Ιωάννα Γκανέτσα: συνέντευξη Μαρία Τσακίρη

Συγγραφέας του βιβλίου «Θείο δώρο» – Εκδόσεις BELL

Ένα μυθιστόρημα που στηρίζεται σε σημαντική έρευνα για την Τέχνη, η οποία αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή της ιστορίας, δίπλα, όμως, στους κεντρικούς ήρωες, μας δίνει αυτή τη φορά η Ιωάννα Γκανέτσα. Η “συνταγή”, γνωστή. Έχτισε με πολλή αγάπη τους χαρακτήρες, εμβαθύνοντας στα συναισθήματά τους. Η συγγραφέας μας πήρε μαζί της στον κόσμο των ευκαιριών θέτοντας παράλληλα το δίλλημα «αν είναι αργά –ή πότε είναι αργά- για μια δεύτερη ευκαιρία». Και αυτό επειδή οι πρωταγωνιστές της στην κορύφωση του έρωτά τους «έτρεξαν προς αντίθετες κατευθύνσεις». Όπως λέει στο Vivlio-life «Τα συναισθήματα λειτουργούν αυτοβούλως. Σιγοκαίνε μια ζωή ή εξαφανίζονται σε μια νύχτα. Ο Μελλιδόνης και η Λεοντάρη έτρεξαν μακριά από το δικό τους συναίσθημα κι εκείνο τους καταδίκασε να καίει αιώνια».

• Θοδωρής Μελλιδόνης, ζωγράφος – Ιβάνα Λεοντάρη, ποιήτρια. Οι ήρωές σας έζησαν ένα δυνατό έρωτα τότε αλλά ο νεαρός ζωγράφος άφησε την ποιήτρια που ερωτεύτηκε να φύγει στο εξωτερικό για να κυνηγήσει το όνειρό της. Τους συναντάμε και τώρα. Ας γνωρίσουμε, λοιπόν, τους ανθρώπους που σας ενέπνευσαν στα χρονικά όρια που θέτετε.
  Παρά τα λάθη του παρελθόντος που τους ακολουθούν ως σήμερα είτε σαν ερινύες είτε σαν απωθημένα, ο Θοδωρής και την Ιβάνα είναι ήρωες που ο αναγνώστης δεν μπορεί παρά να πλησιάσει με τρυφερότητα. Παρόλα τα ψεγάδια τους –ποιος δεν έχει άλλωστε- έχτισα τους χαρακτήρες τους με πολλή αγάπη. Ίσως φταίει το γεγονός ότι πλέον είναι μεγάλοι σε ηλικία. Δεν γίνεται να παραλείψουμε αυτόν τον παράγοντα -της αγωνίας ότι ο χρόνος που τους έχει δοθεί σε αυτή τη ζωή σιγά σιγά τελειώνει. Το βιβλίο είναι ουσιαστικά ένα ταξίδι στον κόσμο των ευκαιριών. Θέτει το δίλλημα αν είναι αργά –ή πότε είναι αργά- για μια δεύτερη ευκαιρία. Οι επιλογές των ηρώων δημιουργούν ερωτήματα. Γιατί αφήνει κάποιος έναν μεγάλο έρωτα – τη μούσα του- να φύγει; Γιατί εκείνη φεύγει; Τι γίνεται στο μεσοδιάστημα, γιατί περνά η ζωή και φτάνει ο Μελλιδόνης να ψάχνει τον έρωτα του τόσα χρόνια μετά; Μέσα από την αφήγηση ο αναγνώστης μπαίνει είτε συνειδητά είτε όχι στη διαδικασία της ενδοσκόπησης, στη θέση των ηρώων. Τι θα έκανε εκείνος σε αντίστοιχη περίπτωση ή τι έκανε –γιατί, αν μη τι άλλο, οι ιστορίες των βιβλίων μου είναι ιστορίες που θα μπορούσαν να συμβούν. Ή έχουν συμβεί.
• Ανάμεσα στα δυο χρονικά επιρρήματα που χρησιμοποιείτε, βλέπουμε πως υπάρχει μεγάλη απόσταση. Μπορούν βαθιά συναισθήματα που νιώσαμε δεκαετίες πριν να ζωντανέψουν σήμερα και να έχουν την ίδια ένταση; Οι ήρωές σας σίγουρα έχουν να μας πουν αρκετά…
  Ποιος μπορεί με βεβαιότητα να ορκιστεί ότι έμαθε να τιθασεύει τα συναισθήματα; Έχουν τη δική τους δύναμη, τα δικά τους θέλω. Δεν επιλέγουμε ποιον θα ερωτευτούμε, ποιον θα αγαπήσουμε, πόσο θα ελπίζουμε ή πόσο θα διαρκέσει ένα συναίσθημα. Τα συναισθήματα λειτουργούν αυτοβούλως. Σιγοκαίνε μια ζωή ή εξαφανίζονται σε μια νύχτα. Ο Μελλιδόνης και η Λεοντάρη έτρεξαν μακριά από το δικό τους συναίσθημα κι εκείνο τους καταδίκασε να καίει αιώνια. Δεν βιώθηκε ως τέλους. Δεν πήρε την φθίνουσα πορεία για να καταλαγιάσει. Στην κορύφωση, οι εραστές έτρεξαν προς αντίθετες κατευθύνσεις. Όσο κι αν προσποιούμαστε ότι ο καιρός γιατρεύει, στην ουσία κάνει απλώς τον πόνο υποφερτό, την αναμονή λιγότερο επώδυνη, την ελπίδα πιο συμβιβασμένη –στριμωγμένη- στην καθημερινότητα. Κάποτε όλοι μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις επιλογές μας, τις επιθυμίες μας, την αλήθεια μας. Το «Θείο δώρο» είναι μια τέτοια στιγμή. Στιγμή αλήθειας.
• «Ένα μυθιστόρημα για τη στιγμή που πέρασε. Και για την πιθανότητα να μην έρθει ποτέ ξανά». Υπάρχει ένα μαγικό ραβδί που μπορεί να φυλακίσει τη στιγμή ώστε να μηδενίσουμε την … πιθανότητα;
  Μόνο η καρδιά μπορεί να μηδενίσει αυτή την πιθανότητα. Ακόμη κι αν η μνήμη μας προδώσει, αν οι εικόνες ξεθωριάσουν, αν οι λέξεις ξεχαστούν, η καρδιά έχει τη δική της μνήμη: το βίωμα. Ό,τι κάποτε νιώσαμε είναι εκεί, όχι φυλακισμένο βεβαίως αλλά καλά φυλαγμένο –προστατευμένο και μπορεί να πυροδοτήσει το παρόν, την επιθυμία, τη στιγμή, μια στιγμή που ακόμη κι αν έχουν περάσει πολλά χρόνια μοιάζει σαν να είχε συμβεί μόλις χθες.
• Το εξώφυλλο του μυθιστορήματός σας δίνει μία «πάσα» που αφορά εμάς τους αναγνώστες. «Εσύ τι τίτλο θα έδινες στον έρωτα;», μας ρωτάτε. Πήρατε κάποιες απαντήσεις στο ερώτημα που θέτετε από αναγνώστες;
  Είναι όμορφο αυτό που συμβαίνει, ναι. Έρχονται απαντήσεις από αναγνώστες ανάλογα με το τι έχει ζήσει καθένας τους ή τον τρόπο που αντιμετωπίζει τον έρωτα. Κάθε τίτλος, αν και διαφορετικός, δείχνει πόσο σημαντικός και πολύτιμος είναι ο έρωτας. Αν, μάλιστα, φτάσει κάποιος να δώσει στον έρωτα όνομα, πρόσωπο, υπόσταση μέσω ενός ανθρώπου που ερωτεύτηκε, τότε μπορούμε να πούμε ότι αυτός ο άνθρωπος ξέρει σίγουρα για τι πράγμα μιλάμε.
• Σκαλίζοντας τα όσα γράφονται για το βιβλίο σας κατάλαβα πως δεν είναι λίγοι εκείνοι που μπήκαν στη διαδικασία αναζήτησης πληροφοριών για ζωγράφους, πίνακες, τέχνη με αφορμή το βιβλίο σας. Αξία ανεκτίμητη χαρακτηρίσατε την αντίδρασή τους. Μιλήστε μας γι αυτό το ζεστό συναίσθημα που σας φέρνει πιο κοντά στους αναγνώστες σας.
