ΤΖΟΖΕΦ ΡΟΤ-Εκδόσεις ΑΓΡΑ
“Hiob” “Geschichte eines einfachen Menschen”
(JOSEPH ROTH)
Μυθιστόρημα
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Μαρία Αγγελίδου (Maria Angelidou)
Ο Τζόζεφ Ροτ δανείζεται τον τίτλο του βιβλίου που εκδίδεται το 1930 και τον καθιστά πλέον διεθνώς αναγνωρισμένο μυθιστοριογράφο από τον Ιώβ, το βιβλικό πρόσωπο της Παλαιάς Διαθήκης. Ο βιβλικός Ιώβ μετενσαρκώνεται στο πρόσωπο του μυθιστορηματικού ήρωα, του Μέντελ Σίνγκερ και, όπως εκείνος, υποβάλλεται σε δοκιμασίες και υφίσταται τα δικά του δεινά στον δρόμο προς τη λύτρωση.
Ο λογοτέχνης διοχετεύει τη συγγραφική του ενέργεια σε ένα συμπυκνωμένο, ολιγοσέλιδο – 215 σελίδες – γοητευτικό αφήγημα, το οποίο όπως αναφέρεται και στον υπότιτλο, είναι η ιστορία ενός απλού, ευλαβούς και θεοφοβούμενου συνηθισμένου Εβραίου, που η τύχη τον έχει ρίξει να ζει σε μία φτωχική ανατολική άκρη της Τσαρικής Ρωσίας, στις αρχές του 20ου αιώνα.
Ο Μέντελ Σίνγκερ είναι ένας τριαντάχρονος δάσκαλος για τους εξάχρονους μαθητές του, η αμοιβή των οποίων είναι το μοναδικό του εισόδημα. Είναι πατριαρχικός και δίκαιος, ειλικρινής και ευσεβής, πιστός στην Τορά και τον Γιαχβέ, τον Θεό του, με τη ζωή του να θεμελιώνεται στις θρησκευτικές αξίες του.
➖”Ο πιστός Εβραίος δεν χρειάζεται μεσάζοντα για να μιλήσει με τον Κύριο. Ο Θεός ακούει τις προσευχές μας, όταν προσέχουμε και κάνουμε πάντα το σωστό. Μα όταν κάνουμε αδικίες, τότε μας τιμωρεί”.
Η Δεβώρα, σύζυγος του Μέντελ, είναι μία απλή νοικοκυρά, δυναμική που μάχεται σκληρά για το μεγάλωμα των τεσσάρων παιδιών της, το μικρότερο των οποίων γεννιέται με αναπηρία.
➖”Σαν πυρσός πέρασε η Δεβώρα μέσα από το πλήθος, πηγαίνοντας το τέταρτο παιδί της στον ραβίνο για γιατρειά“.
Ο μεγαλύτερος γιος ο Γιόνας πηγαίνει στον στρατό, κάτι αναντίστοιχο με την εβραϊκή καταγωγή του και ο δεύτερος γιος ο Σεμάργια γλυτώνει τη στράτευση και μεταναστεύει στην Αμερική. Όταν και η Μύριαμ, ατίθαση και κοκέτα, συνάπτει σχέσεις με Κοζάκους, τότε αναπτύσσονται συσχετισμοί δυνάμεων που πλήττουν την οικογένεια.
“Οι μέρες τεντώνονταν. Γίνονταν βδομάδες. Οι βδομάδες μήνες. Οι δώδεκα μήνες έγιναν χρόνος” και ο Μενουχίμ, το μικρότερο από τα αδέλφια κάνει εμφανή τα σημάδια της βαριάς αναπηρίας του. Μόνο μία λεξούλα καταφέρνει να ξεστομίσει: “Μαμά“.
➖”Ο Μενουχίμ μίλησε. Κι αυτή η μία λεξούλα του σακάτικου παιδιού της ήταν σαν την Αποκάλυψη, παντοδύναμη σαν τη βροντή, ζεστή σαν την αγάπη, πονετική σαν τον ουρανό, απέραντη σαν τη γη, καρπερή σαν τον αγρό, γλυκιά σαν τον γλυκό καρπό… σήμαινε πως θα γινότανε μεγάλος και δυνατός, σοφός και καλός, όπως το ’χαν προφητεύσει τα λόγια της ευλογίας“.
Ο Ροτ βαθύς γνώστης της ανθρωπογεωγραφίας των Εβραίων τους προσεγγίζει με ενσυναίσθηση, αναλύει τις αδυναμίες τους, συμμερίζεται τις δυσκολίες τους, συμπαραστέκεται στον πόνο τους και τους δικαιολογεί που ανατρέχουν με την πίστη τους σε μία Ανώτερη Δύναμη για βοήθεια.
Το κέντρο βάρους στην ανθρωποκεντρική αυτή μυθιστορία εστιάζει στους χαρακτήρες που προσδένονται στα πιστεύω τους, υπομένουν στωικά τη φτώχεια, την αρρώστια, την απώλεια και την προσφυγιά, μισούν τον πόλεμο και νοσταλγούν την πατρίδα. Κι όταν η προοπτική διεξόδου στα προβλήματα εκλείπει, ο μηχανισμός της αισιοδοξίας παύει να λειτουργεί.
Η ιστορία του απλού ανθρώπου ανήκει στη θεματική αυτή διαχρονικότητα που κινείται σε μία θολή ατμόσφαιρα, όπου το κίτρινο χρώμα ξεχωρίζει ως το πιο ζωντανό μέσα στο γκρίζο τοπίο. Ο Ροτ ασχολείται με την Εβραϊκή κοινότητα στα έργα του και θέτει ζητήματα που άπτονται της θρησκευτικής πίστης και του τρόπου ζωής τους. Η ποιητική χροιά του λόγου του μεταφέρει αυτούσιο το συναίσθημα στις πάσης φύσεως χαρισματικές περιγραφές.
Ανήσυχα σκεπτόμενος και αντισυμβατικός ο ίδιος, ζει περιπλανώμενος σε διαφορετικές χώρες δηλώνοντας τα αντιπολεμικά του αισθήματα που αποτυπώνει με τη συγγραφή.
Η κριτική αποτιμά το μυθιστόρημα “ΙΩΒ” θετικά, διατυπώνοντας ωστόσο επιφυλάξεις ως προς την πειστικότητα του δεύτερου μέρους, αφού ο ίδιος ο συγγραφέας παραδέχεται ότι γράφει πίνοντας ασταμάτητα. Παρά την επήρεια που ασκεί η δύναμη του αλκοόλ που κυκλοφορεί στο αίμα του, το μυθιστόρημα αναμφίβολα χαρακτηρίζεται ως άκρως λογοτεχνικό και αποθεώνεται με την συνδρομή της εξ ίσου λογοτεχνικής μετάφρασης της κας Μαρίας Αγγελίδου.
Γνωρίζει πολλές μεταφράσεις και μεταφέρεται στο θέατρο και τον κινηματογράφο με εξαιρετική επιτυχία.
➖”Ο Μέντελ ενώνει τα χέρια του, τα σηκώνει όσο μπορεί ψηλότερα, προς το ταβάνι. Θέλει να σηκωθεί. Έχει την αίσθηση ότι πρέπει να σηκωθεί, να σταθεί όρθιος, να ισιώσει το κορμί του, να ψηλώσει, να γίνει μεγάλος και μεγαλύτερος, πιο μεγάλος από το σπίτι, να μεγαλώσει τόσο που τα χέρια του να φτάσουν στον ουρανό“.
Ο Joseph Roth έχοντας συγγράψει πολλά μυθιστορήματα, αφηγήματα, δοκίμια και άρθρα, θεωρείται κορυφαίος στη Γερμανική Λογοτεχνία. Γεννήθηκε το 1894 από Εβραίους γονείς στην Ουγγαρία της τότε αυτοκρατορίας και υπηρέτησε στον αυστριακό στρατό. Την ημέρα που ο Χίτλερ γίνεται καγκελάριος του Ράιχ, το 1933, μεταναστεύει από τη Βιέννη στο Παρίσι, όπου πεθαίνει αλκοολικός το 1939, σε ηλικία μόλις σαρανταπέντε ετών.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.