Συγγραφέας του βιβλίου «Το Τζόκερ» – Εκδόσεις «Bell»
«Το Τζόκερ» είναι για τα Μαργαρίτα Αλευρίδη ένα ταξίδι στο οποίο μας προσκαλεί έχοντας μοναδική προσδοκία να καταφέρει να μας πάει εκεί που θέλει ο καθένας μας και όχι εκεί που πήγε εκείνη. Η πρώτη ηρωίδα την οποία μας συστήνει εξαρχής και συμπαθούμε από την πρώτη στιγμή, είναι η Σοφία. Μια τριανταοκτάχρονη γυναίκα που βασανίζεται από τη σκέψη πως ξοδεύει άπειρο χρόνο και ενέργεια, λαχανιάζοντας για να φτάσει κάτι χωρίς να τολμάει να αναρωτηθεί αν αυτό είναι ό,τι πραγματικά θέλει. Καθώς προχωρούμε στην ανάγνωση, διαπιστώνουμε πως την πρωταγωνιστική σκυτάλη παίρνουν οι ιστορίες δύο άλλων γυναικών στην ηλικία της γιαγιάς της Σοφίας. Σύμφωνα με τη συγγραφέα, η γυναίκα αυτή θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην πλοκή. Όπως λέει στο Vivlio-life «Η Σοφία είναι η αφορμή, είναι η μία άκρη του νήματος που πλέκεται γύρω από διάφορα θέματα που κατά καιρούς έχουν απασχολήσει όλους μας, όπως οικογενειακοί δεσμοί, φιλία, όνειρα, παρελθόν, έρωτας, θάνατος, χρόνος…»
Σοφία. Τη συναντούμε παραμονή των γενεθλίων της, σκεπτική και προβληματισμένη. Μιλήστε μας για την ιδιαίτερη αυτή μέρα της ηρωίδας σας και το λόγο που την κάνει να αισθάνεται θλιμμένη.
Η Σοφία είναι μία γυναίκα τριανταοκτώ ετών που ζει εγκλωβισμένη μέσα σε όρια όπως αυτά καθορίζονται από κοινωνικά στερεότυπα, τα οποία σε εποχές κατόπιν μιλένιουμ θα έπρεπε να είχαν εξαφανιστεί. Το Τζόκερ πραγματεύεται κάποια από αυτά ξεκινώντας με τον ογκόλιθο που ονομάζουμε «γάμος-παιδί», κάτι που είναι συνυφασμένο με πολύ συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια. Για αρκετές γυναίκες που βρίσκονται στην ηλικία της Σοφίας και δεν έχουν κάνει ακόμα οικογένεια, με την ευρεία έννοια του όρου, ο κάθε χρόνος που περνάει προσθέτει ένα επιπλέον βάρος στην ψυχολογία τους. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην ηρωίδα μου.
Τα γενέθλια αποτελούν μια υπενθύμιση όλων εκείνων που δεν έχουμε προλάβει να κάνουμε. Πώς ήταν η ζωή της μέχρι σήμερα που ετοιμάζεται να σβήσει 38 κεράκια;
Η Σοφία μεγάλωσε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον όπου οι νοοτροπίες και οι συμπεριφορές καθορίζονταν από απωθημένα. Κατά την προσωπική μου άποψη, τα απωθημένα είναι κατά κάποιον τρόπο όπως τα οικογενειακά κειμήλια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, κληρονομούνται από γενιά σε γενιά, σχεδόν ατόφια. Κάπως έτσι η ηρωίδα μου κληρονόμησε τα δικά της. Την παρακολουθούμε να ακούει συχνά τον πατέρα της να λέει «αν είχα κι εγώ… τότε θα… αν ήμουν κι εγώ… τότε θα…», χρεώνοντας τις αποτυχίες του αποκλειστικά στην απουσία των ιδανικών εκείνων συνθηκών που αν υπήρχαν στο δρόμο του, τότε όλα θα ήταν εφικτά. Από πολύ μικρή λοιπόν έχει οικειοποιηθεί μια νοοτροπία ηττοπάθειας. Φανταστείτε τη στα σχολικά της χρόνια, σχεδόν αόρατη, να θαμπώνει σε μια γωνιά της τάξης παρατηρώντας από εκεί όλο το γίγνεσθαι χωρίς να συμμετέχει σε τίποτα απολύτως. Η Σοφία ήταν ένα παιδί που δεν τόλμησε ποτέ να δηλώσει την παρουσία του και να δώσει το προσωπικό του στίγμα. Ενηλικιώθηκε μέσα σε αυτά τα πλαίσια και, ως εκ τούτου, η νοοτροπία της απέναντι στην ίδια τη ζωή διαμορφώθηκε ανάλογα. Κάπου μέσα στο βιβλίο αναφέρω πολύ χαρακτηριστικά πως στις σχέσεις της, και όχι μόνο, αντιμετωπίζει τον εαυτό της ως προϊόν βήτα διαλογής και αυτό προφανώς έχει το αναμενόμενο αποτέλεσμα όσον αφορά στη συμπεριφορά του απέναντι.
Υπήρξαν κάποιοι στόχοι που ο αδυσώπητος χρόνος δεν της επέτρεψε να κυνηγήσει και να πετύχει;
Μέσα στο μυαλό ενός ανθρώπου που δεν έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, υπάρχει άφθονο εύφορο έδαφος για να αναπτυχθούν οι προσδοκίες του περιβάλλοντός του. Η Σοφία νιώθει πως ζει στον κοινωνικό παράδρομο, γιατί έχει μείνει μετεξεταστέα σε ό,τι αφορά στα πρότυπα που της έχουν παροχετευτεί. Το πρόβλημά της, επί της ουσίας, δεν είναι ο χρόνος αυτός καθαυτός αλλά η λογική με την οποία επέλεξε τους στόχους της και έθεσε τις προτεραιότητές της. Αυτό που τη βασανίζει είναι πως ξοδεύει άπειρο χρόνο και ενέργεια, λαχανιάζοντας για να φτάσει κάτι χωρίς να τολμάει να αναρωτηθεί αν αυτό είναι ό,τι πραγματικά θέλει.
Φοβάται πως «η μαύρη συμπαντική τρύπα θα έχει καταπιεί για τα καλά απαντήσεις ζώσης σημασίας, αφήνοντας πίσω μόνο ερωτηματικά να αιωρούνται μεσίστια». Ποια είναι τα αναπάντητα ερωτήματα της ηρωίδας σας;
Μεταφέρω από το οπισθόφυλλο:
«Προλαβαίνω να κάνω οικογένεια ή θα γεράσω παρέα με καμιά τριανταριά γάτες;»
«Για πόσο ακόμα η καριέρα μου θα βρίσκεται πεταμένη πίσω από τα φωτοτυπικά;»
«Οι ψηλοί με τις φαρδιές τις πλάτες είναι διαθέσιμοι μόνο στα Άρλεκιν;»
Τα 38 είναι η ηλικία που οι γυναίκες οι οποίες δεν έχουν κάνει παιδί, αναρωτιούνται αν θα έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν, οπότε το θέμα της γονιμότητας αποτελεί τον σημαντικότερο προβληματισμό τους λίγο πριν τα 40. Για τη Σοφία;
Τόσο η επιθυμία όσο και η απόφαση για την απόκτηση ενός παιδιού είναι ζητήματα εξαιρετικά ευαίσθητα, στα οποία υπεισέρχονται πολλές παράμετροι. Για το λόγο αυτόν, ο καθένας από εμάς τα αντιμετωπίζει με το δικό του τρόπο και μέσα από τα προσωπικά του βιώματα. Επέλεξα να δομήσω την ηρωίδα μου έτσι ώστε ο δικός της προβληματισμός να επικεντρώνεται αποκλειστικά σε θέματα κοινωνικής καταξίωσης. Για εκείνη λοιπόν το ζητούμενο δεν είναι ο γάμος ή το παιδί αλλά ο γάμος και το παιδί πάση θυσία. Αυτό γίνεται σαφές από τις πρώτες σελίδες του Τζόκερ και ειδικότερα στο σημείο εκείνο που η ίδια παραδέχεται επί λέξει: «Να μην σου πω βέβαια πόσο πολύ θα ήθελα να είχα τουλάχιστον μια καριέρα από εδώ ως την Παταγονία για να ρίξω εκεί το φταίξιμο αλλά ποιος την έχασε για να την βρω εγώ;». Η Σοφία έχει αποστηθίσει αυτολεξεί τους κανόνες του κοινωνικού μάνιουαλ και γνωρίζει πολύ καλά τι θα διευκόλυνε ή θα δυσχέραινε τη θέση της. Με αυτή την έννοια, με τον ίδιο τρόπο που μια απαιτητική καριέρα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «άφεση αμαρτιών» για τη μητρότητα που δε θα έρθει μάλλον ποτέ, έτσι και το θέμα της γονιμότητας μετά από κάποια ηλικία θα μπορούσε να γίνει «μαχαίρι στο λαιμό» της όσον αφορά στην ευόδωση των όποιων προσδοκιών.
Αυτή την ξεχωριστή μέρα όλοι μας έχουμε αντιμετωπίσει μια γλυκιά θλίψη. Έχουμε όμως τους ανθρώπους που αγαπάμε γύρω μας που διώχνουν τις μαύρες σκέψεις. Ποιους έχει κοντά της η Σοφία;
Έχει κοντά της τους γονείς της, την κολλητή της και την αδελφή της με την οικογένειά της.
Μία γυναίκα η οποία έχει αγαπηθεί και αγαπήσει πολύ πιστεύετε πως θα έχει την ίδια ανασφάλεια με την ηρωίδα σας; Πόσο βοήθησε ή παγίδευσε ο έρωτας τις σκέψεις της;
Μια γυναίκα όπως την περιγράφετε, είναι ένας άνθρωπος που τα έχει βρει με τον εαυτό του και έχει αγαπήσει όλα τα γήινα χαρακτηριστικά του. Κατά τη γνώμη μου, μόνο τότε κάποιος είναι ικανός να αγαπήσει έναν άλλον άνθρωπο και κατ’ επέκταση να τον ερωτευτεί. Και όταν λέω να ερωτευτεί δεν αναφέρομαι σε έρωτες κινηματογραφικούς, ευρείας κατανάλωσης που έχουν τη βάση τους στη ματαιοδοξία. Μιλάω για έρωτες ανθρώπινους που μπορούν να ανθίσουν ακόμα και κάτω από μη ιδανικές συνθήκες όπως οι απλήρωτες δόσεις της εφορίας, τα ανορθόγραφα μηνύματα, τα παραπανίσια κιλά, οι απλές κουβέντες, τα ηλιοβασιλέματα που τα κρύβουν οι ταράτσες της απέναντι πολυκατοικίας. Μιλάω για τους μεγάλους εκείνους έρωτες που δεν κάνουν αριθμητικές πράξεις για να αποφασίσουν πόσα θα μοιραστούν κάθε φορά με τον άλλον.
Στο μυαλό της Σοφίας όμως, μεγάλοι είναι μόνο οι ιλουστρασιόν έρωτες των Άρλεκιν, οι οποίοι αφορούν αποκλειστικά τα μοιραία αψεγάδιαστα θηλυκά και όχι τις απλές, καθημερινές γυναίκες που συναντά κανείς στο σούπερ μάρκετ ή το λεωφορείο. Και ακριβώς επειδή εκείνη δεν ανήκει στην ιλουστρασιόν κατηγορία, έχει υποσυνείδητα απωθήσει από τη ζωή της την ανάγκη να ερωτευτεί. Μα η ανάγκη αυτή είναι συνώνυμη της ίδιας της ζωής. Η Σοφία δεν μπορεί να ζήσει τις στιγμές της γιατί αμύνεται απέναντι στη ζωή, προσπαθώντας να έχει όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες, αφού πιστεύει πως οι ήττες τής ανήκουν νομοτελειακά. Υπό αυτήν την έννοια, ο έρωτας δε θα μπορούσε να βοηθήσει ή να παγιδεύσει τις σκέψεις της γιατί ακόμα και ως απωθημένο έρχεται σε δεύτερη μοίρα σχετικά με όλα όσα έχει αποφασίσει πως αποτελούν τις προτεραιότητές της.
Ο φόβος του χρόνου που περνά είναι σίγουρα ένα θέμα που λίγο ή πολύ μας απασχολεί όλους. Όταν τα ‘χουμε καλά με τον εαυτό μας υπάρχουν χαραμάδες που χωρούν τα συναισθήματα ανασφάλειας. Τι μαθαίνουμε από τη Σοφία;
Όπως πολύ σωστά επισημαίνετε, ακόμα και όταν τα έχουμε καλά με τον εαυτό μας υπάρχουν πάντα οι χαραμάδες που γεμίζουν από συναισθήματα ανασφάλειας, όπως αυτά που γεννά κατά περιόδους η κρίση της ηλικίας, η εξωτερική εμφάνιση, η επαγγελματική πορεία και πολλά άλλα. Θεωρώ όμως πως αυτές οι χαραμάδες δίνουν την απαραίτητη δυναμική στη διαδικασία ωρίμανσης του κάθε ανθρώπου. Αποτελούν την κινητήρια δύναμή της. Η απουσία τους όπως άλλωστε και η κατεξοχήν παρουσία τους θα καθιστούσε τη διαδικασία αυτή στατική και επομένως ατελέσφορη.
Όσον αφορά αυτό που με ρωτάτε, δεν ξέρω τι μπορεί να μάθει κάποιος από τη Σοφία γιατί το Τζόκερ δε φιλοδοξεί επ’ ουδενί να παίξει το ρόλο του «δασκάλου». Το Τζόκερ είναι ένα ταξίδι στο οποίο προσκαλώ τον αναγνώστη να κάνουμε μαζί με μοναδική προσδοκία να καταφέρω να τον πάω εκεί που θέλει εκείνος. Όχι εκεί που πήγα εγώ.
Ο τίτλος του βιβλίου σας δεν είναι αλληγορικός. Η πρωταγωνίστριά σας θα αποκοιμηθεί με το θλιμμένο της χαμόγελο στα χείλη αλλά θα δει ένα όνειρο που όταν ξυπνήσει και το αξιολογήσει θα σκεφθεί πως ίσως της αλλάξει τη ζωή. Μιλήστε μας για «Το τζόκερ»…
Ο τίτλος του βιβλίου είναι και αλληγορικός, με την έννοια των αλλαγών της σκυτάλης μεταξύ των ανατροπών που βιώνουν οι ήρωες. Η Σοφία είναι η πρώτη ηρωίδα που συστήνεται στον αναγνώστη. Είναι η χειραψία του με το Τζόκερ. Προχωρώντας όμως στην ανάγνωση, γίνεται σαφές πως ο άξονάς του κινείται γύρω από τις ιστορίες δύο άλλων γυναικών στην ηλικία της γιαγιάς της Σοφίας και τον καταλυτικό ρόλο που παίζει η μεταξύ τους σχέση στην εξέλιξη της πλοκής. Δυστυχώς δε μπορώ να γίνω πιο συγκεκριμένη γιατί ενδέχεται να μην καταφέρω να αποφύγω το σπόιλερ.
Το εξάρι του «Τζόκερ» είναι αυτό που πραγματικά επιζητά η Σοφία; Ή αν σκαλίσουμε λίγο τις προσωπικές επιλογές της και τον τρόπο που αντιμετωπίζει τις ήττες σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο θα διαπιστώσουμε πως είχε πάρει και λάθος μονοπάτια;
Κάποιες φορές, όταν τα πράγματα έχουν πάει στραβά στη ζωή μας, νιώθουμε πως γινόμαστε έρμαια των καταστάσεων και συχνά πιστεύουμε πως δεν έχουμε τη δύναμη να τις ανατρέψουμε. Τότε ελπίζουμε σε οτιδήποτε μπορεί να ρίξει φως στο τούνελ και να φέρει την πολυπόθητη λύση ή ακόμα και ανατροπή, είτε αυτό είναι οι στίχοι ενός τραγουδιού που δεν είχαμε δώσει ποτέ πριν σημασία είτε ο τρόπος που είπε καλημέρα ο συνάδελφος και το θεωρήσαμε σημάδι είτε ένα όνειρο που πιστέψαμε πως είναι προφητικό. Νιώθουμε επιτακτική δηλαδή την ανάγκη για έναν από μηχανής θεό. Το δελτίο του τζόκερ που συμπληρώνει η Σοφία μετά το όνειρο που είδε το βράδυ των γενεθλίων της, παίζει για εκείνη αυτόν ακριβώς το ρόλο.
Η Σοφία ποντάρει τόσο πολύ στο μήνυμα που της έστειλε η γιαγιά της μέσω εκείνου του ονείρου, που είναι σίγουρη πως έχει κερδίσει πριν καν γίνει η περιβόητη κλήρωση. Κρατώντας λοιπόν στα χέρια της το τυχερό δελτίο, βιώνει πρωτόγνωρα συναισθήματα και με την απαραίτητη διαύγεια και το απαιτούμενο θάρρος τολμάει ένα ιδιόμορφο οδοιπορικό στο παρελθόν της, το οποίο ξεκινάει από τη στιγμή της κατάθεσης του εν λόγω δελτίου και τελειώνει τη στιγμή της κλήρωσης. Ουσιαστικά, μέσα σε μία μόνο μέρα και εκ του ασφαλούς, κάνει τους απολογισμούς της και έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη όχι μόνο με τις επιλογές της αλλά και με όσα τις καθόρισαν ερήμην της.
Με τη Σοφία που απόψε κλείνει τα 38, ενδεχομένως να ταυτιστούν πολλές αναγνώστριες. Κάποιες από αυτές ίσως επικοινώνησαν ήδη μαζί σας. Τους άγγιξε η ηρωίδα σας και ο φόβος που νιώθει για τον χρόνο που περνά;
Θα ήθελα να αναφέρω εδώ πως είναι πολύ σημαντικό για μένα το γεγονός πως κάποιος αποφάσισε να αφιερώσει ένα κομμάτι από τον ελεύθερο χρόνο του για να «ακούσει» όσα θέλω να πω μέσω του Τζόκερ. Και είναι ακόμα σημαντικότερο να μπορέσω τελικά να μάθω αν κάποια από αυτά τον άγγιξαν, αν ένιωσε οικείο το περιβάλλον, την εποχή, τα βιώματα των προσώπων, αν τελικά το συγκεκριμένο βιβλίο τον πήγε κάπου ή αν απλώς αισθάνεται πως έχασε το χρόνο του. Για το λόγο αυτό χάρηκα ιδιαίτερα όταν βρήκα μηνύματα αναγνωστών στους λογαριασμούς μου στα σόσιαλ μίντια και μάλιστα ανθρώπων που δεν είναι κατ’ αποκλειστικότητα γυναίκες 38 ετών που τρέχουν λαχανιασμένες για να προλάβουν να κάνουν οικογένεια. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μηνυμάτων προέρχονται από γονείς που βρίσκονται σε ενεργούς γάμους. Άλλωστε, ο κεντρικός άξονας του Τζόκερ δεν είναι η Σοφία και η ιστορία της, παρόλο που εκ πρώτης φαίνεται έτσι. Η Σοφία είναι η αφορμή, είναι η μία άκρη του νήματος που πλέκεται γύρω από διάφορα θέματα που κατά καιρούς έχουν απασχολήσει όλους μας, όπως οικογενειακοί δεσμοί, φιλία, όνειρα, παρελθόν, έρωτας, θάνατος, χρόνος. Το Τζόκερ δεν έχει έμφυλη ταυτότητα όσον αφορά στην ανάγνωσή του.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ένα όνειρο, δυο δελτία του Τζόκερ, μια αποκάλυψη που δένει τους κόμπους, μια πραγματικότητα που τους λύνει.
