Στον κόσμο της Έλενας Λιάτου, πρωταγωνιστές είναι τα παιδιά. Τους μαθαίνει τα πρώτα τους γράμματα αλλά και μέσα από τα παραμύθια της, οδηγεί τους λιλιπούτειους φίλους της σε ταξίδια μακρινά κι ονειρεμένα. Μιλά στο Vivlio-life.gr γι αυτήν την υπέροχη σχέση που αποτελεί συγχρόνως και έμπνευση, αφού ως εκπαιδευτικός μπορεί να αφουγκραστεί τον ήχο της ψυχή τους.

– Η οικολογική σας ευαισθησία είναι διάχυτη στα βιβλία σας. Σε ποιο βαθμό, πιστεύετε πως ένα παραμύθι μπορεί να έχει διδακτικό χαρακτήρα και να βοηθήσει στη διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης;

Μέσα από ένα παραμύθι μπορούμε με την αφήγηση να περάσουμε μηνύματα στα παιδιά και να καλλιεργήσουμε οικολογική συνείδηση. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ερεθίσματα, από πράξεις και ενεργό συμμετοχή. Ένα βιβλίο μπορεί να γίνει η αφορμή για συζήτηση με τα παιδιά και να ακολουθήσουν δραστηριότητες που θα βοηθήσουν να διαμορφώσουμε οικολογική συνείδηση, να καλλιεργήσουμε αξίες και να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά για διάφορα θέματα.

 

– Κάνετε και την εικονογράφηση των βιβλίων που γράφετε και αυτό, μάλλον, πρέπει να είναι διασκεδαστικό. Εμπνέεστε τις εικόνες ανάλογα με το κείμενο;

Η ζωγραφική είναι για μένα ταξίδι στον κόσμο των χρωμάτων. Με της φαντασίας τα φτερά ταξιδεύω στο παραμύθι και με την παλέτα της ψυχής μου ζωγραφίζω. Ανάλογα με το κείμενο που γράφω, εμπνέομαι τις εικόνες. Είναι ένα μαγικό ταξίδι!

 

– Τα παιδιά έτσι κι αλλιώς αποτελούν πηγή έμπνευσης. Σας έτυχε ποτέ να εμπνευστείτε από τον προβληματισμό ή ακόμη και από το πρόβλημα κάποιου μαθητή σας;

Τα παιδιά είναι για μένα πηγή έμπνευσης. Από τα παιδιά αρχίζουν όλα! Από τα παιδιά ξεκίνησα να γράφω και για τα παιδιά συνεχίζω τη συγγραφή. Στην καθημερινή επαφή μου μαζί τους, σαν εκπαιδευτικός, προσπαθώ να αφουγκραστώ τον ήχο της ψυχής τους. Να ακούσω όλα αυτά που μου λένε με το δικό τους τρόπο. Εμπνέομαι από τη χαρά τους, τον αυθορμητισμό τους, από την αγνότητά τους, από τη λάμψη στα καθάρια παιδικά μάτια τους. Είμαι ευτυχισμένη που περιτριγυρίζομαι καθημερινά από τα παιδιά. Όσο έχω παιδιά δίπλα μου, δεν φοβάμαι τίποτα!

 

-Η διαφορετικότητα και το bullying είναι δυο πραγματικότητες που απασχολούν την ελληνική κοινωνία σε μεγάλο βαθμό. Έχετε ασχοληθεί ή σκέφτεστε να καταπιαστείτε στο μέλλον μ’ αυτά τα θέματα;

Η διαφορετικότητα στην Ελληνική κοινωνία είναι ταμπού. Έχουμε υποχρέωση σαν εκπαιδευτικοί, σαν γονείς και σαν συγγραφείς, να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά ώστε να μάθουν να σέβονται τη διαφορετικότητα. Πολλές φορές ένα παιδί διαφορετικό από τα άλλα αντιμετωπίζεται με σκληρότητα. Οι συμμαθητές του το βλέπουν ρατσιστικά, δεν το αποδέχονται εύκολα και το απορρίπτουν. Είναι χρέος μας να μάθουν τα παιδιά ότι καθένας μας έχει δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Το συγκεκριμένο θέμα με έχει απασχολήσει αρκετά και το συναντώ συχνά στην καθημερινή μου επαφή μαζί τους. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το παραμύθι μου «Ο Φρέρυ, ένα ελεφαντάκι χωρίς προβοσκίδα», εκδόσεις Οσελέτος. Στόχο έχει να εκτιμήσουν οι μικροί αναγνώστες την αξία της διαφορετικότητας, να μάθουν να σέβονται το διαφορετικό και να συνυπάρχουν.

-Δυστυχώς, γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες κακοποίησης ακόμη και εγκλημάτων σε βάρος αθώων παιδιών. Σε σας τους εκπαιδευτικούς πέφτει ένα μεγάλο βάρος να αναγνωρίσετε τη σκιά στα αθώα παιδικά μάτια, να σταθείτε στο πλευρό τους, ακόμη και να καταγγείλετε κάτι που θα πέσει στην αντίληψή σας. Το θεωρείτε βαρύ φορτίο;

Είναι αλήθεια ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν τεράστια ευθύνη και φέρουν βαρύ φορτίο κάθε φορά που ανακαλύπτουν κάποιο περιστατικό παιδικής κακοποίησης. Πολλές φορές τα ίδια τα παιδιά μπορεί να μιλήσουν για κάτι που τους έχει συμβεί ή ο εκπαιδευτικός να υποψιαστεί ότι κάτι συμβαίνει από την παράξενη συμπεριφορά του μαθητή ή της μαθήτριας. Ο εκπαιδευτικός που σέβεται τον εαυτό του, τη δουλειά – λειτούργημά του και τους μαθητές του πρέπει να δράσει. Εύχομαι να μην υπάρχουν στο μέλλον άλλα κλαμένα παιδικά μάτια και να μη χρειαστεί ποτέ να γίνουμε μάρτυρες τέτοιων καταστάσεων.

 

-Τα παραμύθια είναι δημιουργήματα της φαντασίας. Υπάρχουν όρια στην φαντασία;

Τα παραμύθια είναι δημιουργήματα της φαντασίας, όμως πολλές φορές εμπνεόμαστε από κάποιο πραγματικό γεγονός. Πάνω σε αυτό χτίζουμε και ταξιδεύουμε με της φαντασίας τα φτερά στο μαγικό κόσμο των παραμυθιών.

-Σε ποια ηλικία πρέπει να ωθήσουμε το παιδί να στραφεί σε άλλο είδος λογοτεχνίας;

Μετά την ηλικία των 10 ετών περίπου, το παιδί από την παιδική λογοτεχνία θα στραφεί στην εφηβική λογοτεχνία. Είναι καθαρά θέμα ωρίμανσης παιδιού, των ερεθισμάτων που έχει, του περιβάλλοντος όπου μεγαλώνει, των προτύπων που έχει.

-Ποιο ήταν το πρώτο παραμύθι που σας χάρισαν οι γονείς σας;

Το πρώτο παραμύθι που μου χάρισαν οι γονείς μου ήταν «Η Πολυάννα μεγαλώνει», συγγραφέας Πόρτερ Ελεάνορ. Ακόμη το έχω!!

-Υπάρχουν κακά παραμύθια;

Σίγουρα υπάρχουν βιβλία που δεν είναι κατάλληλα για παιδιά. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην επιλογή. Να γράφουμε με αγάπη και σεβασμό στην παιδική ψυχή.

-Στην εποχή του διαδικτύου πώς μπορούμε άραγε να το πείσουμε να κρατήσει βιβλίο στα χέρια του και όχι … «ποντίκι»;

Ζούμε στην εποχή της τεχνολογίας. Στη σύγχρονη εποχή τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά δε διαβάζουν πια ή διαβάζουν ελάχιστα. Το βιβλίο έχει αντικατασταθεί από τα ηλεκτρονικά μέσα. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής σε συνδυασμό με τους εξαντλητικούς ρυθμούς δεν αφήνουν αρκετό ελεύθερο χρόνο. Εμείς οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς έχουμε τεράστια ευθύνη. Πρέπει να αναζητήσουμε τρόπους και δράσεις φιλαναγνωσίας, ώστε τα παιδιά να αγαπήσουν το διάβασμα και να κερδίσουν τα οφέλη και την απόλαυση που προσφέρει η ανάγνωση ενός καλού λογοτεχνικού βιβλίου. Να τα πείσουμε να αφήσουν το «ποντίκι» και να πιάσουν στα χέρια τους ένα βιβλίο. Να μυρίσουν την ευωδιά που αναδύεται απ’ τις φρεσκοτυπωμένες σελίδες, να το ξεφυλλίσουν!! Ας γίνουμε εμείς πρώτα το παράδειγμα και το πρότυπο για τα παιδιά. Αυτά θα ακολουθήσουν.

-Σύμφωνα με τους… παραμυθονόμους σ’ ένα παιδικό παραμύθι ο πιο αδύναμος, ο πιο άσχημος ακόμη και ο χειρότερος χαρακτήρας στο τέλος αποδεικνύεται ο καλύτερος. Τον τηρήσατε ποτέ;

Σε ένα κείμενο υπάρχουν ανατροπές, συμβαίνουν απρόσμενες καταστάσεις, εξελίξεις, γεγονότα που δεν περιμένει ο αναγνώστης να συμβούν. Υπάρχει εξέλιξη. Όλες αυτές οι τεχνικές κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον, προσφέρουν αναγνωστική απόλαυση και είναι αναγκαίες. Πολλές φορές έχω εφαρμόσει αυτόν τον «παραμυθονόμο».

-Η Κεφαλονιά και το Ληξούρι που γεννηθήκατε έχουν χώρο και χρόνο στα βιβλία σας;

Η Κεφαλονιά και συγκεκριμένα το Ληξούρι είναι η ιδιαίτερη πατρίδα μου. Είναι ο τόπος όπου γεννήθηκα, που αγαπώ και θα είναι στην καρδιά μου για πάντα. Κάθε χρόνο οργανώνουμε με την Ιακωβάτειο βιβλιοθήκη πολύ όμορφες δράσεις και παρουσιάσεις των βιβλίων μου. Το βιβλιοπωλείο HappyHouse και ο κύριος Χ. Μουρελάτος είναι πνοή πολιτισμού για το Ληξούρι. Εκεί κάνουμε πολλές δράσεις. Είναι ο τόπος μου και οι άνθρωποι εκεί με στηρίζουν, με αγαπούν και χαίρονται με την πορεία μου και τη συγγραφική μου δράση. Τους ευχαριστώ όλους!

 

-Σκεφτήκατε να γράψετε ένα παραμύθι για ενήλικες; Ένα διήγημα ίσως ή ένα μυθιστόρημα;

Έχω γράψει στο συλλογικό έργο «Μικρές ιστορίες για μεγάλους», εκδόσεις Εντύποις, ένα παραμύθι για τους ανθρώπους της Γ΄ηλικίας. Το κείμενό μου που εμπεριέχεται στο βιβλίο αυτό λέγεται «Στα βήματα του πατέρα». Επίσης έχω γράψει ποιήματα σε συλλογικά έργα που κυκλοφορούν από διάφορους εκδοτικούς οίκους καθώς και διάφορα διηγήματα σε συλλογικά έργα που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές, Πνοές Λόγου, Ωρίωνας, Εντύποις, Σμυρνιωτάκης, Διάνυσμα.

-Το επόμενο συγγραφικό σας βήμα;

Σύντομα πρόκειται να κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Γράφημα» ένα συλλογικό έργο με διηγήματα. Εύχομαι να δίνει ο Θεός δύναμη να συνεχίζω να γράφω αντλώντας κουράγιο και ελπίδα απ’ τα καθάρια παιδικά μάτια που αντικρίζω κάθε πρωί.

 

Βιογραφικό
Η Έλενα Λιάτου είναι εκπαιδευτικός, συγγραφέας, εικονογράφος. Έχουν εκδοθεί παιδικά έργα της και ποιητικές συλλογές, ύστερα από βραβεύσεις. Είναι µέλος του κύκλου, της Γ.Λ.Σ, της Π.Ε.Λ, του κυπριακού Συνδέσµου παιδικού βιβλίου και του Δικτύου «Διαβάζω για τους άλλους.» Έχει παρακολουθήσει «Σεµινάριο Ηχογράφησης» και ηχογραφεί παραµύθια και βιβλία για παιδιά µε προβλήματα όρασης. Πήρε µέρος σε έρευνες του κοινωνιολόγου Δ. Ζερβού οι οποίες έχουν εκδοθεί και χρησιμοποιούνται σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Συµµετέχει σε παρουσιάσεις σε Δηµοτικές βιβλιοθήκες, φεστιβάλ, τηλεοπτικές, ραδιοφωνικές εκπομπές συμβάλλοντας στην προώθηση της παιδικής λογοτεχνίας. Είναι υπεύθυνη σχολικής βιβλιοθήκης. Παρακολούθησε στη «Σχολή Πατάκη» «Τµήµα Δηµιουργικής Γραφής», στο «Ελεύθερο Πανεπιστήµιο» «Μαθήµατα Λόγου για παιδιά και εφήβους» και πλήθος εκπαιδευτικών σεµιναρίων και το «εργαστήρι Δηµιουργική Γραφής Βόλου» µε καθηγητή τον Δ. Λεϊµονή. (2017 – 2017) Γράφει παιδικό θέατρο, οργανώνοντας παραστάσεις ύστερα από σπουδές στο Λαϊκό Πανεπιστήµιο στο «Σχολικό Θέατρο.» Συνεργάζεται µε εκδόσεις Σµυρνιωτάκη, εντύποις, ωρίωνας, Δυάς, Οσελότο, Φυλάτος, Νοσταλγία, Ρουµελιώτη, Διάνυσµα και τον κύκλο, ελληνικού παιδικού βιβλίου κυκλοφορώντας το συλλογικό έργο «Το γέλιο κάνει καλό στο σχολείο» για φιλανθρωπικό σκοπό. Στο συγκεκριµένο τόµο, συνεργάστηκε µε αξιόλογο ονόµατα όπως Α. Βαρελλά, Ε. Τριβιζάς, Β. Ηλιόπουλος, Χ. Μπουλώτης, Λ. Πέτροβιτς κ.α Έχουν εκδοθεί 15 βιβλία της ατοµικά και συλλογικά. Είναι υπό έκδοση 3 ακόµη. Ταξιδεύοντας στο µαγικό κόσµο των παραµυθιών ξαναγίνεται παιδί και µε της φαντασίας τα φτερά, υπόσχεται στους µικρούς φίλους, ταξίδια µακρινά! Ταξίδια ονειρεµένα!