Το κείμενο του Πάνου Τουρλή από την παρουσίαση του βιβλίου “Απώλειες” της Ιουλίας Ιωάννου στην Αθήνα

Οι «Απώλειες» είναι το νέο μυθιστόρημα της Ιουλίας Ιωάννου που μας περιγράφει τις ζωές μιας οικογένειας απλών, καθημερινών ανθρώπων, που ζουν τη ζωή τους πότε με τη συννεφιά του θανάτου και πότε με τον ήλιο της ευτυχίας. Δύο αδελφές, η Ειρήνη και η Μαρία, καλούνται να έρθουν αντιμέτωπες με το παρελθόν τους, να στηρίξουν τις επιλογές τους και να μη χάσουν την αγάπη και την εμπιστοσύνη των δικών τους ανθρώπων.

Η ζωή τους είναι ένας ατέρμονος κύκλος συμβάντων και περιστατικών. Γεγονότα που συμβαίνουν νομίζεις τυχαία αποκτούν τη σημασία τους αργότερα, την κατάλληλη χρονική στιγμή. Η ζωή κάνει κύκλους, έχει τα πάνω της και τα κάτω της. Συνοδεύεται από χαρές και λύπες. Ποια η θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτόν τον κύκλο; Πώς αντιδρά; Ποια η τιμωρία του;

Η Μαρία και η Ειρήνη χτίζουν το ζην ηδέως του Επίκουρου, την ευχάριστη ζωή δηλαδή που πρεσβεύει η φιλοσοφία του αυτή. Ο Επίκουρος υποστηρίζει ότι το ζην ηδέως επιτυγχάνεται με τη βίωση μιας ζωής αυτάρκους, περιβαλλόμενης από φίλους. Πράγματι, η Μαρία και η Ειρήνη, παρά τις δυσκολίες τους, έχουν ανθρώπους που αγαπούν και τις αγαπάνε, τα παιδιά τους μεγαλώνουν, γίνονται αυτάρκη, φτιάχνουν τις δικές τους ζωές.

Περίπου στη μέση του βιβλίου δίνεται η λύση για τις περισσότερες από τις ιστορίες και αρχίζει μια χαλαρή αφήγηση που ρίχνει το βάρος στα παιδιά των δύο γυναικών κυρίως, χωρίς να αφήνει όμως και τη Μαρία και την Ειρήνη απ’ έξω. Πάντως, σχεδόν αμέσως, το σκοινί της αφήγησης τεντώνεται ξανά με νέες ιστορίες και νέους χαρακτήρες, μόνο και μόνο για να ανακαλύψουμε ότι κανείς δε γλυτώνει από το παρελθόν! Αυτή η τεχνοτροπία δε σας θυμίζει κάτι; Δε σας φέρνει στον νου τις αφηγήσεις του Ομήρου και τον Ερωτόκριτο; Μεγάλα και σημαντικά έπη, τοιχογραφίες της εποχής και της κοινωνίας τους, λόγω της μεγάλης έκτασης, μας πηγαίνουν από την ένταση (μάχες, προδοσίες, αποκαλύψεις) στη χαλάρωση (οικογενειακές στιγμές, τρυφηλότητα, γιορτές).

Βασικό μότο του βιβλίου είναι το ότι όλα γίνονται για κάποιο λόγο και αυτό το συμμερίζομαι κι εγώ. Αυτό το σχέδιο, μάλιστα, το υποστηρίζουν τόσο οι άθεοι, που το αποδίδουν στη μοίρα, όσο και οι θρησκευόμενοι, που το αποδίδουν στον Θεό. Φυσικά με αυτό δεν εννοώ ότι δεν έχουμε δυνατότητα επιλογών ή είμαστε έρμαια των συγκυριών! Κάποια γεγονότα ίσως είναι προκαθορισμένο να συμβούν, εμείς όμως είμαστε αυτοί που θα συνεχίσουν και θα διαχειριστούν την ιστορία! Θα μπορούσα να σας πάω στα κβαντικά συστήματα και τις αλληλεπιδράσεις που τα διέπουν αλλά μάλλον το παρακάνω! Επομένως, στο μυθιστόρημα οι πρωταγωνιστές γνωρίζουν ο ένας τον άλλον, αντιδρούν αρνητικά ή θετικά απέναντι ο ένας στον άλλον, υφίστανται τις αντίστοιχες συνέπειες, μαθαίνουν από τα λάθη τους ή και όχι.

Πάνω σε αυτό ας θυμηθούμε τον Καραμάνο στον Γιούγκερμαν που έλεγε ότι η μοίρα του ανθρώπου είναι ο θάνατος εν αντιθέσει με τη Μαρίνα στη Μεγάλη Χίμαιρα που έλεγε ότι είναι έρμαιο των παθών της. Έτσι αντιδιασταλτικά ζουν και οι χαρακτήρες στις Απώλειες. Δεν παραδίνονται αμαχητί στον θάνατο αλλά δεν αφήνονται και στη μοίρα. Όλοι τους! Ζουν τις ζωές τους, υφίστανται τις συνέπειες από τις απώλειες που τυχαίνουν στο διάβα τους, ατσαλώνονται με νέα δύναμη για να προχωρήσουν παραπέρα.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του μυθιστορήματος που θα ήθελα να παρατηρήσω είναι ο παραλληλισμός με το «Αμάρτημα της μητρός μου» του Γεωργίου Βιζυηνού. Όπως η μητέρα της Χριστίνας, Ειρήνη, της φέρεται απότομα, δεν της αναγνωρίζει τις αρετές της και τα προτερήματά της, δεν την ευχαριστεί ποτέ για ό,τι κάνει αλλά ταυτόχρονα κουβαλάει ένα βαρύ φορτίο, έτσι και η μητέρα του αφηγητή στο Αμάρτημα αδιαφορεί για τα αρσενικά παιδιά της και φέρεται υπερ-προστατευτικά στα θήλεα μέλη της οικογένειάς της, βιολογικά και υιοθετημένα, έχοντας να κουβαλήσει τον δικό της σταυρό. Επομένως βλέπουμε ότι το μυθιστόρημα είναι ζυμωμένο με τη μαγιά της ελληνικής λογοτεχνίας και έχει δημιουργήσει τη δική του, αρμονική και ιδανική συνταγή!

Τα ανωτέρω τα ανέφερα όχι για να συγκρίνω το μυθιστόρημα της αγαπημένης μας Ιουλίας με τα κλασικά έργα της λογοτεχνίας που γαλούχησαν σχεδόν όλους μας, όσο για να δείξω ότι η φίλη μας, αποδέκτης αυτής της κληρονομιάς, έχει κατανοήσει, έχει εμπεδώσει και έχει αποδώσει ιδανικά όλη αυτήν την πολιτιστική κληρονομιά στο μυθιστόρημά της, κάτι που δείχνει τον σεβασμό, την ικανότητα και τη δυνατότητα να βαδίσει στα χνάρια αυτών των μορφών λογοτεχνίας.

Οι «Απώλειες» είναι ένα μυθιστόρημα για τις απώλειες στη ζωή μας και τις συνέπειές τους, για τις απώλειες στον έρωτα και τη δύναμη που μας αφήνουν, για τις απώλειες που σηματοδοτούν σα φάροι την πορεία της ζωής μας.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save