή τη νύχτα λοιπόν με την κρυμμένη πανσέληνο και την πηκτή ομίχλη που μπορείς να τη γευτείς στο στόμα μπαίνουν στο βιβλιοπωλείο άνθρωποι ιδιαίτεροι και απελπισμένοι, οδηγημένοι θαρρείς από τη μοίρα τους και από τη λαχτάρα τους για βιβλίο και κουβέντα. Δεν γνωρίζουν όμως οι ίδιοι ότι παρασύροντας στο κανάλι επικοινωνίας τη Θεολογία την οδηγούν στο δρόμο προς τη δική της αυτογνωσία.
Ένας αγριεμένος νεαρός με εξάρτηση από τα βιβλία, μία μεσοαστή κυρία, η Μάτα (από το Γραμματική) που ψάχνει βιβλίο βαρετό για να καταπολεμίσει τις αϋπνίες, ένας ‘παλιοαλβανός’ τρυφερός πατέρας που χρειάζεται οπωσδήποτε ένα βιβλίο επειδή το υποσχέθηκε στη μικρή κόρη του, η ομορφογυναίκα Νάντια από το Κωνσταντίνος, που δεν έχει ακόμα αποφασίσει ποιόν εαυτό της αγαπάει – είναι θαυμαστή η αποτύπωση της ψυχικής καταιγίδας του τρανς ατόμου – , η Νανά η πόρνη που τρελαίνεται για ποίηση, ένα ερωτευμένο ζευγαράκι σχολιαρόπαιδων – Ρωμαίος και Ιουλιέτα τα πραγματικά τους ονόματα – που σε πείσμα του Σαίξπηρ θέλουν να πορευτούν μαζί στον πολύχρωμο δρόμο της ζωής, ένας πτωχευμένος βιομήχανος ζυμαρικών “ηγέτης στις επιχειρήσεις, άστεγος στα συναισθήματα” και κάπου προς τα ξημερώματα η καταλυτική, ονειρική επίσκεψη της μούσας Καλλιόπης που εκμαιεύει από την Θεολογία τον ανομολόγητο έρωτά της…. για τον Λεωνίδα…
Εξάλλου πολλές ερωτικές ιστορίες δεν ξεκίνησαν με το: “Σε είδα χθες στο όνειρό μου”…;

<< Την είχε βρει (σημ: ο Λεωνίδας) να κοιμάται στην κόκκινη…τέλος πάντων, στη φραουλί πολυθρόνα. [……….] Είχε παρατηρήσει τα χείλη της να κάνουν μικρές κινήσεις, να, όπως καπνίζεις ένα άφιλτρο τσιγάρο και φτύνεις μικρά κομματάκια καπνού. Τα βλέφαρά της πετάριζαν, […….] εκείνη τη στιγμή ονειρευόταν. Η Θεολογία έβλεπε ένα όνειρο άφιλτρο κι έφτυνε μικρά κομματάκια υποσυνείδητου >>.

Όλοι τους θυμίζουν χαρακτήρες της κλασικής λογοτεχνίας και κουβαλούν από μία μοναδική ιστορία ζωής ο καθένας τους δίνοντας την ευκαιρία στη συγγραφέα να θίξει θέματα σχέσεων -πατέρα και γιου, μάνας και κόρης, αγάπης και καθυπόταξης – κοινωνικά, πολιτιστικά, πολιτικά και φυλετικά.
Τον θίασο των χαρακτήρων συμπληρώνει η Νύστα που σαν ζωντανός οργανισμός ταλανίζει τη Θεολογία και μία ακόμη θηλυκή οντότητα που αξιολογεί τη δική της ζωή, τις ζωές των ηρώων και διαχειρίζεται ακόμη και την ίδια την έμπνευση και τη γραφή της ιστορίας δίνοντας πολύτιμες πληροφορίες στον αναγνώστη για το πλάσιμο των χαρακτήρων, για την βάσανο της συγγραφής… όπως επί παραδείγματι, τι τέλος να δώσει; αμφιταλαντεύεται….
Καταλήγει να μας δώσει δύο εκδοχές. Ένα τέλος γλυκόπικρο, οδηγημένο από τη συστολή των ηρώων που αυτονομήθηκαν και που δίνει στη συγγραφέα τη δυνατότητα να κάνει ένα υπέροχο παιχνίδι λέξεων, σκέψεων και έρωτα με τα γράμματα της βιτρίνας:


Φ εύγω….
Ε λπίζω να ξανάρθεις…
Γ ιατί;
Γ ιατί…
Α ύριο…
Ρ ίχνω άγκυρα…
Ί σως...
και ένα τέλος από τον συγγραφέα ‘Πλάστη’ όπου ο έρωτας και πάλι δικαιώνεται. Άλλωστε,
<< Γιατί να ξεπαγιάζουμε στις ερημωμένες από αισθήματα στέπες της ύπαρξης όταν μπορούμε να έχουμε μόνο θερμά συναισθήματα; >>
Το ύφος γραφής ώριμο, πυκνό, αφαιρετικό, ικανό όμως να πλάθει υπέροχες εικόνες. << Ένα άσπρο τίποτα >> και…. νάτη η εικόνα της πυκνής ομίχλης που << μπορεί να τρελάνει τους ξενομερίτες όχι όμως τους Σαλονικιούς >>.


Με γλώσσα γραφής διόλου επιτηδευμένη, σχεδόν προφορική σαν γνήσια λαλιά και με ιδιότυπο, έξυπνο, συχνά πικρό μα και ιαματικό χιούμορ.
Στο κείμενο γίνονται συχνές αναφορές σε διαμάντια της πεζογραφίας, της ποίησης και της μουσικής – με σχολαστική αρίθμηση προσεγγίζουν τα 60 – που σημαίνει ότι πρόκειται για ένα βιβλίο-οδηγό λογοτεχνίας και ακόμη για αυτόν τον λόγο αξίζει να το αναζητήσει κάποιος.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που προσφέρει δυνατή ψυχοκινητική ενέργεια στον αναγνώστη και μία γκάμα συναισθημάτων από το αμυδρό χαμόγελο στο γέλιο, μέχρι τα μισόκλειστα από βαριές σκέψεις και πόνο ψυχής μάτια.
Ένα βιβλίο για τη μοναξιά και τον φόβο και για όλους αυτούς που πιστεύουν ότι η λογοτεχνία μπορεί να τους γιατρέψει.
Ένα βιβλίο για όλους εκείνους τους ανθρώπους που περνούν από δίπλα μας αόρατοι κι όμως η γνωριμία μαζί τους μόνο διδάγματα ζωής θα μπορούσε να χαρίσει.
Ένα βιβλίο που οδηγεί τον αναγνώστη σε διαφορετική όραση του κόσμου και που του αξίζουν πολλαπλές αναγνώσεις!


◾ Βιογραφικό
Η Μαίρη Κόντζογλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Έχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήµες στο Πάντειο Πανεπιστήµιο και έχει εργαστεί σε µεγάλες ελληνικές εταιρείες, µε αντικείµενο πάντα την Επικοινωνία.
◾ Βιβλιογραφία
▪️Το Μέλι το Θαλασσινό (2008) ▪️Περπάτα µε τον άγγελό σου (2009)
▪️ «Οι μεσημβρινοί της ζωής» (2011) που αποτελείται από τα βιβλία: Άγνωστη χώρα, Μεσονύκτιο, Μεσουράνηση
▪️ Χίλιες ζωές απόψε (2013)
▪️«Τα Παλιά Ασήμια» που αποτελείται από τα βιβλία: Τα Παλιά Ασήμια (2014), Προσευχή για τα Παλιά Ασήμια (2015), Πέρα από τα Παλιά Ασήμια (2015)
▪️ Οι Μαγεμένες (2017)
▪️ «Σκουριά και χρυσάφι» (2020) που αποτελείται από τα μέρη: Νεγρεπόντε και Πόρτο Λεόνε ▪️Ώρες κοινής ανησυχίας (2021)
▪️ Μία νύχτα στο βιβλιοπωλείο (2022)

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave