Ιστορίες και αφηγήσεις για το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων του 1821


Η δύναμη της ορθόδοξης ελληνικής ψυχής δεν είναι γνώρισμα της πολιτικής εξουσίας ,ούτε καν και αυτής της εκκλησιαστικής .Είναι βίωμα ,προσανατολισμός και τρόπος ζωής του άδολου ελληνικού λαού. Αυτός ο λαός, ο ορθόδοξος ελληνικός λαός , έδωσε δείγματα της αγνής και αταλάντευτης πίστης του από τα βάθη των αιώνων. Ο λαϊκός χαρακτήρας της πίστης των ορθόδοξων Ελλήνων είναι ο ίδιος και απαράλλακτος σε κάθε εποχή, και δεν μπόρεσε να τον κάμψει ή να τον εξαλείψει ούτε και αυτή η βάρβαρη σκλαβιά των αλλόπιστων Τούρκων κατά τους τέσσερις μαρτυρικούς αιώνες.
Αυτόν τον τύπο της λαϊκής θρησκευτικής πίστης κατά την περίοδο της εθνικής παλιγγενεσίας φιλοδοξεί να αποτυπώσει η πρωτότυπη εργασία του εκπαιδευτικού και λαογράφου Δημήτρη Προύσαλη.
Στην εργασία αυτή αποδεικτικά στοιχεία είναι τα κείμενα που αναφέρονται σε γεγονότα, ομολογίες και παραδόσεις με αφετηρία την Άλωση της Αυτοκρατορίας και ιστορικό τέλος την Ανακήρυξη του νέου ελληνικού κράτους.
Η έρευνα και η μελέτη ευτύχησε να συγκεντρώσει ένα πολύ ενδιαφέρον για τα μηνύματά του και το περιεχόμενό του υλικό. Πρωταγωνιστές του, οι μύθοι που αναδείχτηκαν , άλλοτε με αισώπεια καταγωγή και άλλοτε επί τούτου δημιουργημένοι με έμπνευση διδακτική, τους οποίους αφηγούνταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Φωτάκος, ο Μακρυγιάννης κι ο Αναγνωσταράς , ιστορίες από τις προφορικές παραδόσεις , παραμύθια στο 1821 και άγνωστες ιστορίες από συμβάντα.


Ο τίτλος της συλλογής αποτέλεσε την προμετωπίδα της προκήρυξης του Αλέξανδρου Υψηλάντη που κυκλοφόρησε στις 24 Φεβρουαρίου 1821 στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας ,στην έναρξη της Επανάστασης από τις Παραδουνάβιες ηγεμονίες. Η φωτογραφία του εξωφύλλου είναι έργο του Λουί Ντιπρέ «Ο Νικολάκης Μητρόπουλος υψώνει τη σημαία με τον σταυρό στα Σάλωνα την ημέρα του Πάσχα του 1821»
Ενενήντα έξι ιστορίες και αφηγήσεις φωλιάζουν μέσα σε εννιά κεφάλαια, ξεδιπλώνονται κάτω από τη σημαία του Σταυρού για να μεταφέρουν ηρωικές πράξεις με τη χάρη του Αγιασμού. Μέσα από τον αχό των πολεμικών γεγονότων και τις μέρες της σκλαβιάς ξεπετάγονται λαϊκοί και ιερείς που αναδεικνύονται σε πολεμιστάδες της Πίστης .Αφηγήσεις και ιστορίες πριν την έναρξη της Επανάστασης του 1821 , μέχρι τις παραμονές της, αφηγήσεις που κεντρικός τους άξονας είναι θέματα , ζητήματα και αντιλήψεις σχετικά με την επενέργεια της δύναμης του Σταυρού και η χάρη που δίνει ο Αγιασμός , σύμφωνα με την λαϊκή πεποίθηση των υπόδουλων Ελλήνων, εκπρόσωποι του κλήρου (Διάκοι, απλοί ιερείς, αρχιμανδρίτες, Επίσκοποι) γνωστοί και άγνωστοι που συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα για την ελευθερία , πολεμώντας μέσα στις εκκλησίες όσο κι έξω από αυτές, στα πεδία των μαχών, ιστορίες και αφηγήσεις που αφορούν σε γεγονότα πολεμικών εμπλοκών και συγκρούσεων ή γίνονται μέσα σε φόντο πολεμικό-στρατιωτικό, τάματα και προσευχές του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του Γεωργίου Καραϊσκάκη, εννιά ιστορίες με θαύματα του Αγώνα, τα Χριστούγεννα και το Πάσχα των υπόδουλων όπως καταγράφονται από τη γραφίδα των απομνηματογράφων του Αγώνα, είκοσι τέσσερις ιστορίες στις οποίες ο άνθρωπος στα χρόνια του ΄21 είχε αποκούμπι μονάχα το Θεό , προσδοκά τη συνδρομή του, παρακαλά τη χάρη του, επιζητεί την προστασία του, αποτελεί την ελπίδα και τον οδηγό του σε ένα κόσμο απελπισίας και αδιεξόδων, γράμματα που κινούνται πάνω στον ευρύ άξονα της Πίστης και καθορίζονται από μια απόφαση , αυτήν της δέσμευσης στον Αγώνα για την ελευθερία κάτω από τη θεϊκή σκέπη και αρωγή.


Η Επανάσταση ξεσπά , ο σταυρός γίνεται σπαθί , οι εικόνες μπαϊράκια πίστης , που ανοίγουν το δρόμο. Οι ατομικές προσευχές μετατρέπονται σε συλλογικά τραγούδια πολεμικά ,τα θαύματα σε διεξόδους ελπίδας, τα ευαγγέλια μετατρέπονται σε διακηρύξεις εθνικής ύπαρξης, οι αγιασμοί σε σώμα και αίμα των μαχών ,μια μετάληψη λευτεριάς, για να σηκωθεί ο ελληνισμός λίγο ψηλότερα , να σταθεί ισότιμα δίπλα στα άλλα έθνη του κόσμου.
Με του Θεού τη δύναμη και του Χριστού την Πίστη , στοιχεία πολύτιμης αρωγής, έμπνευσης και υποστήριξης ,το υπόδουλο Έθνος διακηρύσσει την απόφασή του να ζήσει ξανά ελεύθερο…
Διαβάστε το.


Ο Δημήτρης Β. Προύσαλης σπούδασε παιδαγωγικά, βιβλιοθηκονομία, μετεκπαιδεύτηκε στην Ειδική Αγωγή και εργάζεται ως δάσκαλος. Είναι Υπ. Δρ ΠΤΔΕ ΕΚΠΑ. Aσχολείται με την έρευνα, την καταγραφή και την μελέτη του λαϊκού παραμυθιού από το 1999. Αφηγείται ιστορίες της λαϊκής προφορικής λογοτεχνίας από το 2003 σε συνεργασία με ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει συμμετάσχει σε διεθνή και πανελλήνια συνέδρια, με εισηγήσεις για τον κόσμο της αφήγησης και του λαϊκού παραμυθιού. Έχει κυκλοφορήσει 19 βιβλία με παραμυθολογικό περιεχόμενο. Είναι καλλιτεχνικός διευθυντής των Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου «Παραμύθια & Μύθοι στου Κενταύρου τη ράχη» με τη συνεργασία τοπικών φορέων και του Φεστιβάλ Αφήγησης «Αθήνα… μια πόλη παραμύθια» με τη συνεργασία του ΟΠΑΝΔΑ. Τακτικό μέλος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και συνιδρυτικό μέλος του Σωματείου «Διαβάζοντας Μεγαλώνω».

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave