Ζωή γεμάτη νόημα, ναι, γεμάτη νόημα. Ημερολόγια 1941-1943
Etty Hillesum – μτφ: Πέτρος Γεωργίου – Εκδόσεις Πατάκη

Από τη σειρά «Η ζωή των ιδεών» των εκδόσεων Πατάκη που διευθύνει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης κυκλοφόρησε τον περασμένο Οκτώβρη το ιστορικό ντοκουμέντο της Etty Hillesum με τίτλο Ζωή γεμάτη νόημα, ναι, γεμάτη νόημα και υπότιτλο Ημερολόγια 1941-1943. Ένα πολυμεταφρασμένο έργο που κυκλοφορεί ήδη σε 14 χώρες.


Στις 9 Μαρτίου του 1941 η 27χρονη Etty Hillesum ξεκίνησε το ημερολόγιο της με σκοπό την ενδοσκόπηση και την αυτογνωσία.
«Οκτώ τετράδια, πυκνογραμμμένα, με δυσανάγνωστο χαρακτήρα»

Πρόκειται λοιπόν για οκτώ τετράδια γεμάτα αγάπη, ερωτισμό, πίστη, αγωνία. Τετράδια που μιλούν για την αγάπη, τη φιλία, την πίστη, τον φόβο, το μίσος αλλά και την αλληλεγγύη. Τετράδια που μπορεί να είναι γραμμένα από μια γυναίκα το 1941, είναι όμως σημειώσεις που εκτός από προσωπικές σημειώσεις έχουν και σημειώσεις οικουμενικού ενδιαφέροντος σχετικά με την Εβραική κοινότητα στα χρόνια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.

Η J.G. Gaarlandt, που προλογίζει το έργο εντάσσοντας σε αυτό φωτογραφικό υλικό, κατάφερε να συγκεντρώσει και να αναπτύξει αυτή την «αυτοβιογραφία» παραδίνοντας σε εμάς ένα σημαντικό έργο. Η Εβραϊκή καταγωγή της Etty, η οικογένεια της, ο φόβος της για τα όποια κληρονομικά ψυχικά προβλήματα φαίνονται ότι υπήρχαν στην οικογένεια, η απογοήτευση, οι σχέσεις της με μεγαλύτερους άντρες και η φιλελεύθερη σχέση που ανέπτυσσε με διάφορους άντρες, η αποστασιοποίηση της και η απόσυρση στον εαυτό της, η σχέση της με το Θείο, είναι στοιχεία που αναδεικνύονται στα ημερολόγια της, ημερολόγια που κουβαλά μαζί της στο Άουσβιτς. Ωστόσο, οι καταχωρήσεις του ημερολογίου εκείνης της εποχής έχουν χαθεί και έτσι ο αναγνώστης δεν μαθαίνει τι συνέβη, πόσα τραγικά συνέβησαν στη ζωή της εκεί και ούτε φυσικά από τη ζωή αφού δεν γύρισε ποτέ από εκεί.


«… Πώς θα δείχνει άραγε αυτή η νεαρή γυναίκα, που ήδη βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, μετά τρεις μέρες στριμωξίδι με άντρες, γυναίκες, παιδιά, βρέφη, τσάντες και βαλίτσες, σε ένα σαρδελοκούτι με μοναδικά άνεση έναν κουβά στη μέση του, όπου θα κάνουν όλοι την ανάγκη τους; Πιθανόν να τους στείλουν σε άλλο στρατόπεδο διερχομένων και μετά στο στρατόπεδο προορισμού. Μας κυνηγούν, για να μας εξοντώσουν, σε όλη την Ευρώπη…»


Η τελευταία καταχώριση της Etty είναι γραμμένη στις 13/10/1942. Ακολουθεί το Γράμμα από το Βέστερμποργκ που γράφτηκε στις 24/8/1943 και είναι αυτό που απεικονίζει πραγματικά όλα όσα βιώνει στο στρατόπεδο.
Στο Επίμετρο στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένα κατατοπιστικό κείμενο με τον τίτλο «Η προσευχή της Εσθήρ, μικρή εισαγωγή στη ζωή και το έργο της Έττυ Χιλλεσουμ», στο οποίο ο αναγνώστης μπορεί να βρει εξαιρετικές πληροφορίες και να κατανοήσει έτσι και το ίδιο το έργο.
Ένα βιβλίο ντοκουμέντο μιας επώδυνης εποχής που θα ενδιαφέρει όλους όσοι εντρυφούν στο συγκεκριμένο ιστορικό θέμα.

«Στα πιο σκοτεινά χρόνια της ναζιστικής κατοχής και γενοκτονίας, η Ολλανδή Έττυ Χίλλεσουμ εξύμνησε τη ζωή και, μέσα από την οξυδέρκεια, τη συμπόνια και τη γενναιότητά της, ανέπτυξε μια μορφή εσωτερικής αντίστασης ενάντια στη φρίκη του πολέμου. Η Χίλλεσουμ, που θυμίζει την Άννα Φρανκ, επιστρατεύει την ηθική συνείδηση και την ευσπλαχνία, για την υπεράσπιση της ανθρωπιάς υπό τις πιο αντίξοες συνθήκες. Πέθανε στο Άουσβιτς το 1943, σε ηλικία είκοσι εννέα ετών.
“Οκτώ τετράδια, πυκνογραμμένα, με δυσανάγνωστο γραφικό χαρακτήρα: Από τότε που τα διάβασα, η ζωή της Έττυ Χίλλεσουμ, μιας εικοσιεπτάχρονης γυναίκας από το Άμστερνταμ, αιχμαλώτισε το ενδιαφέρον μου. Τα τετράδια καλύπτουν τα χρόνια 1941-1942, χρόνια πολέμου και καταπίεσης για την Ολλανδία αλλά, για την Έττυ, χρόνια προσωπικής ανάπτυξης και, κατά πολύ παράδοξο τρόπο, προσωπικής λύτρωσης. Ακριβώς αυτά τα χρόνια εφαρμοζόταν το σχέδιο εξόντωσης των Εβραίων ανά την Ευρώπη. Η Έττυ Χίλλεσουμ, Εβραία η ίδια, αντιτάσσει σε αυτό, μέσα από τις σημειώσεις της, το δικό της σχέδιο”. (Από την εισαγωγή του J.G. Gaarlandt)


“Καθένας που συναντήθηκε με τη ζωή και το έργο της Χίλλεσουμ θα δώσει τη δική του απάντηση για το περιεχόμενο αυτού του πολύτιμου βιβλίου, νομίζω πάντως ότι οι περισσότεροι θα συμφωνούσαμε πως είναι τούτο το απλό: η ζωή είναι ωραία, έχει νόημα, αξίζει τον κόπο. Και η ίδια αυτό πιστεύει για την αποστολή της, ότι είναι “μάρτυρας της ομορφιάς και του νοήματος αυτής της ζωής“”.
(Από το επίμετρο του Σταύρου Ζουμπουλάκη)»

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave