Συγγραφέας του βιβλίου «Καλό σημάδι» – Εκδόσεις «Μεταίχμιο»
Στη Μάνη, όπου η σκληρότητα υπαγόρευε στους ανθρώπους μια ζωή γεμάτη στερήσεις, εκεί όπου η δύναμη των οικογενειών εξαρτιόταν από τα αρσενικά μέλη τους και τα τουφέκια, μας μεταφέρει με το μυθιστόρημά της η Ελευθερία Κυρίμη. Εκεί θα συναντήσουμε ξεχωριστούς ανθρώπους, θα περπατήσουμε σε υπέροχους τόπους, αλλά θα γνωρίσουμε και βιώματα γυναικών μέσα από το μανιάτικο εθιμικό δίκαιο που τους επιφύλασσε μια υποδεέστερη θέση. Θα γνωρίσουμε, όμως, και δυο γυναίκες με παράλληλες πορείες, που όμως έζησαν διαφορετικές εποχές. Αυτό που θα φέρει κοντά την Ηλέκτρα και τη Μαρίκα είναι, όπως λέει στο Vivlio-life η συγγραφέας, «ένα ξεθωριασμένο οικογενειακό άλμπουμ και μια καπελιέρα με κιτρινισμένα γράμματα στο μουσείο του ξενοδοχείου».
Δύο νεαρές γυναίκες, διαφορετικές εποχές, ίδιος τόπος, παράλληλες πορείες. Ας τα πάρουμε με τη σειρά. Ποιες είναι οι δυο ηρωίδες σας, πού τις συναντούμε και ποιες είναι οι παράλληλες πορείες της ζωής τους;
Η ιστορία του βιβλίου εκτυλίσσεται σε δύο χρονικά επίπεδα. Στο σήμερα, ηρωίδα είναι η Ηλέκτρα Μακρή, μια νεαρή δημοσιογράφος που ταξιδεύει στη Μάνη για ένα επαγγελματικό ταξίδι. Πολλές δεκαετίες πίσω μια άλλη γυναίκα, η Μαρίκα από την Ισμαηλία της Αιγύπτου παντρεύεται με προξενιό τον γιο ενός μεγαλέμπορου και μετά τον γάμο πηγαίνει να ζήσει μαζί του σε ένα παραθαλάσσιο χωριό της Μάνης. Παρά το μεγάλο χρονικό άλμα, το ταξίδι στην άνυδρη γη, οι πληγές του εμφυλίου που μένουν ακόμη ανοικτές αλλά και η αναζήτηση προσωπικής ταυτότητας χαράζουν τελικά τις παράλληλες πορείες που αναφέρατε.
Ο τίτλος «Καλό σημάδι» που επιλέξατε για το μυθιστόρημά σας έχει σχέση με τις δυο ηρωίδες σας και την πλοκή ή πρόκειται για έναν αλληγορικό τίτλο;
«Καλό σημάδι» με διττή σημασία. Από τη μια να σημαδεύεις και να βρίσκεις τον στόχο σου. Από την άλλη ο καλός οιωνός που προμηνύει ένα φωτεινό μέλλον. Νομίζω ότι ο/η αναγνώστης/-τρια θα συμφωνήσει πως και οι δύο αυτές σημασίες είναι συμβατές με το περιεχόμενο του βιβλίου.
Ας γνωρίσουμε λίγο καλύτερα την Ηλέκτρα. Θα βρεθεί στη μέσα Μάνη για ένα αφιέρωμα σε βραβευμένο αρχοντικό της περιοχής.Μιλήστε μας γι’ αυτή τη γυναίκα.
Πρόκειται για μια καλλιεργημένη νεαρή γυναίκα με επαγγελματικές φιλοδοξίες και όνειρα που η οικονομική κρίση, αλλά και ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας ψαλιδίζουν τα φτερά της. Αναγκάζεται να συμβιβαστεί σε μια δουλειά που δεν ανταποκρίνεται στις επιθυμίες της, μέσα της όμως την τρώει το σαράκι για όσα ονειρεύτηκε. Το ταξίδι στη Μάνη θα της δώσει την ευκαιρία να δει τη ζωή της με άλλη ματιά και να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με τους άλλους, αλλά κυρίως με τον ίδιο της τον εαυτό.
Κόχυλας. Το μικρό παραθαλάσσιο χωριό της Μάνης, που πλέον θέλουμε να γνωρίσουμε από κοντά. Εσείς, λόγω καταγωγής, έχετε έναν λόγο παραπάνω να είστε δεμένη μ’ αυτόν τον τόπο. Δώστε μας μια εικόνα της φυσικής του ομορφιάς.
Ο Κόχυλας δεν είναι υπαρκτό χωριό. Το όνομα είναι επινοημένο. Επειδή στο βιβλίο αναφέρονται τραυματικά γεγονότα του Εμφυλίου που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε προσωπικές μαρτυρίες, δεν θέλησα όπως καταλαβαίνετε να στοχοποιήσω τόπους κι ανθρώπους. Πρόθεσή μου δεν ήταν να δικάσω, ήταν να προσεγγίσω αυτό το θέμα που παραμένει σε μεγάλο βαθμό θέμα ταμπού.
Σε ό,τι αφορά τώρα την ιδιαίτερη ομορφιά της Μάνης, αυτό το μοναδικό πάντρεμα της άνυδρης γης, της πέτρας και της θάλασσας ή τη λατρεύεις με την πρώτη ματιά ή τη μισείς. Προφανώς εγώ συγκαταλέγομαι στην πρώτη κατηγορία!
Η αλήθεια είναι πως οι περισσότεροι γνωρίζουμε τη Μάνη ως έναν υπέροχο τουριστικό προορισμό. Ίσως λίγοι ξέρουμε κάποια πράγματα για την ιστορία της. Ποια είναι τα πιο σημαντικά γεγονότα της νεότερης ιστορίας αυτού του τόπου;
Ακόμα κι αυτοί που ασχολούνται με τη νεότερη ιστορία της Μάνης εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στον ρόλο της περιοχής στα χρόνια της επανάστασης, με αφορμή βέβαια και την ευνοϊκή συγκυρία του εορτασμού των διακοσίων χρόνων από το ’21. Δίπλα όμως στις ένδοξες σελίδες, υπάρχουν και οι σκοτεινές, ακόμα κι αν κάνουμε πως δεν τις βλέπουμε γιατί μας πονάνε. Το αποτέλεσμα είναι να κρύβουμε κάτω από το χαλί ό,τι πληγώνει την τουριστική εικόνα που θέλουμε να προβάλλουμε.
Κι όμως! Στη Μάνη στα χρόνια του Εμφυλίου έδρασαν κάποιες από τις πιο στυγνές παραστρατιωτικές ομάδες που λεηλάτησαν, βίασαν, βασάνισαν και σκότωσαν εκατοντάδες ανθρώπους οδηγώντας πολλούς άλλους σε εσωτερική μετανάστευση με αποτέλεσμα την πληθυσμιακή αλλοίωση του τόπου.
«…Η απρόσμενη συνάντηση με μια παράξενη γριά τής γεννούν υποψίες πως πίσω από την τουριστική βιτρίνα κρύβεται το σκοτεινό παρελθόν όχι μόνο του αρχοντικού αλλά και ολόκληρης της περιοχής» γράφετε και μάλλον η Ηλέκτρα θα ανακαλύψει πως ο Κόχυλας «κάτι» κρύβει. Δώστε μας κάτι από αυτό το… «κάτι».
Προσπαθώντας να ξεμπλέξει το κουβάρι με τα καλά κρυμμένα μυστικά, η Ηλέκτρα θα έρθει αντιμέτωπη με περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, τη θέση της γυναίκας στην παραδοσιακή μανιάτικη κοινωνία, αλλά κι ένα έγκλημα στα χρόνια του Εμφυλίου.
Διαπλεκόμενοι τοπικοί παράγοντες, αριβίστες πολιτικοί, παραστρατιωτικές ομάδες της εποχής του Εμφυλίου. Είναι μερικοί μόνο από τους τίτλους που κρύβονται στο κουβάρι που θα επιχειρήσει να ξετυλίξει. Ποιοι άνθρωποι θα πλαισιώσουν και θα βοηθήσουν την ηρωίδα σας;
Στο πλευρό της ηρωίδας βρίσκεται κυρίως ο Πότης, ο νεαρός δάσκαλος που βιώνει το τραύμα του Εμφυλίου ως δεύτερη γενιά. Μαζί με την Ηλέκτρα προσπαθούν να εξιχνιάσουν τη δολοφονία του αδικοχαμένου παππού του.
Αρκετές δεκαετίες νωρίτερα συναντάμε εκεί τη Μαρίκα. Ζει σ’ ένα σπίτι που το δέρνουν τα κύματα με τον άντρα και την οικογένειά της. Ποιο είναι το σημείο που τέμνονται οι ιστορίες της με εκείνη της Ηλέκτρας;
Η Ηλέκτρα επισκέπτεται ένα αρχοντικό το οποίο λειτουργεί πλέον ως πολυτελές ξενοδοχείο για το αφιέρωμα του ταξιδιωτικού περιοδικού στο οποίο εργάζεται. Σε αυτό το σπίτι πολλές δεκαετίες πίσω έζησε και έφτιαξε μια μεγάλη οικογένεια η Μαρίκα. Ένα ξεθωριασμένο οικογενειακό άλμπουμ και μια καπελιέρα με κιτρινισμένα γράμματα στο μουσείο του ξενοδοχείου θα φέρουν τη νεαρή δημοσιογράφο κοντά στη Μαρίκα.
Πώς ήταν η ζωή και η καθημερινότητα της γυναίκας στον Κόχυλα την εποχή που έζησε η Μαρίκα σας;
Η σκληρότητα του τόπου υπαγόρευε στους ανθρώπους της Μάνης μια ζωή γεμάτη στερήσεις. Αν η ζωή ήταν για όλους δύσκολη, για τις γυναίκες ήταν ακόμα δυσκολότερη, καθώς το μανιάτικο εθιμικό δίκαιο τους επιφύλασσε μια υποδεέστερη θέση. Οι οικογένειες είχαν ανάγκη από τουφέκια κι η δύναμή τους εξαρτιόταν από τα αρσενικά μέλη τους. Γι’ αυτό και η γέννηση ενός κοριτσιού αντιμετωπιζόταν σχεδόν ως κακοτυχία. Οι γυναίκες αναλάμβαναν όχι μόνο τις δουλειές του σπιτιού και το μεγάλωμα των παιδιών, αλλά και τις περισσότερες αγροτικές εργασίες. Θυμάμαι τη γιαγιά μου να μου περιγράφει το σκηνικό: ο Μανιάτης πάνω στο μουλάρι και πίσω να ακολουθεί η γυναίκα με τα πόδια, ζαλωμένη τα ξύλα στην πλάτη.
Στα ελληνικά χωριά, οι παραδόσεις και οι θρύλοι κατορθώνουν να μένουν ζωντανοί από στόμα σε στόμα και να μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Υπάρχει κάποια γιαγιά ή παππούς πίσω από το «Καλό σημάδι» που σας μίλησε για τα θαμμένα μυστικά μιας άλλης εποχής;
Η γιαγιά μου, από την πλευρά του πατέρα μου, για την οποία σας μίλησα πριν λίγο, στην οποία αφιερώνω και το βιβλίο μου.
Ποια είναι η πιο έντονη μνήμη που κρατάτε φυλαγμένη στην καρδιά και το μυαλό από τον Κόχυλα και ποια είναι η σημερινή σχέση με τον τόπο καταγωγής σας;
Το χωριό μου, που δεν θα σας αποκαλύψω το όνομά του, είναι ο τόπος που πέρναγα τα εφηβικά μου καλοκαίρια. Μεγαλώνοντας, οι επισκέψεις μου αραίωσαν μέχρι που σταμάτησαν εντελώς. Μία από τις πιο ζωντανές μνήμες μου από το χωριό είναι η ρούγα, με τις ηλικιωμένες γυναίκες να κάθονται στη σειρά στο πέτρινο πεζούλι, σαν χορός αρχαίας τραγωδίας. Γυναίκες που κάτω από τα μαύρα ρούχα και τα τσεμπέρια τους έκρυβαν τα σημάδια της στερημένης ζωής τους. Όταν έπειτα από σχεδόν είκοσι χρόνια ξανακατέβηκα στο χωριό, βρήκα τη ρούγα άδεια. Οι γιαγιάδες της εφηβείας μου δεν ήταν πια στη ζωή. Ένιωσα ένα βάρος, σαν κάτι να τους χρώσταγα και να μην φρόντισα τόσα χρόνια να το ξεπληρώσω. Είπα λοιπόν να πλάσω μια ιστορία, να δώσω φωνή σε αυτές τις γυναίκες. Κάπως έτσι ξεκίνησα να γράφω το «Καλό σημάδι».
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Η νεαρή δημοσιογράφος Ηλέκτρα Μακρή φτάνει στον Κόχυλα, ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό της μέσα Μάνης για το αφιέρωμα στο βραβευμένο αρχοντικό που λειτουργεί ως πολυτελές ξενοδοχείο. Η ξενάγηση στο μικρό Μουσείο από τους ιδιοκτήτες, οι κουβέντες του καφετζή στην πλατεία και κυρίως η απρόσμενη συνάντηση με μια παράξενη γριά, της γεννούν υποψίες πως πίσω από την τουριστική βιτρίνα κρύβεται το σκοτεινό παρελθόν όχι μόνο του αρχοντικού αλλά και ολόκληρης της περιοχής. Προσπαθώντας να ξεμπλέξει το κουβάρι από θαμμένα μυστικά, τα νήματα θα την οδηγήσουν σε διαπλεκόμενους τοπικούς παράγοντες, αριβίστες πολιτικούς, παραστρατιωτικές ομάδες της εποχής του Εμφυλίου και έναν νέο άνθρωπο που κουβαλά από τα γεννοφάσκια του το βάρος του χρέους προς τον αδικοχαμένο. Πολλές δεκαετίες πίσω ένα άλλο κορίτσι με καταγωγή από την Κάσο, η Μαρίκα από την Ισμαηλία της Αιγύπτου, παντρεύεται με προξενιό τον γιο ενός εύπορου μεγαλέμπορου από τον Κόχυλα. Μετά τον γάμο θα ζήσουν στο χωριό και θα φτιάξουν μια μεγάλη οικογένεια σε ένα σπίτι που το δέρνουν τα κύματα. Δυο νεαρές γυναίκες, διαφορετικές εποχές, ίδιος τόπος, παράλληλες πορείες. Ανάμεσα στις πέτρες και τα φρύγανα της άνυδρης γης οι πληγές χάσκουν ακόμη ανοικτές. Θα καταφέρει να τις διακρίνει μια λαβωμένη ματιά; Θα μπορέσει ένα συνηθισμένο επαγγελματικό ταξίδι να γίνει ταξίδι αυτογνωσίας;
Βιογραφικό
H Ελευθερία Κυρίμη γεννήθηκε το 1968. Μεγάλωσε στον Πειραιά όπου ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο ΕΚΠΑ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Η θάλασσα στο χιόνι το πρώτο βιβλίο της, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το 2019.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.