Συγγραφέας του βιβλίου «Αδιέξοδοι καιροί» – Εκδόσεις Γράφημα

Απλοί καθημερινοί άνθρωποι πρωταγωνιστούν στη γεμάτη από κοινωνικούς προβληματισμούς συλλογή διηγημάτων του Κωνσταντίνου Λίχνου. Άνθρωποι, που όπως όλοι μας, παλεύουμε με τον εαυτό μας και τους “καιρούς” που μας επιβάλλουν άλλοι. Δεν έγινε τυχαία, φυσικά η επιλογή τους. Όπως λέει στο Vivlio-life ο συγγραφέας «Η επιλογή των θεμάτων με τα οποία καταπιάστηκα, έγινε με γνώμονα την κοινωνική σημασία τους. Στα διηγήματα της συλλογής μου, ασχολούμαι με κοινωνικά φαινόμενα, όπως: η ανεργία, οι εργασιακές συνθήκες, η επαγγελματική αποκατάσταση των νέων, η οικονομική διαβίωση, οι συνθήκες εγκλεισμού, οι ψυχολογικές συνέπειες του σύγχρονου τρόπου ζωής, το προσφυγικό, καθώς και άλλα ζητήματα, που για αναδειχθούν στην βαθύτητά τους, επέλεξα -όπως, είπατε- ως ήρωες απλούς ανθρώπους, οι οποίοι τα βιώνουν εντόνως, στη διαρκώς επιδεινούμενη καθημερινότητά τους».

