ΘΩΜΑΣ ΚΟΡΟΒΙΝΗΣ
Εκδόσεις: Άγρας 2013
Σελ: 462
Τα δίδυμα πεντάρια του στακάτου τίτλου και το εξώφυλλο με την εικόνα καταστροφής υπαινίσσονται εξ αρχής το ιστορικό φόντο της αφήγησης του ιδιοφυούς συγγραφέα. Έλκοντας ο ίδιος καταγωγή από την Ανατολή και έχοντας υπηρετήσει περί τα οκτώ χρόνια στην Πόλη ως εκπαιδευτικός οδηγείται κάποια στιγμή από εσωτερική φωνή και προγονικό χρέος στα Ταταύλα. Εκεί ανακαλύπτει σ’ ένα σπίτι-κληροδότημα ένα μπαούλο στο οποίο, εκτός των άλλων, εντοπίζει δύο φαρδιά καπλαντισμένα κόκκινα τεφτέρια με τα γραπτά της θείας του της Μαρίκας. Ημερολόγια δεν ήταν, ούτε απομνημονεύματα, ούτε βιογραφικά τετράδια αλλά καταθέσεις ψυχής ανάκατες που του χάρισαν αμέσως τη δεύτερη κεντρική ηρωίδα του βιβλίου του αφού πρώτη είναι η ίδια η Πόλη.
Η θεία Μαρίκα η Ταταυλιανή ήταν μία Ρωμιά κυρά, μοναδική για τον καιρό της. Καλλιεργημένη και αρχόντισσα, φιλομαθής και σπουδαγμένη διδασκάλισσα, εργένισσα από πεποίθηση (ή από ανεκπλήρωτο έρωτα), με ελεύθερο πνεύμα, προσηνής και ευπροσάρμοστη, συγχρωτιζόταν με πολίτες της καλής κοινωνίας της Κωνσταντινούπολης αλλά και με μάγκες και λαϊκούς τύπους του περιθωρίου.
Έγραφε στα τετράδια όταν η ψυχή δεν χωρούσε στο στήθος της, αποτυπώνοντας πότε τον καημό των αμανέδων και τον λυρισμό των παραμυθιών και πότε την κάθε σημαντική στιγμή της εποχής της με τη σοφία και τη λογιοσύνη ιστορικού παρατηρητή.
Όλο αυτό το πρωτόλειο υλικό σεβάστηκε ο συγγραφέας και έγραψε αυτό το υπέροχο μυθιστόρημα που δεν έχει κλασσική φόρμα με συνεχόμενη ροή και χρονολογική σειρά των γεγονότων, παρά είναι διηγήματα μικρά και μεγάλα, αυτόνομα αλλά και αλληλοσυμπλεκόμενα, υφασμένα στη ραχοκοκαλιά της ιστορίας της Πόλης.
Είναι ένα έργο έντονα βιωματικό, με πολύ συναίσθημα, στοχασμό και πλούσια πληροφόρηση – άμεση αλλά και υπαινικτική – μέσα από περιγραφές της καθημερινής ζωής των αλλόφυλων και αλλόθρησκων κατοίκων της Πόλης.
Ο άφθονος γλωσσικός πλούτος της Μαρίκας – πότε στην πολίτικη διάλεκτο, πότε στην επίσημη ελληνική και άλλοτε στην τουρκική – καθώς και η πρωτοπρόσωπη ζωντανή αφήγηση χαρίζουν στον αναγνώστη ιδιότητες “ωτακουστή” και “παρόντα” στα γεγονότα, μεγάλα και μικρά. Συμμετέχει έτσι στην ζωή της Πόλης, στις κοινωνικές εκδηλώσεις, γνωρίζει νοοτροπίες, μυστικά της κουζίνας, ήθη και έθιμα, διαφορετικότητες, το επίπεδο πολιτισμού στις διαφορετικές κοινότητες, τις σχέσεις τους και την ώσμωση στοιχείων της κουλτούρας τους, αλλά και την υποβόσκουσα ένταση στη σχέση των δύο λαών, ένταση που κλιμακώνεται και κορυφώνεται στις 6 Σεπτεμβρίου του 1955 με κατάληξη το πογκρόμ των Ελλήνων.
Ο συγγραφέας συνέπλεξε τα ιστορικά γεγονότα με τις ιστορίες και τις αφηγήσεις της Πολίτισσας κυράς σεβόμενος τα αλλεπάλληλα πισωγυρίσματα της μνήμης της, καθώς τελικός του σκοπός ήταν η καταγραφή των ιστορικών γεγονότων μέσα από τα μάτια της. Η Καταστροφή του Σεπτεμβρίου του ’55 καθόρισε την ζωή και την ψυχή της αφού το τραύμα του αφανισμού των Ελλήνων της Πόλης δεν επουλώθηκε ποτέ:
<< το τσιβί βγαίνει, αλλά η τρύπα του μένει…>>
Στο βιβλίο καταγράφονται λεπτομερειακά και αξιόπιστα οι διωγμοί των Ελλήνων, ο φανατισμός των διωκτών τους, ο φόβος και η αγωνία των κατατρεγμένων και προσεγγίζονται με ιστορική ακρίβεια τα αίτια, το παρασκήνιο και τα αποτελέσματα της καταστροφής.
Η γραφή του βιβλίου είναι σε πολυτονικό σύστημα απόλυτα εναρμονισμένο με την εποχή στην οποία αναφέρεται.
Το κείμενο εμπλουτίζεται με στιχουργήματα από τραγούδια, ποιητικά αποσπάσματα καθώς και από συναισθηματικές εξάρσεις και μονολόγους της ηρωίδας όπως όταν αποφασίζει να μην εγκαταλείψει το σπίτι της:
<< Όχι καλέ μου θείε Αγησίλαε, θα μείνω εδώ στο κονάκι μου, θα μείνω στο ταταυλιανό το παλατάκι που με άφησαν κληρονομιά οι παππούδες μου και ό,τι θέλει ας πάθω… Έπειτα, τι θα γίνουν τα βιβλία μου, τα χαρτιά μου, τα οικογενειακά άλμπουμ φωτογραφιών; οι πλάκες γραμμοφώνου; να κάψουν την αλληλογραφία μου; να με πελεκήσουνε τον ντεντέ τον πεύκο στην αυλή; να υλοτομήσουν τα λεβέντικα τα κυπαρίσσια μου; να ξεπατώσουν τα ρόδα και τα κρίνα μου; να μαγαρίσουν το πηγάδι μου; να εύρουνε τα τεφτέρια μου, να τα ανακατώσουνε και να βγάλουν τα μυστικά μου στο μεϊντάνι;>>
και μετά την καταστροφή:
<< Το σπίτι μου σώθηκε, την ψυχή μου όμως την τελέψανε. >>
Συμπερασματικά πρόκειται για ένα ολοζώντανο ταξίδι μνήμης με πολλές στάσεις στην Πόλη και την ιστορία της.
◾Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:
Ο Θωμάς Κοροβίνης γεννήθηκε το 1953 στη Θεσσαλονίκη. Εργάστηκε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Από το 1988 μέχρι το 1996 υπηρέτησε στο Ζάππειο και το Κεντρικό Παρθεναγωγείο της Κωνσταντινούπολης. Εδώ και χρόνια ερευνά πτυχές του ελληνικού και του τουρκικού λαϊκού πολιτισμού καθώς και τις σχέσεις μεταξύ τους. Συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Το 1995 βραβεύτηκε με το Α΄ βραβείο λαογνωσίας Αμπντί Ιπεκτσί. Είναι συνθέτης, στιχουργός και ερμηνευτής λαϊκών τραγουδιών. Έχει εκδώσει αφηγήματα, μελέτες καθώς και βιογραφίες.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.