Συγγραφέας του βιβλίου «Μικρές ιστορίες της Λέσβου» – Εκδόσεις «iWrite»
Πόσο υπέροχο είναι πραγματικά, να έχεις τη δυνατότητα μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου να γνωρίζεις όχι μόνο έναν κόσμο μιας άλλης εποχής αλλά και τον τρόπο με τον οποίο μιλούσε και επικοινωνούσε! Με τις «Μικρές ιστορίες της Λέσβου», αυτό ακριβώς πετυχαίνει η Στέλλα Καρνά. Μας ταξιδεύει στο όμορφο νησί της και μας μιλά με την ιδιαίτερη ντοπιολαλιά του, η οποία όπως λέει στο Vivlio- life, χαρακτηρίζεται από το έντονο αιολικό στοιχείο και έχει πολλές παραλλαγές, από περιοχή σε περιοχή. «Το τοπικό ιδίωμα είναι ένα ζωντανό ιδίωμα, είναι κομμάτι της ιστορίας του νησιού μας. Το ακούς στην αγορά, στα καταστήματα, στους κεντρικούς δρόμους, στα σοκάκια, στο πλοίο της γραμμής, σε τυχαίες συναντήσεις ντόπιων εκτός του νησιού και φυσικά στις εκδηλώσεις του Συλλόγου μας».
Μια φωτογραφία, τραβηγμένη πριν σαράντα χρόνια, είναι ο λόγος που γράψατε αυτό το βιβλίο. Και, έτσι ας ξεκινήσουμε τη συνομιλία μας. Μιλήστε μας για τη φωτογραφία αυτή και τι απεικονίζει.
Ένα πρωινό, ανοίγοντας την εξώπορτα του σπιτιού αντίκρισα τις γειτόνισσές μου στον Πολιχνίτο τη στιγμή που έκαναν εργασίες προετοιμασίας για τον αργαλειό, το γνωστό διάσιμο, ή «διάσ’μου» όπως το λέμε στο τοπικό ιδίωμα. Πήρα την φωτογραφική μηχανή και τις φωτογράφησα, αποθανατίζοντας μια μοναδική στιγμή. Χαίρομαι πολύ που κατάφερα να μεταφέρω αυτή την εικόνα την γεμάτη με παράδοση στην εποχή μας.
Ωστόσο, επιλέξατε ως εξώφυλλο του βιβλίου, μια άλλη γεμάτη νοσταλγικές μνήμες φωτογραφία. Πώς βρέθηκε στα χέρια σας και ποια είναι τα τέσσερα πρόσωπα που βλέπουμε;
Η φωτογραφία βέβαια του εξωφύλλου έχει άλλο νόημα, συμβολίζει δύο γενιές, τη μία που κρατάει και διατηρεί τις παραδόσεις και την άλλη που ακολουθεί και ετοιμάζεται να γίνει συνεχιστής τους. Με αυτόν τον τρόπο αποτυπώνεται και η σύνδεση της νέας γενιάς με την προηγούμενη.
«έδγις σα π’ τα μ’ λούμι», διαβάζουμε στο εξώφυλλο, κάτω από τον κεντρικό τίτλο του βιβλίου. Πρόκειται για έναν υπότιτλο γραμμένο στο τοπικό ιδίωμα της Λέσβου. Τι σημαίνει;
Είναι στο τοπικό ιδίωμα και σημαίνει: «έτσι όπως τα μιλάμε». Ξέρετε στο νησί της Λέσβου έχουμε μία ιδιαίτερη ντοπιολαλιά με έντονο το αιολικό στοιχείο και με πολλές παραλλαγές διάσπαρτες σε όλο το νησί. Άλλο τοπικό ιδίωμα θα συναντήσουμε στον Πολιχνίτο άλλο στην Αγιάσσο, άλλο στο Πλωμάρι, άλλο στον Μεσότοπο και άλλο μέσα στην πόλη της Μυτιλήνης.
Το τοπικό ιδίωμα της Λέσβου κυριαρχεί σε όλες τις διηγήσεις σας. Δώστε μας κάποια στοιχεία γι αυτό και πείτε μας αν χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα στην όμορφη πατρίδα σας.
Το τοπικό ιδίωμα είναι ένα ζωντανό ιδίωμα, είναι κομμάτι της ιστορίας του νησιού μας. Το ακούς στην αγορά, στα καταστήματα, στους κεντρικούς δρόμους, στα σοκάκια, στο πλοίο της γραμμής, σε τυχαίες συναντήσεις ντόπιων εκτός του νησιού και φυσικά στις εκδηλώσεις του Συλλόγου μας.
Η δική σας σχέση με τη διάλεκτο ποια είναι; Όταν βρίσκεστε εκεί συνομιλείτε με την Πολιχνιάτικη ντοπιολαλιά;
Μπορεί στην καθημερινότητά μου να μην τη χρησιμοποιώ επειδή μένω στην Αθήνα, ωστόσο κάθε φορά που θα μιλήσω με κάποιον από το νησί αυτόματα γυρνάει ένας διακόπτης μέσα μου και αλλάζει η προφορά του λόγου μου. Νομίζω ότι αυτό συμβαίνει σε όλους τους συντοπίτες μου αυθόρμητα όπου κι αν βρεθούν. Βέβαια όταν φτάνω στο νησί νομίζω ότι το ζω πιο βιωματικά, εκεί πλέον ακούω παντού γύρω μου αυτό τον πλούτο των λέξεων. Για μας τους Λέσβιους, η ομιλία αυτή είναι συνηθισμένη αλλά πλέον έχω την πεποίθηση ότι αποτελεί έναν γλωσσικό πλούτο.
Πολιχνίτος Λέσβου. Ζήσατε εκεί τα παιδικά και εφηβικά σας χρόνια εισπράττοντας αγάπη. Μιλήστε μας για τον Πολιχνίτο του τότε και περιγράψτε μας τη ζωή εκεί.
Ο Πολιχνίτος της τότε εποχής ήταν μία κωμόπολη γεμάτη με κόσμο στους δρόμους, στις γειτονιές, στην εξοχή, στα χωράφια. Η κάθε συναναστροφή των ανθρώπων, παρόλο τις δυσκολίες της εποχής, γεννούσε δημιουργικότητα, έντονα συναισθήματα και αποτυπώνονταν με έντονες εικόνες.
Η προσέγγιση των θεμάτων που διηγείστε είναι βιωματική. Ήταν εύκολο να συγκεντρώσετε το υλικό και τις φωτογραφίες που χρησιμοποιήσατε;
Οι περισσότερες φωτογραφίες, εκτός ελαχίστων είναι από το προσωπικό μου αρχείο. Πολλές ιστορίες με έκαναν να αναζητήσω φωτογραφίες αλλά και αντίστροφα, κάθε φορά που έβλεπα μια παλιά φωτογραφία κατευθείαν έρχονταν στο μυαλό μου οι διάλογοι των προσώπων.
Ποια ήταν η πρώτη ντοπιολαλιά που σημειώσατε όταν ξεκινήσατε να γράφετε το βιβλίο;
Την πρώτη ιστορία την έγραψα στην προσωπική μου σελίδα στο Facebook, και ήταν «του διάς’μου», η οποία είναι και η πρώτη ιστορία στο βιβλίο μου. Η ανάρτηση αυτή προκάλεσε θετική απήχηση στους συμπατριώτες μου.
Αυτή η ανταπόκριση από τους αναγνώστες με οδήγησε στο να αποτυπώσω 33 εύθυμες αυτοτελείς ιστορίες, που προέρχονται από τα παλιά χρόνια και φτάνουν μέχρι και το σήμερα, σε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο «Μικρές ιστορίες της Λέσβου: έδγις σα π’ τα μ’λούμι».
Πόσο χάρηκαν οι κάτοικοι του Πολιχνίτου αυτή την έκδοση;
Οι συντοπίτες μου χάρηκαν ιδιαίτερα για τις αναμνήσεις που τους δημιουργούν οι ιστορίες μου αλλά ακόμα περισσότερο για την αποτύπωση του τοπικού ιδιώματος σε ένα βιβλίο το οποίο αναδεικνύει τη λαογραφική κληρονομιά του τόπου μας.
Το βιβλίο σας σίγουρα αποτελεί μια γλωσσική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Άραγε μπορεί να είναι και ένας καλός λόγος να αναβιώσει αυτό το γλωσσικό ιδίωμα; Πώς θα το έβλεπαν οι νέοι του νησιού;
Σίγουρα το βιβλίο αποτελεί παρακαταθήκη για τους νέους. Το γλωσσικό ιδίωμα υπάρχει και είναι ζωντανό, όμως στη νέα γενιά έχει αρχίσει να εκλείπει. Σήμερα, ο Πολιχνίτος έχει εγκαταλειφθεί από μεγάλο κομμάτι των κατοίκων που δεν ξέρω αν ποτέ επανέλθει, αλλά και αν ακόμα αυτό συμβεί δεν πρόκειται να μιλήσουν την ντοπιολαλιά γιατί και δύσκολη είναι και σνομπάρεται ως κακόηχη.
Πόσα από τα ήθη και έθιμα τα οποία μας παρουσιάζετε στο βιβλίο, συνεχίζουν να υπάρχουν σήμερα και τι θα μπορούσε να γίνει τέσσερις δεκαετίες μετά από την εποχή που πραγματεύεστε ώστε να μην αποκοπεί ο σύγχρονος Πολιχνιάτης από το παρελθόν του;
Σήμερα υπάρχουν ακόμα κάποιοι οι οποίοι θέλουν να αποθησαυρίσουν το ιδίωμα και να καταγράψουν τα έθιμα. Έχουν εκδοθεί δύο βιβλία για τη γλώσσα και παλαιότερα ακόμα δύο για την καταγραφή των εθίμων. Ενδεικτικά αναφέρω: «Τα Πολιχνιάτικα» ένα εμπεριστατωμένο έργο του συγχωριανού μου συγγραφέα Τάσου Μάκρη.
Ο Πολιχνιάτης αγωνίζεται μέσω των συλλόγων να κρατηθεί από το παρελθόν του. Υπάρχουν δύο σύλλογοι: «Ο Μπάλος» στον Πολιχνίτο και ο «Σύλλογος Πολιχνίτος Λέσβου» στην Αθήνα, που προσπαθούν να επαναφέρουν μέσα από δρώμενα μερικά από τα έθιμα. Επίσης εδώ και πολλά χρόνια ο συγχωριανός μου συγγραφέας Στρατής Πάντας μέσα από τα βιβλία και άρθρα του, αφηγείται και καταγράφει με έναν γλαφυρό τρόπο γεγονότα και ιστορίες του τόπου των τότε συνηθειών.
Κλείνοντας τη συνέντευξή μας θα ήταν καλό να μάθουμε πώς είναι ο Πολιχνίτος σήμερα, τι έχει αλλάξει στη ζωή των κατοίκων του και τι έχουν κρατήσει από τότε.
Ο Πολιχνίτος σήμερα είναι ένα χωριό με λίγους κατοίκους. Η ζωή πλέον έχει εκσυγχρονιστεί και συνεπώς η σημερινή εικόνα του δεν θυμίζει τον Πολιχνίτο της τότε εποχής.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Εύθυμες, αυτοτελείς ιστορίες καθημερινότητας, γραμμένες σε τοπικό ιδίωμα της Λέσβου. Την αφορμή αποτέλεσε μια φωτογραφία που είχε τραβήξει η ίδια η συγγραφέας πριν σαράντα χρόνια και απεικονίζει γειτόνισσές της κατά τη διάρκεια εργασιών προετοιμασίας για τον αργαλειό. Παραστάσεις από τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια ζωντανεύουν τις συνήθειες, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου που μεγάλωσε. Ανοίγει ένα τεράστιο παράθυρο στο παρελθόν, όπου μπροστά μας εκτυλίσσονται ιστορίες με λέξεις και εικόνες του τότε μέχρι και σήμερα.
Πετυχαίνει να παντρέψει το χθες με το σήμερα, επιθυμώντας τα κείμενά της να βρεθούν στα χέρια νέων ανθρώπων και μέσα από τις εικόνες που παραθέτει, να διατηρηθεί το τοπικό ιδίωμα της περιοχής, ως έκφραση της γλωσσικής ποικιλομορφίας, και κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της Λέσβου.
Βιογραφικό
H Στέλλα Καρνά γεννήθηκε το 1954 στον Άνω Σταυρό Λέσβου. Σε ηλικία ενάµισι έτους υιοθετήθηκε από µια οικογένεια στον Πολιχνίτο Λέσβου. Είχε την τύχη να µεγαλώσει κοντά σε ανθρώπους που της δίδαξαν ήθος και ευγένεια. Πέρασε πολύ καλά παιδικά και εφηβικά χρόνια κοντά τους, µα πάνω απ’ όλα πήρε αγάπη.
Ως παιδί, είχε να αντιµετωπίσει το στίγµα της υιοθεσίας. Τραυµατική εµπειρία για ένα παιδί, που δύσκολα µπορεί να τη διαχειριστεί. Ωστόσο, οι γονείς της ήταν πάντα δίπλα της. Στα είκοσι ένα της χρόνια, παντρεύτηκε και απέκτησε δύο γιους. Μετά από µια δύσκολη συµβίωση, σε ηλικία τριάντα ετών ο γάµος της έληξε. Σ’ ένα µικρό περιβάλλον, µε δύο µικρά παιδιά, χωρίς δουλειά, χωρίς πόρους.
Μέσα από αυτές τις δυσκολίες ένιωσε να γίνεται δυνατή, να αναλαµβάνει πρωτοβουλίες. Μετακόµισε στην Αθήνα µε τα παιδιά της, για να εργαστεί. Τώρα είναι συνταξιούχος.
Αυτό είναι το πρώτο της βιβλίο.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.