Συγγραφέας της νουβέλας «Η Βρεφοδόχος» – Εκδόσεις «Συρτάρι»
Μία λέξη, ίσως άγνωστη για πολλούς, αλλά με βαθύ νόημα και βαριά συναισθήματα επέλεξε για τη νουβέλα του ο Χρήστος Αναστασόπουλος. «Η βρεφοδόχος», παλαιότερες δεκαετίες υποδεχόταν τα παιδιά που οι μάνες δεν επιθυμούσαν να μεγαλώσουν. To βιβλίο του, αν και είναι προϊόν μυθοπλασίας, περιλαμβάνει και πραγματικά περιστατικά, καθώς ο πατέρας του ήταν παιδίατρος στο Δημοτικό Βρεφοκομείο Πάτρας και από τα τέσσερά του χρόνια είχε την τύχη να αγκαλιάσει πολλά εγκαταλειμμένα βρέφη. Όπως λέει στο Vivlio-life, «αυτό το προνόμιο που μου δόθηκε, μου διαμόρφωσε την ενήλικη ζωή μου με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε και αργότερα σαν έγινα πατέρας αλλά και παππούς, να μην έχω ποτέ ξεχάσει την θαλπωρή αυτών των αγκαλιών». Ο συγγραφέας αφιέρωσε την ιστορία του στον πατέρα του, που είναι και το παιδάκι στο καρότσι του εξωφύλλου.
- Η νουβέλα σας μας φέρνει πολύ κοντά σε μια άγνωστη πτυχή της ελληνικής κοινωνίας Τη βρεφοδόχο. Μια σύνθετη λέξη που ηχεί άσχημα. Εξηγείστε μας τι ακριβώς σημαίνει και πότε τη συναντάμε.
H βρεφοδόχος όπως η ίδια η λέξη περιγράφει είναι ο χώρος αυτός στον οποίο εγκατέλειπαν τα νεογνά κατά βάση οι μητέρες τους κυρίως αμέσως μετά την γέννα που για διάφορους και διαφορετικούς λόγους κάθε φορά δεν επιθυμούσαν να μεγαλώσουν. Ενίοτε τα νεογνά εγκαταλείπονταν και από τις μητέρες των λεχώνων. Σπανιότερα από τους πατέρες τους. Οι βρεφοδόχοι υπάρχουν ακόμη και σήμερα τόσο στην Αθήνα στο Μαιευτήριο ”Μητέρα”, όσο και στην Θεσσαλονίκη στον ”Άγιο Στυλιανό”. Στο Βερολίνο, στο οποίο και κατοικώ, υπάρχει στο Βρεφοκομείο της πόλης, κουτί Βρεφοδόχος με θέρμανση λόγω, βεβαίως, των εδώ κρύων καιρικών συνθηκών.
«Στεκόταν εκεί σαν ένας μεγάλος δράκος που επέτρεπε μόνο σε απελπισμένες, θολωμένες, μπερδεμένες μάνες-λεχώνες να την αγγίξουν, να τη χρησιμοποιήσουν». Πώς ήταν η βρεφοδόχος και πόσα βρέφη χωρούσε;
Οι βρεφοδόχοι ήταν δυο ειδών. Είτε ένα κουτί μέσα στον τοίχο του Βρεφοκομείου, στο οποίο χωρούσαν μέχρι δυο βρέφη ξαπλωμένα, είτε ένα παιδικό καροτσάκι. Και στις δυο περιπτώσεις υπήρχε στον τοίχο κουδούνι το οποίο χτυπούσε η απελπισμένη μάνα έτσι ώστε να ειδοποιήσει όσο πιο γρήγορα την νοσοκόμα βάρδιας για να παραλάβει το νεογνό. Η μάνα αμέσως μετά εξαφανιζόταν. Από τον νόμο ακόμη και σήμερα απαγορεύεται στον χώρο αυτό να υπάρχει κάμερα, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό το νόμιμο δικαίωμα της φυσικής μητέρας να παραμείνει άγνωστη, όταν και εφόσον η ίδια το επιθυμεί.
- Στα κεφάλαια του βιβλίου σας, γνωρίζουμε πολλές περιπτώσεις ανεπιθύμητων παιδιών που μπορεί να μην κατέληξαν όλα στη βρεφοδόχο, σίγουρα όμως μεγάλωσαν μακριά από τους πραγματικούς γονείς τους. Είναι όλες επινοημένες ή μήπως υπάρχουν και πραγματικές ιστορίες ανάμεσά τους;
Είχα την τύχη από τεσσάρων χρονών παιδί να αγκαλιάζω τα εγκαταλελειμμένα βρέφη στο Δημοτικό Βρεφοκομείο της Πάτρας, στο οποίο παιδίατρος ήταν ο πατέρας μου. Από την ηλικία εκείνη μέχρι και τα μέσα της εφηβείας μου πρέπει να έχω αγκαλιάσει εκατοντάδες τέτοια βρέφη. Αυτό το προνόμιο που μου δόθηκε, μου διαμόρφωσε την ενήλικη ζωή μου με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε και αργότερα σαν έγινα πατέρας αλλά και παππούς να μην έχω ποτέ ξεχάσει την θαλπωρή αυτών των αγκαλιών.
Σαφώς και η συγγραφή της νουβέλας μου είναι και προϊόν μυθοπλασίας, πλην όμως οι ιστορίες που αναφέρονται όχι μόνον θα μπορούσαν να είναι πραγματικές, -κάποιες είναι, αλλά δεν θα ήθελα να αποκαλύψω ποιές- αλλά έχω γνωρίσει πραγματικές περιπτώσεις εγκαταλελειμμένων παιδιών που ξεπερνούν κάθε φαντασία και κάθε μυθοπλασία. - Άραγε πόσες από τις νέες «αφίξεις» – εγκαταλείψεις στη βρεφοδόχο και τα ιδρύματα γενικότερα ή επιζούσαν εκείνα τα χρόνια; Έχετε κάνει κάποια σχετική έρευνα; Κοιτάξτε το χαρακτηριστικό της ”Βρεφοδόχου”, μου είναι, ότι ενώ από το εξώφυλλο παραπέμπει σε παλιότερες εποχές, από την άλλη, οι ιστορίες της θα μπορούσαν άνετα να είναι και σημερινές. Η νουβέλα αυτή θα έλεγα ότι είναι άχρονη αφού περιλαμβάνει στοιχεία από την Πάτρα από την δεκαετία του 1960 και φθάνει μέχρι και σήμερα το 2022. Οι τοποθεσίες τόσο του Βρεφοκομείου, όπως και οι δρόμοι είναι η πραγματική σημερινή Πάτρα. Η διαφορά είναι ότι σήμερα πια το Δημοτικό Βρεφοκομείο της Πάτρας λειτουργεί μονάχα ως δημοτικός παιδικός σταθμός. Το ποσοστό επιβίωσης των εγκαταλελειμμένων βρεφών ήταν αρκετά υψηλό τόσο τις παλιότερες δεκαετίες, όπως σαφώς και σήμερα.
- Τα «παιδιά των κουδουνιών», οι ανάδοχοι γονείς, το «μούλικο», η λεχώνα που αιμορραγεί, η Κερασία, η Λιούμπα… Είναι μερικοί από τους ήρωες που συναντάμε επίσης στη νουβέλα σας. Ποια συναισθήματα βιώνατε γράφοντας γι’ αυτούς;
Τα συναισθήματα που βίωσα γράφοντας το βιβλίο αυτό μου επανέφεραν ανάλογα συναισθήματα της τότε παιδικής μου ηλικίας. Από την άλλη βέβαια μεριά, ως ενήλικος πλέον, αφιέρωσα την ιστορία μου αυτή στον πατέρα μου ο οποίος είναι και το πρόσωπο του εξωφύλλου, το παιδάκι στο καρότσι. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το πόσο πλούτισε συναισθηματικά και πνευματικά την ζωή μου το γεγονός του τον συνόδευα τόσο χρόνια στην εργασία του στο Δημοτικό Βρεφοκομείο της Πάτρας. - Τι θέλετε να κρατήσουμε από τις ιστορίες τους και ποια ευαίσθητη χορδή μας θέλατε να χτυπήσετε με αυτό το βιβλίο σε μια περίοδο, μάλιστα, που είμαστε πολύ ευαίσθητοι, ίσως και θυμωμένοι, με τα θέματα που αφορούν παιδιά;
Αυτή την ερώτηση, θα χαιρόμουν να μου την απαντούσατε εσείς. Θα σας απαντήσω σε ένα δεύτερο επίπεδο. Τα εγκαταλελειμμένα βρέφη θα μπορούσαν μεταφορικά για τους αναγνώστες να είναι τα εγκαταλειμμένα όνειρα και τα σχέδια τους, που ενώ ήθελαν με όλη τους την ψυχή να πραγματοποιήσουν, ποτέ δεν πραγματοποίησαν και απλά αλλά με μεγάλο πόνο ματαίωσαν. Επίσης μια άλλη ερμηνεία που έχουν τα εγκαταλελειμμένα βρέφη για εμάς τους ”φυσιολογικούς” ανθρώπους, είναι όλα αυτά τα εγκαταλειμμένα παιδικά μας τραύματα μικρότερα ή μεγαλύτερα στον καθένα μας με τα οποία δεν έχουμε μέχρι τώρα ασχοληθεί, αλλά παρόλα αυτά μας στοιχειώνουν την ζωή.
Την περίοδο, μάλιστα, αυτή της ζωής μου ξεκίνησα να εργάζομαι σε ένα θεραπευτικό κέντρο στο Βερολίνο για χρήστες ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ. Εκεί κάθε ώρα, κάθε δευτερόλεπτο συνειδητοποιώ τα ”εγκαταλελειμμένα παιδικά τραύματα”, των θεραπευμένων. Εκεί συνειδητοποιώ πως η χρήση είναι η ασθένεια που οφείλεται στις κακές από την παιδική ηλικία ανθρώπινες σχέσεις. Και αυτό δεν με θυμώνει πλέον, αλλά με πονά.
–Έχετε σπουδάσει κουκλοθέατρο και δώσατε πολυάριθμες παραστάσεις ταχυδακτυλουργικής σε παιδιά. Είναι η αγάπη σας για τα παιδιά το κίνητρο που σας οδήγησε στην απόφαση να γράψετε αυτό το ιδιαίτερο βιβλίο;
Η αγάπη μου για τα παιδιά είναι ουσιαστικά η εσωτερική μου ανάγκη να αγαπήσω και να εξελίξω το εσωτερικό μου παιδί. Είναι η προσπάθεια μου να απαλλαγώ απ’ αυτά που με πλήγωσαν και επί της ουσίας αγαπώντας το μικρό Χρήστο, να αγαπήσω και τον ενήλικο και έτσι να μπορέσω να γράψω καθάριο λόγο, κρυστάλλινο κείμενο. Μια γραφή δηλαδή όπου ο κάθε αναγνώστης να δει κάτι από τη ζωή του, να συντονιστούμε στην ίδια συχνότητα και έτσι να δονηθεί εσωτερικά, να συν-κινηθεί μαζί μου.
- «Όλα θα είναι εντάξει στο τέλος. Αν δεν είναι εντάξει, τότε δεν είναι το τέλος». Το είπε ο Τζων Λένον και το διαβάζουμε στην αρχή της νουβέλας σας. Μια πρόταση που όλοι θα έπρεπε να βάλουμε στη ζωή μας. Γιατί την επιλέξατε και πόσο σας έχει επηρεάσει ως άνθρωπο;
Ο Τζον Λένον ήταν μια μουσική και όχι μόνον ιδιοφυία. Παρόλα αυτά όταν είπε την παραπάνω αυτή φράση δεν γνώριζε το δικό του τέλος, τον θάνατό του. Το γεγονός δηλαδή ότι ένας ψυχωτικός θαυμαστής του το πρωί θα του ζητούσε να υπογράψει έναν δίσκο του και μετά από λίγες ώρες θα τον σκότωνε. Παρόλα αυτά ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση θεωρώ ότι από την στιγμή που γεννιόμαστε ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση. Όσο πιο συνειδητά ζήσουμε, όσο πιο συνειδητά απολαύσουμε αυτό το πραγματικό υπέροχο γεμάτο περιπέτειες ταξίδι ζωής, τόσο πιο ολοκληρωμένοι θα παραδοθούμε γεμάτοι από ”ευχαριστώ”, σε αυτό το πολύχρωμο πυροτέχνημα του τέλους αυτής της καταπληκτικής γιορτής. - «Γιατί το σύμπαν είναι μία μήτρα. Και το δώρο αυτό το έχει κάθε γυναίκα. Κάθε γυναίκα, από βρέφος μέχρι γερόντισσα, κυοφορεί ένα σύμπαν. Ένα σύμπαν που το προσφέρει σε όποιον ή όποια επιθυμεί…», γράφετε μεταξύ άλλων στο οπισθόφυλλο. Ας μείνουμε στην εξήγηση του συλλογισμού σας.
Εν αρχή λοιπόν είναι το σύμπαν και μέσα σε αυτό κυοφορείται τα άπαν. Μια μικρογραφία αυτού του μη πεπερασμένου σύμπαντος είναι και η μήτρα της γυναίκας, αφού εκεί μέσα σε συνθήκες εξαιρετικές κυοφορείται η κάθε νέα ζωή. Θεωρώ ότι θα είχε υψηλή συναισθηματική αξία για τον καθένα και την καθεμιά να ξαναβιώναμε αυτή την περίοδο ζωής μας μέσα στην μήτρα της μάνας μας, που προσομοιάζει όπως και επιστημονικά έχει αναλυθεί με συνθήκη παραδείσου, αφού η απόλυτη προστασία και θαλπωρή του νεογνού συντελείται μέσα σε ένα ημίφως ζεστασιάς με ήχους νερού και διατροφή μέσω του ομφάλιου λώρου. Αυτό βέβαια που προηγείται της κυοφορίας του κάθε εμβρύου έχει να κάνει με τις πράξεις των δυο συντρόφων. Όταν δεν υπάρχει αμοιβαία συναίνεση τότε κινήματα όπως το metoo, είναι παραπάνω από αναγκαία. Φρονώ ότι οφείλουμε οι άντρες να επανεκπαιδευτούμε ώστε να κατανοήσουμε το απλό. Το δικαίωμα της κάθε γυναίκας στην πραγμάτωση της λέξης που εκφωνεί και δεν είναι άλλη από το ”όχι”. Αλλά για αυτό το τόσο απλό ”όχι” φρονώ θα χρειαστούμε πολλά χρόνια ακόμη.
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω κ. Τσακίρη για τον χρόνο και την διαθεσιμότητά σας, όπως επίσης να ευχαριστήσω και τις εκδόσεις ”Συρτάρι” και τον κ. Πάνο Αντωνόπουλο για την άρτια και καλαίσθητη έκδοση της ”Βρεφοδόχου” και βέβαια της εμπιστοσύνης που έδειξαν στο βιβλίο μου.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Γιατί το σύμπαν είναι μια μήτρα.
Και το δώρο αυτό το έχει κάθε γυναίκα.
Κάθε γυναίκα, από βρέφος μέχρι γερόντισσα, κυοφορεί ένα σύμπαν. Ένα σύμπαν που το προσφέρει σε όποιον ή όποια επιθυμεί. Και που έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να το αρνηθεί σε όποιον ή όποια επιλέξει. Οι γυναίκες κυοφορούν σύμπαντα γιατί απλά δεν γεννήθηκαν μόνο για αυτές. Γεννήθηκαν για τη συνέχεια.
Βιογραφικό
Ο Χρήστος Αναστασόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών τις οποίες και διέκοψε για να σπουδάσει κουκλοθέατρο και παντομίμα στο Μπόχουμ και στη Στουτγκάρδη της Γερμανίας. Πέρασε αρκετά χρόνια από την ζωή του στην Πάτρα. Ως ηθοποιός συμμετείχε στα ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας και Βόλου. Ίδρυσε το θέατρο κούκλας και μιμικής “Φάτσες”, με το οποίο έδωσε πολυάριθμες παραστάσεις για μικρούς και μεγάλους σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και της Γερμανίας. Τα τελευταία χρόνια ζει με την οικογένειά του μόνιμα στο Βερολίνο. Εργάστηκε ως ηθοποιός στην Κomische Οper [“Κωμική Όπερα”] του Βερολίνου, κάνοντας παράλληλα παραστάσεις ταχυδακτυλουργικής για παιδιά. Είναι επίσης μέλος του Comedy Show, με τον τίτλο Showwaiters, [www.showwaiters.de], με το οποίο ταξιδεύει ανά την Ευρώπη, κάνοντας παραστάσεις για ενήλικες. Αρθογραφεί σε αρκετά ελληνικά διαδικτυακά περιοδικά με κυριότερο το tetartopress.gr [https://teatrofatses.wordpress.com].
Το 1990 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο “Κουκλοθεατρικά και όχι μόνο” από τις εκδόσεις Ηράκλειτος. Το 1991 το δεύτερο, με τίτλο “Για μια νέα θεώρηση στο Κουκλοθέτρο” από τις Αχαϊκές Εκδόσεις. Το 2015 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του “Εφτά μικροί θάνατοι, εφτά μικροί άθλοι” (εκδόσεις Πικραμένος) και το 2016 η συλλογή διηγημάτων “Το δέντρο” (εκδόσεις Φιλύρα). Το διήγημα “Στον ίσκιο της συκιάς”, που περιλαμβάνεται στο βιβλίο “Το δέντρο”, μεταφράστηκε στα γερμανικά και επελέγη για την ανθολογία με τον τίτλο “Gefahrliche Ferien-Griechenland” [“Επικίνδυνες διακοπές – Ελλάδα”], από τον ελβετικό εκδοτικό οίκο Diogenes.H ανθολογία αυτή κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2018 σε Ελβετία, Γερμανία και Αυστρία.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.