Συγγραφέας του βιβλίου «Μην το σκέφτεσαι» – Εκδόσεις Πατάκη

Το βιβλίο της Κατερίνας Χατζηκαλλία-Κουνιάκη, μπορεί να απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, αποτελεί ωστόσο ένα μάθημα για όλους τους γονείς που αναζητούν απαντήσεις σε απλά αλλά και σύνθετα ερωτήματα, καθώς είναι γραμμένο με την ιδιότητά της ψυχολόγου–νευροψυχολόγου και ψυχοθεραπεύτριας. Πρωταγωνίστριες της όμορφης ιστορίας της, ένα κορίτσι οκτώ χρόνων και η μητέρα του, που μαζί ανακαλύπτουν πως το πιο σημαντικό από όλα είναι να ακούς δίνοντας χώρο και χρόνο στον απέναντί σου ανεξάρτητα από την ηλικία του και ανεξάρτητα από το πόσο «μικρές κι ασήμαντες» θεωρείς τις ανάγκες του. Όπως λέει στο Vivlio-life η συγγραφέας «μια καλή σχέση με τα παιδιά μας χρειάζεται όχι μόνον να είμαστε καλοί γονείς ή μόνον καλά με τα παιδιά μας, αλλά πριν και πρώτα από όλα, να είμαστε καλά με τον εαυτό μας».

  • Ας ξεκινήσουμε τη συνομιλία μας από τον τίτλο του βιβλίου σας. Σε ποιους απευθύνεται η πρόταση «Μην το σκέφτεσαι;»
    Όλοι έχουμε ακούσει και έχουμε πει αυτήν τη φράση σε άλλους, μικρούς και μεγάλους. Είναι το πρώτο πράγμα που μας έρχεται αυτόματα να πούμε, προσπαθώντας να καθησυχάσουμε ή να παρηγορήσουμε κάποιον που δυσφορεί, στενοχωριέται ή αγχώνεται με κάτι. Συχνά λέμε σε κάποιον που αγχώνεται: «μην αγχώνεσαι» ή «δεν πρέπει να αγχώνεσαι, δεν βοηθάει!». Σίγουρα το έχετε πει ή το έχετε ακούσει κι εσείς. Ωστόσο, δεν είναι κάτι που ο άλλος δεν έχει ήδη σκεφτεί από μόνος του, ούτε είναι κάτι που γίνεται έτσι απλά, μαγικά, επειδή το λέμε στον άλλο να το κάνει.
  • Πρωταγωνίστριες της ιστορίας σας ένα μικρό κορίτσι και η μητέρα του. Μιλήστε μας για τις δυο ηρωίδες σας.
    Οι ηρωίδες της ιστορίας μου, ένα κοριτσάκι γύρω στα 8 και η μητέρα του, είναι βγαλμένες μέσα από την καθημερινότητα όλων μας, τις συναντάμε στο σχολείο, στη γειτονιά και σε πολλές περιπτώσεις αντικατοπτρίζουν εμάς τους ίδιους και τις συζητήσεις με τα παιδιά μας.
    Από τη μια, μία μητέρα εργαζόμενη, που προσπαθεί να τα προλάβει όλα και ένα μικρό παιδί που ζει στον μικρόκοσμό του και προσπαθεί να μοιραστεί τις ανησυχίες και αγωνίες του από την καθημερινότητά στο σχολείο με τις φίλες και τα μαθήματά της.
  • Μαζί ανακαλύπτουν ότι το πιο σημαντικό από όλα είναι να ακούς. Ποια επιχειρήματα επιστρατεύσατε ώστε να το αποδείξετε στους μικρούς σας αναγνώστες;
    Μιλώντας με τους μικρούς μου αναγνώστες, τα παιδιά που συναντώ στο γραφείο μου και πρωτίστως με τα δικά μου παιδιά (δίδυμα 5 ετών τώρα), καθημερινά επιβεβαιώνω αυτό που όλοι ξέρουμε αλλά είναι και τόσο δύσκολο να εφαρμόσουμε στην πράξη. Ότι το βασικότερο όλων είναι να ακούμε! Να ακούμε όμως ενεργητικά και δίνοντας χώρο και χρόνο στον απέναντί μας, ανεξάρτητα από την ηλικία του και ανεξάρτητα από το πόσο «μικρές κι ασήμαντες» θεωρούμε τις ανάγκες του.Όσες κι αν βιαστούμε να καθησυχάσουμε τα παιδιά μας, ακόμη κι αν πούμε το πιο σοφό κι εύστοχο επιχείρημα ως απάντηση σε μια ανησυχία του παιδιού, αν δεν του δώσουμε το περιθώριο να μας πει πώς σκέφτεται κάτι, αν δεν ρωτήσουμε ερωτήσεις για όσα το απασχολούν κι αν δεν του δώσουμε χρόνο να εκφραστεί και να αποφορτιστεί, καμία παρέμβασή μας δεν θα το ανακουφίσει.
  • Το βιβλίο σας απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας αλλά και τους γονείς τους, που θέλουν να ξέρουν πώς να διαχειρίζονται καθημερινά ζητήματα και πώς να γίνουν καλύτεροι γονείς. Πόσο εύκολο είναι, αλήθεια, να γίνει κάποιος καλός γονιός;
    Καθόλου εύκολο θα έλεγα αλλά και ταυτόχρονα καθόλου δύσκολο. Αρκεί να έχουμε κατά νου 2 πράγματα πολύ σημαντικά. 1. Ότι τα παιδιά δεν είναι προέκταση του εαυτού μας και των δικών μας ανεκπλήρωτων επιθυμιών και 2. Ότι είμαστε εκεί ως ο καθρέπτης των παιδιών μας, για να τα εκπαιδεύσουμε διακρίνουν το σωστό και το λάθος, και να τα μάθουμενα αγαπούν και να αποδέχονται τον εαυτό τους, αφού φυσικά πρώτοιεμείς το κάνουμε αυτό προς τα παιδιά μας.
  • «Δύσκολα συναισθήματα». Ποια είναι και πως μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε στο παιδί μας;
    Μιλώντας για «δύσκολα συναισθήματα» εννοούμε τα συναισθήματα συνήθως που μας προκαλούν κάποια δυσφορία, όπως άγχος, στενοχώρια, θυμό, λύπη, κλπ. Στα μικρά παιδιά συνήθως εκδηλώνονται με παράπονα για σωματικά συμπτώματα ή και διάφορες αλλαγές στη συμπεριφορά τους. Ενίοτε, μπορεί να δούμε κι ένα παιδί να αποσύρεται, να φαίνεται πιο σκεπτικό και απομονωνόμενο.
  • Τελικά όταν το παιδί μας φοβάται, αγχώνεται, στεναχωριέται ή θυμώνει τι μπορούμε να κάνουμε για να το βοηθήσουμε και γιατί ο καθησυχασμός μπορεί και να μην είναι η καλύτερη τακτική;
    Σκεφτείτε ότι έρχεται το παιδί σας κλαίγοντας στην αγκαλιά σας και σας λέει κάτι τυπικά ασήμαντο για εσάς, όπως για παράδειγμα ότι οι φίλοι/ες του/της δεν του είπαν ένα μυστικό που έλεγαν μεταξύ τους. Η πρώτη σας αντίδραση ως γονιός ποια θα ήταν;
    Κατά πάσα πιθανότητα, να του πείτε «Μα, για αυτό κλαις; Σιγά το πράγμα! Μην τους δίνεις σημασία, μην ασχολείσαι μαζί τους και μη στενοχωριέσαι!» Και ενώ θεωρητικά το έχετε καθησυχάσει με το να του πείτε να μην το σκέφτεται, στην πραγματικότητα το παιδί το σκέφτεται και συνεχίζει να το στενοχωρεί.
    Αυτό που έχει νόημα να κάνουμε, είναι να πάρουμε στα σοβαρά όσα θέλει να μοιραστεί μαζί μας το παιδί, να το ρωτήσουμε για το τι συνέβη και για το πώς ένιωσε, να το αφήσουμε να εκφραστεί και στο τέλος να το βοηθήσουμε να βρει τις δικές του λύσεις, αυτές που βοηθούν και ανακουφίσουν το ίδιο. Σε λογικά πλαίσια βεβαίως, πάντα.
  • Σαφώς και δεν μπορούμε να πούμε στο παιδί μας πώς να νιώσει. Ποια, όμως, θεωρείτε τη «μαγική» λέξη ώστε να το αποφορτίσουμε και να το κάνουμε να αισθανθεί έστω λίγο καλύτερα;
    Οι μαγικές λέξεις για ένα μικρό παιδί, εκείνες που προσφέρουν ασφάλεια και ανακούφιση σε μια στιγμή που το ίδιο νιώθει χαμένο και στενοχωρημένο, είναι «Θέλω να καταλάβω πώς νιώθεις και είμαι εδώ για εσένα, ό,τι κι αν γίνει, ό,τι κι αν χρειαστείς». Το παιδί θα αποφορτιστεί αν νιώσει ότι το καταλαβαίνουμε κι αν του επιτρέψουμε να νιώσει όπως νιώθει. Τις αντιδράσεις και τις πράξεις του είναι αυτές που θα συζητήσουμε, για το πώς αισθάνεται δεν υπάρχει «πρέπει».
  • Στο βιβλίο σας δίνετε απλές απαντήσεις σε σύνθετα ερωτήματα. Υπάρχει τρόπος για τους ενήλικες να απλοποιήσουμε τα ερωτήματα σχετικά με τα παιδιά μας;
    Πάντα προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με τα παιδιά μας και συνήθως πολύπλοκα, πολυεπίπεδα και σύνθετα. Είναι καθημερινή πρόκληση για ένα γονιό, σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, να μεγαλώνει ένα παιδί, χωρίς να χρησιμοποιεί συχνά φωνές, μαλώματα ή ακόμη και ξύλο. Αυτό που χρειάζεται, κατά τη γνώμη μου, να έχουμε ως γονείς κατά νου και που απλοποιεί όλα τα ερωτήματα σχετικά με την ανατροφή των παιδιών μας, είναι το πώς μέσα από ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε με το παιδί μας, θα καταφέρουμε να βρούμε ένα δημιουργικό και σωστό τρόπο για να του μάθουμε κάτι (πχ μια σωστή συμπεριφορά) και ταυτόχρονα να του δείξουμε αποδοχή και αγάπη; Το ζητούμενο δηλαδή, είναι να μάθουμε πράγματα στο παιδί μας αλλά ταυτόχρονα να έχουμε ένα χαρούμενο παιδί που θα νιώθει καλά πρωτίστως με τον εαυτό του.
  • Περιλαμβάνονται, ακόμη στο βιβλίο σας, πολύτιμα tips για τους ενήλικες. Δώστε μας μερικά από εκείνα που θεωρείτε πιο σημαντικά.
    Να ακούμε τα παιδιά μας και να τα σεβόμαστε ανεξάρτητα από την ηλικία τους.
    Να κάνουμε πολλές ερωτήσεις για ένα θέμα που τα απασχολεί και να μην υποθέτουμε ότι ξέρουμε τι σκέφτονται τα παιδιά μας κι ότι έχουμε πάντα τις καλύτερες λύσεις επειδή είμαστε μεγάλοι.
    Να μην βιαζόμαστε να δώσουμε λύσεις και να τα καθησυχάσουμε πριν καν καταλάβουμε το πώς βλέπει μια κατάσταση το ίδιο το παιδί.
    Να μην παίρνουμε προσωπικά τη συμπεριφορά του παιδιού και να αποφεύγουμε τα πολλά «πρέπει».
  • Τελικά, ποιο είναι πιο δύσκολο: να καταλάβει ένας γονιός το παιδί του ή το αντίστροφο;
    Είναι δύσκολο να καταλάβει ο ένας τον άλλο, καθώς πρόκειται για διαφορετικές ηλικίες, διαφορετικό επίπεδο αντίληψης, διαφορετικές ανάγκες και προτεραιότητες. Το κύριο παράπονο των παιδιών προς το γονιό βέβαια, σε κάθε ηλικία είναι «δεν με καταλαβαίνεις!» και η μόνιμη επωδός του γονιού σε αυτή τη δήλωση είναι «περίμενε να γίνεις γονιός και θα με καταλάβεις».
    Ωστόσο, βασικό δεν είναι πάντα να καταλάβουμε αλλά να σεβαστούμε ο ένας τον άλλο, κάτι που τα μικρά παιδιά λόγω της αδυναμίας τους να μπουν στη θέση του άλλου, εξαιτίας της εγωκεντρικής τους φύσης μέχρι περίπου τα 4, δεν μπορούν να το κάνουν. Μεγαλώνοντας πάντως τα παιδιά μας, καλούμαστε ως γονείς κι εμείς να επαναπροσδιορίσουμε τις στάσεις και συμπεριφορές μας ώστε να υπάρξουν εκ νέου ισορροπίες μέσα στην οικογένεια. Αν δεν δείξουμε ευελιξία και προσαρμοστικότητα όλα τα μέλη της οικογένειας είναι αδύνατο να συνυπάρξουμε ομαλά και καλά.
  • Αν η ουσιαστική και όμορφη σχέση που θέλουμε όλοι να αποκτήσουμε με τα παιδιά μας δεν έρθει ποτέ, ποιο χαρακτηρίζετε το σημείο μηδέν στο οποίο πρέπει να αναζητήσουμε βοήθεια από ειδικούς επιστήμονες;
    Στην ουσιαστική και όμορφη σχέση όπου υπάρχει επικοινωνία, υπάρχουν αναπόφευκτα και διαφωνίες και εντάσεις και μετά πάλι αγάπη, ηρεμία και κατανόηση. Έτσι είναι οι ζωντανές και υγιείς σχέσεις. Ωστόσο, επειδή η οικογένεια είναι ένα σύστημα και τα μέλη αυτού του συστήματος επηρεάζουν συχνά και έντονα το ένα το άλλο, αν αντιληφθούμε ότι κάποιο μέλος «αρρωσταίνει», αρχίζει να εμφανίζει δηλαδή κάποια ψυχολογικά συμπτώματα, τότε καλό θα ήταν να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ως οικογένεια ή και ο καθένας χωριστά. Έτσι κι αλλιώς, μια καλή σχέση με τα παιδιά μας χρειάζεται όχι μόνον να είμαστε καλοί γονείς ή μόνον καλά με τα παιδιά μας, αλλά πριν και πρώτα από όλα, να είμαστε καλά με τον εαυτό μας.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

«Μη στενοχωριέσαι! Προσπάθησε να μην το σκέφτεσαι!»
Είναι μια συμβουλή που οι γονείς δίνουμε συχνά στα παιδιά μας για να τα παρηγορήσουμε και να απαλύνουμε τις ανησυχίες τους. Είναι όμως τόσο απλό; Πώς επιτυγχάνεται; Τι θα μπορούσε να αποτελέσει μια αποτελεσματική λύση στην αγωνία του παιδιού μας;
Στο βιβλίο αυτό μια μητέρα και μια κόρη προσπαθούν να διαχειριστούν τα πιο «δύσκολα» συναισθήματα που συχνά όλοι βιώνουμε. Μαζί κατορθώνουν και βρίσκουν τη λύση!
Ένα βιβλίο-κλειδί για γονείς και παιδιά για να ξεκλειδώσουμε τους εαυτούς μας και τις σχέσεις μας, λύνοντας ουσιαστικά τις αγωνίες μας.

Βιογραφικό
Η Κατερίνα Χατζηκαλλία-Κουνιάκη είναι MSc ψυχολόγος–νευροψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, με πάνω από 20 χρόνια εμπειρία στην ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική ενηλίκων, παιδιών και εφήβων. Εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο και ειδικεύεται στην προσωπική ανάπτυξη, στην ομαδική και οικογενειακή θεραπεία και στην αξιολόγηση προσωπικότητας. Το κύριο ενδιαφέρον της προς το παρόν είναι να βοηθά τους ανθρώπους να αναπτύξουν τις δυνάμεις τους και να αποκτήσουν υψηλά επίπεδα ανθεκτικότητας. Αποφοίτησε από το Τμήμα Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2001 και απέκτησε Master στην Τεχνητή Νοημοσύνη το 2007 και στην Κλινική Νευροψυχολογία το 2011. Το 2019 ολοκλήρωσε το Diploma Διαπραγματεύσεων από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.