Συγγραφέας του βιβλίου «Ερωτήματα. Μια ζωή γεμάτη ερωτηματικά και θαυμαστικά» – Εκδόσεις Συρτάρι
Μια ζωή γεμάτη ερωτηματικά και θαυμαστικά. Αυτόν τον υπότιτλο επέλεξε για το βιβλίο του «Ερωτήματα» ο Νίκος Γραικός. Δεν είναι, ωστόσο, μόνο αυτά που έχει στη διάθεσή του ο αναγνώστης, για να συλλογιστεί και να αναζητήσει απαντήσεις. «Καθημερινά προσθέτω νέα ερωτηματικά και νέα θαυμαστικά. Βέβαια προηγούνται απαντήσεις κι επιλογές. Δεν θα καταφέρουμε τίποτα αν μείνουμε με σταυρωμένα χέρια και κοιτάμε τη ζωή σαν θεατές. Πρέπει να ανέβουμε στη σκηνή και να λάβουμε ενεργά μέρος στο θέατρο της ζωής», λέει στο Vivlio-life ο συγγραφέας. Και καθώς δεν αισθάνεται και πολύ όμορφα στον κόσμο που μας περιβάλλει, ζει μ’ ένα παράδοξο τρόπο: «Επειδή δεν θέλω να ζω σε χρυσό περιθώριο, φτιάχνω ένα μικρόκοσμο όπου ταμπουρώνομαι κι από όπου παλεύω για την αλλαγή του μακρόκοσμου που δε μου ταιριάζει. Η ασχήμια είναι παντού. Η ομορφιά μάς προστατεύει. Κλεισμένοι σε ένα όμορφο καταφύγιο μαζεύουμε δυνάμεις για την επίθεση».
- «Δύσκολη εποχή. Είμαστε φτιαγμένοι για τα δύσκολα». Είναι το πρώτο που διαβάζουμε πριν μας υποδεχτεί «Το βιεννέζικο σαλονάκι» σας. Είμαστε όμως;
Ας απαντήσει o καθένας μας για τον εαυτό του. Πρόκειται ίσως περισσότερο για προτροπή παρά για βεβαιότητα. Για μένα είναι υποχρέωση. Δεν υπάρχει δυνατότητα διαφυγής. Οι ήρωες δε γεννιούνται, γίνονται. - Είναι εύκολη ή δύσκολη η ζωή και η συναισθηματική ισορροπία ανάμεσα σε τόσα ερωτηματικά και θαυμαστικά;
Δε νομίζω ότι θα μας ενδιέφερε μια εύκολη ζωή. Αλλά ούτε μας πειράζει αν είναι δύσκολη. Η βαρετή ζωή είναι ανυπόφορη όπως κι η ζωή με κανόνες προδιαγραμμένους όπως στις χώρες με απολυταρχικά καθεστώτα. Η συναισθηματική ισορροπία είναι απαραίτητη για να μη μείνουμε στην απλή επιβίωση. Η ζωή πρέπει να έχει στόχους. - Κάνοντας απολογισμό ζωής είναι τα ερωτηματικά εκείνα που διαμόρφωσαν την προσωπικότητά σας ή τα θαυμαστικά που βάλατε σε επιφωνήματα ή έντονα συναισθήματα;
Τα ερωτηματικά και τα θαυμαστικά μοιάζουν με ζευγάρι που προχωρά αγκαλιασμένο. Τα ερωτήματα απαιτούν απαντήσεις που είναι συχνά κατάφαση σε όσα όμορφα μάς φέρνει η πορεία μας. Η συναισθηματική φόρτιση, αν είναι επιφανειακή, δεν έχει καμία σημασία. Είμαι ένας «μελαγχολικός αισιόδοξος». Η πίστη μου στο μέλλον είναι απόρροια της σύγκρουσης με δυσκολίες και το ότι παρά ταύτα ακόμη παραμένω όρθιος. - «Μη μασάτε λοιπόν. Υπάρχουν λιμάνια. Αρκεί να “μένει” πάντα ένα πείσμα που δεν είναι συνήθεια μονάχα». Έτσι κλείνετε το κεφάλαιο «Πότε έσπασε το σκοινί;» Σε πόσα ερωτήματα βρήκατε απαντήσεις και πόσα θαυμαστικά προσπεράσατε ώστε να είστε σε θέση να μη μασάτε;
Καθημερινά προσθέτω νέα ερωτηματικά και νέα θαυμαστικά. Βέβαια προηγούνται απαντήσεις κι επιλογές. Δεν θα καταφέρουμε τίποτα αν μείνουμε με σταυρωμένα χέρια και κοιτάμε τη ζωή σαν θεατές. Πρέπει να ανέβουμε στη σκηνή και να λάβουμε ενεργά μέρος στο θέατρο της ζωής. - «Δε θα σταματήσεις ποτέ να ζεις μέσα από τα βιβλία;» ρώτησε ανήσυχος ο αδερφός σας όταν ήσασταν μικρός. Συνεχίζετε και σήμερα να ζείτε έτσι;
Δεν αισθάνομαι και πολύ όμορφα στον κόσμο που μας περιβάλλει. Ίσως σε αυτήν την αίσθηση να οφείλεται κι η πολιτική μου ένταξη. Ζω λοιπόν με ένα παράδοξο τρόπο. Ενώ προσπαθώ να είμαι ένας άνθρωπος «ας πούμε κανονικός», επειδή δεν θέλω να ζω σε χρυσό περιθώριο, φτιάχνω ένα μικρόκοσμο όπου ταμπουρώνομαι κι από όπου παλεύω για την αλλαγή του μακρόκοσμου που δε μου ταιριάζει. Η ασχήμια είναι παντού. Η ομορφιά μάς προστατεύει. Κλεισμένοι σε ένα όμορφο καταφύγιο μαζεύουμε δυνάμεις για την επίθεση. - «Γεννιέσαι ή γίνεσαι;» Να ένα καλό ερώτημα…
Ελπίζω ότι δε γεννιέσαι, ή τουλάχιστον ότι είναι δυνατόν να γίνεις και κάτι άλλο. Αν όλα είναι προκαθορισμένα τότε είμαστε καταδικασμένοι να ακολουθήσουμε μια πορεία που δεν έχουμε επιλέξει. Είμαστε δέσμιοι. Υπάρχουν πλευρές της ζωής μας που δεν αλλάζουν, αλλά θέματα όπως η εθνικότητα, η γλώσσα κι άλλα πολλά με φοβίζουν όταν θεωρούνται ως μη ανατρέψιμα και μη επιδεκτικά αλλαγής. Δεν αναφέρομαι σε βίαιες αλλαγές αλλά αλλαγές με απόφαση και πάλη προσωπική και που συχνά προκύπτουν στην πορεία της ζωής του καθενός. - Ίσως το καλύτερο όπλο να είναι τελικά το χιούμορ. Πόσο χώρο του δίνετε στη ζωή σας;
Προσωπικά δε νομίζω ότι το χειρίζομαι όσο θα έπρεπε. Η δραματική πλευρά των πραγμάτων επικρατεί στην σκέψη μου. Αλλά η διαφορά σοβαρότητας και σοβαροφάνειας είναι μεγάλη. Το χιούμορ μάς επιτρέπει να μην παίρνουμε στα σοβαρά τον εαυτό μας και να αντιμετωπίζουμε πιο εύκολα τις δύσκολες καταστάσεις. Στη λογοτεχνία, και στην τέχνη γενικά, το χιούμορ επιτρέπει το διάλογο, αφήνει κάποιο άνοιγμα στον καθαρό αέρα και στο φως. - «Όταν ήμασταν παιδιά, μας είχαν μάθει ότι πρέπει να τρώμε ό, τι βγάλει η κατσαρόλα», γράφετε στο κεφάλαιο «Το φαγητό μας καθορίζει;» Με τα ρεβίθια σούπα δεν τα πηγαίνατε καλά. Ποια είναι η σχέση σας μαζί τους σήμερα και ποια είναι η γεύση της γαλλικής κουζίνας που μάγεψε τον ουρανίσκο σας όταν εγκατασταθήκατε στη Γαλλία;
Όλες αυτές οι αναφορές στο φαγητό δεν είναι παρά ένα πρόσχημα. Μιλώ με έμμεσο τρόπο για την απόλαυση και για τη δυνατότητα προσαρμογής στα νέα δεδομένα. «Δεν είναι οι γεύσεις μου» μού έλεγε συχνά φίλη από την Ελλάδα που μπορούσε να φάει ελάχιστα φαγητά στη Γαλλία. Υπάρχουν βέβαια και θέματα υγείας που απαιτούν ειδική διατροφή. Είμαστε σε μεταβατική περίοδο. Μια οικογένεια σήμερα δυσκολεύεται να καθίσει στο εορταστικό τραπέζι, άλλοι είναι χορτοφάγοι κι άλλοι ακολουθούν ειδική διατροφή για θρησκευτικούς ή άλλους λόγους. Η κοινωνία αλλάζει. Το φαγητό δεν είναι πια κοινωνικός δεσμός κατανοητός από όλους. Πάντως προσωπικά συνδέω την κάθε γεύση με τόπους και συγκεκριμένες περιόδους της ζωής μου. - «Γράφονται τόσα βιβλία, εκδίδονται τόσα βιβλία! Βρίσκουν όμως το αναγνωστικό κοινό που αξίζουν;» Η πρότασή σας έχει και θαυμαστικό και ερωτηματικό αλλά και έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να μας πείτε την άποψή σας.
Η κλασική και κάθετη διαίρεση συγγραφέα και αναγνώστη δεν ισχύει πια. Οι συγγραφείς θα έπρεπε να διαβάζουν όλο και περισσότερο κι οι αναγνώστες να γράφουν όταν νιώθουν την ανάγκη. Το βιβλίο μου γράφτηκε με συγκεκριμένο πλάνο κι η δομή του αφήνει ελεύθερο τον αναγνώστη. Μπορεί να διαβαστεί και αποσπασματικά. Η γλώσσα που χρησιμοποιώ είναι πιθανόν όμορφη, εσείς θα το κρίνετε, αλλά δεν είναι ποτέ επιτηδευμένη. Η συζήτηση για το ύφος και τον τρόπο γραφής, αλλά και για τη θεματική του κάθε συγγραφέα, έχει έρθει και πάλι στην επικαιρότητα με τη βράβευση με Νόμπελ της Αννί Ερνό. Ενόχλησε κάποιους η γραφή της. Εγώ προσπαθώ να ακολουθήσω διδάγματα της γαλλικής λογοτεχνίας και κυρίως σχολών όπως το εργαστήριο της δυνητικής λογοτεχνίας, κύριοι εκπρόσωποι του ο Ρειμόν Κενό κι ο Ζωρζ Περέκ. Δεν ξέρω τι κατάφερα. Ας το κρίνουν οι αναγνώστες. Θα αρχίσω να θεωρώ τον εαυτό μου συγγραφέα στο πέμπτο μου βιβλίο.
Η ερώτησή σας περιέχει και το ζήτημα του βιβλίου ως καταναλωτικού αγαθού. Κυκλοφορούν πολύ καλοφτιαγμένα βιβλία, μιλώ για το βιβλίο ως αντικείμενο. Η τιμή τους όμως επιτρέπει στο ευρύτερο κοινό να τα αγοράσει; Γιατί δεν υπάρχει στην Ελλάδα ένα επαρκές δίκτυο βιβλιοθηκών; Πόσον κόσμο αφορά το βιβλίο; Τι γίνεται στα σχολεία; Τα παιδιά αγαπάνε το διάβασμα; Μήπως στη δημόσια ζωή ο πολιτισμός θεωρείται ζήτημα δεύτερης κατηγορίας ; Πολλέςοι αρνητικές απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά. - Ολοκληρώνοντας το βιβλίο σας ο αναγνώστης αισθάνεται πως σας έχει «διαβάσει». Πως ξέρει αρκετά για εσάς, ίσως επειδή εσείς θέλατε να μας δώσετε τροφή για σκέψη και προβληματισμό. Την επιδιώξατε αυτή την επαφή μαζί μας;
Επιδίωξα την επαφή, αυτό είναι σίγουρο. Δεν ξέρω αν τα κατάφερα. Ζούμε μιαν εποχή που συχνά αποκλείει το διάλογο και προτιμά τις βεβαιότητες και τις αψιμαχίες. Ας ελπίσουμε ότι, έστω και λίγο, βοήθησα στην επικράτηση κάποιας νηφαλιότητας. Θα ήθελα πολλοί αναγνώστες να θεωρήσουν ότι ένα παρόμοιο βιβλίο θα το έγραφαν κι εκείνοι. Θα νιώσουμε έτσι όλοι μας λιγότερο αποξενωμένοι.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Αυτά τα ερωτήματα θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας. Να σας τα χαρίσω σε ένα μικρό βιβλιαράκι, να το βάλω κρυφά στην τσέπη σας. Ίσως μια μέρα να καθίσουμε στο μικρό βιεννέζικο σαλονάκι. Δεν ξέρω πού είναι τώρα. Να μιλήσουμε. Να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλο στα μάτια. Ίσως ένα δάκρυ να κυλήσει στο μάγουλο. Ίσως να σκάσει ένα χαμόγελο. Ίσως να παραδεχτούμε τον κοινό μας πόνο. Να βρούμε λίγη από την παραμυθία που έχουμε τόσο ανάγκη.
Βιογραφικό
Ο Νίκος Γραικός είναι απόφοιτος του τμήματος Γαλλικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Διδακτική Ξένων Γλωσσών στη Σορβόνη. Διδάσκει την ελληνική ως ξένη γλώσσα από το 1982.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.