Ο Βαγγέλης Γεωργάκης συνομιλεί με την Ιουλία Ιωάννου
Στην παρουσίαση του πρώτου βιβλίου του συγγραφέα «Ποδηλάτης στην Εθνική Οδό» και στα εγκωμιαστικά σχόλια που ακούστηκαν από τον φιλόλογο κ. Βάσση, ειπώθηκε το εξής: «το χάρηκα πολύ το βιβλίο σου, πρώτον γιατί γράφεις, που από μόνο του έχει τη σημασία του, δεύτερον γιατί έχεις… να πεις, δεν γράφεις δηλαδή για να γράφεις και τρίτον, γιατί γράφεις με πολύ υποσχετικό τρόπο, υπάρχουν «στιγμές» στη γραφή σου που προδίδουν βάθος… με προοπτική».
Ακολούθησαν άλλα τρία βιβλία και τώρα πια στο πέμπτο βιβλίο του συγγραφέα Βαγγέλη Γεωργάκη, «Ο αγαπημένος ήρωας των παιδιών» που κυκλοφορεί κάτω από νέα στέγη τις εκδόσεις OASIS, έχουμε τη χαρά να συνομιλήσουμε μαζί του για το νέο του πόνημα.
Πρόκειται για ένα συναρπαστικό ψυχολογικό θρίλερ, μια αστυνομική περιπέτεια, μια κοινωνικο-πολιτική έκρηξη, μια γροθιά στο στομάχι!
Ο λόγος απλός και κατανοητός, χωρίς κανόνες που θα το κατατάξουν σε μια συγκεκριμένη κατηγορία. Η ιστορία αν και κινείται μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας θα μπορούσε κάλλιστα να είναι άκρως αληθινή, με πολλά από τα οποία πραγματεύεται και αφορούν κυρίως την κατάντια της χώρας μας, την ανεργία, την αντίδραση των αγανακτισμένων συνανθρώπων να θέλουμε κατά βάθος να συμβούν, ενώ κάποιες διεστραμμένες πράξεις που ήδη συμβαίνουν να μην γίνονταν ποτέ και πουθενά!
Δηλώσατε ότι το πρώτο σας βιβλίο το γράψατε σε 3,5 μήνες! Ότι η έμπνευση είναι αυτό ακριβώς, «όταν νιώθεις ότι έχεις να γράψεις κάτι να το κάνεις, ο χρόνος σαν έννοια είναι λάθος, δεν υφίσταται ουσιαστικά»! Όμως, είναι αυτός ο λόγος που πολλοί μπορεί να το θεωρήσουν ως μειονέκτημα; Ότι οι σκέψεις και οι προβληματισμοί που μπορεί να εσωκλείονται σε ένα βιβλίο δεν ακολουθούν τους «κανόνες» που επιβάλλουν οι εκδοτικοί οίκοι;
Θα μπορούσα να το είχα γράψει σε τριάμισι χρόνια. Ξέρω αριστουργήματα που γράφτηκαν σε δεκατέσσερις μέρες και φοβερά βαρετά βιβλία που γράφτηκαν σε εφτά χρόνια. Θέλω να πω, ο χρόνος δεν είναι κριτήριο στην καλλιτεχνική δημιουργία. Αυτοί που θα κρίνουν ένα βιβλίο από το πόσο χρόνο έκανε να γραφτεί δεν με απασχολούν. Με απασχολεί η γνώμη ατόμων που κρίνουν ένα βιβλίο από το περιεχόμενο και μόνο από αυτό.
Για μένα λογοτεχνία σημαίνει και ελευθερία, οι κανόνες αφορούν την έκθεση ιδεών. Αν υπάρχει κανόνας στη λογοτεχνία αυτός είναι ότι οτιδήποτε καινοτόμο αντιμετωπίζεται με καχυποψία, ίσως και φόβο, στην αρχή. Ένας συγγραφέας θα πρέπει να «ευγνωμονεί» τέτοιου είδους εκδότες που ακολουθούν τέτοιου είδους «κανόνες» όπως και ορισμένες άσεμνες συμπεριφορές. Τον χαλυβδώνουν. Τον κάνουν πολύ καλύτερο.
Επίσης, δεν υπάρχουν μεγάλοι και μικροί εκδότες. Μεγάλος είναι ένας εκδότης που θα πάρει στα σοβαρά ένα βιβλίο, μικρός αυτός που θα αδιαφορήσει για την ύπαρξή του. Έχω δει καλά βιβλία σε μεγάλους εκδότες να «καίγονται» και σε μικρούς να αναδεικνύονται.
Τι είναι λοιπόν καλύτερο, να αφήνουμε τις σκέψεις και τις εσωτερικές αναζητήσεις μας ελεύθερες σε ένα κομμάτι χαρτί με όποια ατέλεια, με σίγουρο αποτέλεσμα να μην ενδιαφερθεί ποτέ κανένας «μεγάλος» εκδοτικός οίκος ή να υποστηρίζουμε απόπειρες ανθρώπων όπως η τελευταία σου πρόταση από τις νεοσύστατες εκδόσεις OASIS; Το καλό θα αναδειχθεί αν αξίζει;
Είναι καλό να γράφουμε με ατέλειες, οι ατέλειες μας κάνουν πιο γοητευτικούς. Όποιος αναζητάει το τέλειο ας κάνει μια βόλτα από το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων της Μαντάμ Τισό. Ο Δον Κιχώτης σήμερα θα είχε σίγουρα απορριφθεί, όπως επίσης και ο Χαμένος Παράδεισος, ενδεχομένως και τα Σταφύλια της Οργής, και φυσικά το Εν Ψυχρώ. Είναι καλό να υποστηρίζουμε χωρίς ιδιοτέλεια και με το ένστικτό μας, ειδικά την καλλιτεχνική δημιουργία.
Γενικότερα, το καλό δεν θα αναδειχθεί, αν αξίζει. Τόσα και τόσα έργα έχουν θαφτεί κάτω από τόνους λάσπης. Η επικράτηση του καλού είναι κάτι ιδεατό. Γι’ αυτό και οι περιπέτειες με καλό τέλος κόβουν τόσα εισιτήρια στο σινεμά, γιατί όλοι κατά βάθος θέλουμε να βλέπουμε το καλό να θριαμβεύει, κάτι που δεν συμβαίνει στην πραγματική ζωή. Το καλό θα αναδειχθεί, όταν αναμετρηθεί με το κακό με ίσους ή έστω παραπλήσιους όρους. Το καλό με ένα ποσοστό κακίας μέσα του είναι ακαταμάχητο.
Στην κοινωνία που ζούμε επικρατούν οι ισχυροί που -δυστυχώς- όμως διαφέρουν κατά πολύ από όσους παλεύουν με μόνο όπλο τη θέλησή τους, ενώ άλλοι ανεβαίνουν με όποιο θεμιτό ή αθέμιτο τρόπο. Ήταν ένας λόγος αυτός που ήθελες να αναδείξεις στον «αγαπημένο ήρωα των παιδιών», τον τρόπο που αναδεικνύονται οι σημερινοί «ήρωες»;
Οποιαδήποτε λογική απάντηση σε αυτή την περίπτωση ίσως να ήταν παράλογη. Εγώ, για παράδειγμα, είμαι ένας ζωγράφος, και πολλές φορές ζωγραφίζω, χωρίς να καταλαβαίνω τι ζωγραφίζω. Είμαι στο κέντρο ενός κύκλου όπου δεν μπορώ να έχω καλή οπτική, για την ακρίβεια πολλές φορές δεν βλέπω την τύφλα μου. Ένας αναγνώστης έχει σαφώς καλύτερη οπτική από μένα. Αυτό κάνει και αυτή τη σχέση ιδιαίτερα γοητευτική. Βοηθάει ο ένας τον άλλον. Μένω κι εγώ έκπληκτος από την εκδοχή κάθε αναγνώστη για κάθε ιστορία. Ομολογώ ότι οι πιο πολλές ούτε που μου είχαν περάσει από το μυαλό γράφοντας. Μέσα σε όλα θέλω να πω ότι κάπου βρίσκομαι κι εγώ γράφοντας, έχοντας επιδιώξεις ή στιγμιαίες παρορμήσεις, όχι όμως αυτοσκοπούς.
”Για μένα λογοτεχνία σημαίνει και ελευθερία, οι κανόνες αφορούν την έκθεση ιδεών.”
Το μυθιστόρημά σας είναι αρκετά σκληρό όσον αφορά τις περιγραφές των φόνων μα και σε πολλές ερωτικές σκηνές. Θεωρείτε ότι θα σοκάρει, θέλατε να σοκάρει ή τίποτα πια δεν μπορεί να μας σοκάρει;
Δεν είχα σκοπό να σοκάρω, αλλά να γράψω χωρίς περιορισμούς και φυσικά να περάσω ευχάριστα τον χρόνο μου. Αν το καλοσκεφτούμε όμως τα μεγάλα έργα τέχνης, αυτά που μένουν τελικά, είναι αυτά που αρπάζουν γερά το υποσυνείδητό μας, μας ταρακουνούν και μας βγάζουν από την άνεσή μας. Από μια επίσκεψη στο Λούνα Παρκ τελικά μάλλον θα θυμόμαστε το τρενάκι του Ιντιάνα Τζόουνς που τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, παρά τον Τροχό που πάει αργά αργά.
Δε νομίζω ωστόσο ότι ο Αγαπημένος Ήρωας των Παιδιών είναι περισσότερο σοκαριστικό βιβλίο από μεγάλα μπεστ σελλερ του εξωτερικού, αλλά και του εσωτερικού, εννοώ που τα προτιμά τόσος κόσμος και δεν σοκάρεται ή του αρέσει να σοκάρεται. Ίσως το χειρότερο που θα μπορούσε να μου συμβεί τελικά είναι να γίνει και ο Αγαπημένος Ήρωας των Παιδιών ένα μεγάλο μπεστ σέλλερ.
«Μέσα μας είναι το καλό μέσα μας και το κακό, κι εμείς επιλέγουμε στο τέλος τι θα γίνουμε». Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να τείνει προς το κακό, γιατί επιλέγουμε να βλάψουμε κάποιον αντί να τον ωφελήσουμε;
Δεν θα αναφερθώ σε ταπεινά ένστικτά όπως ζήλια, φθόνος. Άποψή μου είναι ότι υπάρχει μια φλέβα κακίας στον κόσμο που τον δηλητηριάζει, κάτι αρχέγονο, το Κακό, δεν μπορώ να το εξηγήσω αλλιώς. Πολλοί άνθρωποι πράττουν το κακό ενώ κατά βάθος δεν το θέλουν, ενώ καταλαβαίνουν ότι είναι λάθος και αρρωστημένο, αλλά σαν και να μην μπορούν να κάνουν αλλιώς. Θεωρώ ότι δικαίωμα επιλογής έχει όποιος έχει μέσα του και το καλό, όποιος έχει κυριευθεί από αυτή τη σκοτεινή δύναμη το δικαίωμα επιλογής εξαντλείται στο να πάει μια βόλτα στο πάρκο ή να ψηφίσει.
Υπάρχουν σήμερα ήρωες, άνθρωποι που θα αψηφήσουν τον κίνδυνο και θα δώσουν ακόμη και τη ζωή τους για τα ιδανικά τους;
Υπάρχουν πάρα πολλοί! Απλά δεν διαφημίζονται από την τηλεόραση. Ήρωας μπορεί να είναι ο νεαρός της διπλανής πολυκατοικίας που έχει ένα σωρό προβλήματα και δεν το βάζει κάτω και το κυριότερο δεν το λέει και το φωνάζει. Ήρωας για μένα είναι ο Μαυρωτάς που παίζει πόλο στα σαράντα εφτά και μετά τρέχει στο πανεπιστήμιο να κάνει μάθημα στους φοιτητές. Έχουμε συνδέσει τους ήρωες με ανατινάξεις και θανατικές καταδίκες. Ήρωας αυτός που προτίμησε να κάψει το αυτοκίνητό του και να τον συλλάβουν από το να το παραδώσει στην τράπεζα. Ήρωας ο αστυνομικός που ντυμένος πολιτικά έχασε τη ζωή του προσπαθώντας να σώσει μία γριούλα ή ο πιλότος που αναχαιτίζει Τούρκους στο Αιγαίο με ταχύτητες εννιακόσια χιλιόμετρα την ώρα. Οι πραγματικοί ήρωες δεν επιδεικνύονται, περπατούν στα σκοτεινά, γι’ αυτό συνήθως δεν τους βλέπουμε. Απόδειξη των ηρώων είναι η ύπαρξη της κοινωνίας. Θα είχε καταστραφεί αν δεν υπήρχαν αυτοί.
”Είναι καλό να γράφουμε με ατέλειες, οι ατέλειες μας κάνουν πιο γοητευτικούς”
Σε τι κοινό πιστεύετε ότι απευθύνεται «Ο αγαπημένος ήρωας των παιδιών»; Τι είναι αυτό που θα παρακινήσει έναν πιο ψαγμένο αναγνώστη ώστε να το προτιμήσει μέσα από την πληθώρα των αναγνωσμάτων που κυκλοφορούν και κυρίως πολυδιαφημίζονται;
Προς το παρόν απευθύνεται σε όλους όσοι μπορούν να διαβάσουν στα ελληνικά. Ένας αναγνώστης θα παρακινηθεί να το πιάσει στα χέρια του πρώτα από το εξώφυλλο και τον τίτλο του. Το εξώφυλλο είναι σε μορφή κόμικ, ο τίτλος ασυνήθιστος. Μετά θα γυρίσει στο οπισθόφυλλο να δει την περίληψη. Εφόσον όλα πάνε καλά, θα ανοίξει να δει το βιογραφικό μου και μπορεί να του αρέσει που δεν γράφω εκεί μέσα για τα κατορθώματα μου, πόσες δημοσιεύσεις και πτυχία έχω ή για το αν πήρα κάποτε κάποιο βραβείο. Μετά μπορεί να αγοράσει το βιβλίο ή τουλάχιστον να έχει μια καλή ανάμνηση. Θεωρώ ότι η συσκευασία του Αγαπημένου Ήρωα των Παιδιών είναι άψογη, αλλά και το περιεχόμενο εν τέλει μπορεί να αποτελέσει μία μεγάλη έκπληξη. Δόξα τω Θεώ που ο Αγαπημένος Ήρωας των Παιδιών δεν διαφημίζεται!
Η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου σας ξεκινάει από τη γενέτειρά σου, το Αγρίνιο. Πιστεύεις ότι η επαρχία έχει τη δύναμη να αναδείξει τους δικούς της ήρωες σε μια κοινωνία που νοσεί τόσο πολύ, που αιμορραγεί από τα τόσα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα;
Η δημοκρατία, η φιλοσοφία και το θέατρο γεννήθηκαν στην αρχαία Αθήνα, που τότε είχε μέγεθος όσο μία σημερινή επαρχιακή πόλη. Από τότε πέρασαν αιώνες και η Ελλάδα για μία ακόμη φορά βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής, που φαίνεται να είναι το λυκόφως, μπορεί όμως να είναι και το λυκαυγές της. Τα τελευταία χρόνια πρώτα αρρώστησε η Αθήνα και μετά η ασθένεια έκανε μεταστάσεις σε όλη τη χώρα. Στην επαρχία ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλές εστίες υγείας που μπορούν να κρατήσουν άμυνα. Ο ήρωας αναδεικνύεται μέσα από δύσκολες καταστάσεις, άρα όπου υπάρχει δυσκολία, είτε Αθήνα είτε επαρχία, τα πάντα μπορεί να συμβούν.
Βιογραφικό του Συγγραφέα (από το βιβλίο)
Αγαπημένος ήρωας του Βαγγέλη Γεωργάκη είναι ένας άνεργος που ζει σε ένα χαμόσπιτο και εξακολουθεί να ονειρεύεται, ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Νίκος Γκάλης, ο Γιάννης Πουλόπουλος και ο Μίμης Πλέσσας, ο Ντιέγκο Μαραντόνα, ο Έννιο Μορρικόνε, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο και ο Μπόρχες, η Τζένη Καρέζη, ο Νίκος Αναστόπουλος και ο Θωμάς Μαύρος, ο Γιώργος Μαυρωτάς, ο Νώντας Σαμαρτζίδης, ένας πλανόδιος που παίζει κιθάρα στο Μοναστηράκι, ένα σύννεφο που τρέχει αμέριμνο στον ουρανό, ο Γιώργος Θαλάσσης και… ο Μίκυ.
Λίγα λόγια για το συγγραφέα
Ο Βαγγέλης Γεωργάκης γεννήθηκε στο Αγρίνιο και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου και τελείωσε τη Φαρμακευτική Σχολή. Έχει ασχοληθεί εκτεταμένα με τον αθλητισμό και είναι αθλητής της υδατοσφαίρισης. Είναι επίσης ο εμπνευστής και υπεύθυνος του helpforhealth.gr. Το διήγημά του «Ένας νέος που του αρέσει να γράφει» βραβεύτηκε στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Διηγήματος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών 2010. Έχει γράψει τα βιβλία «Ποδηλάτης στην Εθνική Οδό», εκδόσεις Δωδώνη, «Ονειρεμένο φινάλε», εκδόσεις Θερμαϊκός, «Ακροβάτης του ονείρου», εκδόσεις Ηριδανός και «Λυκόφως», εκδόσεις Οδός Πανός.