  • Όσοι γνωρίζουν τη συγγραφική σας ταυτότητα γνωρίζουν επίσης πως ο τίτλος της συλλογής διηγημάτων σας δεν προέκυψε αβασάνιστα. Ισχύει, λοιπόν, πως για σας η λογοτεχνία είναι πολιτική στάση ζωής, όπως διαβάζουμε;
    Η λογοτεχνία, αποτελεί μορφή ιδεολογικής αποτύπωσης της πραγματικότητας, και ως τέτοια, θα επιβεβαιώνει ή θα αντιστρατεύεται την κυρίαρχη ιδεολογία. Είναι πράξη πολιτική, μέσα από την οποία αναπαράγεται ο πραγματικός κόσμος, είτε ως σύνολο πεποιθήσεων και παραδοχών, οι οποίες υποστηρίζουν την ηγεμονική ιδεολογική πρόσληψη των πραγμάτων, είτε ως προσπάθεια δόμησης μιας ιδεολογικής αντιπρότασης (υποσκάπτοντας και ανακατασκευάζοντας τις συλλογικές βεβαιότητες). Ακόμη και όταν, η λογοτεχνία–όπως στις περισσότερες των περιπτώσεων- αποφεύγει τον πολιτικό σχολιασμό και αρνείται να αναμετρηθεί με την επικρατούσα θεώρηση της ζωής, δεν παύει να πραγματοποιεί μια καθαρά πολιτική επιλογή· η οποία την καθιστά πλήρως ενσωματωμένη στο κυρίαρχο ιδεολογικό πλαίσιο της εποχής της, και, από κάθε άποψη, την μετατρέπει σε κακή «λογοτεχνία», δηλαδή, μια ανώδυνη και άσκοπη παρέμβαση στον δημόσιο λόγο .
  • Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε πως οι «Αδιέξοδοι καιροί» είναι συνώνυμοι με την «Κοινωνική πραγματικότητα», δυο λέξεις που επίσης έχουν δυναμική;
    Αυτό που αποκαλούμε κοινωνική πραγματικότητα -δηλαδή, η οργάνωση της οικονομίας και οι παραγωγικές σχέσεις που διαμορφώνουν το ιδεολογικό κατεστημένο-, έχει ως φορέα τους ανθρώπους, οι οποίοι, με κάθε έκφανση της δημόσιας συμπεριφοράς τους, είτε την πραγματοποιούν και τη διαιωνίζουν, είτε προσπαθούν έμπρακτα να τη μετασχηματίσουν. Σε περιόδους κοινωνικής καθήλωσης και κινηματικής στασιμότητας, ο φαινότυπος και των δυο κατηγοριών υποκειμένων, χαρακτηρίζεται από ψυχολογικό αδιέξοδο. Ο πλήρως ενσωματωμένος άνθρωπος, ο οποίος ακολουθεί αγόγγυστα τις νόρμες που συνθέτουν την κανονικότητά του, βρίσκεται -ακόμη κι αν αγνοεί ή αδυνατεί να εκφράσει τα αδιέξοδά του- στο επίκεντρο ενός κυκλώνα, που παρασύρει τα πάντα στον στροβιλισμό του· στο «μάτι» του οποίου, βέβαια, δεν επικρατεί διόλου ηρεμία, αλλά: αγωνία, άγχος, απόγνωση, αποξένωση και σύγχυση. Από την άλλη μεριά, ο άνθρωπος που έχει κάποια επίγνωση των κοινωνικών, πολιτικών και ηθικών αδιεξόδων της εποχής του και επιχειρεί να αναμετρηθεί μαζί τους-σε περίοδο συντήρησης ή οπισθοδρόμησης-, τραντάζεται από βίαιες συνειδησιακές αντιδράσεις, απέναντι σε ορισμένες δομές -συνήθως, σε αποκομμένες από την ολότητα- της κοινωνικής ζωής και επιδίδεται σε μικροεξεγέρσεις, οι οποίες παίρνουν το χαρακτήρα αιτημάτων τη στιγμής, προσδοκώντας ένα γενικότερο ξεπέρασμα του υφιστάμενου τέλματος· το οποίο, φυσικά, είναι αδύνατο να επιτευχθεί σε συνθήκες απουσίας συλλογικών διαδικασιών και δράσεων, οι οποίες θα επιδρούσαν προς την κατασκευή νέων υποδειγμάτων συμπεριφοράς, με σκοπό τον υλικό μετασχηματισμό της κοινωνικής οργάνωσης, που θα οδηγούσε σε επιβολή νέων μοντέλων ανθρώπινης διαβίωσης. Σε μια τέτοια συγκυρία, και υπό αυτήν τη σκοπιά, οι «Αδιέξοδοι καιροί», μοιάζουν, πράγματι, συνώνυμοι της κοινωνικής πραγματικότητας.
  • Καθόλου τυχαία φυσικά και η επιλογή της εικόνας του εξωφύλλου. Τι θέλετε να πείτε στους αναγνώστες σας με το έργο του σημαντικού Γάλλου ζωγράφου Paul Césanne;
    Όσα επιθυμούσα να πω, τα εκθέτω στα κείμενά μου εντός του βιβλίου. Ο πίνακας που κοσμεί το εξώφυλλο (Από τη σειρά ελαιογραφιών «Οι Χαρτοπαίκτες», του Πωλ Σεζάν), μαζί με τις σημειολογικές του προεκτάσεις, λειτουργεί απλώς, ως προείκασμα αυτών.
  • Οι ήρωές σας είναι απλοί άνθρωποι σαν όλους εμάς, με προβλήματα παρόμοια με τα δικά μας. Παλεύουν με τον εαυτό τους και τους «καιρούς» που τους επιβάλλουν άλλοι. Χώρεσαν όλοι οι κοινωνικοί προβληματισμοί σας στα βιώματα των πρωταγωνιστών σας;
    Η επιλογή των θεμάτων με τα οποία καταπιάστηκα, έγινε με γνώμονα την κοινωνική σημασία τους. Στα διηγήματα της συλλογής μου, ασχολούμαι με κοινωνικά φαινόμενα, όπως: η ανεργία, οι εργασιακές συνθήκες, η επαγγελματική αποκατάσταση των νέων, η οικονομική διαβίωση, οι συνθήκες εγκλεισμού, οι ψυχολογικές συνέπειες του σύγχρονου τρόπου ζωής, το προσφυγικό, καθώς και άλλα ζητήματα, που για αναδειχθούν στην βαθύτητά τους, επέλεξα -όπως, είπατε- ως ήρωες απλούς ανθρώπους, οι οποίοι τα βιώνουν εντόνως, στη διαρκώς επιδεινούμενη καθημερινότητά τους.
  • Κάθε διήγημα μας βάζει σε σκέψεις, μας προβληματίζει και μας δείχνει μία κατεύθυνση χωρίς, ωστόσο, να μας δίνει ξεκάθαρα το μονοπάτι που οδηγεί σε απαντήσεις ή λύσεις. Πόσο επιθυμείτε τη συμμετοχή μας στην εύρεση μιας διεξόδου στα «αδιέξοδά» σας;
    Σαφέστατα, για τα κρίσιμα ερωτήματα των καιρών μας δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις· και για τα αδιέξοδα που βιώνουμε, δεν μπορούν να προκύψουν -δια μαγείας- βολικές διέξοδοι. Η συμμετοχή όλων μας, λοιπόν, στη δημιουργία μιας προοπτικής διεξόδου, είναι ξεκάθαρα αναγκαία. Η οριστική επίλυση των προβλημάτων που μας ταλανίζουν, άλλωστε, απαιτεί ριζικό κοινωνικό ανασχηματισμό, και, συνεπώς, προϋποθέτει συλλογικές διαδικασίες και μαζικές δράσεις.
  • Και ανάμεσα σε όλα εκείνα που προκαλούν τα προσωπικά αδιέξοδα του καθενός από εμάς, διακρίνουμε κάποιες χιουμοριστικές καταστάσεις που χαλαρώνουν την αναγνωστική μας ένταση. Τη χρειαζόσασταν κι εσείς αυτή τη συγγραφική ανάσα;
    Θεωρώ, πως συνήθως βρισκόμαστε σε μια κατάσταση παρατεταμένης χαλαρότητας. Κατά κύριο λόγο, καταφεύγουμε στην τέχνη και τη λογοτεχνία, επιδιώκοντας να μας αποσπάσουν από την καθημερινότητα και τα προβλήματά μας. Δεν επιδίωξα καμία «χαλάρωση», λοιπόν, και ούτε θεώρησα ότι χρειαζόμουν κάποια συγγραφική «ανάσα». Το ύφος της γραφής μου, σε κάθε περίπτωση, καθορίζεται από τον τρόπο που θεωρώ πως θα αποδώσω αποτελεσματικότερα τα νοήματά μου. Οι περισσότερες διηγήσεις της συλλογής έχουν ύφος σοβαρό, αλλά, υπάρχουν και κάποιες, στις οποίες επιστρατεύεται ένας σκωπτικός ή σατυρικός τόνος· τον οποίο και επέλεξα, ώστε το διήγημα να προκαλέσει μεγαλύτερη εντύπωση στον αναγνώστη.
  • Το βιβλίο σας εκδόθηκε υπό την αιγίδα του Φιλολογικού Ομίλου Θεσσαλονίκης, του οποίου είστε Αντιπρόεδρος. Πότε δημιουργήθηκε, ποια ανάγκη τον επέβαλε, ποιες είναι οι προτεραιότητες και ποιοι οι στόχοι του;
    Ο Φιλολογικός Όμιλος ιδρύθηκε το 2021, και φέτος μετονομάστηκε σε Φιλολογικό Όμιλο Ελλάδος, αποκτώντας, παράλληλα, νομική υπόσταση, ως Σωματείο το οποίο έχει ως σκοπό την καλλιέργεια και την ανάπτυξη της λογοτεχνίας. Βασική προτεραιότητα και στόχος του Ομίλου, είναι να δημιουργήσει μια Σχολή λογοτεχνίας, θεμελιωμένης σε μια νέα, επικαιροποιημένη, μορφή λογοτεχνικού ρεαλισμού, τον «Δομημένο ρεαλισμό». Ως αποτέλεσμα της επεξεργασίας και της εμβάθυνσής μας στην εν λόγο τεχνοτροπία, έχουμε δημοσιεύσει αρκετά δοκίμια (στο έντυπο φιλολογικό περιοδικό του Ομίλου, το Λογοτεχνικό Δελτίο), έχουμε εκδώσει συλλογικές και ατομικές ποιητικές συλλογές, αποκλειστικά γραμμένες με την τεχνοτροπία του Δομημένου ρεαλισμού (βλέπε «Βαρδάρης», εκδόσεις Γράφημα, 2023), καθώς και θεωρητικά συγγράμματα, τα οποία αποτελούν θεωρητική τεκμηρίωση των θέσεων τού Φιλολογικού Ομίλου Ελλάδος, σχετικά με την αξία τής νέας οπτικής, τόσο στην ποίηση, όσο και στην πεζογραφία (βλέπε: «Μανιφέστο, δύο σχολές του ρεαλισμού», Εκδόσεις Γράφημα, 2022, και «Τί είναι ο δομημένος ρεαλισμός», Εκδόσεις Γράφημα, 2023).
  • Πρόσφατα κυκλοφόρησε από το «Γράφημα» και η νουβέλα σας «Διάστρεμμα». Άλλος ένας τίτλος που σηκώνει… συζήτηση. Μιλήστε μας για την επιλογή του.
    Προφανώς, ο τίτλος δεν αναφέρεται απλώς σε ένα διάστρεμμα αστραγάλου (κάτι που συμβαίνει, βέβαια, σε μια από τις ηρωίδες του βιβλίου), αλλά έχει και μια άλλη, περισσότερο ψυχαναλυτική διάσταση. Το βασικό ζητούμενο στη Νουβέλα μου, ήταν να αποδώσω τη γυναικεία κατάσταση συνειδητότητας, μέσα στις παρούσες συνθήκες, και να αποτυπώσω τον αγώνα της σύγχρονης γυναίκας να διαχειριστεί τις δύσκολες καταστάσεις της ζωή της, ενώ παράλληλα, πασχίζει να χειραφετηθεί και να αυτοπροσδιοριστεί, ως εξατομικευμένο, ενσώματο, κοινωνικό υποκείμενο. Για τον λόγο αυτόν, προσέγγισα τους γυναικείους χαρακτήρες, καθαρά από σκοπιά ιστορικό-κοινωνική, αποφεύγοντας κάθε αναφορά στη βιολογία (δηλαδή, σε κάποια -υποτιθέμενα υπεριστορική- αναλλοίωτη γυναικεία φύση, η οποία διαμορφώνεται από τα ορμέμφυτα), η οποία θα εξοστράκιζε τις γυναίκες από τη σφαίρα του κοινωνικού και θα υποβίβαζε το, θηλυκού γένους, κοινωνικό υποκείμενο στο επίπεδο της ζωώδους ύπαρξης.
  • Ηρωίδες σας τρεις γυναίκες μέσα από τις συναντήσεις και συζητήσεις των οποίων προκύπτουν βαθύτερες σκέψεις για τον ρόλο και την ταυτότητά τους στην κοινωνία. Τι θέλετε να κρατήσουμε από τις τρεις κυρίες.
    Το σημαντικότερο που θα έπρεπε να κρατήσουμε, πιστεύω, είναι το γεγονός, πως οι ηρωίδες μου έχουν συνειδητοποιήσει, ότι καμία μεμονωμένη προσπάθεια και ατομική στάση ζωής, δεν είναι ικανή να βοηθήσει κανέναν/καμία από εμάς. Οι ηρωίδες μου, λοιπόν, σχηματίζουν μια αμυντική συλλογικότητα, έναν κύκλο ομαδικής αυτοπροστασίας, μέσα στον οποίο αγωνίζονται να προστατέψουν τις εαυτές τους, καθώς, και να υποστηρίξουν η μια την άλλη· τη στιγμή, μάλιστα, που γύρω τους απλώνεται ένας κόσμος εχθρικός, γεμάτος εκμετάλλευση, κοινωνικές ανισότητες και έμφυλες διακρίσεις.

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Στην έκδοση αυτή, περιλαμβάνονται δεκαπέντε διηγήματα του Κωνσταντίνου Λίχνου, γραμμένα μεταξύ 2017 και 2022. Κοινός παρονομαστής των δεκαπέντε αυτών διηγημάτων, πολλά εκ των οποίων έχουν βραβευτεί σε πανελλαδικούς λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, είναι το έντονο ιστορικό υπόβαθρο, η κριτική ματιά, με την οποία αντιμετωπίζεται η πραγματικότητα και η ρεαλιστική αναπαράσταση των επιλεγμένων θεμάτων· θέματα τα οποία καταδεικνύουν τον βαθύ προβληματισμό τού συγγραφέα για τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής του. Κάποια από τα διηγήματα, του εν λόγω τόμου, αναφέρονται σε παλιότερες εποχές, κυρίως σε ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα τον αιώνα που μας πέρασε, ενώ τα υπόλοιπα διαδραματίζονται στο “σήμερα”. Σε όλα, όμως, αυτό που θα συναντήσει ο αναγνώστης, είναι ο έντονος πολιτικός σχολιασμός και η ηθοπλαστική κατεύθυνση του συγγραφέα· μέσα από ιστορίες, που αποκαλύπτουν τις κοινωνικές αντινομίες των καιρών, και ήρωες παγιδευμένους στα σύγχρονα αδιέξοδα της εποχής.

Βιογραφικό
Ο Κων/νος Λίχνος γεννήθηκε στον Αστακό Αιτ/νίας. Είναι Πτυχιούχος Μηχανικός Πληροφορικής & Επικοινωνιών. Είναι συνεργάτης των εκδόσεων Γράφημα, τακτικό μέλος του Φιλολογικού Ομίλου Θεσσαλονίκης, και επικεφαλής του τμήματος Πεζογραφίας αυτού. Συντάκτης Πεζογραφίας, Δοκιμίων και Ποίησης στο Λογοτεχνικό Δελτίο, έντυπη φιλολογική ύλη τριμηνιαίας κυκλοφορίας.

Με την λογοτεχνία ασχολήθηκε από την εφηβεία του, διακρίθηκε σε πολυάριθμους πανελλαδικούς λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, ενώ δοκίμια και διηγήματά του δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά καθώς και σε λογοτεχνικά ιστολόγια του διαδικτύου. Διηγήματά του έχουν εκδοθεί σε συλλογικά έργα από τους εκδοτικούς οίκους: Κέφαλος, Σύγχρονη εποχή, Εκδόσεις Διάνοια, Άπαρσις και Γράφημα.

Το Διήγημά του “Οι πορτοκαλιές” εκδόθηκε το 2018 από τον Εκδοτικό οίκο Σύγχρονη εποχή και το διήγημά του «Επιδημική κρίση« εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Άπαρσις το 2019 στο συλλογικό έργο “Διηγήματα του εγκλεισμού”. Από τον εκδοτικό οίκο Κέφαλος έχουν εκδοθεί διηγήματα και δοκίμιά του σε συλλογικούς τόμους.

Το Διήγημά του «Ο άνθρωπος με τη φωτογραφική μηχανή» εκδόθηκε από τις εκδόσεις Κυριακή Δράκου στην αντιπολεμική ανθολογία με τίτλο: «Της Ειρήνης το βλέμμα».

Tο Διήγημά του «Το καπηλειό», εκδόθηκε στο Συλλογικό τόμο Ιστορικών Διηγημάτων του Φιλολογικού Ομίλου Θες/κης «Κάποτε στην Ελλάδα», από τις εκδόσεις Γράφημα.

Τον Απρίλιο του 2022, μαζί με άλλα δυο μέλη του Φιλολογικού Ομίλου Θεσ/κης (τον Αντώνη Χαριστό και τον Γιώργο Ορφανίδη), συνέγραψε το θεωρητικό μελέτημα: Μανιφέστο – Δυο σχολές του Ρεαλισμού, το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γράφημα.

Τoν Αύγουστο του 2022, επιμελήθηκε και έγραψε τον Πρόλογο για το Επετειακό ανθολόγιο με τίτλο: «100 χρόνια Σμύρνη» (1922-2022), εκδόσεις Διάνοια – Diania Publications, στο οποίο συμμετείχε και με το Διήγημά του : «Οι πρόσφυγες θα πάρουν το ψωμί μας».

Τον Οκτώβρη του 2022 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άπαρσις το παραμύθι: Περιπέτειες στην Κδαπούπολη – Ανοσοήρωες εναντίον Μικρο-βλαβερούληδων, υπό την αιγίδα του της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Ξηρομέρου, στα πλαίσια της Πανελλήνιας Εκστρατείας του ΕΔΔΥΠΥΥ για τα Εμβόλια και τα αντιβιοτικά.

Τον Σεπτέμβρη του 2021 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του WWW.Dialogos.gr, από τις εκδόσεις Κέφαλος, και το Σεπτέμβρη του 2022 κυκλοφόρησε η Συλλογή Διηγημάτων του «Αδιέξοδοι καιροί« από τις εκδόσεις Γράφημα.