Συγγραφέας του βιβλίου «Το δέκατο κεφάλαιο» – Εκδόσεις «Carpe Librum»
Ένα βιβλίο, με σκληρό μαύρο εξώφυλλο αλλά χωρίς τίτλο, ακαθόριστη γραμματοσειρά, γράμματα από πολλές γλώσσες αλλά και σύμβολα πρωταγωνιστεί στο ιδιαίτερο μυθιστόρημα του Νίκου Παπαδόπουλου. Είναι ένα βιβλίο ημιτελές. Στο τέλος του έχει αρκετές λευκές σελίδες. Αυτό και μόνο κεντρίζει την περιέργεια όχι μόνο του βιβλιοπώλη στο κατάστημα του οποίου θα βρεθεί με παράδοξο τρόπο, αλλά και την περιέργεια των αναγνωστών. Η ιστορία δεν έχει χρόνο και τόπο, επειδή, όπως λέει στο Vivlio-life ο συγγραφέας «Είναι μια ιστορία που θα μπορούσε να εξελιχθεί, οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Αγγίζει την αγωνία του ανθρώπου να γνωρίσει και να σώσει την ψυχή του και αυτό είναι κάτι το διαχρονικό και το πανανθρώπινο. Για να δώσω μια εύληπτη και αλληγορική μορφή στην έννοια της ψυχής, επέλεξα ό,τι πιο κοντινό και αντιπροσωπευτικό προς αυτήν, υπήρξε ποτέ. Επέλεξα να παραστήσω την ψυχή, με ένα βιβλίο».
«Το δέκατο κεφάλαιο» είναι ένα βιβλίο, πραγματικά διαφορετικό από εκείνα που έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε τα τελευταία χρόνια. Μιλήστε μας για την έμπνευσή σας.
Αρχικά, ήθελα να γράψω ένα βιβλίο για την ανθρώπινη ψυχή, για αυτό το αχανές και άγνωστο σύμπαν, που σύμφωνα τουλάχιστον με τη συμβατική προσέγγιση του χρόνου, κουβαλά μέσα του κάθε άνθρωπος, από τη στιγμή που γεννιέται μέχρι τη στιγμή του θανάτου του. Το σύμπαν αυτό, παρόλο που το «δανειζόμαστε» κατά τη διάρκεια του σύντομου βίου μας, από ένα απείρως ευρύτερο «Όλον», το οποίο περιλαμβάνει οτιδήποτε υπήρξε, υπάρχει και θα υπάρξει ποτέ, έχει το εξής χαρακτηριστικό: Είναι μοναδικό, είναι ανεπανάληπτο και δυστυχώς έχει ημερομηνία λήξεως. Ναι, οι ψυχές μας είναι μοναδικές. Δεν υπήρξαν ποτέ πριν από εμάς και δεν θα ξαναυπάρξουν ποτέ μετά από εμάς.
Για να δώσω μια εύληπτη και αλληγορική μορφή στην έννοια της ψυχής, επέλεξα ό,τι πιο κοντινό και αντιπροσωπευτικό προς αυτήν, υπήρξε ποτέ. Επέλεξα να παραστήσω την ψυχή, με ένα βιβλίο. Τι άλλο είναι τα βιβλία, πέρα από καταγεγραμμένες σε σελίδες ψυχές; Τι άλλο είναι τα βιβλιοπωλεία, πέρα από αποθήκες ψυχών; Τα βιβλία έχουν όλες τις ιδιότητες της ανθρώπινης ψυχής, γιατί γεννιούνται από αυτήν και απευθύνονται σε αυτήν. Συνεπώς το βιβλίο ήταν για μένα το τέλειο εργαλείο, για να εκφράσω ή τουλάχιστον να προσπαθήσω να εκφράσω αυτά που ήθελα για την ψυχή.
Ήρωάς σας ένας βιβλιοπώλης με ανιαρή και μονότονη ζωή που ενώ δεν υπάρχει λόγος κλειδώνει σχεδόν τελετουργικά κάθε μέρα το πατάρι του καταστήματός του. Μιλήστε μας γι’ αυτόν τον άνθρωπο.
Ο ήρωας του βιβλίου μου δεν είναι ο βιβλιοπώλης, αλλά ένα περίεργο βιβλίο. Ο βιβλιοπώλης είναι ή μάλλον μετατρέπεται στον ήρωα του δεκάτου κεφαλαίου, ακολουθώντας την πορεία των ηρώων των προηγούμενων κεφαλαίων. Επέλεξα τη μορφή ενός βιβλιοπώλη γιατί γενικά τους θεωρώ ηρωικές και ευγενείς μορφές. Αυτοί είναι οι θεματοφύλακες των ψυχών του παρελθόντος. Αυτοί φυλάσσουν εμπνευσμένες ψυχές του παρελθόντος, που πρόλαβαν και χώρεσαν μέσα σε σελίδες και μέσω του εμπορίου τις μεταλαμπαδεύουν σε νέες ψυχές. Ο βιβλιοπώλης του βιβλίου μου, κρύβει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά ενός καλού φύλακα. Έχει μια προβλέψιμη και απολύτως οριοθετημένη ζωή, μια αποστασιοποίηση από την καθημερινότητα και μια σκυλίσια αφοσίωση στο ιερό έργο, που έχει κληθεί να φέρει εις πέρας. Η επαφή του με ένα περίεργο βιβλίο, που επαναλαμβάνω είναι ο πραγματικός ήρωας, τον μετατρέπει σε ήρωα ενός και μόνο κεφαλαίου του, του ΔΕΚΑΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ.
Επιλέξατε να μην δώσετε όνομα στον βιβλιοπώλη και η αλήθεια είναι πως αναγνωστικά το δεχτήκαμε ευχάριστα. Ποιος ήταν, όμως, ο λόγος;
Θεωρώ ότι τα ονόματα γενικά δεν προσδίδουν κάποια ιδιότητα στους ανθρώπους, πόσο μάλλον σε έναν συγγραφικό ήρωα. Αυτό που δίνει, τουλάχιστον κάποια στοιχειώδη χαρακτηριστικά, σε μια λογοτεχνική φιγούρα είναι η επαγγελματική ιδιότητα. Το επάγγελμα παρόλο που συχνά μας διαφεύγει, διαμορφώνει χαρακτήρα, ιδεολογία και στάση ζωής. Χαρακτηρίζει τον τρόπο που ζούμε και που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα. Γι’ αυτό επέλεξα ο ήρωας, όπως και όλοι οι ήρωες του βιβλίου μου να μην έχουν όνομα. Και για να σας δώσω και μια είδηση, την τακτική αυτή αν και λογοτεχνικά αδόκιμη, σκέφτομαι να ακολουθήσω απαρέγκλιτα στο μέλλον, φιλοδοξώντας να αποτελέσει κάποτε το σήμα κατατεθέν μου, σε όλα τα επόμενα βιβλία, που ελπίζω κάποια στιγμή να γράψω.
Πού τοποθετείτε χρονολογικά την ιστορία σας και ποιος θα ήταν ο ιδανικός τόπος για σας να εκτυλιχτεί αυτή η ιδιαίτερη ιστορία;
Η ιστορία μου δεν έχει χρόνο και τόπο. Είναι μια ιστορία που θα μπορούσε να εξελιχθεί, οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Αγγίζει την αγωνία του ανθρώπου να γνωρίσει και να σώσει την ψυχή του και αυτό είναι κάτι το διαχρονικό και το πανανθρώπινο.
Στη ζωή του «εισβάλει με τρόπο τυχαίο (;) ένα παράξενο “αγνώστου ταυτότητος” βιβλίο», γράφετε. Περιγράψτε μας αυτό το βιβλίο. Τι εξώφυλλο είχε, πώς ήταν η σελιδοποίησή του και τι έγραφε στο οπισθόφυλλό του;
Για το βιβλίο αυτό δεν υπάρχει κανένα στοιχείο. Δεν ξέρουμε ποιος, πότε και γιατί το έγραψε. Είναι ένα βιβλίο χωρίς τίτλο με ένα σκληρό μαύρο εξώφυλλο και χωρίς καμία απολύτως πληροφορία για αυτό. Επιπλέον έχει ακαθόριστη γραμματοσειρά, γράμματα από πολλές γλώσσες και σύμβολα. Τέλος είναι ένα βιβλίο ημιτελές. Στο τέλος του έχει αρκετές λευκές σελίδες. Αυτό και μόνο κεντρίζει την περιέργεια του βιβλιοπώλη, οδηγώντας τον στην κυριολεξία να βυθιστεί στις σελίδες του.
Τι είναι εκείνο που κάνει το βιβλίο αυτό παράξενο και πόσο θα επηρεάσει τη ζωή του βιβλιοπώλη;
Το βιβλίο από τη πρώτη στιγμή ασκεί μια ελκτική δύναμη στον βιβλιοπώλη, κάνοντάς τον να μη θέλει να το αποχωριστεί. Παράλληλα διαμορφώνει την καθημερινότητά του, αφού από τη στιγμή που το άνοιξε, όλα μοιάζουν να περιστρέφονται γύρω από αυτό. Το βιβλίο μοιάζει να έχει δημιουργήσει μια μήτρα (matrix) γύρω από τον συγγραφέα, στην οποία όλοι οι άνθρωποι γύρω του (γονείς, γείτονες, περαστικοί) κινούνται μηχανικά από αυτό. Όλοι μοιάζουν να ξέρουν για αυτό και όλοι σταδιακά δημιουργούν έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω από τον συγγραφέα.
Η μονότονη ζωή του ήρωά σας αποκτά ενδιαφέρον κι εμείς οι αναγνώστες τον βλέπουμε να κινείται σ’ ένα ακαθόριστο σύμπαν με επινοημένους ήρωες να τον πλαισιώνουν. Μιλήστε μας για εκείνα τα πρόσωπα που θα βρεθούν στο δρόμο του.
Ο βιβλιοπώλης αντιπροσωπεύει όλους τους αναγνώστες, που όταν διαβάζουν ένα βιβλίο έρχονται σε επαφή με κάποιους ήρωες. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ο βιβλιοπώλης έρχεται σε επαφή με ανθρώπους απεγνωσμένους, που προσπαθούν να σώσουν κάτι. Από απλούς ανθρώπους όπως ένας ναυτικός, ένας στρατιώτης, ένας ληστής ή ένας τρόφιμος ψυχιατρείου, μέχρι ένας βασιλιάς, ένας ιερέας ή έναν πρώην πρωταγωνιστής του θεάτρου, όλοι ανεξαιρέτως κινούνται σε παράλληλους δρόμους, ζουν παρόμοιες εμπειρίες, έχοντας μία και μόνη επιδίωξη. Αυτή η επιδίωξη σαν ιός, προσβάλει και τον βιβλιοπώλη, κάνοντάς τον να βιώσει παρόμοιες εμπειρίες με τους ήρωες του βιβλίου, που διαβάζει και οδηγώντας τον ταυτόχρονα στην ίδια κατάληξη με αυτούς.
Το οδυνηρό ταξίδι στην ψυχή των πρωταγωνιστών του παράξενου βιβλίου, ανατρέπει και τη ζωή του ίδιου. Πόσο ταυτιστήκατε με τον ήρωά σας μέσα σ’ αυτή τη συγγραφική περιπέτεια;
Κάθε βιβλίο, ανάλογα με την αξία του, επιφέρει μια μικρή ή μεγάλη αλλαγή στη ζωή των αναγνωστών. Ο βιβλιοπώλης διαβάζοντας αυτό το περίεργο βιβλίο, ξεφεύγει ανεπιστρεπτί από την μέχρι πρότινος καθημερινότητά του και διεισδύει σε ένα σύμπαν, το οποίο μοιάζει να δημιουργείται και να κινείται από αυτό. Ο ίδιος μοιάζει να έχει μεταμορφωθεί σε μια μαριονέτα, η οποία κινείται από τα χέρια ή καλύτερα από τις σελίδες, αυτού του μυστηριώδους βιβλίου. Σε ό,τι αφορά την ταύτισή μου με τον ήρωα, υπάρχει άραγε έστω και ένας συγγραφέας, που τις στιγμές της συγγραφής, δεν έχει ταυτιστεί έστω και λίγο με έναν ή περισσότερους από τους ήρωές του; Η ταύτισή μου λοιπόν με τον ήρωα ήταν αναπόφευκτη, καθώς εκτός από το βιβλίο που έγραψα, πολλές φορές, έχει τύχει ένα βιβλίο που διάβασα, να δημιουργήσει ένα νέο σύμπαν μέσα μου και αυτό αναπότρεπτα είναι κάτι μόνιμο και αμετάκλητο, που έχει διαμορφώσει την ψυχοσύνθεσή μου και έχει ανατρέψει πολλά από τα πιστεύω και τις βεβαιότητές μου. Τα βιβλία έχουν την ιδιότητα να αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές του χαρακτήρα μας, ή όπως εύστοχα είπε ο Μαρσέλ Προύστ «Κάθε αναγνώστης ουσιαστικά βρίσκει τον εαυτό του, σε ένα βιβλίο».
Το μυθιστόρημά σας, όπως γράφετε, αποτελεί φόρο τιμής για όλα τα βιβλία που γράφτηκαν ποτέ. Ποια είναι η δική σας σχέση με το βιβλίο και ποιο είδος λογοτεχνίας προτιμάτε;
Όπως έγραψα το μυθιστόρημα μου είναι ένας φόρος τιμής για όλα τα βιβλία, αλλά κυρίως για τα βιβλία που μέχρι στιγμής έχω διαβάσει εγώ, για τα περισσότερα εκ των οποίων είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων, που βρέθηκαν στη ζωή μου. Οι συγγραφείς είναι ήρωες και κάθε βιβλίο που διαβάζουμε είναι μια κατάθεση της ψυχής τους. Πάντα έβλεπα τα βιβλία ως ψυχές και τους αναγνώστες ως συλλέκτες ψυχών. Παρότι δεν είμαι ιδιαίτερα δεινός αναγνώστης, μου αρέσει να βλέπω πίσω από τις σελίδες, προσπαθώντας να διακρίνω τις ψυχικές διακυμάνσεις και τις πνευματικές αγωνίες των συγγραφέων. Η συγγραφή του πρώτου μου βιβλίου, μου έδωσε τη δυνατότητα να περάσω από τη θέση του παρατηρητή στη θέση του συγγραφέα. Η μετάβαση αυτή δεν ήταν τόσο ανώδυνη, αλλά με έκανε πιο πλούσιο μέσα μου και με έκανε να νιώσω για πρώτη φορά ένα μέρος από τα έντονα συναισθήματα, που μπορεί να έχει κάποιος όταν προσπαθεί να εκφράσει το «μέσα του» σε λευκές σελίδες. Η λογοτεχνία που προτιμώ, είναι αυτή που ταράσσει την ψυχή του αναγνώστη, δημιουργώντας μια όσο το δυνατό πιο μόνιμη και καταλυτική επίδραση σε αυτή. Όπως έλεγε ο Κάφκα «Τα βιβλία που έχουμε ανάγκη, είναι αυτά που πέφτουν σαν τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής μας». Τέτοια βιβλία ψάχνω, τέτοια μου αρέσουν να διαβάζω και τέτοια φιλοδοξώ να γράφω.
Η μυρωδιά του χαρτιού, η αφή αλλά και ο ήχος του ξεφυλλίσματος επηρεάζουν τις αισθήσεις μας και κάνουν τους ανθρώπους του βιβλίου να έχουν μια σχέση εξάρτησης με τον βιβλιοπώλη τους. Μια σχέση που περιορίστηκε με την ηλεκτρονική ανάγνωση. Ποια είναι η γνώμη σας για τα e-books;
Άσχετα με το αν συμφωνούμε ή όχι με αυτό το νέο είδος ανάγνωσης, η τεχνολογία και η εξέλιξή της είναι δύο δεδομένα, τα οποία δεν μπορούμε ούτε να τα αρνηθούμε, ούτε να τα παραγνωρίσουμε. Το σημαντικό σε ένα βιβλίο δεν είναι η μορφή του, αλλά το περιεχόμενό του. Ως εκ τούτου, δεν θεωρώ ότι έχει ιδιαίτερη σημασία, αν κάποιος αναγνώστης επιλέγει την έντυπη ή την ηλεκτρονική μορφή ενός βιβλίου. Μακάρι να διαβάζουν οι άνθρωποι και ας είναι από οποιοδήποτε μέσο τεχνολογίας. Ο κίνδυνος που βλέπω να ελλοχεύει για το βιβλίο, δεν προέρχεται από τα e-books. Είναι μια γενικότερη απειλή, που δέχεται ο γραπτός λόγος, από την καταιγιστική επίδραση των εικόνων. Σύμφωνα με πολλές μελέτες οι άνθρωποι, που βρίσκονται μπροστά από μια οθόνη υπολογιστή, κινητού, tablet κτλ. δεν διαβάζουν, απλά παρατηρούν εικόνες και επικεφαλίδες στο διαδίκτυο. Νομίζουμε ότι ενημερωνόμαστε για διάφορα θέματα και έχουμε την εντύπωση ότι διαβάζουμε, αλλά στην ουσία βλέπουμε μόνο εικόνες και τίτλους. Αυτό που κινδυνεύει δηλαδή δεν είναι το βιβλίο, αλλά αυτή καθεαυτή η διαδικασία της ανάγνωσης. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουμε όλοι χρέος να διαφυλάξουμε την ανάγνωση και τους αναγνώστες. Πρέπει να τονίσουμε ακόμα και μέσα από τα σχολεία, τη διαφορά μεταξύ ανάγνωσης και διαδικτυακής περιήγησης, τη διαφορά μεταξύ αναγνώστη και ηλεκτρονικού θεατή, τη διαφορά μεταξύ του γραπτού λόγου και της εικονικά διαμορφωμένης πραγματικότητας. Η προσπάθεια αυτή, ίσως κάποτε αναδείξει την αξία του βιβλίου, όχι τόσο ως προς την υλική του υπόσταση, αλλά κυρίως ως προς την πνευματική και ψυχική του επίδραση.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Όλα αρχίζουν όταν στην ανιαρή και μονότονη ζωή ενός μοναχικού βιβλιοπώλη εισβάλει με τρόπο τυχαίο (;) ένα παράξενο, “αγνώστου ταυτότητος” βιβλίο. Το βιβλίο αυτό δεν μοιάζει με κανένα άλλο από τα τόσα πολλά που έχει ήδη διαβάσει στη ζωή του. Μέσα από περίεργα σύμβολα, ακανόνιστες γραμματοσειρές και λέξεις από διάφορες εποχές και χώρες του κόσμου, ο βιβλιοπώλης σιγά σιγά βυθίζεται σε ένα ακαθόριστο σύμπαν ηρώων, οι οποίοι φαίνεται να έχουν κοινή αποστολή και την ίδια ακριβώς κατάληξη. Παράλληλα με τις ζωές των ηρώων, αλλάζει και η ζωή του βιβλιοπώλη. Μια σειρά από ανεξήγητα περιστατικά διαταράσσουν την μέχρι πρότινος προβλέψιμη καθημερινότητά του, μετατρέποντας σιγά σιγά κι αυτόν σε έναν από τους ήρωες του βιβλίου. Έτσι, καταλήγει να γίνει ο ήρωας του τελευταίου κεφαλαίου, του “Δέκατου Κεφαλαίου”. Μέσα από ένα ελκυστικά οδυνηρό “ταξίδι” στην ψυχή των ηρώων του βιβλίου, ο βιβλιοπώλης καταλήγει στο να γνωρίσει, ή μάλλον να “αποκαλύψει”, τη δική του ψυχή, πληρώνοντας βέβαια το ανάλογο τίμημα. Εν τέλει, τα πάντα φθείρονται και χάνονται με την πάροδο του χρόνου, εκτός από αυτό το μυστηριώδες βιβλίο, που σαν άτρωτος ήρωας συνεχίζει το αέναο ταξίδι του στον χρόνο, αλλάζοντας συνεχώς χέρια και μετοικώντας διαρκώς σε νέες ψυχές, ενώ οι τελευταίες σελίδες του μένουν πάντα άγραφες, περιμένοντας κάθε φορά έναν νέο -και πάντα ανυποψίαστο- ήρωα-αναγνώστη.
Βιογραφικό
Ο Νίκος Παπαδόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1979. Είναι γεωπόνος με μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού και στη Βιοεπιχειρηματικότητα. Το βιβλίο “Το δέκατο κεφάλαιο” αποτελεί το πρώτο και -όπως ελπίζει- όχι το τελευταίο συγγραφικό του εγχείρημα. Ένα εγχείρημα που, σύμφωνα με τον ίδιο, αποτελεί φόρο τιμής για όλα τα βιβλία που γράφτηκαν ποτέ, ή, για να μην υπερβάλουμε, για όλα τα βιβλία που διάβασε ο ίδιος, για κάποια από τα οποία αισθάνεται ιδιαίτερα ευγνώμων που βρέθηκαν στη ζωή του.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.