Από τη φιλόλογο – συγγραφέα Κατερίνα Λιβιτσάνου – Ντάνου

Το 2016 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΔΑΡΔΑΝΟΣ το ιστορικό μυθιστόρημα του πολυγραφότατου Αγρινιώτη Εκπαιδευτικού και λογοτέχνη Σταύρου Κ. Σταυρίδη «ΤΟ ΠΕΤΡΙΝΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ». Ένα βιβλίο βαθιά λογοτεχνικό, βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, που «αν και συνέβησαν πριν από τέσσερις περίπου αιώνες, στέλνουν στο σήμερα ένα μήνυμα που πρέπει να ακουστεί, γιατί μπορεί να συμβάλει στην αυτογνωσία μας ως Ελλήνων και ως ανθρώπων. Φέρνουν στο φως ορισμένα ελαττώματα της φυλής μας, που ενώ εκδηλώνονται μέσα στο χρόνο κατ’ επανάληψη και με άκρως δραματικό τρόπο, αρνούμαστε να τα αναγνωρίσουμε». Ο συγγραφέας από το 1976 μέχρι σήμερα έχει εκδώσει ποίηση, παιδικό θέατρο, διηγήματα, μυθιστορήματα, ιστορίες φαντασίας και μυστηρίου, δοκίμια, με ένα απλό και εύληπτο νεοελληνικό λόγο, προσαρμοσμένο κάθε φορά στις απαιτήσεις του περιεχομένου, δίχως βερμπαλισμούς και επαναλήψεις.
Στις 126 σελίδες του βιβλίου διακρίνουμε πέντε κεφάλαια, το καθένα με ιδιαίτερο τίτλο και μικρότερες ενότητες:

κεφάλαιο 1ο ΕΡΕΙΠΙΑ (σελ.7- 24):

Ο ορειβάτης αφηγητής φτάνει στους Πύργους, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, περιγράφει το χωριό ( την εκκλησία, τη φύση τους πύργους), αναφέρεται στους λιγοστούς κατοίκους, στη φιλοξενία τους, στη συνάντησή του με το γέρο, που τον γύρισε αιώνες πίσω και του διηγήθηκε μια ιστορία. Στη σελίδα 23 αναφέρει «για τις παραλείψεις , τα αναπόφευκτα λάθη και για ορισμένες ασάφειες που αφήνω σκοπίμως, η συνείδησή μου ησυχάζει με τη σκέψη ότι δε γράφω Ιστορία, δεν παριστάνω τον Ιστορικό. Έναν θρύλο που άκουσα αναμασώ , μια συγκίνηση που με άγγιξε βαθιά καταγράφω, για να τη φέρω στα μέτρα μου, ώστε μέσα από αυτή να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου, το απώτερο παρελθόν μου ως Έλλην και ως άνθρωπος».

Κεφάλαιο 2ο ΥΒΡΙΣ ΚΑΙ ΑΤΗ (σελ. 25-70):

Επί Τουρκοκρατίας οι Πύργοι ήταν στην ακμή τους. Κάποια στιγμή απεσταλμένοι του Σουλτάνου ήρθαν για παιδομάζωμα. Αποφασίστηκε να πάρουν επτά παιδιά, μεταξύ αυτών και το δωδεκάχρονο γιο της χήρας Θοδώρας. Η γυναίκα αυτή ήρθε από την Ήπειρο στο χωριό με τον άνδρα της , μετά από καταδίωξη των Τούρκων, γιατί εκείνος είχε σκοτώσει δύο δικούς τους. Μαζί τους είχαν και το μωρό τους , που πνίγηκε στο ποτάμι στην προσπάθειά τους να περάσουν απέναντι. Τρία χρόνια μετά έκαναν ένα αγόρι και ζούσαν στο σπίτι που έφτιαξαν στο χωριό. Όμως μια μέρα γύρισε το μουλάρι τους από την πόλη με το ακέφαλο πτώμα του άνδρα της , που τον σκότωσαν οι Τούρκοι , καθώς ήταν προκηρυγμένος. Η Θοδώρα μεγάλωσε μόνη το παιδί της και στα δώδεκα χρόνια του αποφασίστηκε τελικά να γίνει γενίτσαρος, παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες της μάνας να αλλάξουν γνώμη οι αρμόδιοι.

Κεφάλαιο 3ο Η ΚΗΔΕΙΑ ΕΝΟΣ ΖΩΝΤΑΝΟΥ (σελ.71 – 85):

Η μάνα όλη νύχτα αγκαλιά με το γιο της απαρηγόρητη. Στη σελίδα 73 διαβάζουμε «Έτσι βαθμιαία το πρόσωπό της πέτρωσε κι ένα σκληρό, ανέκφραστο προσωπείο αποτυπώθηκε εκεί. Το πέτρινο προσωπείο του ανέκφραστου πόνου», μια φράση που δικαιολογεί τον τίτλο του βιβλίου και τον πόνο της χήρας μάνας. Με τα φλουριά των αλλόθρησκων προτείνει κηδεία του γιου της στον παπά, εκείνος αρνείται, αναθέτει όμως στον ψάλτη, με τον όρο να μην το μάθει κανείς στο χωριό. Το πρωί οι Τούρκοι φεύγουν με τα επτά παιδιά, αφού εκτελούν τον πατέρα του ενός , που προσπάθησε να φύγει.

Κεφάλαιο 4ο ΝΕΜΕΣΙΣ ( σελ. 86 – 96):

Τρεις δεκαετίες μετά, Τούρκοι με αρχηγό τον γενίτσαρο Τσακίρ εισβάλλουν στο χωριό και σκορπούν την καταστροφή, σκοτώνοντας τους κατοίκους και καίγοντας τα σπίτια των πιο εύπορων.

Κεφάλαιο 5ο Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ (σελ. 97 – 126):

Ο αρχηγός τους απαιτεί από τον ψάλτη να του φέρει τη Θοδώρα, εκείνη πείθεται με δυσκολία και τελικά αναγνωρίζει το άλλο πρόσωπο του γιου της . Του ζητάει να πάει σπίτι της και οδηγούμαστε στο τραγικό τέλος της ιστορίας.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που το διαβάζεις με κομμένη την ανάσα, με αμείωτη αγωνία για τη συνέχεια, που τα συναισθήματα και οι σκέψεις στροβιλίζονται και εναλλάσσονται από τη μια στιγμή στην άλλη. Αποστροφή και αγανάκτηση για τα ελαττώματα της φυλής μας, πόνος και θλίψη για τη μοίρα κάποιων ανθρώπων, που δεν μπορούν να αντιδράσουν και να αλλάξουν πορεία, θαυμασμός και συμπάθεια για τις ενέργειες κάποιων άλλων, δικαίωση για την τιμωρία των υβριστών και κυρίως συγκίνηση και συμπόνια για την τραγική χήρα μάνα, που παραλογίζεται και αντιδρά στη ζωή, που είναι τόσο σκληρή μαζί της, δεν μπορεί όμως να αλλάξει το πεπρωμένο της. Δίκαια χαρακτηρίζεται ως ιστορικό μυθιστόρημα, αφού παντρεύει με επιτυχία το μύθο με την Ιστορία. Ο καθένας που θα το διαβάσει θα πάρει τα δικά του μηνύματα για το μέλλον, κάνοντας το δικό του ταξίδι στο παρελθόν με τους ήρωες του μυθιστορήματος.