Με λένε Σοφία και αύριο που θα κλείσω τα τριάντα οκτώ η μαύρη συμπαντική τρύπα θα έχει καταπιεί για τα καλά απαντήσεις ζώσης σημασίας, αφήνοντας πίσω μόνο ερωτηματικά να αιωρούνται μεσίστια.
«Προλαβαίνω να κάνω οικογένεια ή θα γεράσω παρέα με καμιά τριανταριά γάτες;»
«Για πόσο ακόμα η καριέρα μου θα βρίσκεται πεταμένη πίσω από τα φωτοτυπικά;»
«Οι ψηλοί με τις φαρδιές τις πλάτες είναι διαθέσιμοι μόνο στα Άρλεκιν;»
Όπως κατάλαβες, οι δικοί μου πλανήτες ήταν ανάδρομοι από γεννησιμιού τους και γι’ αυτό τα όνειρά μου έχουν προ πολλού αυτομολήσει, βρίσκοντας την υγειά τους στις πασιέντζες που βγαίνουν πάντα σε άλλες. Εγώ, μια ζωή στον κοινωνικό πάγκο, αναπληρωματική μιας άλλης που σε ένα παράλληλο σύμπαν βάζει τα τρίποντα το ένα μετά το άλλο. Εγώ, μια ζωή σε αναμονή μίας ιδανικής στιγμής που θα με βάλει αυτόματα στον αγωνιστικό χώρο.
Τα νεανικά όνειρα της Σοφίας έμειναν ανεκπλήρωτα. Η προαγωγή που περίμενε δεν ήρθε ποτέ και κανένα βατράχι από όσα φίλησε δεν έγινε πρίγκιπας. Ένα άλλο όνειρο όμως, αυτό που θα δει το βράδυ των γενεθλίων της, θα πυροδοτήσει μια σειρά από γεγονότα που θα φέρουν τα πάνω κάτω στη ζωή της και τότε θα συνειδητοποιήσει πως κάποιες φορές μπορεί όλα να καθοριστούν όχι απαραίτητα από την έκβαση μιας κλήρωσης αλλά από το πόσα είναι διατεθειμένος κανείς να ποντάρει σε ένα και μόνο στοίχημα. Από το αν είναι σε θέση τελικά να διακρίνει τη μοναδική εκείνη ευκαιρία που μπορεί να αλλάξει ολόκληρη τη ζωή του.
Βιογραφικό
Η Μαργαρίτα Αλευρίδη γεννήθηκε το 1970 στην Αθήνα. Είναι απόφοιτη της σχολής των Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και εργάζεται σε κατασκευαστική εταιρεία.
Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφεί στον ηλεκτρονικό τύπο. Κείμενά της έχουν δημοσιευτεί στις ηλεκτρονικές εκδόσεις των Lifo, Huffington Post, Protagon, Woman Toc, Madame Figaro, The Mamagers, Αντικλείδι, Thessaloniki Arts and Culture.
Το 2016 συμμετείχε στο λογοτεχνικό διαγωνισμό Ασημένια Σελίδα ΙΙ των εκδόσεων Μωραΐτης και Εν Τύποις όπου της απονεμήθηκε το πρώτο βραβείο για το διήγημα Ο Δικός μου Μονόλογος.
Το 2019 συμμετείχε στο λογοτεχνικό διαγωνισμό των εκδόσεων IANOS και το κείμενό της Μαγκντάνο συμπεριλαμβάνεται στην συλλογική έκδοση των διακριθέντων με τίτλο Αντιθέσεις.
Το 2019 συμμετείχε στον λογοτεχνικό διαγωνισμό των εκδόσεων ΕΥΜΑΡΟΣ και το διήγημά της Δυο στενά πιο κάτω συμπεριλαμβάνεται στην συλλογική έκδοση των διακριθέντων με τίτλο Συνοικία το Όνειρο.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.