Η 8η Μαρτίου φέτος ήταν πολύ διαφορετική και διπλά σημαντική. Γιατί στάθηκε η πρώτη Ημέρα της Γυναίκας μετά το ελληνικό metoo. Ένα τραύμα που επιτέλους αναδείχθηκε, αλλά μαζί και μια ευκαιρία να επουλωθεί. Γιατί η δυνατή φωνή που έσπασε την ένοχη σιωπή είναι μόνο η αρχή. Πράγματι πολύ μελάνι έχει χυθεί για την ασκούμενη βία σε βάρος της σύγχρονης γυναίκας, είτε εντός της οικογένειας, είτε στους χώρους εργασίας. Πολλοί είναι κι εκείνοι που αναρωτιούνται γιατί οι γυναίκες σιωπούν ή γιατί αργούν να μιλήσουν. Σε αυτά και άλλα ερωτήματα απαντά η Βασιλική Μελέτη, Δρ. Κοινωνικής Πολιτικής, συγγραφέας του βιβλίου “Εμφυλα Πρόσωπα σε Κρίση” που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Παπαζήση.

Κυρία Μελέτη πώς θα περιγράφατε συνοπτικά το βιβλίο σας «Έμφυλα Πρόσωπα σε Κρίση»; Τι σημαίνει για εσάς στην πράξη η έμφυλη διάκριση;
Σκοπός της έκδοσης του βιβλίου μου ήταν η ανάδειξη του ζητήματος των έμφυλων διακρίσεων και συνακόλουθα η αύξηση των περιστατικών έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας στη χώρα μας, που είναι κατάλοιπο ενός βαθιά ριζωμένου πατριαρχικού συστήματος οργάνωσης της ελληνικής κοινωνίας. Θα έλεγα μάλιστα ότι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες δυσκολεύονται να απεκδυθούν την «κανονικότητα» για το φύλο, που απορρέει από στερεότυπα και προκαταλήψεις. Συναντάται ιδιαιτέρως συχνά η πεποίθηση ότι ο νομοθετικός και πολιτισμικός εκσυγχρονισμός θα σημάνει και την καταστρατήγηση των ελληνικών παραδόσεων και την ένταξη της χώρας μας σε μία παγκόσμια ολότητα. Κάθε άλλο βέβαια παρά απειλείται η κοινωνία μας, αν για παράδειγμα μια γυναίκα πάψει να αποτελεί θύμα βίας –συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής– ή αναλάβει θέσεις ευθύνης. Είναι γεγονός ότι η έμφυλη ανισότητα είναι παρούσα σε όλο το φάσμα της δημόσιας ζωής. Αρκεί κανείς να κοιτάξει το επίπεδο συμμετοχής των γυναικών στο ελληνικό κοινοβούλιο, στην τοπική αυτοδιοίκηση ή στον επιχειρηματικό κόσμο, ειδικά σε ό,τι αφορά τις ανώτερες και ανώτατες βαθμίδες της ιεραρχίας. Παράλληλα, η σταθερή έκφραση ρητορείας μίσους με έντονο σεξιστικό περιεχόμενο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά και παγκοσμίως, λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι για την κατάκτηση της ίσης μεταχείρισης, δεν αρκεί μόνο η θεσμική προστασία, αλλά απαιτείται συνεχής αγώνας, κυρίως σε επίπεδο αλλαγής των κοινωνικών αντιλήψεων.

Βιώνουμε ένα χείμαρρο αποκαλύψεων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης για γεγονότα που αναδεικνύουν μια βία έμφυλη ριζωμένη και εκτεταμένη σε μεγάλο βαθμό στην κοινωνία. Ποια η θέση σας;
Μιλάμε συχνά για προσβλητική συμπεριφορά, εργοδοτικό εκβιασμό, απαράδεκτη αμοιβή, λεκτική, σωματική, ψυχολογική, συναισθηματική και σεξουαλική κακοποίηση: οι μορφές έμφυλης βίας συνδέονται με την έλλειψη εξουσίας και ελέγχου από πλευράς των γυναικών σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Παρότι υπάρχει βία και κατά των ανδρών, και κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί, η βία που προκύπτει από τις ανισότητες, επηρεάζει δυσανάλογα κυρίως γυναίκες και κορίτσια. Όπως συμβαίνει παγκοσμίως, έτσι και στην Ελλάδα, όπου τα περιστατικά της έμφυλης βίας κάθε άλλο παρά μειώνονται, ο σεξισμός, οι τοξικές αρρενωπότητες, το victim blaming και η κουλτούρα του βιασμού γίνονται καθημερινά αισθητά μέσα από την ευρύτερη κανονικοποίησή τους, αλλά και την ανοχή της κοινωνίας και των θεσμών. Αυτή τη φορά, οι γυναίκες μίλησαν ανοιχτά για όσα η κοινωνία δυσκολεύεται να ακούσει, στη δύνη μιας υπερπροβεβλημένης επικαιρότητας από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης. Πράγματι, και τα δύο λειτούργησαν καταιγιστικά στην ανάσυρση -από το σκοτάδι- πάμπολλων καταγγελιών σεξουαλικής παρενόχλησης σε βάρος γυναικών, προσφέροντας τη δυνατότητα δημόσιου λόγου, χωρίς διαμεσολάβηση, και πολλαπλασιάζοντας τη φωνή των θυμάτων. Το «απόστημα» έπρεπε να σπάσει. Και έσπασε. Οφείλω όμως να πω ότι, έτσι όπως λειτουργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι αλγόριθμοι των μεγάλων πλατφορμών που χρησιμοποιούν, στην ουσία ανατροφοδοτείται επί της ουσίας η αναπαραγωγή των υφιστάμενων στερεότυπων και επιβραβεύονται οι όποιες απόψεις μπορεί ήδη αυτά να έχουν.

Σε ποιες συνθήκες φύεται πιο έντονα η γυναικεία κακοποίηση και τι χαρακτηριστικά έχει;

Κατ’ αρχάς, το νομικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο εκδικάζονται υποθέσεις γυναικείας -και όχι μόνο- κακοποίησης, είναι από τα μείζονα ζητήματα που πρέπει να έρθουν στο τραπέζι από την ίδια την Πολιτεία. Ενδεικτικά, θα αναφέρω πως ο Ποινικός Κώδικας τροποποιήθηκε μόλις το 2018 για να συμπεριλαμβάνει την απουσία συναίνεσης του θύματος στα στοιχεία του εγκλήματος του βιασμού, έπειτα από τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, ευρύτερα γνωστή ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Όλα τα επίσημα στοιχεία μάς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, παγκοσμίως, συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως είναι ο σεξουαλικός προσδιορισμός, αν οι γυναίκες ανήκουν σε διαφορετική εθνότητα ή παρουσιάζουν προβλήματα αναπηρίας, αλλά και άλλοι παράγοντες, όπως είναι οι ανθρωπιστικές κρίσεις, καθιστούν τις γυναίκες περισσότερο ευάλωτες στη βία. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι η γυναικεία κακοποίηση φύεται παντού, για παράδειγμα στην ελληνική κοινωνία στόχοι κακοποιητικής συμπεριφοράς μπορεί να γίνουν αδιακρίτως νεαρές, φτωχές και άνεργες γυναίκες, με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, μέχρι και γυναίκες πολικοί, δημοσιογράφοι ή και δημόσια πρόσωπα. Η κακοποίηση επομένως δεν σταμάτα σε ένα συγκεκριμένο επαγγελματικό χώρο, πχ στον αθλητισμό ή στον καλλιτεχνικό χώρο, αλλά διαχέεται ευρύτερα, στην εργασία, την πολιτική, τις συνοικίες και τις γειτονιές μας. Όπως επίσης «φωλιάζει» και στις οικογένειες, μέσα στο ίδιο μας το σπίτι, γεγονός που βιώνεται έντονα το διάστημα της πανδημίας, με τον παρατεταμένο εγκλεισμό των γυναικών στο σπίτι.

https://www.papazissi.gr/product/emfila-prosopa-se-krisi/
Ποιες είναι οι παράμετροι που κρατούν τα στόματα κλειστά, των θυμάτων αλλά και του περίγυρου που υποψιάζεται ή γνωρίζει;
Γνωρίζουμε ότι με την απαγόρευση της κυκλοφορίας και την καραντίνα για την καταστολή του COVID-19, οι γυναίκες παγιδεύτηκαν στον ίδιο χώρο με τους κακοποιητές τους. Ο συνδυασμός της οικονομικής ανησυχίας που έχει προκαλέσει η πανδημία, αλλά και οι περιορισμοί στις μετακινήσεις, έχουν αυξήσει δραματικά τους αριθμούς γυναικών που βιώνουν κακοποίηση. Στο lockdown οι καταγγελίες αυξήθηκαν δραματικά. Βέβαια ο εγκλεισμός στο σπίτι δεν σημαίνει για όλους τα ίδια πράγματα. Στην καραντίνα αλλάζει εντελώς η κανονικότητα του σπιτιού. Με τη δουλειά και το καθημερινό τρέξιμο, πολλές φορές «κρύβονται» πράγματα. Τα ζευγάρια δεν έχουν στην πραγματικότητα χρόνο ούτε για να μαλώσουν. Όταν μένουν όμως όλοι σπίτι, όλα έρχονται στο φως. Ο χρόνος και η τριβή οδηγούν σε επώδυνες καταστάσεις. Και φυσικά η γυναίκα με παιδιά, αν υπάρχουν, είναι στην πιο μειονεκτική θέση, είναι ο πλέον αδύναμος κρίκος. Ειδικά στην περιφέρεια, δεν είναι εύκολο για μια γυναίκα να φύγει από το χωριό, πολλές φορές ούτε και να πάρει τηλέφωνο. Δεν είναι μαζί της ούτε καν ο περίγυρος, η γειτονιά ή ακόμα και η οικογένειά της. Υπάρχει μάλιστα περίπτωση τον θύτη να τον φοβάται όλο το χωριό, ακόμα και οι συγγενείς της γυναίκας, και κανένας να μην μπορεί να παρέμβει. Και η ίδια μπορεί να το κρύβει, φοβούμενη ότι θα γίνει μεγαλύτερο κακό.

Για ποιες γυναίκες θεωρείτε ότι είναι πιο καταστροφικές οι συνέπειες της πανδημίας;
Πιο ολέθριες υπήρξαν οι συνέπειες της πανδημίας για τις γυναίκες που δεν μπορούν να χωρίσουν και να εγκαταλείψουν τη συζυγική στέγη. Το κύριο ζητούμενο είναι οι γυναίκες αυτές να ενδυναμωθούν ψυχολογικά, να ξέρουν πως υπάρχει μια στήριξη ανά πάσα στιγμή και κυρίως να σταθούν στα πόδια τους, να βρουν ενδεχομένως εργασία και να είναι ανεξάρτητες, γιατί μία από τις αδιόρατες μορφές κακοποίησης είναι η οικονομική κακοποίηση, που περιλαμβάνει τον κυριαρχικό έλεγχο των οικονομικών πόρων του θύματος, με τρόπο υποτιμητικό. Δυστυχώς, η καταπολέμηση του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών δεν έχει τη θέση που αρμόζει στις προτεραιότητες της Πολιτείας, προκειμένου να υπάρξει ουσιαστική αλλαγή προς το καλύτερο. Αυτό φαίνεται και από τη σταθερά τελευταία θέση που κατέχει η χώρα μας στην Ευρώπη, σύμφωνα με τους δείκτες, σε θέματα ισότητας. Ας θυμόμαστε λοιπόν δύο πράγματα. Πρώτον, ότι κάθε κακοποίηση είναι ποινικό αδίκημα με μακροχρόνιες επιπτώσεις στα θύματα αλλά και τις οικογένειές τους και ότι δε θα πρέπει να μπαίνουμε στη διαδικασία να δικαιολογούμε τους θύτες. γιατί δεν μπορούν να ελέγξουν τα νεύρα τους. Και δεύτερον, ότι εάν ο κοινωνικός κόσμος καταφέρει να ξεπεράσει το διαχωρισμό ανάμεσα σε «άνδρες και γυναίκες» υπέρ των ανθρώπων, τότε θα εκλείψουν και οι όποιες διακρίσεις, κακοποιητικές και μη, που ανάγονται στο φύλο. Γιατί το πρόβλημα με το φύλο είναι ότι ορίζει πώς θα έπρεπε να είμαστε, αντί να αναγνωρίζει πώς είμαστε.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Βασιλική Π. Μελέτη γεννήθηκε και κατοικεί στην Αθήνα. Είναι Οικονομολόγος-Περιφερειολόγος και ενεργό μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και του Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων. Με σπουδές στη Σχολή Επιστημών Οικονομίας και Δημόσιας Διοίκησης τον Παντείου Πανεπιστημίου Κ Π.Ε. Αθηνών, έλαβε πτυχίο από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, με βαθμό «Άριστα». Με «Άριστα» έλαβε και μεταπτυχιακό τίτλο (M.Sc.) από το Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης της ίδιας Σχολής. Παράλληλα, πραγματοποίησε στη Γαλλία μεταπτυχιακές σπουδές (D.E.S.S.), στο Πανεπιστήμιο Μαrc Bloch του Στρασβούργου, με αντικείμενο τη Διοίκηση Ανθρώπινων Πόρων στις Επιχειρήσεις, και έχει απασχοληθεί σε Θέση διοικητικού-μεταφραστή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε Βρυξέλλες και Λουξεμβούργο καθώς και στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Στρασβούργο. Η Βασιλική Π. Μελέτη είναι Διδάκτωρ Κοινωνικής Πολιτικής (Ph.D.), με εξειδίκευση στις έμφυλες διακρίσεις στον τραπεζικό κλάδο στα χρόνια της κρίσης: εργάστηκε επί σειρά ετών σε καταστήματα και κεντρικές διευθύνσεις της τ. Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος και της Τράπεζας Πειραιώς, αποκτώντας γνώση των εσωτερικών αγορών εργασίας, ενώ διετέλεσε εκλεγμένη εκπρόσωπος στο πρωτοβάθμιο και στο δευτεροβάθμιο σωματείο εργαζομένων των Τραπεζών. Μιλάει άπταιστα Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά. Ως ενεργός πολίτης, διατελεί επιστημονική σύμβουλος στη δημοτική παράταξη «Δημιουργία Αλληλεγγύη» τον Δήμου Νέας Ιωνίας Αττικής, όπου έχει κατέλθει υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος. Διαθέτει πλούσια αρθρογραφία σε επιστημονικές επιθεωρήσεις, εφημερίδες, επιχειρηματικά περιοδικά και sites, ενώ, ως υποστηρικτής της δια βίου μάθησης, αντλεί και μοιράζει γνώσεις σε Επιστημονικές και Κοινωνικές Ημερίδες, Συνέδρια και Σεμινάρια. Σήμερα εργάζεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, στο Πρωτοδικείο Αθηνών.

Η Βασιλική Μελέτη στη Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Εργαζομένων της Τράπεζας (ΣΕΤΑΠ), όπου ήταν εκλεγμένη Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας.

Η Βασιλική Μελέτη σε εκπαιδευτική εκδήλωση με συναδέλφους στην Τράπεζα Πειραιώς.

Εισήγηση-παρέμβαση της Βασιλικής Μελέτη στο 32ο Συνέδριο της ΟΤΟΕ για εργασιακά ζητήματα στον τραπεζικό κλάδο.

Η Βασιλική Μελέτη στην τελετή αποφοίτησης από το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΚΑΝΕΠ ΓΣΕΕ), μετά από διετή συνδικαλιστική επιμόρφωση.

Ομιλία της Βασιλικής Μελέτη σε Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Εργαζομένων της Τράπεζας.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave