David Grossman (ΝΤΑΒΙΝΤ ΓΚΡΟΣΜΑΝ)

Μυθιστόρημα

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΛΟΥΙΖΑ ΜΙΖΑΝ

Η Εύα Πάνιτς – Ναΐρ, από την οποία προκύπτει ο χαρακτήρας της Βέρα, ήταν μία γυναίκα γνωστή και ιδιαίτερα αγαπητή στη Γιουγκοσλαβία.

Ήταν σύμβολο θάρρους, “σύμβολο της ικανότητας του ανθρώπου να διαφυλάξει την ανθρώπινη υπόσταση στις χειρότερες συνθήκες“, όπως αναφέρει ο Γκρόσμαν για τη γυναίκα που γνώρισε και τη μεγάλη φιλία που αναπτύχθηκε μεταξύ τους.

Ακολουθούν οι ατελείωτες διηγήσεις της για τις σχεδόν έναν αιώνα περιπέτειες της που κορυφώνονται με τον εγκλεισμό της για περίπου τρία χρόνια στο απομονωμένο νησί Γκόλι Ότοκ, το ονομαζόμενο Αλκατράζ της Κροατίας – τα γκουλάγκ του Τίτο – όπου ο Γιουγκοσλάβος φυλάκιζε εκείνους που υποψιαζόταν ως Σταλινικούς.

Η Εύα (1918 – 2015) και η κόρη της η Τιάνα εμπιστεύονται την πένα του συγγραφέα και με γενναιοδωρία του παρέχουν απόλυτη ελευθερία στις συγγραφικές κινήσεις του, ώστε να αφηγηθεί τη ζωή τους και να την ενσωματώσει σε μία μυθιστορία με την ανεξαρτησία της φαντασίας του.

Η ηρωΐδα η Βέρα, τολμηρή, ασυμβίβαστη και πνευματώδης – όπως ακριβώς το υπαρκτό πρόσωπο – είναι Εβραϊκής καταγωγής και γεννήθηκε το 1918 – ενώ μαίνεται ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος – στο Τσάκοβιτς της Σερβίας, κοντά στα Αυστροουγγρικά σύνορα, που τότε λεγόταν Τσακτόρνια και ανήκε στην Ουγγαρία.

Από εκεί αρχίζει η περιπετειώδης πορεία της μέχρι την τελική της εγκατάσταση στο Ισραήλ.

Η εγγονή της, η Γκίλι, οργανώνει την τελετή των ενενηκοστών γενεθλίων της γιαγιάς της όταν ξαφνικά εμφανίζεται η Νίνα, η μητέρα της, μετά από πολυετή απουσία στο άγνωστο και, με την επανασύνδεση, τους αναστατώνει. Η Γκίλι με τον πατέρα της σκηνοθετούν και κινηματογραφούν στιγμιότυπα από την τελετή των γενεθλίων με τις αποκαλύψεις να συνεχίζονται στο νησί που επισκέπτονται. Η ιδέα και η πραγματοποίηση της επίσκεψης στο νησί των βασανιστηρίων, το Γκόλι Ότοκ, είναι καθοριστικό για τις τρεις γενιές των γυναικών και ιδιαίτερα για τη Βέρα, που, μετά πενήντα τέσσερα χρόνια, θυμάται αυτά που επιθυμεί να ξεχάσει.

Είναι το ενεργειακό πεδίο που δημιουργείται εκεί με την έκρηξη μιας σειράς αποκαλύψεων.

Είναι ο τόπος που μπορούν να γεφυρώσουν το χάσμα του χρόνου και να συμφιλιωθούν με το παρελθόν, βρίσκοντας σημεία σύνδεσης για μία επανεκκίνηση. Ή όχι;

Γιατί είναι η ΖΩΗ που ξέρει να παίζει τα δικά της παιγνίδια στους ανυποψίαστους ανθρώπους.

➖”Αισθάνθηκα λες και κάποιος έβγαλε τον θεμέλιο λίθο από ένα εξεζητημένο κτίριο που έχτιζα όλη μου τη ζωή“.

Ο λόγος χαρακτηρίζεται από μία δυναμική από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα και είναι απλός, ρεαλιστικός χωρίς υπερβολές και φλυαρίες. Η αφήγηση του μεγαλύτερου μέρους επιλέγεται να γίνεται από την οπτική της εγγονής με μία σταθερή ρυθμική ανάσα, άμεσα, σε πρώτο πρόσωπο. Η τριτοπρόσωπη αφήγηση παρεμβάλλεται αποσαφηνίζοντας γεγονότα και εξασφαλίζοντας πληροφορίες για τα χρονικά σημεία που πιθανολογείται ότι η εγγονή αγνοεί.

Η Λουΐζα Μιζάν αποδίδει με ακρίβεια τη συναισθηματική ατμόσφαιρα με την εξαιρετική μετάφραση.

Ο Νταβίντ Γκρόσμαν γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 1954 και σπούδασε φιλοσοφία. Πασίγνωστος πεζογράφος, έχει τιμηθεί με πολλές βραβεύσεις εντός της χώρας του και διεθνώς και το 2022 του απονέμεται το βραβείο Erasmus από το Ολλανδικό Πολιτιστικό Ίδρυμα Praemium Erasmianum για το σύνολο του έργου του.