Σοφί Άντερσεν: συνέντευξη στην Μαρία Τσακίρη

Συγγραφέας του βιβλίου «Θα παίξεις μαζί μου;» της σειράς παιδικών βιβλίων ΩΟ – Εκδόσεις «Φυλάτος»

Μ’ έναν πολύ διδακτικό και διαφορετικό τρόπο επιχείρησε να προσεγγίσει τα παιδιά μέσω της σειράς βιβλίων ΩΟ, η συγγραφέας Σοφί Άντερσεν. Δεν είναι μόνο η ιδιαίτερη γραφή της αλλά και ο πρωτοποριακός τρόπος που υποδεικνύει για την ανάγνωση των βιβλίων της, αφού η σειρά διαβάζεται συγχρόνως από ένα παιδί και έναν ενήλικο. Όπως λέει στο Vivlio-life, ξεκίνησε να γράφει από ανάγκη και όταν ένιωσε ότι το παιδί μέσα της είχε πολλά να πει, βρήκε τη λύση στις συγγραφικές ανησυχίες της μέσω της σειράς βιβλίων που σκοπό έχουν την ένωση, την επαφή, την κατανόηση μεταξύ μικρών και μεγάλων.

-«Θα παίξεις μαζί μου;» ρωτά ο τίτλος του τρίτου σας βιβλίου και θέλουμε να μας πείτε σε ποια ηλικία παιδιών απευθύνεται και πώς τα προσεγγίζει.

Ειλικρινά, πιστέψτε με ότι δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτό. Μια απάντηση ίσως ήταν το 4+, παρ’ όλα αυτά το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό, άλλωστε αυτό είναι και η γοητεία του. Εκεί που κάποιο μικρής ηλικίας ταξιδεύει με τα λόγια του βιβλίου και του φτάνει η μια εικόνα ανά σελίδα, σε κάποιο άλλο – μεγαλύτερης ηλικίας – ίσως βιβλιαράκια με λιγότερο κείμενο είναι περισσότερο ελκυστικά. Το βιβλίο είναι ένα εργαλείο, ο τρόπος προσέγγισης αφήνεται στον ενήλικα που διαβάζει στο παιδί. Άρα θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε «μέχρι πότε διαβάζεται αυτό το βιβλίο;» Όσο ζούμε, όσο υπάρχουν άνθρωποι, όσο υπάρχουν παιδιά, γιατί ποτέ δεν είναι αργά για να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά.

-Τι το διαφορετικό έχει αυτή η παιδική σειρά βιβλίων;

Η σειρά αυτή έχει έναν δικό της τρόπο γραφής. Είναι γραμμένη σε ημερολογιακή μορφή (χωρίς απαραίτητα χρονολογική γραμμή) από την οπτική του ενήλικα και από την οπτική του παιδιού. Σχεδόν κάθε κεφάλαιο έχει δύο πλευρές. Βλέπουμε στον κάθε τίτλο μία τη λέξη μαμά, δίπλα και την εικόνα της μαμάς, και μία την λέξη Όσκαρ και την εικόνα του παιδιού.
Πρόκειται για μια σειρά που διαβάζεται μαζί για να ενισχυθεί η επαφή μεταξύ ενήλικα και παιδιού.

-Πώς προέκυψε η ιδέα να γράψετε βιβλία που μιλούν ταυτόχρονα και τη γλώσσα των μεγάλων και τη γλώσσα των μικρών;

Από ανάγκη! Τα τελευταία χρόνια έγραφα σποραδικά για θέματα που με απασχολούσαν στην τοπική εφημερίδα, στη στήλη των αναγνωστών. Ένα ηλιόλουστο πρωινό, μετά από μια βόλτα με τα παιδιά μου, ένιωσα ότι αυτό δεν μου ήταν αρκετό. Απευθυνόμουν μόνο σε ενήλικους, ενώ ήθελα να μιλήσω και στα παιδιά. Αντίστοιχα ένιωθα ότι το παιδί μέσα μου έχει πολλά να πει. Ύστερα από σκέψη και ψάξιμο έφτασα στο συμπέρασμα ότι οι κόσμοι μας συγκλίνουν περισσότερο από όσο νομίζουμε. Μήπως πρέπει να σταθούμε και να μας ακούσουμε;

-Πείτε μας κάποια θέματα των βιβλίων…

Θέματα όπως ο ερχομός ενός παιδιού, η συγκατοίκηση, η ανακύκλωση, τα διάφορα επαγγέλματα, η απώλεια, τα συναισθήματα, οι αλλαγές, οι δουλειές του σπιτιού, οι διακοπές, η θετική ενίσχυση και συμπεριφορά, γενικά ό,τι μας απασχολεί.
Το θέμα κάθε βιβλίου προδίδεται από τον τίτλο. Ο τίτλος επαναλαμβάνεται πολλές φορές μέσα στο βιβλίο. Μέσα από την επανάληψη επιτυγχάνεται ο στόχος μας, που είναι η κατανόηση του θέματος. Παράλληλα όμως το κάθε βιβλίο βλέπει τον κόσμο μας με μια ολιστική ματιά. Δεν είναι βιβλία που περιγράφουν αμιγώς μόνο το συγκεκριμένο θέμα. Έτσι, κι άλλα θέματα αναφέρονται ως δευτερεύοντα, αλλά όλα έρχονται και δένουν στο τέλος με έναν μαγικό τρόπο και το συναίσθημα που έχει κανείς αφού έχει διαβάσει το βιβλίο δεν μπορεί να περιγραφεί με λέξεις.

-«Μαζί με τον Όσκαρ» και «Μεγαλώνω» ήταν τα δυο πρώτα συγγραφικά σας βήματα. Ήταν επιτυχημένα βήματα; Τι αποκομίσατε από την κυκλοφορία των βιβλίων;

Δεν έχουν γίνει γνωστά, αν αυτό εννοούμε επιτυχία, γιατί δεν προωθήθηκαν και σκοπίμως. Αποφασίσαμε πως θέλαμε να αρχίσει να φαίνεται ότι πρόκειται για σειρά βιβλίων με επιστημονικό αλλά και βιωματικό υπόβαθρο να την υποστηρίζει. Επιτυχημένα ήταν γιατί επιτεύχθηκε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα μέσω του «μαζί», της συνεργασίας δηλαδή. Ένα βιβλίο είναι πολύ περισσότερα από τον συγγραφέα του.

-Τα βιβλία σας είναι μέρος της σειράς ΩΟ. Να αποκωδικοποιήσουμε, για τους φίλους του Vivlio-life, αυτά τα δυο γράμματα; Τι σημαίνουν;

Ω και Ο είναι δύο πανέμορφα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου. Δείχνουν μια ολότητα, μια ομορφιά, το ωραίο. Δεν είναι τυχαίες και οι λέξεις αυτές. Γι’ αυτό και τα επέλεξα και για τα αρχικά των ονομάτων των δικών μου τριών τρολ, των παιδιών μου, Όσκαρ, Ωρίων και Οκτάβια. Τα βιβλία μου, τα πνευματικά παιδιά μου, δε θα μπορούσαν να υπάρξουν χωρίς τους μικρούς θησαυρούς μου.

-Ποιος είναι ο στόχος αυτής της ενδιαφέρουσας σειράς;

Είναι η ένωση, η επαφή, η κατανόηση. Είναι ο κόσμος των μικρών και ο κόσμος των μεγάλων που συγκοινωνεί.Πώς είναι δυνατόν να μην επικοινωνούμε; Σαφώς και μπορούμε, καλλιεργώντας και ενδυναμώνοντας τη συναισθηματική μας νοημοσύνη. Βοηθούμε τον άνθρωπο να βοηθήσει τον εαυτό του και τον συνάνθρωπο.

-Οι σπουδές Ψυχολογίας – Παιδαγωγικής και Ειδικής Αγωγής ήταν η κινητήριος δύναμη αυτού του συγγραφικού εγχειρήματος;

Σαφέστατα. Η θεωρία αποτελεί τη βάση, χωρίς αυτή το οικοδόμημα καταρρέει. Η εφαρμογή της θεωρίας, το λάθος και το σωστό, η προσπάθεια και η επιμονή το έφεραν εις πέρας.

-Τα δικά σας παιδιά και οι ανησυχίες τους, ακόμη και τα ερωτήματά τους, σε ποιο βαθμό σας ενέπνευσαν κατά τη διάρκεια της συγγραφής;

Κατά κόρον. Με ενέπνευσαν και εμπνέουν διαρκώς. Η σκέψη μου και η ζωή μου γράφει δυστυχώς πιο γρήγορα από ό,τι εγώ καταφέρνω να πληκτρολογώ. Ο Αντρέ Μπαζέν είχε πει ότι «η τέχνη είναι ένα παράθυρο στον κόσμο», ίσως το είπε γιατί το παράθυρο στον κόσμο είναι τέχνη!

-Πώς μπορείτε μέσα από ένα παραμύθι να διδάξετε στα παιδιά το «ΜΑΖΙ;» Είναι μια έννοια που μπορούν να κατανοήσουν; Και, άραγε, πόσο απλές λέξεις πρέπει να χρησιμοποιηθούν;

Διαβάζουμε στα παιδιά και είναι το παν. Και με το «διαβάζουμε» εννοώ απλώς να κοιτούν και να μασούν τα πάνινα και πλαστικά πρώτα βιβλιαράκια μπάνιου και ύπνου. Διαβάζουμε βιβλία με μουσική και λίγα λόγια, παίζουμε με το κείμενο και το αλλάζουμε ανάλογα με τις ανάγκες μας κάθε φορά. Οι λέξεις γίνονται πιο πολύπλοκες με τον καιρό. Στα βιβλία πετάω πιο δύσκολες λέξεις και μετά τις εξηγώ,με ολόκληρη πρόταση. Γνωρίζω εκ πείρας οτι ο ενήλικας που διαβάζει θα πρέπει να σπεύσει να απαντήσει στο «τι σημαίνει;» στο άκουσμα και μόνο της νέας λέξης.

-Πώς αποδέχτηκαν οι λιλιπούτειοι αναγνώστες και οι γονείς τους την υλοποίηση της ιδέας;

Όσοι έχουν πραγματικά διαβάσει τα βιβλία μου λένε «πότε θα φτάσεις τις δικές μας ηλικίες;» γιατί έχει τύχει να έχουν λίγο μεγαλύτερα παιδιά. Κι όμως τα διαβάζουν ευχάριστα. Γιατί πάντα έχουμε κάτι να μάθουμε. Όπως προείπα σε όποια ηλικία και να σε βρει αυτό το βιβλίο κάτι σου δίνει, σου γιατρεύει το παρελθόν, σου χαρίζει το παρόν γιατί αρχίζεις και το ζεις, σε προετοιμάζει για το μέλλον.

-Πόσο σημαντική είναι η επιλογή του σωστού παραμυθιού για μια σωστή – στη συνέχεια διαπαιδαγώγηση των παιδιών;

Η Μοντεσσόρι έλεγε «Η σωστή ανατροφή ενός παιδιού είναι η μόνη σωτηρία της ανθρωπότητας» και όχι άδικα. Με το παραμύθι το παιδί περνά χρόνο με τον γονιό του, είναι μαζί και μεγαλώνουν και μικραίνουν μαζί. Τι πιο όμορφη εικόνα από αυτή! Μέσα από τις ιστορίες ο γονιός μπορεί να περάσει μηνύματα, να εκφράσει απόψεις, να γνωρίσει καλύτερα το παιδί του αλλά και τον εαυτό του. Ακόμη και λάθος παραμύθι να πέσει στα χέρια τους και πάλι σε καλό δρόμο είναι. Γιατί; Επειδή πάλι θα πουν τη γνώμη τους, θα το αλλάξουν, θα μπει η φαντασία τους σε κίνηση, θα επικοινωνήσουν, θα δημιουργήσουν.
Άλλωστε η VirginiaHavilant έλεγε: «Θα υπήρχε πλήρης στασιμότητα σ’ όλες τις επιστήμες και στη τέχνη, δίχως την αχαλίνωτη φαντασία δημιουργικών ανθρώπων που, όπως φαίνεται, επηρεάστηκαν διαβάζοντας παραμύθια στην παιδική τους ηλικία».
Εκείνη την ώρα που τα παιδιά ακούνε ή διαβάζουν ένα παραμύθι, είναι σαν να παίζουν ανέμελα, μαζεύοντας λουλούδια και χτίζοντας όνειρα…

-Πιστεύετε πως η σειρά ΩΟ βοηθά στη σωστή επαφή με την αλυσίδα γονιός – παιδαγωγός – κοινωνία;

Ναι, τα θεωρητικά μοντέλα στα οποία βασίζεται η σειρά τα βρίσκει κανείς από το τρίτο βιβλίο της σειράς και μετά, αλλά και στο ίντερνετ στο blog των Εκδόσεων Φυλάτος και στην προσωπική σελίδα ΩΟ, όπου κανείς μπορεί να ενημερώνει και να ενημερώνεται για τον κόσμο των μικρών και των μεγάλων.
Χρειάζεται πολύς χρόνος και πολύ εσωτερική εργασία για να ανακαλύψει το παιδί μία αρετή κρυμμένη μέσα του. Και χρειάζεται μεγάλη σταθερότητα για να τη διατηρήσει ζωντανή για πάντα.
Αντίστοιχα, χρειάζεται μόλις μια στιγμή, για να δημιουργήσει ένα ελάττωμα που, δυστυχώς, για να το καταστρέψει, δεν φθάνει ίσως μία ζωή.
Οι ιστορίες της σειράς ΩΟ δεν τέρπουν μονάχα την παιδική ψυχή, αλλά ανταποκρίνονται στην παιδική ανάγκη και την επιθυμία του παιδιού να ξεφύγει από την πεζότητα της ψυχρής πραγματικότητας.

-Σε μια κοινωνία όπου πολλές φορές επικρατεί το άδικο και ο αποπροσανατολισμός, πώς μπορεί ένα παιδί να κατανοήσει τις έννοιες δίκαιο – σωστό – λάθος – διαφορετικότητα – μπούλινγκ;

Από την οικογένεια. Και θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα. Σήμερα πήγα να αγοράσω εισιτήρια για το θέατρο. Θα πάω τη γιαγιά μου και τον μεγάλο μου γιό. Οι τιμές ήταν διαφορετικές ανάλογα με τις ηλικίες. Μέχρι τα 5 έτη μια τιμή και από 6-12 μια άλλη. Θα μπορούσα να αγοράσω το πρώτο εισιτήριο και να πω στον Όσκαρ ψιθυριστά «αν σε ρωτήσει κανείς, θα πούμε ότι είσαι 5». Θα είχα κερδίσει 5 ευρώ στον καιρό της κρίσης. Φυσικά και τα 5 και τα 10 ευρώ είναι σημαντικά ειδικά στις εποχές που ζούμε, όμως αυτή η πρόταση που θα ξεστόμιζα, λεγόταν και σε εποχή ευμάρειας. Θα κερδίζαμε τα 5 ευρώ και θα του έπαιρνα ένα παγωτό για την διαγωγή του, για τη σύμπραξη στο ψέμα και την κοροϊδία. Θα είχαμε κοροϊδέψει το σύστημα. Μα αφού το ίδιο το σύστημα μας κλέβει, θα μου πείτε, είναι σωστό;
Και πώς θα σταματήσει; Αν το κλέβουμε κι εμείς, διαιωνίζουμε την κατάσταση. Αν κάποιος πει στοπ, από δω και κάτω τέρμα, όλα τα παιδιά θα μεγαλώνουν με το «δίκαιο και το σωστό» άρα το μελλοντικό σύστημα θα είναι δίκαιο. Και εκεί ξαναγυρνάμε στην Μοντεσσόρι γιατί όλα είναι κύκλοι και «ΩΟ» και λέμε «η σωστή αγωγή ενός παιδιού είναι η μόνη σωτηρία της ανθρωπότητας».

-Ζείτε σε μια χώρα που διαθέτει ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα. Πόσο επηρεαστήκατε στο συγγραφικό σας έργο από τη ζωή σας στη Νορβηγία;

Πολύ! Χαίρομαι το σύστημά τους και το επικροτώ! Μαθαίνουν χωρίς να φορτώνονται, χωρίς να αγχώνονται. Μου άρεσε που η γιορτή του νηπιαγωγείου ήταν όλο κι όλο να πουν 3 τραγουδάκια όλα μαζί τα μικρά και να κάνουν δύο τουμπίτσες όσα παιδάκια μπορούσαν.

-Το επίθετό σας μας παραπέμπει στον άκουσμά του και μόνο στον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, τον μεγάλο Δανό λογοτέχνη και συγγραφέα παραμυθιών. Έχετε διαβάσει βιβλία του;

Χαμογελώντας να πω ότι… κάποιος έπρεπε να συνεχίσει το όνομα! Εντελώς συμπτωματικά υπάρχει μια συνέχεια. Φυσικά σαν παιδί είχα διαβάσει πολλά βιβλία του, και μετέπειτα ως μαμά. Μιλά κανείς για τόσα πολλά μέσω των βιβλίων του. Αγαπημένο μου είναι το γλυκόπικρο «Το Κοριτσάκι με τα σπίρτα» και όταν θέλω να μιλήσω για την απώλεια χρησιμοποιώ αυτό.

-Όταν δεν γράφετε βιβλία για μικρούς και μεγάλους αναγνώστες τι κάνετε στο βορρά της Ευρώπης;

Τότε τα ζω μαζί με τους μικρούς θησαυρούς μου!
Διδάσκω τη Νορβηγική γλώσσα σε όσους το έχουν ανάγκη και προσπαθώ να μην αφήνω το όμορφο να με προσπερνά χωρίς να νιώθω ευγνώμων γι’ αυτό.

-Η σειρά ΩΟ ολοκληρώνεται με το βιβλίο «Θα παίξεις μαζί μου;» ή ακολουθεί και τέταρτη έκδοση;

Η σειρά έχει πολλά να δώσει. Μεγαλώνει μαζί με μας και μας κάνει να μικραίνουμε, σαν τα μπουκαλάκια της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων. Έχει ήδη εικονογραφηθεί το τέταρτο βιβλίο που περιγράφει μερικά από τα επαγγέλματα και θα εκδοθεί το Φθινόπωρο. Παράλληλα γράφονται κι άλλα…

Βιογραφικό
Με λένε Σοφί και γεννήθηκα στην Αθήνα πριν πολλά χρόνια… Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήθελα να γίνω δασκάλα.. ‘Έβαζα τα αρκουδάκια μου στη σειρά, το ένα δίπλα στο άλλο και γινόμουν μεγάλη… Αυτό έγινα και στη συνέχεια, τελειώνοντας το σχολείο, σπούδασα γερμανική φιλολογία, έγινα δηλαδή δασκάλα γερμανικών. Παράλληλα μάθαινα γερμανικά σε πολλά παιδάκια και μερικούς μεγάλους σαν κι εμένα. Λίγο αργότερα όμως έτυχε να ταξιδέψω σε μία μακρινή χώρα του Βορρά, τη Νορβηγία. Εκεί συνέχισα να μαθαίνω περισσότερα για τα παιδιά για να τα καταλαβαίνω καλύτερα. Έτσι έκανα σπουδές στην Ψυχολογία και την Ειδική Αγωγή και κατάλαβα κάτι πολύ σπουδαίο… ότι εγώ δεν έβαζα τα αρκουδάκια μου στη σειρά για να γίνω μόνο δασκάλα, όχι, ήθελα να τους λέω ιστορίες… και δουλεύοντας σε σχολεία για μικρούς και μεγάλους και αποκτώντας τα δικά μου παιδάκια, τα δικά μου μικρά τρολ, είδα ότι πολλές φορές μιλάμε στους μεγάλους σαν να ήταν μικρά παιδιά και στα μικρά παιδιά σαν να ήταν μεγάλοι. Έτσι μου ήρθε μια ιδέα! Να φτιάξω μια σειρά βιβλίων με μικρές ιστορίες, αυτόνομες και μη που να μιλά ταυτόχρονα και την γλώσσα των μεγάλων και την γλώσσα των μικρών! Γιατί αυτό νομίζω θέλουμε όλοι, έναν κόσμο που να μας χωρά όλους, έναν κόσμο που να μεγαλώνουμε και να μικραίνουμε ΜΑΖΙ…

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save