Σκέψεις για το μυθιστόρημα «Κάθε στιγμή μετράει» της LISA GENOVA από την Ιουλία Ιωάννου
STILL ALICE (από 12 Μαρτίου στους κινηματογράφους)
Υπάρχει ζωή χωρίς αναμνήσεις;
«Χίλιες φορές καλύτερα να είχε καρκίνο. Θα αντάλλαζε το Αλτσχάιμερ με τον καρκίνο χωρίς δεύτερη σκέψη. Ντράπηκε που ευχόταν κάτι τέτοιο, άλλωστε ήταν μια ανούσια ευχή, όμως ακόμη κι έτσι επέτρεψε στον εαυτό της να το φανταστεί».
Το «Κάθε στιγμή μετράει» είναι ένα βιβλίο με συγκλονιστικές αλήθειες για τις σχέσεις των ανθρώπων, για το πώς αντιλαμβανόμαστε τη ζωή, τις στιγμές που φεύγουν και το πόσο μοναδικές και ανεπανάληπτες είναι…
Πόσο δεδομένα θεωρούμε τα πάντα στη ζωή μας! Δεν δίνουμε σημασία στα απλά, καθημερινά πράγματα, σε ένα βλέμμα, σε ένα άγγιγμα σε ένα λόγο που ο σύντροφός μας καταθέτει την ψυχή του, τις σκέψεις του. Αγνοούμε -ίσως από υπερβολική αισιοδοξία ή αδιαφορία- ότι οι στιγμές δεν θα είναι αιώνιες, δεν θα κρατήσουν για πάντα. Και κάνουμε το λάθος να θεωρούμε δεδομένο οτιδήποτε αγαπάμε, πόσο μεγάλο λάθος!
Και έρχεται η στιγμή που αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι έχει αλλάξει και δεν γνωρίζουμε «ποιος έπαψε πρώτος να ενδιαφέρεται εκείνος να μιλήσει ή εκείνη να τον ακούσει…»
Στην ηλικία των πενήντα ετών η σημερινή γυναίκα έχει πολλά ακόμη να προσφέρει στην κοινωνία, στην οικογένεια, στον εαυτό της!
Είναι ένα καθ’ όλα ενεργό μέλος ενός συνόλου και πορεύεται με την εντύπωση πως έχει ακόμη πολλά χρόνια μπροστά της να κάνει πράγματα, να ζήσει εμπειρίες να πάρει και να δώσει γνώσεις, αγάπη, στιγμές…
Όταν όμως η Άλις μόλις στα πενήντα της χρόνια ανακαλύπτει τη φριχτή αλήθεια, ότι πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ, όλη η ζωή της αλλάζει. Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα της προκαλεί τρόμο, το πώς οι άλλοι θα αντιμετωπίσουν την ίδια και την ασθένειά της, το γεγονός ότι από ένα τόσο σημαίνων πρόσωπο που υπήρξε ως καθηγήτρια γνωστικής ψυχολογίας και γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ να φτάσει να μην αναγνωρίζει ούτε τα αγαπημένα της πρόσωπα!
Η άγνωστη όσο και γρήγορη εξέλιξη της νόσου καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη την καθημερινότητά της. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «τα άτομα με Αλτσχάιμερ αισθανόμαστε ότι δε βρισκόμαστε ούτε στη μία ούτε στην άλλη πλευρά». Η πραγματικότητα που ζει είναι εντελώς διαφορετική από αυτή που είχε έως τότε. Δεν μπορεί πια να διαβάσει ή να γράψει, δυσκολεύεται να βρει τις κατάλληλες λέξεις, χάνει τον προσανατολισμό της, δεν αναγνωρίζει πολλές φορές τα αγαπημένα της πρόσωπα και φοβάται τη στιγμή που δεν θα αναγνωρίζει ούτε τον εαυτό της στον καθρέφτη. Εύλογα αναρωτιέται καθώς «το χθες εξαφανίζεται και το αύριο είναι αβέβαιο, οπότε για ποιο λόγο συνεχίζω να ζω;»
Όμως η ζωή είναι το σήμερα, είναι στιγμές και δεν μπορεί κανείς να καθορίσει το αύριο, το πόσο σημαντικό θα είναι, πώς θα είμαστε εμείς και οι γύρω μας. Οι στιγμές που θα μπορέσουμε να προσφέρουμε και θα έχουν οι δικοί μας άνθρωποι να θυμούνται από εμάς, αυτές είναι που έχουν σημασία. Το παρελθόν μπορεί να παραμείνει μια μακρινή σκέψη και να χαθεί το τώρα, το χθες, όμως η αγάπη που το οικείο περιβάλλον θα σου προσφέρει, είναι το ζητούμενο και το πιο σημαντικό!
Εάν κάποιος δεν έχει προσωπικές εμπειρίες με άτομα που νοσούν από αυτή τη νόσο, δεν μπορεί εύκολα να καταλάβει τα βαθύτερα νοήματα αυτού του βιβλίου, της ίδιας της ζωής. Μπορεί η ιστορία να εκτυλίσσεται στην Αμερική και να αναφέρεται σε μια δεκαετία πριν, όμως δυστυχώς, δεν έχουν αλλάξει και πολύ κάποια πράγματα. Οι άνθρωποι που σήμερα νοσούν και που έχουν στο άμεσο μέλλον την πιθανότητα να νοσήσουν είναι πάρα πολλοί και στην Ελλάδα. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο ύπουλη ασθένεια που μπορεί κάποιος να φανταστεί… κι αυτό γιατί δεν έχει πρόσωπο, δεν υπάρχει αντιμετώπιση, δεν είναι κάτι που μπορείς να πολεμήσεις! Το να χάσεις τα μαλλιά σου, να χάσεις ένα μέλος του σώματός σου, να υποβληθείς σε χημειοθεραπείες ή ένα σωρό εξετάσεις, ίσως να μην είναι τελικά και το χειρότερο όλων.
Το να χάσεις όμως το μυαλό σου, την υπόστασή σου, τις αναμνήσεις σου, και εν τέλει τον εαυτό σου, το να μην μπορείς να κατανοήσεις την αγάπη, τη ζεστασιά, το χάδι, να υπάρχει μόνο η απόλυτη ισοπέδωση και η μόνη λύση να είναι η προσκόλληση πάνω σε κάποιον άλλον, ίσως αυτό να είναι το χειρότερο όλων!
Γι’ αυτό θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε τις στιγμές, καθώς Κάθε στιγμή μετράει!!!
Το μυθιστόρημα «Κάθε στιγμή μετράει» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ
Λυρικό όσο και τρομακτικό, τo μυθιστόρημα Κάθε στιγμή μετράει αποτελεί μια συγκινητική αλλά ρεαλιστική αποτύπωση της ζωής, μιας διακεκριμένης καθηγήτριας, η οποία μαθαίνει ότι πάσχει από Αλτσχάιμερ και συνειδητοποιεί στην πορεία ότι η αξία της δε μετριέται απλά από την ικανότητά της να θυμάται.
Η Άλις Χάουλαντ είναι περήφανη για τη ζωή που οικοδόμησε με σκληρή δουλειά. Στα πενήντα της, είναι καθηγήτρια γνωστικής ψυχολογίας στο Χάρβαρντ και διεθνούς φήμης γλωσσολόγος, παντρεμένη με έναν επίσης φημισμένο βιολόγο, μητέρα τριών ενήλικων παιδιών. Όμως, όταν έρχεται αντιμέτωπη με ολοένα και συχνότερα περιστατικά αμνησίας και έντονο αποπροσανατολισμό, μια τραγική διάγνωση αλλάζει τη ζωή της –καθώς και τη σχέση της με την οικογένειά της και τον υπόλοιπο κόσμο– για πάντα.
«Χίλιες φορές καλύτερα να είχε καρκίνο. Θα αντάλλαζε το Αλτσχάιμερ με τον καρκίνο χωρίς δεύτερη σκέψη. Ντράπηκε που ευχόταν κάτι τέτοιο, άλλωστε ήταν μια ανούσια ευχή, όμως ακόμη κι έτσι επέτρεψε στον εαυτό της να το φανταστεί.
Η νόσος Αλτσχάιμερ ήταν ένα ολότελα διαφορετικό θηρίο. Κανένα όπλο δεν ήταν ικανό να το σκοτώσει.
Αυτή τη στιγμή όσοι νοσούσαν από το Αλτσχάιμερ βρίσκονταν αντιμέτωποι με την ίδια κατάληξη, είτε ήταν ογδόντα είτε πενήντα χρονών. Κι ενώ ένα φαλακρό κεφάλι και σταυρωτή κορδέλα θεωρούνταν σύμβολα θάρρους και ελπίδας, το σκάλωμα της ομιλίας και η σταδιακή εξαφάνιση των αναμνήσεων προμήνυαν νοητική αστάθεια και επικείμενη παράνοια. Οι καρκινοπαθείς μπορούσαν να προσβλέπουν στη στήριξη της κοινότητάς τους. Η Άλις αντιμετώπιζε τον παραγκωνισμό. Ακόμη και οι πλέον καλοπροαίρετοι και μορφωμένοι άνθρωποι είχαν την τάση να φοβούνται τους πνευματικά ασθενείς και να κρατούν τις αποστάσεις τους.
Δεν ήθελε να καταλήξει μια γυναίκα την οποία οι άνθρωποι απέφευγαν και φοβούνταν».
