Γράφει: Ο Κώστας Α. Τραχανάς


1933. Πόλη Ντ. της Γερμανίας.
Ο Έριχ Κράκαου είναι βιρτουόζος σολίστας του βιολοντσέλου στη δημοτική ορχήστρα της πόλης Ντ., ένας εξαιρετικά προικισμένος μουσικός, ένας τίμιος χαμηλών τόνων και εργατικός άνθρωπος, του οποίου η παρουσία αποτελούσε τιμή για το ίδρυμα της πόλης, και θα συνέχιζε ακόμη να αποτελεί τιμή αν δεν είχε ένα ψεγάδι, ένα ψεγάδι που στις μέρες του 1933 θεωρείται φοβερό: Είναι Εβραίος. Αυτό το χαρακτηριστικό μετατρέπει έναν μέχρι πρότινος, αξιοσέβαστο και αγαπητό συμπολίτη σε παρία χωρίς δικαιώματα που δεν προστατεύεται από κανέναν νόμο και είναι εκτεθειμένος σε κάθε αυθαιρεσία. Ο Φριτς Έμπερλε, από την άλλη, είναι ο γιος ενός εύπορου φούρναρη ο οποίος δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, εκτός από το γεγονός ότι είναι πεπεισμένος πως είναι ένας καλός τσελίστας, στην πραγματικότητα όμως έχει πέσει θύμα της υπερβολικής υπερεκτίμησης των δυνατοτήτων του. Έκανε αίτηση για να προσληφθεί στην δημοτική ορχήστρα και, όταν την απορρίψανε με την αιτιολογία ότι δεν υπήρχε κενή θέση, επανήλθε με το πρόσχημα ότι αυτοί απασχολούσανε ακόμη Εβραίους και ότι η πορεία των πραγμάτων τώρα απαιτούσε να λάβουν υπόψη τους παλιούς αγωνιστές της εθνικής υπόθεσης.

Παρόλο που δεν καταλάβαιναν οι ιθύνοντες της δημοτικής ορχήστρας γιατί θα έπρεπε ένας παλιός αγωνιστής να είναι καλός σολίστας, τον καλέσανε σε ακρόαση, για να του κλείσουνε το στόμα και να καταρρίψουνε τις προφάσεις του. Το αποτέλεσμα ήταν οικτρό και η μόνη συμβουλή που μπορούσε να του δώσει ο Κράκαου, ο οποίος τον εξέτασε, ήταν να μάθει το επάγγελμα του πατέρα του. Ο Έμπερλε σχεδίασε και υλοποίησε μια δολοπλοκία και κατάφερε πράγματι να απομακρύνει τον τελευταίο Εβραίο από την ορχήστρα .Ο Έμπερλε εφάρμοσε ασυνήθιστα μέτρα για να παραμερίσει τον μισητό ανταγωνιστή του. Τι το έχουμε το κόμμα και τις ομάδες εφόδου! Ό,τι δεν μπορεί κάποιος να επιτύχει με την αξία του το επιτυγχάνει ανέξοδα με τη χρήση απειλών και βίας. Η ομάδα εφόδου στην οποία ανήκε ο Φριτς Έμπερλε, άρχισε ταραχές στο ξεκίνημα της συναυλίας της δημοτικής ορχήστρας αλλά τότε επενέβη η αστυνομία, συνέλαβε τον Κράκαου, για να τον γλιτώσει δήθεν από το αγριεμένο πλήθος και τελικά εξαφανίστηκε ο Κράκαου.


Ο Έριχ Κράκαου βιώνει στο ίδιο του το πετσί την βία από μια ορδή που έχει την εξουσία και μιλάει εξ ονόματος ολοκλήρου του γερμανικού λαού. Οι κήρυκες του εκφυλισμού και η ορδή των κομπλεξικών που έχουν την εξουσία διαπράττουν αδικίες, επειδή εκείνοι οι οποίοι θα μπορούσαν να αποτρέψουν αυτή την εξέλιξη δεν χρησιμοποίησαν την εξουσία και τη επιρροή τους για να το σταματήσουν. Δεν ήταν αδράνεια αυτό που κρατούσε καθηλωμένους τους διωκόμενους ,αλλά η σχεδόν ακλόνητη πίστη ότι οι πεποιθήσεις τους, ο τρόπος ζωής και η παιδεία τους τους καθιστούν άτρωτους απέναντι σε εκείνους που επιδιώκουν να τους συκοφαντήσουν ως κατώτερους και απόβλητους. Γι΄ αυτούς είναι ανοίκειο το μίσος και η βιαιότητα των αντιπάλων τους. Καταφεύγουν στην ομορφιά της μουσικής, της τέχνης ή του διαλόγου και επιμένουν σταθερά στα επιτεύγματα του πολιτισμού, που συνθέτουν την ανθρώπινη κατάσταση.

Για λόγους αυτοεπιβεβαίωσης αλλά κυρίως επειδή διαφορετικά η ζωή θα τους φαινόταν αδύνατη και δίχως νόημα. Και αυτή η στάση διαποτίζει τη γραφή του Καρλ Λέζερ όταν σε ένα σημείο του βιβλίου ένας ήρωάς του λέει: «Όχι, η ελπίδα μας είναι ο ανθρωπισμός, η ελπίδα μας, την οποία μοιραζόμαστε με εκατομμύρια άλλους μη Εβραίους, είναι ότι πολύ γρήγορα θα λάμψει ένα νέο φως και θα σκορπίσει τον ζόφο». Και αυτός ο ανθρωπισμός δεν γνωρίζει θρήσκευμα ή εθνικότητα, είναι παγκόσμιος. Η κοσμοθεωρία του συγγραφέα είναι αυτή του ουμανιστή και ορθολογιστή διανοούμενου. Ο πρωταγωνιστής του, ο Έριχ Κράκαου, βρίσκει στήριγμα στην ομορφιά της μουσικής.
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε προτού αρχίσει και μπαίνει σε εφαρμογή το σχέδιο εξόντωσης των Εβραίων της Ευρώπης και το οποίο ανακάλυψε πρόσφατα (2021) ο εκδότης και επιμελητής Πέτερ Γκραφ.


Το «Ρέκβιεμ» είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο αφηγείται την ιστορία ενός Εβραίου μουσικού στη Γερμανία κατά την περίοδο του εθνικοσοσιαλισμού.
Ένα βιβλίο αυτού του είδους είναι κυρίως μια εργασία έκφρασης της ποιητικής μνήμης, η οποία αν και δεν φιλοδοξεί να τεκμηριώσει ιστορικά γεγονότα αλλά να κάνει μυθοπλασία, υπερβαίνει το ιστορικό αντικείμενο και παραπέμπει έμμεσα στα άγνωστα πεπρωμένα πολλών ανώνυμων ανθρώπων. Είναι μια μαρτυρία, μια προειδοποίηση, μια καταγγελία που οφείλει να διαβαστεί.
Το «Ρέκβιεμ» είναι ένα εκπληκτικό διαχρονικό και επίσης συγκινητικό βιβλίο, που επιχειρεί με μοναδικό τρόπο να κατανοήσει το αδιανόητο και πέρα από όλες τις οδυνηρές εμπειρίες να αφήσει ένα παράθυρο ανοιχτό στην ελπίδα.
Μια πραγματική ιστορία, η οποία αφηγείται τη φρίκη του ναζιστικού καθεστώτος και αποκαλύπτει τους μηχανισμούς του τρόμου.
Ένα συναρπαστικό και καθηλωτικό ανάγνωσμα.
Διαβάστε το.


Ο Καρλ Άλφρεντ Λέζερ (Karl Alfred Loeser) εργαζόταν σε μια τράπεζα στο Βερολίνο, έως την ηλικία των 25 ετών. Λόγω των αυξανόμενων διώξεων των Εβραίων στη ναζιστική Γερμανία, μετανάστευσε αρχικά στο Άμστερνταμ, ό-που γνώρισε τη μέλλουσα σύζυγό του. Λίγο αργότερα, κατέφυγε στη Βραζιλία. Ασχολήθηκε κρυφά με τη λογοτεχνία, αλλά δεν δημοσίευσε τίποτα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Μόλις το 1999 η οικογένειά του βρήκε τα λογοτεχνικά του έργα στην κληρονομιά του. Μεταξύ αυτών ήταν και το μυθιστόρημα Ρέκβιεμ, που εικάζεται ότι βασίζεται στη μοίρα του αδελφού του, ο οποίος επέζησε του ναζιστικού καθεστώτος και με τον οποίο συναντήθηκαν ξανά μετά το τέλος του πολέμου.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave