QUINZE JOURS DANS LE DÉSERT

ALEXIS DE TOCQUEVILLE (ΑΛΕΞΙ ΝΤΕ ΤΟΚΒΙΛ)

Εκδόσεις ΣΤΕΡΕΩΜΑ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΕΦΗ ΚΟΡΟΜΗΛΑ (Effi Koromila)

ΕΠΙΜΕΤΡΟ: Δημήτρης Π.Σωτηρόπουλος (Dimitris Sotiropoulos)

Γοητεύει η αναγνωστική μορφή ακτινοβολίας που εκπέμπεται πάντα από ένα κλασικό έργο. Αυτό συμβαίνει και με το ολιγοσέλιδο ταξιδιωτικό χρονικό, στο οποίο καταγράφεται το οδοιπορικό του Αλεξί ντε Τοκβίλ στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1831. Δημοσιεύεται δύο χρόνια μετά τον θάνατο του το 1861 και κυκλοφορεί στα Ελληνικά το 2023, έξοχα επιμελημένο μεταφραστικά από την Έφη Κορομηλά και με το επίμετρο από τον Δημήτρη Π.Σωτηρόπουλο να το συμπληρώνει ενημερωτικά.

Ο Αλεξί-Σαρλ-Ανρί Κλερέλ ντε Τοκβίλ (1805-1859) είναι Γάλλος αριστοκράτης, πολιτικός, στοχαστής και ιστορικός με φιλελεύθερο πνεύμα. Είναι μόλις 26 ετών όταν επιβιβάζεται με τον στενό του φίλο, Γκυστάβ ντε Μπωμόν, στο ατμόπλοιο “The Superior” που τους μεταφέρει από την Ευρώπη στην απέναντι όχθη του Ωκεανού, στη Νέα Υόρκη.

Έχει αφήσει την πατρίδα του, τη Γαλλία, με τις αντιφάσεις που δεν τον εκφράζουν εκείνη την εποχή, και περιηγείται σε πολλές πολιτείες του Νέου Κόσμου, βιώνοντας πρωτόγνωρες εμπειρίες. Διατυπώνει με πάθος μαρτυρίες, προβληματισμούς και ανησυχίες για την ανθρωπογεωγραφία στις νέες κοινωνίες που διαβλέπει να δημιουργούνται και να καθορίζουν νομοτελειακά το μέλλον και του ιδίου μέσα σε αυτόν τον κόσμο.

Διασχίζει λίμνες και ποτάμια, που κυλούν γαλήνια και ανοίγουν φυσικούς δρόμους μετάβασης από το ένα σημείο στο άλλο, περιγράφει παρθένα δάση, απροσπέλαστα και μεγαλοπρεπή, που δεν γνωρίζουν ίχνη πολιτισμού, και δίνει ανθρώπινη υπόσταση στα δένδρα, τα οποία ολοκληρώνουν μόνα τους τον κύκλο της ζωής τους χωρίς το ανθρώπινο χέρι να κόβει τη ζωή τους.

Ερμηνεύει τα χαρακτηριστικά της αμερικανικής κοινωνίας που συγκροτείται από τα ίδια παντού στοιχεία και της οποίας “έχει επιβληθεί το επίπεδο ενός ενιαίου πολιτισμού”.

Η κατάκτηση της νέας γης ολοκληρώνεται με την αδυσώπητη αστικοποίηση και τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα των αποίκων με στόχο τον πλουτισμό.

Επισημαίνει την εξαθλίωση των πραγματικών γηγενών Αμερικανών, των Ινδιάνων, αγνών και ευάλωτων, που ανήκουν σε διάφορες φυλές, και οι οποίοι αλλοτριώνονται από κάθε ίχνος του μακραίωνος πολιτισμού τους, προσαρμόζονται και ενσωματώνονται στη νέα συνθήκη.

Η απορρόφηση του γηγενούς πληθυσμού με τη δημιουργία των μιγάδων αποτελεί τη νέα φυλή, που κάνει την εμφάνιση της μετά τη μείξη δύο φυλών, που έχει αλλοιωθεί η αρχική φυσιογνωμία τους. Η νέα αυτή πληθυσμιακή ομάδα προσδιορίζεται μετά την επέλαση των “λευκών”, που δεν παραλείπουν να πιστεύουν ο καθένας στον δικό του Θεό.

➖”In God we trust”, συνηθίζεται να λέγεται. Αλλά σε ποιόν Θεό ακριβώς;