  Είναι υπέροχο καθώς έχει συμβεί και στα τρία μυθιστορήματά μου που περιλαμβάνουν έρευνα. Στο βιβλίο «Το άνθος της ζωής» αναζήτησαν διάφορα φυτά που υπήρχαν στους κήπους που περιέγραφα, στο «Μουσείο των ραγισμένων σχέσεων» το ομώνυμο μουσείο στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας και τα αντικείμενα που φιλοξενούνται και τώρα στο «Θείο δώρο» τους πίνακες που αναφέρω στη ροή της ιστορίας. Σε ό,τι μάλιστα αφορά το «Θείο δώρο» κάποιοι αναγνώστες έχουν ήδη καταγράψει όλους τους πίνακες, τα φαγητά και τη μουσική του βιβλίου και μου πρότειναν σε επόμενη ανατύπωση να προσθέσω τη λίστα στο τέλος του βιβλίου ή ακόμη και να δημιουργήσω QR code για να μην χρειάζεται να ανατρέχει κάποιος σε μηχανές αναζητήσεις στο διαδίκτυο για να δει ή να μάθει περισσότερες πληροφορίες τα έργα, όπως συμβαίνει τώρα. Αν σε αυτό προσθέσει κανείς και τις θετικές απόψεις των αναγνωστών για την ιστορία και τα συναισθήματα που τους γεννά, τι άλλο να ζητήσει ένας συγγραφέας;
• Στο «Θείο Δώρο» που μας προσφέρετε, υπάρχει μια σημαντική έρευνα. Ποια είναι η δική σας σχέση με την Τέχνη και που στραφήκατε για τη συγκέντρωση του υλικού σας;
  Δεν παραλείπω να επισκέπτομαι μουσεία και πινακοθήκες όπου κι αν πηγαίνω. Με γοητεύει καθετί που έχει ταξιδέψει στους αιώνες με τη μορφή τέχνης. Η τέχνη ήταν εδώ πριν από εμάς και θα παραμείνει ακόμη κι όταν εμείς θα έχουμε πια φύγει. Θέλησα, λοιπόν, να μοιραστώ λίγη από αυτή την αγάπη μου με τους αναγνώστες. Να θυμίσουν ή να συστήσω σε κάποιους από αυτούς έργα τέχνης και δημιουργούς που σημάδεψαν ανεξίτηλα τον χρόνο και τον έρωτα. Διάβασα βιβλία τέχνης, έψαξα, ρώτησα καλλιτέχνες και κατέληξα σε αυτά που αναφέρω στο βιβλίο, τολμώντας να πω ότι περικλείονται τα περισσότερα διάσημα έργα περί έρωτος.
• «Ποιον καλλιτέχνη αφήνεις, ποιον κρατάς; Ήταν ένα ερώτημα που με ταλάνισε αρκετά. Με προβλημάτισε…», γράφετε. Με ποιο κριτήριο φτάσετε στην τελική επιλογή καλλιτεχνών και έργων που συναντούμε στις σελίδες του βιβλίου σας;
  Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότεροι καλλιτέχνες –αν όχι όλοι- έχουν με κάποιο τρόπο αποτυπώσει κάποια έκφανση του έρωτα αποφάσισα να συμπεριλάβω έργα καλλιτεχνών που δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή αλλά έχουν αφήσει το στίγμα τους στην παγκόσμια καλλιτεχνική ιστορία, από φόβο μήπως, αν άγγιζα έργα καλλιτεχνών που βρίσκονται στη ζωή, ίσως παρέλειπα κάποιον σημαντικό καλλιτέχνη, τον οποίο εγώ δεν γνώριζα. Δεν είμαι, άλλωστε, ιστορικός τέχνης, είμαι μια εραστής της και κάτω από αυτό το πρίσμα πραγματοποίησα την έρευνα, έρευνα επίπονη το δίχως άλλο καθώς οι πίνακες περιδιαβαίνουν στις σελίδες του βιβλίου ως κομμάτι της ιστορίας. Αυτό έπρεπε να γίνει με τρόπο φυσικό, οι αναφορές να συνδέονται αρμονικά με την εξέλιξη του μύθου.
• Αν σας ζητούσα να ξεχωρίσετε τον πιο ερωτικό πίνακα που συμπεριλάβατε στο μυθιστόρημά σας; Εκείνον που σας δημιούργησε τα πιο γλυκά συναισθήματα και σας ταξίδεψε κατά τη συγγραφή;
  Παρόλο που με γοητεύουν πολλά έργα από όσα συμπεριέλαβα στο βιβλίο –ίσως και όλα, καθένα με τον δικό του τρόπο- νομίζω ότι πιο αγαπημένο μου είναι αυτό που έπλασα εγώ για χάρη των ηρών, ένα έργο που ζωγράφισε ο Θοδωρής Μελλιδόνης, μια σκηνή που έζησε με την Ιβάνα την περίοδο της κορύφωσης της σχέσης τους. Μια σκηνή που βιώθηκε εκστατικά και αποτυπώθηκε με όλες τις αισθήσεις στο κόκκινο -κυριολεκτικά και μεταφορικά.
• Όπως γράφετε στο σημείωμά σας αυτό που θέλετε να κρατήσουμε από το βιβλίο σας «είναι η έννοια «τέχνη», όποιο είδος της κι αν ταιριάζει στον καθένα». Η ζωγραφική είναι η μοναδική τέχνη που ταιριάζει σε σας;
  Αγαπώ όλες τις τέχνες, άλλες περισσότερο κι άλλες λιγότερο. Η δυσκολία της ζωγραφικής, της γλυπτικής και των υπολοίπων συναφών τεχνών είναι ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να πιάσουν με μιας την ανώτερη κλίμακα του συναισθήματος που θέλουν να αποτυπώσουν ενώ στη συγγραφή και τη μουσική, για παράδειγμα, υπάρχει το περιθώριο της κλιμάκωσης, ο καλλιτέχνης έχει την ευκαιρία να δουλέψει το συναίσθημα που θέλει να κορυφώσει. Σε κάθε περίπτωση, κάθε μορφή τέχνης στοχεύει το συναίσθημα κι ό,τι στοχεύει στην καρδιά είναι πάντα αγαπημένο.
• Είστε μάχιμη αστυνομικός. Ο χώρος σας είναι σκληρός, απαιτητικός και πολλές φορές επικίνδυνος. Αν και θα περίμενε κανείς πως μία από τις αποστολές σας θα μπορούσε να σας εμπνεύσει, εσείς επιμένετε στον έρωτα! Είναι το «Θείο Δώρο» σας το μεγαλειώδες αυτό συναίσθημα;
  Ο έρωτας είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο αποτυπώνω κάθε φορά μια διαφορετική ιστορία συναισθημάτων με κοινωνικές προεκτάσεις. Η ενδοσκόπηση, η αυτογνωσία, η αυτοκριτική, η κάθαρση είναι σημαντικές διεργασίες του ανθρώπου που ξεκινούν πρώτα από όλα από τον εσωτερικό κόσμο. Εκεί φαίνεται τόσο ο πλούτος όσο και η ασχήμια ενός ανθρώπου. Το θάρρος, η τόλμη, η αγάπη, ο φθόνος, η ζήλια είναι όλα τους χαρακτηριστικά που πηγάζουν από τη δεξαμενή των συναισθημάτων. Θείο δώρο είναι η σοφία να μάθεις να τα χρησιμοποιείς, να τα ελέγχεις, να τα ζεις χωρίς να είναι σε βάρος των άλλων. Ο έρωτας, μιας και περιέχει όλα τα παραπάνω συναισθήματα, καθώς και πολλά ακόμη –όλα αν με ρωτάς- είναι θείο δώρο γιατί είναι η ίδια η ζωή. Αν έχεις ερωτευτεί και σε έχουν ερωτευτεί βαθιά έχεις ζήσει πραγματικά.
• «Η τέχνη μας ελκύει μόνο αποκαλύπτοντας τον πιο μυστικό μας εαυτό». Μία ρήση του Ζαν – Λυκ Γκοντάρ που μεταξύ πολλών άλλων έχετε συμπεριλάβει στο «Θείο Δώρο». Το νοιώσατε κι εσείς; Αποκαλύφθηκαν στοιχεία του πιο μυστικού σας εαυτού σ’ αυτό το τελευταίο σας βιβλίο;
  Η τέχνη που μας κλείνει το μάτι σε ό,τι κάπως κάποτε νιώσαμε είναι μια σιωπηλή συζήτηση που καθένας απολαμβάνει. Είναι αυτή η αίσθηση ότι κάποιος σε έχει καταλάβει χωρίς να χρειαστεί να εξηγήσεις και χωρίς να υπάρχει ανάγκη να ξεγυμνωθείς. Η αλήθεια αποκαλύπτεται εμπρός σου: σε ό,τι αισθάνεσαι είσαι πάντα μόνος ενώ ταυτόχρονα και σε όσα αισθάνεσαι δεν είσαι ο μόνος, έχουν βρεθεί κι άλλοι εκεί, στον ίδιο συναισθηματικό χώρο. Όσο για μένα, κάθε δικό μου βιβλίο αποκαλύπτει κάτι από εμένα. Αν μη τι άλλο, από εμένα γεννήθηκε. Κάθε καινούργιο βιβλίο σκαλίζει όλο και βαθύτερα μέσα μου. Είναι, υποθέτω, η ωριμότητα, η πάντα παρούσα ανάγκη μου να εμβαθύνω τα πράγματα, τα συναισθήματα, το νόημα της ίδιας της ζωής.

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Πάντοτε υπήρχαν φθηνοί έρωτες, μικροί έρωτες, λίγοι έρωτες. Και για κάθε οκά από αυτούς υπήρχε ένας δυνατός, που έμενε στην ιστορία, κι άλλος ένας που δεν τον μάθαινε σχεδόν ποτέ κανείς.
Τότε
Ο νεαρός ζωγράφος Θοδωρής Μελλιδόνης βρίσκει τον μεγάλο έρωτα στο πρόσωπο της ποιήτριας Ιβάνας Λεοντάρη. Στην κορύφωση της σχέση τους, όμως, την αφήνει να φύγει στο εξωτερικό προκειμένου να κυνηγήσει το όνειρό της. Και χάνει τα ίχνη της…
Τώρα
Ογδόντα πέντε χρόνων πια, αναγνωρισμένος ζωγράφος στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ο Μελλιδόνης ψάχνει να βρει την Ιβάνα, καθώς νιώθει ότι ο χρόνος του σιγά σιγά τελειώνει.
Ο Τζανής, συγγραφέας που ερευνά τη σχέση της τέχνης με τον έρωτα, γνωρίζει τον μεγάλο ζωγράφο. Μεταξύ τους αναπτύσσεται οικειότητα και ένα δέσιμο που θα οδηγήσει τον Τζανή στην αναζήτηση της Ιβάνας για χάρη του Μελλιδόνη, χωρίς να του αποκαλύψει τίποτα. Σύντομα ο Τζανής, ο οποίος έχει μια περίπλοκη σχέση με την Ντορέττα, την ιδιοκτήτρια ενός εστιατορίου-γκαλερί της Αθήνας, θα συνειδητοποιήσει πως όσο σπάνια ταιριάζουν οι μέρες των ανθρώπων και οι στιγμές που έρχονται, τόσο πιο σπάνια ταιριάζουν οι έρωτες.
Ένα μυθιστόρημα για τη στιγμή που πέρασε. Και για την πιθανότητα να μην έρθει ποτέ ξανά.

Βιογραφικό
Η Ιωάννα Γκανέτσα είναι αστυνομικός και συγγραφέας. Έχει ολοκληρώσει κύκλο παιδαγωγικών μαθημάτων στο Βρετανικό Συμβούλιο και είναι κάτοχος πτυχίου του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ με πιστοποίηση ως καθηγήτρια αγγλικής γλώσσας, ενώ γνωρίζει επίσης γαλλικά και ισπανικά. Είναι ιδρυτικό μέλος της Δράσης Αστυνομικών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ξεκίνησε τη συγγραφική πορεία της το 2012 με αρθρογραφία σε λογοτεχνικούς ιστότοπους, απ’ όπου το 2014 προέκυψε το βιβλίο Ο έρωτας δε θέλει τίτλο. Το 2018 εξέδωσε το πρώτο της μυθιστόρημα, Το άνθος της ζωής, και το 2020 ακολούθησε το Μουσείο ραγισμένων σχέσεων. Αρθρογραφεί τακτικά σε ηλεκτρονικές εφημερίδες και λογοτεχνικούς ιστότοπους, και επιμελείται έργα άλλων. Αποσπάσματα έργων της έχουν μελοποιηθεί ή έχουν αποδοθεί θεατρικά, ενώ κατά καιρούς έχει συμμετάσχει σε συλλογικά έργα. Το Θείο Δώρο είναι το τέταρτο βιβλίο της.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save