Συγγραφέας του βιβλίου «Η επιστροφή» – Εκδόσεις «Μεταίχμιο»

Από τη μια η κατακόρυφη άνοδος του φασισμού στη Γερμανία που τον αναγκάζει να φύγει, από την άλλη τα συντρίμμια της οικογένειας που βρίσκει όταν επιστρέφει στην πατρίδα του τη Θεσσαλονίκη, κρατούν τον Αλέξανδρο μετέωρο και διχασμένο. Ο πρωταγωνιστής της Πέρσας Κουμούτση θα έρθει αντιμέτωπος στο νέο της βιβλίο, με οικογενειακά μυστικά, ταραχώδεις πολιτικές και κοινωνικές καταστάσεις και θα κληθεί να ισορροπήσει την εσωτερική του ταραχή όταν διαπιστώνει πως τα πάντα στη ζωή του έχουν αλλάξει. Όπως λέει στο Vivlio-life η συγγραφέας «… το βιβλίο μιλά για δύο επιστροφές και στηρίζεται σε μια διαφορετική αντίληψη της «Οδυσσειακής» επιστροφής» και «η Θεσσαλονίκη παίζει τον ρόλο της εστίας, της Ιθάκης του ήρωα».

Τέλος δεκαετίας 1930. Σ’ αυτή την ταραγμένη -όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη- εποχή μας… επιστρέφει το βιβλίο σας. O B’ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι προ των πυλών. Φόβος και αβεβαιότητα φωλιάζει στις ψυχές των ανθρώπων. Είναι η εποχή και τα ιστορικά γεγονότα που περικλείει μέσα της, η πηγή της έμπνευσής σας;
Πάντα με ενδιέφερε η Ιστορία, πιστεύω ότι η λογοτεχνία είναι συνυφασμένη με την Ιστορία, ακόμα κι όταν αυτή (η Ιστορία) δεν διακρίνεται ξεκάθαρα ή άμεσα στο κείμενο. Έπειτα η συγκεκριμένη περίοδος στην οποία αναφέρομαι εξυπηρετούσε το θέμα μου και την ανάδειξη του κεντρικού προσώπου της ιστορίας μου. Επέλεξα να τον τοποθετήσω στην ταραχώδη εποχή της Μεταξικής δικτατορίας, διότι συμπίπτει με την κατακόρυφη άνοδο του φασισμού στη Γερμανία, απ’ όπου επιστρέφει ο ήρωάς μου. Πώς μπορεί να αντιπαρατεθεί ένας ήδη τραυματισμένος και παραιτημένος -τουλάχιστον αρχικά- άνθρωπος με τις συγκλονιστικές αλλαγές που συμβαίνουν στον κοινωνικό και πολιτικό ορίζοντα της εποχής στην οποία αναφέρομαι;

Αλέξανδρος. Γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας και πρωταγωνιστής σας. Πριν από είκοσι τέσσερα χρόνια ξεκίνησε το «ταξίδι χωρίς επιστροφή». Ποιος ήταν ο λόγος που τον έκανε να πάρει τη μεγάλη απόφαση;
Σε κάποια φάση της ζωής μας όλοι αποφασίζουμε να επιστρέψουμε στις ρίζες μας, στην εστία, στις πρώτες μας εμπειρίες. Είναι εγγενής, έμφυτη, αν θέλετε, η τάση αυτή του ανθρώπου να επιστρέφει εκεί απ’ όπου ξεκίνησε. Μόνο που η επιστροφή του συγκεκριμένου ήρωα δεν τον λυτρώνει, αλλά τον φέρνει αντιμέτωπο με πικρές αλήθειες ζωής.

Τι άφησε πίσω του εγκαταλείποντας τη Γερμανία και τι βρήκε όταν έφθασε στο αρχοντικό της οικογένειας;
Άφησε πίσω του μια συνθήκη με την οποία δεν μπορούσε να συμφιλιωθεί, και όταν επέστρεψε βρήκε τα συντρίμμια της οικογένειάς του, των ανθρώπων που εγκατέλειψε όταν ήταν πολύ νέος. Πάντα πληρώνουμε το τίμημα των επιλογών μας.

Τα καλά φυλαγμένα οικογενειακά μυστικά πάντα δημιουργούν προβλήματα σ’ εκείνους που τα ανακαλύπτουν. Όταν μάλιστα είναι ένοχα, όπως εκείνα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο ήρωάς σας, τότε τα πράγματα γίνονται πολύ σοβαρά. Θα μπορούσαν να κάνουν τον Αλέξανδρο να επιστρέψει στο Βερολίνο;
Ο ήρωάς μου ήταν και παραμένει για ένα μεγάλο διάστημα διχασμένος και μετέωρος, οι μεταβάσεις του από τον ένα τόπο στον άλλο δείχνουν αυτή την εσωτερική ταραχή. Το λεγόμενο «restlessness» που υπήρχε έντονα στην αμερικανική λογοτεχνία του ’50-’70 είναι ένα στοιχείο που πάντα με ενδιέφερε στη λογοτεχνία. Όταν ο ήρωας ανακαλύπτει ότι όλα έχουν αλλάξει, αποφασίζει να επιστρέψει στον τόπο της «αυτοεξορίας» του… Στην ουσία το βιβλίο μιλά για δύο επιστροφές και στηρίζεται σε μια διαφορετική αντίληψη της «Οδυσσειακής» επιστροφής.

Ο ήρωάς σας είναι συναισθηματικά δεμένος με τη Θεσσαλονίκη και την Άνω Πόλη, που θα γίνει «άσυλο και καταφύγιό του». Μιλήστε μας για την επιθυμία σας να «δέσετε» τον ρόλο που έπαιξε η πόλη αυτή τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο με τη μυθοπλασία σας.
Η Θεσσαλονίκη είναι συνδεδεμένη με την ιστορία, όπως οι περισσότερες πόλεις του κόσμου. Κάπου γράφω ότι η φυσιογνωμία μιας πόλης σχεδόν πάντα καθρεφτίζει τον παλμό των κατοίκων της, καθρεφτίζει επίσης τις κοινωνικές, πολιτισμικές αλλά και πολιτικές της ροπές ή τάσεις. Στο βιβλίο αυτό η Θεσσαλονίκη παίζει τον ρόλο της εστίας, της Ιθάκης του ήρωα, ενός ήρωα που όπως ανέφερα πιο πάνω αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα σε προσωπικό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο. Πλησιάζει την «Ιθάκη» του, όχι με αγάπη ή νοσταλγία, αλλά γεμάτος επιφύλαξη, έτσι σαν μια βαθιά πληγωμένη μάνα η πόλη θα του κλείσει τις πόρτες.

Παντελής. Αδερφός του Αλέξανδρου. «Ένας άβουλος και υποταγμένος γιος, υποχείριο του πατέρα και εκτελεστικό όργανο όλων των επιθυμιών του» διαβάζω. Ταραγμένα χρόνια, ταραγμένη και η σχέση των δυο αδερφών…
Ναι, είναι μια τυπική σχέση δύο αδελφών που ανέκαθεν ζήλευε ο ένας τον άλλο, με τη έννοια ότι ο μεγαλύτερος αδελφός ένιωθε αδικημένος σε σχέση με τον μικρότερο, που εξαιτίας των συνθηκών απολάμβανε κάποια επιπλέον προνόμια. Η ζήλια αυτή μεγάλωσε με τα χρόνια ώσπου έγινε πλέον απροσπέλαστη, διότι οι σχέσεις των ανθρώπων, ακόμα και οι πιο στενές, αλλάζουν και μεταμορφώνονται. Συχνά τα αόρατα νήματα που μας ενώνουν ακόμα και με πολύ αγαπημένα πρόσωπα μπορούν εύκολα να κοπούν. Αυτή την ιδέα ήθελα να αναδείξω στο βιβλίο, ανάμεσα σε άλλες.

Κάπου εκεί ανάμεσα στη σύγκρουση με τον εαυτό του, το παρελθόν του αλλά και τον αδερφό του, ο συναισθηματικός Αλέξανδρος θα γνωρίσει τη Δάφνη. «Μαζί της έμοιαζε να παίρνει δυνάμεις, σαν να τις αντλούσε από τα νιάτα και το σφρίγος της…» διαβάζω. Έχει τη δύναμη η αγάπη να ηρεμήσει τη φουρτούνα στην ψυχή του;
Πρόσκαιρα ναι, όπως συμβαίνει συνήθως όταν ερωτευόμαστε. Οι εσωτερικοί μας δαίμονες ωστόσο είναι συνήθως πιο κραυγαλέοι και πιο δυνατοί, έτσι όταν αναδύονται στην επιφάνεια -διότι κάποτε αναδύονται- καταστρέφουν τα πάντα και η σχέση αποτυγχάνει. Αυτό συμβαίνει συχνά στη ζωή. Ο Αλέξανδρος αποδεικνύεται ανίκανος να υπερασπιστεί την αγάπη του για τη Δάφνη, εξαρχής δεν έχει το κουράγιο να ξεπεράσει τις αμφιβολίες και τους φόβους του, παρότι προσπαθεί πολύ, γεγονός είναι ότι προσπαθεί, κάνει ό,τι μπορεί. Αλλά οι περιστάσεις του βίου είναι πιο ισχυρές. Τον ξεπερνούν…

Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον πως είστε μεταφράστρια ποίησης και πεζογραφίας κυρίως από τις αραβόφωνες χώρες. Υπάρχουν κοινά στοιχεία της ελληνικής ποίησης με την αραβική;
Ναι, πολλά. Η ποίηση και η λογοτεχνία άλλωστε είναι μία, και έχει επίκεντρο τον άνθρωπο, όπου γης.

Εμείς οι Έλληνες που δεν είμαστε και οι καλύτεροι αναγνώστες –όπως δείχνουν οι έρευνες– διαβάζουμε αραβική ποίηση; Αναζητούμε αραβική λογοτεχνία;
Αναζητούμε την καλή λογοτεχνία κι αυτή βρίσκεται σε όλες τις γλώσσες και τις κουλτούρες του κόσμου.

Να το δούμε και από την άλλη πλευρά. Οι Άραβες γνωρίζουν την ελληνική λογοτεχνία; Γνωρίζουν τους μεγάλους μας ποιητές;
Γίνονται προσπάθειες μέσω των μεταφράσεων. Πρόσφατα βρισκόμουν σε δυο μεγάλα συνέδρια και συζητήθηκαν όλα αυτά…, ωστόσο το βιβλίο παγκοσμίως -και δυστυχώς εξαιτίας του διαδικτύου- χάνει έδαφος. Ναι, γίνονται προσπάθειες στο μέτρο του δυνατού.

Για το μεταφραστικό σας έργο έχετε λάβει σημαντικές διακρίσεις. Μία από αυτές ήταν το Διεθνές Βραβείο Καβάφη. Αλήθεια, στο Κάιρο όπου γεννηθήκατε και σπουδάσατε σας δόθηκε ευκαιρία να μιλήσετε σε αραβικό κοινό για τους Έλληνες ποιητές; Για τον Καβάφη, τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τον Αναγνωστάκη, αλλά και όλους εκείνους τους μεγάλους που μας κάνουν περήφανους ως λαό;
Φυσικά, κι όχι μόνο μία φορά. Έχω επίσης ασχοληθεί με τους μεγάλους δημιουργούς της διασποράς από όπου προέρχομαι, όπως ο Τσίρκας, ο Καβάφης κ.λπ., αλλά δεν σταματώ να μελετώ τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και τους σημαντικότερους εκπροσώπους της και να μιλώ για την ελληνική λογοτεχνία στα συνέδρια και τις διεθνείς λογοτεχνικές συναντήσεις. Να σας θυμίσω επίσης ότι το προηγούμενο βιβλίο μου που τιτλοφορείται «Αλεξανδρινές φωνές στην οδό Λέψιους» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο αναφέρεται στην Αλεξάνδρεια του Καβάφη και είναι εμπνευσμένο από 15 ποιήματα δικά του.

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Θεσσαλονίκη, παραμονές του Β’ Παγκόσμιου πολέμου: Ο Αλέξανδρος επιστρέφει στη γενέτειρά του ύστερα από χρόνια παραμονής στο Βερολίνο καταβεβλημένος από τη ματαίωση των προσωπικών και επαγγελματικών του φιλοδοξιών. Η επιστροφή του θα σημαδευτεί από τη σύγκρουση και την αναμέτρησή του με τον αδελφό του και το κοινό τους παρελθόν.
Πάθη, ανταγωνισμοί, ένοχα μυστικά θα έρθουν όλα στο φως καθώς οι ήρωες αυτού του ιστορικού μυθιστορήματος καλούνται να αντιδράσουν και να πάρουν θέση σ’ έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά.

Βιογραφικό
Η Πέρσα Κουμούτση γεννήθηκε στο Κάιρο. Ήρθε στην Ελλάδα αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Καΐρου και, από το 1993, ασχολείται επαγγελματικά με τη μετάφραση από τα αραβικά και τα αγγλικά.
Για το μεταφραστικό της έργο έχει λάβει σημαντικές διακρίσεις μεταξύ των οποίων: το Διεθνές Βραβείο Καβάφη, Ειδική Διάκριση από το Τμήμα Ελληνικών και Λατινικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αλ Αζχάρ, εύφημη μνεία από το ILE (Irish Literature Exchange).
Από το 2002 μέχρι σήμερα έχει εκδώσει αρκετά μυθιστορήματα πάντα με κύριο άξονα τον διαπολιτισμικό διάλογο ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή. Τα βιβλία της “Στους δρόμους του Καΐρου” (2014), “Δυτικά του Νείλου” (2006) και “Αλεξάνδρεια στον δρόμο των ξένων»(2002) κυκλοφορούν από τον Εθνικό Οργανισμό Βιβλίου της Αιγύπτου.
Από την ίδια συγγραφέα κυκλοφορεί το μυθιστόρημα: Αλεξανδρινές φωνές στην οδό Λέψιους

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave