«Άραγε, τι άλλο εκτός από χώμα μαζί με λίγο πνεύμα είμαστε; Ένας ερωτευμένος Χανιώτης έγραψε κάποτε σε μια μοιραία σγουρομάλλα Χιώτισσα ότι είμαστε φτιαγμένοι από φως και γυαλί… Τόσο εύθραυστοι. Μα ο ερωτευμένος γράφει υπερβολές, αγγίζοντας τα όρια της ποίησης, αν βέβαια αποφύγει να γίνει γλυκανάλατος. Ωστόσο, μάλλον κυλιόμαστε όλο δάκρυα και αίματα κραυγάζοντας αβυσσαλέα μέσα στα θεοσκότεινα σαρκία μας. Πίνουμε, τραγουδάμε, γελάμε, κλαίμε, για να καταπνίξουμε ίσως το ανελέητο ουρλιαχτό των συναισθημάτων μας, της καρδιάς μας. Κάποιες στιγμές σταματάμε μια στιγμή να ξαποστάσουμε και να αφουγκραστούμε. Τότε αντιλαμβανόμαστε ότι είμαστε σχεδόν μόνοι».

Η νουβέλα του Κώστα Θεολόγου «Η κρύπτη του Βιτάλ» είναι μια συγκινητική και ιδιαίτερα καλογραμμένη ιστορία, που όσο περισσότερο προχωράς την ανάγνωση τόσο ανυπομονείς να φτάσεις στο τέλος, να ρουφήξεις την απίστευτη περιπέτεια του Βιτάλ, την οποία αφηγείται ένας Αθηναίος αριστοκράτης στον Θεσσαλονικιό φοιτητή.
Παρίσι 1985 και ο νεαρός φοιτητής περπατάει στους δρόμους της πόλης του φωτός, ανακαλύπτει τις κρυμμένες ομορφιές, συναντάει ενδιαφέροντες ανθρώπους, ζει έντονα την κάθε του στιγμή. Η συνάντησή του σε ένα μπιστρό με τον ζωγράφο Μπορίς Τασλίτσκι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μοιραία, καθώς ο ηλικιωμένος τον ξεναγεί σε άγνωστα στον ίδιο μέρη, του εξηγεί τις λεπτομέρειες των μνημείων που συναντούν, του μιλά για τους σπουδαίους ανθρώπους που γνώρισε αλλά και για την τέχνη του. Τον καλεί μάλιστα στο ατελιέ του για να του δείξει έναν συγκεκριμένο πίνακα, τον οποίο έχει στην κατοχή του πάνω από σαράντα χρόνια και το περίεργο είναι ότι ο άνθρωπος που του τον είχε παραγγείλει, ένας εβραίος νεαρός τότε, τον πλήρωσε και δεν γύρισε ποτέ να τον αναζητήσει.


Η ιστορία μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη του 1943, στη ζωή των εβραίων της πόλης, στον τρόπο που ζούσαν, στο πώς αφανίστηκαν σχεδόν όλοι από τους Γερμανούς κατακτητές. Ένας νεαρός όμως, ο Βιτάλ, κατάφερε να επιζήσει με έναν απίστευτο τρόπο και να καταφέρει να αλλάξει το όνομά του, να φύγει για την Κωνσταντινούπολη και να ζήσει μια παραμυθένια ζωή.
Πώς γίνεται όμως ένας άνθρωπος να απαρνηθεί το παρελθόν του, να σβήσει από τη μνήμη του όλη την οικογένειά του, να προχωρήσει χωρίς κανένας να γνωρίζει από πού προέρχεται, τις ρίζες του, την αλήθεια για τη ζωή του;
Ο συγγραφέας μεταφέρει έντεχνα τον αναγνώστη από ένα παρισινό διαμέρισμα, ένα βράδυ με δυο φίλους που πίνουν και καπνίζουν της δεκαετίας του ’80 σε παρελθοντικές στιγμές των δεκαετιών που έζησε ο Άντζελο Βιτάλι, της τεράστιας περιουσίας που κατάφερε να αποκτήσει και το πώς η εξέλιξή του θυμίζει παραμύθι με κακό τέλος.
Τι σχέση έχει ο πίνακας που ο ζωγράφος εμπιστεύτηκε στον Θεσσαλονικιό φοιτητή, ώστε να φύγει από πάνω του το βάρος ότι δεν του ανήκε, με την ιστορία που του αφηγήθηκε ο Αθηναίος φίλος του;


Μπορεί ένας άνθρωπος που κατάφερε να ξεγελάσει το θάνατο, να απέκτησε πλούτη και να γεύτηκε την οικογενειακή ευτυχία έχοντας κρυμμένα μυστικά τα πιο σημαντικά κομμάτια της ζωής του να μην αφήσει πίσω του ίχνη από αυτό το παρελθόν; Και τι μπορεί να περιέχει η κρύπτη του Βιτάλ, όταν από ένα τυχαίο γεγονός ανακαλυφθεί χρόνια μετά;
Μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι παραμύθι, θα μπορούσε να είναι πέρα για πέρα αληθινή, μα στην ουσία είναι μια ιστορία για το πώς ο άνθρωπος οφείλει να σεβαστεί το παρελθόν που κουβαλάει στα κύτταρά του και να το παραδώσει στις επόμενες γενιές για να γνωρίσουν την οδυνηρή πορεία των ανθρώπων που χάθηκαν κατά την διάρκεια του ολοκαυτώματος και των λιγοστών που ξέφυγαν από αυτή τη φριχτή μοίρα.

Λίγα λόγια

Ποια σχέση έχει ο νεαρός Θεσσαλονικιός αφηγητής με τον Παριζιάνο κομουνιστή ζωγράφο Μπορίς Τασλίτσκι; Πόσο αληθινή είναι η ιστορία που διηγείται ο Αθηναίος αριστοκράτης παραμυθάς;

Ένα συνταρακτικό προσκύνημα, μια μυστική τελετουργία στη μνήμη του Βιτάλ, ενός Εβραίου της Θεσσαλονίκης. Δύο πόλεις σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους – το ηδονικό Παρίσι των ’80s και η μαρτυρική Θεσσαλονίκη του Ολοκαυτώματος – συμπλέκονται αφηγηματικά. Μια σύγχρονη ιστορία που περιέχει εγκιβωτισμένη την αφήγηση των περιπετειών του ήρωά μας από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα ως τα μέσα της δεκαετίας του 1980.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave