Συγγραφέας του βιβλίου «Το λευκό δωμάτιο» – «Εκδόσεις Καστανιώτη»
Ο Αλέξης Σταμάτης, είναι από εκείνους τους τυχερούς συγγραφείς, που βλέπουν το βιβλίο τους να μεταφέρεται στην οθόνη ή να «ανεβαίνει» στο θεατρικό σανίδι. Στο τελευταίο λογοτεχνικό του θρίλερ παρακολουθούμε τους ήρωές του στην αχανή πανσιόν της αινιγματικής κυρίας Φλόρας, η οποία θα μας απασχολήσει αρκετά στην ανάγνωση. Όπως λέει στο Vivlio-life «Το να παρακολουθείς ένα έργο του οποίου είσαι ο συγγραφέας δεν είναι καθόλου αναπαυτικό. Είναι μια πάρα πολύ εντατική συνθήκη να βλέπεις όσα έχεις γράψει να ζωντανεύουν επί σκηνής». Τι είναι όμως «Το λευκό δωμάτιο»; Ο συγγραφέας μας προειδοποιεί πως «είναι ένας χώρος που δεν θα θέλατε να μπείτε».
Το μυθιστόρημά σας προκαλεί το αναγνωστικό ενδιαφέρον για δυο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι ως δημιουργός είχατε το αξιοζήλευτο προνόμιο σχεδόν ταυτόχρονα με την έκδοση του βιβλίου σας να δείτε το έργο σας στο θεατρικό σανίδι. Πόσο απολαυστική ήταν αυτή η συγκυρία;
Ήταν κάτι το μοναδικό. Είναι μια συγκυρία που δεν την έχω ξανακούσει. Το ένα μέσον συμπληρώνει το άλλο πιστεύω. Και τα δύο έργα έχουν τον ίδιο πυρήνα. Στην περίπτωση του θεατρικού μιλάμε για μια παράσταση, δηλαδή ένα διαμεσολαβημένο έργο, μια και έχουν εμπλακεί ηθοποιοί που το ζωντανεύουν κάθε βράδυ και σκηνοθέτης που το έχει σχεδιάσει. Το θέατρο είναι θνησιγενές. Η παράσταση πεθαίνει κάθε βράδυ. Καμιά παράσταση δεν μοιάζει με καμία άλλη. Στην περίπτωση του βιβλίου, η συγγραφή είναι μια μοναχική διαδικασία, ακολουθεί η εγκατάλειψη του κειμένου και η απόδοση του στον εκδότη με την συνακόλουθη του δημοσίευση. Από κει και πέρα το έργο ανήκει στους αναγνώστες του. Όσον αφορά το «Λευκό Δωμάτιο» υπήρξαν ήδη αρκετοί που έχουν δει την θεατρική παράσταση και έχουν διαβάσει το βιβλίο για τους οποίους αυτή η σύνθετη εμπειρία αποτέλεσε κάτι το πολύ γοητευτικό. Είμαι πολύ ευχαριστημένος που το έργο έχει αυτή την διπλή απεύθυνση.
Ο δεύτερος λόγος που προκαλείτε το αναγνωστικό μας ενδιαφέρον είναι πως πρωταγωνιστεί στην ιστορία σας μια εμβληματική ηρωίδα της παγκόσμιας δραματουργίας, η Έντα Γκάμπλερ. Πώς υποδέχτηκε «Το λευκό δωμάτιο» την πρωταγωνίστρια του Ερρίκου Ίψεν;
Το «Λευκό Δωμάτιο» δεν υποδέχτηκε την Έντα Γκάμπλερ η Έντα Γκάμπλερ είναι που δημιούργησε το «Λευκό Δωμάτιο». Στην περίπτωση αυτή όταν λέω «Λευκό Δωμάτιο», εννοώ το βιβλίο και την παράσταση.
Τι είναι, όμως, «Το λευκό δωμάτιο»;
Ένας χώρος που δεν θα θέλατε να μπείτε.
Η μεταφορά ενός βιβλίου στον κινηματογράφο, το θέατρο ή την τηλεόραση δεν συνοδεύεται πάντα από την επιθυμητή απόδοση, εκείνη δηλαδή που έχει «σκηνοθετήσει» ο συγγραφέας. Έχει ιδιαίτερη σημασία η άποψή σας, επειδή δεν είναι η πρώτη φορά που παρακολουθείτε από τη θέση του θεατή ένα βιβλίο σας.
Στην περίπτωση αυτή είχα την τύχη να συνεργαστώ με τον Μάνο Καρατζογιάννη, ο οποίος είχε αναλάβει την σκηνοθεσία του έργου όταν ήταν ακόμα σε μια πρώιμη γράφει όπως παρουσιάστηκε στον άλλο γιο του Θεάτρου Τέχνης. Ο Μάνος είναι ένας άνθρωπος που ακούει και συνεργάζεται, ένας πολυσυλλεκτικός καλλιτέχνης ο οποίος συνέλαβε αμέσως τον πυρήνα του έργου την πρόθεση του συγγραφέα. Από κει και μετά μιλήσαμε με όρους θεατρικούς για το πώς μία τέτοια ιδέα μπορεί να αποδοθεί στην σκηνή. Οι σκέψεις του ήταν εξαιρετικά γόνιμες και νομίζω ότι έστησε μία παράσταση που φωτίζει την ουσία του κειμένου και της ιδέας
Ο τίτλος του μυθιστορήματός σας φέρνει ασυναίσθητα στο μυαλό μου τα «λευκά κελιά» που αποσκοπούν στον βασανισμό της ψυχής και όχι του σώματος και επίσης μου θυμίζει τον πρόσφατο εγκλεισμό μας. Οι δυο αυτές δικές μου σκέψεις συναντιούνται κάπου με τη δική σας επιλογή;
Να σας πω και ένα κάπως ευτράπελο, το οποίο όμως δεν είναι και πολύ ευχάριστο. Στην πρεμιέρα του έργου μας μία ομάδα αντιεμβολιαστών έκανε ένα είδος happening διαμαρτυρίας έξω από το θέατρο το οποίο εικαστικά είχε κάποιο ενδιαφέρον αλλά ως περιεχόμενο ήταν θλιβερό μια και απευθυνόταν προς τους καλλιτέχνες με χαρακτηρισμούς όπως καθάρματα. Είχαν όμως την έμπνευση να παρομοιάσουν το λευκό δωμάτιο με τα λευκά κελιά και να χρησιμοποιήσουν τον τίτλο για δικούς τους σκοπούς. Λες και η δική μου πρόθεση ήταν να μιλήσω για τον εγκλεισμό των ανεμβολίαστων. Ο καθένας βλέπετε χρησιμοποιεί σύμβολα και τίτλους κατά το πώς τον συμφέρει. Από την άλλη το λευκό δωμάτιο στο βιβλίο έχει κάποια τιμωρητική στοιχεία που αν τα αποκαλύψω θα προβώ σε σπόιλερ όπως λέμε. Ο εγκλεισμός είναι πράγματι ένα βασικό συστατικό στοιχείο του έργου. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε όλο το βιβλίο ως μία αλληγορία εγκλεισμού.
«Ένα λογοτεχνικό θρίλερ όπου η αγωνία εξαρτάται από την ανάγκη της κεντρικής ηρωίδας ν’ αποκτήσει έναν πραγματικό εαυτό, να ζήσει, να ερωτευτεί, να υπάρξει ως οντότητα». Δώστε μας μια γεύση της στιγμής που κορυφώνετε με τη γραφή σας την αγωνία μας.
Υπάρχει μεγάλη ανατροπή στο έργο η οποία δίνει την τελική λύση και νομίζω ότι αφήνει και μια χαραμάδα φωτός και για την ηρωίδα και για μας. Είναι πολύ σημαντικό το κομμάτι αυτό και γι’ αυτό το λόγο επίσης δεν μπορώ να το αποκαλύψω. Ελπίζω όσοι ενδιαφερθούν να διαβάσουν το βιβλίο ή να δουν την παράσταση να εκτιμήσουν την ιδιαίτερη αυτή στιγμή.
Παρακολουθούμε τους ήρωές σας «σ’ ένα καταφύγιο – κάστρο, στην αχανή πανσιόν της αινιγματικής κυρίας Φλόρας», όπως γράφετε. Ποιο ρόλο δώσατε στην ηρωίδα που «έμοιαζε να έχει ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή»;
Η κυρία Φλόρα είναι η διευθύντρια της Πανσιόν. Είναι ένα πλάσμα πολύ ιδιαίτερο, ένα πλάσμα σχεδόν χτισμένο μέσα στην πανσιόν που ταυτόχρονα διοικεί και οργανώνει τα πάντα. Το ενδιαφέρον είναι από πού κατάγεται μια τέτοια οντότητα. Η Φλόρα απαντά σε αυτή την ερώτηση αλλά η απάντησή της ανοίγει κι άλλα ερωτήματα.
Η Έντα Γκάμπλερ θεωρείται ως ένας από τους σπουδαιότερους δραματικούς ρόλους στο θέατρο. Στην επινοημένη ιστορία σας έχετε δώσει ρόλους και στα άλλα γνωστά μας πρόσωπα όπως π.χ. στο σύζυγό της Γιέργκεν Τέσμαν ή τη θεία του Γιούλε ή τον Έιλερτ που υπήρξε ερωτευμένος μαζί της;
Ναι, γιατί στο έργο έχει θέση και ένα κομμάτι του αυθεντικού κειμένου του Ίψεν.
Έχετε πει πως η «Έντα Γκάμπλερ είναι ο πιο αινιγματικός ρόλος που μας δόθηκε ποτέ». Θέλετε να μας εξηγήσετε το λόγο;
Είναι μια γυναίκα με τόσες αντιφάσεις που δεν μπορεί να την αιχμαλωτίσει κανείς με τίποτα. Υπό μία έννοια μου θυμίζει τον Άμλετ που είναι ο πιο ολοκληρωμένος χαρακτήρας που έχει γραφτεί ποτέ παρόλο (ή και επειδή) έχει δεκάδες προσωπεία και ταυτότητες που υπερκαλύπτουν η μία την άλλη.
Πότε ο συγγραφέας έχει μεγαλύτερη προσωπική επαφή με τους ήρωές του; Όταν ξημεροβραδιάζεται μαζί τους αγγίζοντας με τη γραφή την ψυχή τους ή όταν τους βλέπει καθισμένος σε μια αναπαυτική θεατρική θέση;
Νομίζω πάντοτε ίδια επαφή υπάρχει είτε γράφεις, είτε παρακολουθείς. Το να παρακολουθείς ένα έργο του οποίου είσαι ο συγγραφέας δεν είναι καθόλου αναπαυτικό. Είναι μια πάρα πολύ εντατική συνθήκη να βλέπεις όσα έχεις γράψει να ζωντανεύουν επί σκηνής.
Ποιοι είναι οι τρεις απαράβατοι όροι τους οποίους οφείλει να πληροί ένα μυθιστόρημα για να το απολαύσει ο συγγραφέας του στο σανίδι ή την οθόνη;
Δεν υπάρχουν μαθηματικά στην τέχνη. Και ούτε αριθμητική σε όποιες αναλύσεις. Ή τέχνη είναι ουσιαστική για τον άνθρωπο γιατί ακριβώς αυτή η απόλαυση δεν μπορεί να μπει σε κανένα καλούπι.
Ποιος σκηνοθέτησε την ομώνυμη παράσταση, ποιοι ηθοποιοί επιλέχτηκαν για τους κεντρικούς ρόλους και ποια ήταν η ηθοποιός που σας χαμογέλασε ως Έντα Γκάμπλερ;
Ο σκηνοθέτης είναι ο Μάνος Καρατζογιάννης. Την Φλόρα παίζει η πολύπειρη έξοχη ηθοποιός Σμαράγδα Σμυρναίου, την Μπλανς Ντυμπουά η εξαιρετική Πέγκυ Σταθακοπούλου και την Έντα Γκάμπλερ η Εύα Σιμάτου που τυχαίνει να είναι γυναίκα μου. Επίσης, στον σημαντικό ρόλο κομπέρ εμφανίζεται ο πολύ ταλαντούχος νέος ηθοποιός Δημήτρης Τσίκλης
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Οι χαρακτήρες των βιβλίων και των θεατρικών έργων συλλαμβάνονται από τους δημιουργούς τους για να ζήσουν στις σελίδες και στη σκηνή. Οι σημαντικότεροι από αυτούς ζουν για πάντα στην ψυχή των αναγνωστών και των θεατών τους. Τι γίνεται όμως μετά με τα ανύπαρκτα αυτά πλάσματα, η ζωή των οποίων δεν υπάρχει παρά μόνο στο μυαλό του συγγραφέα-νονού τους; Πού πάνε όταν αυτός που τους επινόησε τους παραδίδει στο κοινό;
Στο Λευκό δωμάτιο οι χαρακτήρες και οι ρόλοι μεταφέρονται σ’ ένα καταφύγιο-κάστρο, στην αχανή πανσιόν της αινιγματικής κυρίας Φλόρας. Εκεί η Έντα Γκάμπλερ θα συνομιλήσει με άλλα θρυλικά πρόσωπα, που θα συγκρουστούν και θα ομονοήσουν για τις δυνάμεις και τις αδυναμίες της ύπαρξης, τις αναταράξεις και τις ανατροπές της ζωής.
Ένα λογοτεχνικό θρίλερ όπου η αγωνία εξαρτάται από την ανάγκη της κεντρικής ηρωίδας ν’ αποκτήσει έναν πραγματικό εαυτό, να ζήσει, να ερωτευτεί, να υπάρξει ως οντότητα. Σ’ έναν κόσμο όπου κυριαρχεί το επινοημένο, πόσο δύσκολο είναι ν’ αποδράσει το αληθινό;
Βιογραφικό
Ο Αλέξης Σταμάτης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές αρχιτεκτονικής και κινηματογράφου στο Λονδίνο. Έχει γράψει τριάντα βιβλία. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε εννέα γλώσσες. Το πρώτο του μυθιστόρημα Ο έβδομος ελέφαντας εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία. Το Μπαρ Φλωμπέρ εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Σερβία και τη Βουλγαρία. Η Αμερικάνικη φούγκα κέρδισε το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας του Αμερικανικού Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Τεχνών και εκδόθηκε στις ΗΠΑ (Etruscan Press). Το πρώτο του παιδικό μυθιστόρημα Ο Άλκης και ο λαβύρινθος τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο του Κύκλου του Παιδικού Βιβλίου. Θεατρικά του έργα έχουν ανέβει σε πολλά και σημαντικά θέατρα της Αθήνας, συμπεριλαμβανομένων του Εθνικού Θεάτρου και του Θεάτρου Τέχνης. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Το Βήμα». Διδάσκει Δημιουργική Γραφή. Είναι παντρεμένος με την ηθοποιό Εύα Σιμάτου και έχουν έναν γιο, τον Ερμή.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.