Βραβείο Goncourt 1984

«Πριν σε γνωρίσω, δεν ήξερα τι σημαίνει ‘υποφέρω…’»

Πρώτη έκδοση: Εξάντας το 1985, μετάφραση Χρύσα Τσαλικίδου
Επανέκδοση: Εξάντας 2011, μετάφραση Έφη Κορομηλά
Νέα έκδοση: Μεταίχμιο 2017, μετάφραση Έφη Κορομηλά

Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ζαν-Ζακ Ανό (Jean-Jacques Annaud) το 1992 με τίτλο L’ amant, με μουσική του Gabriel Yared και ερμηνευτές τους: Jane March, Tony Leung Ka Fai, κα.

«Ο Εραστής δεν είναι ένα βιβλίο στο οποίο η συγγραφέας ενδίδει στη μόδα. Δεν είναι μια αφήγηση για τα παιδικά χρόνια, τη μητέρα, τους αδελφούς, τον εραστή, τη λευκή κόρη της Σαϊγκόν. Αυτά δεν είναι παρά η επιφάνεια των πραγμάτων. Εδώ έχουμε μια αφήγηση για την πρόσβαση στην επιθυμία και τη γλώσσα, για το πάθος της γραφής», γράφει ο Yves Laplus στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.

Το κορυφαίο αυτό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Μαργκερίτ Ντυράς, αποτελεί μία συγκλονιστική μύηση στον έρωτα και στην αφύπνιση του αισθησιασμού. Με φόντο την υποβλητική ατμόσφαιρα της αποικιακής Ινδοκίνας του Μεσοπολέμου, η συγγραφέας αφηγείται τη σχέση ανάμεσα σε ένα λευκό κορίτσι 15 ετών και έναν πλούσιο Κινέζο που έχει τα διπλά της χρόνια. Η ιστορία τους αψηφά όλους τους κανόνες των φυλετικών και κοινωνικών διακρίσεων και είναι μια αδιέξοδη πρόκληση: το κορίτσι θα επιστρέψει στη Γαλλία και αυτός ο έρωτας θα μείνει μετέωρος και αλησμόνητος.

Αλλά «Ο εραστής» δεν είναι μόνο η ιστορία εκείνου του πρώτου και αλησμόνητου έρωτα. Η αφήγηση της Ντυράς απλώνεται σε πολλά επίπεδα: ανακαλεί τη βία και την οδύνη που βίωσε μέσα στην οικογένειά της, μιλάει για τη βαναυσότητα του μεγάλου αδελφού, για τα αντικρουόμενα συναισθήματα προς τη μητέρα, για τη λατρεία στον μικρό αδελφό.

Τα σκοτάδια στη ζωή της Ντυράς άλλωστε αρχίζουν πολύ νωρίς. Η μητέρα είναι τότε δασκάλα, αποσπασμένη από τη γαλλική δημόσια εκπαίδευση, και ζει από ένα σημείο και πέρα μόνη με τα τρία παιδιά της. Η παιδική και εφηβική ζωή της Ντυράς είναι κάθε άλλο παρά φυσιολογική. Η μητέρα έχει παθολογική αδυναμία στον ναρκομανή μικροαπατεώνα μεγάλο γιο. Η κόρη γνωρίζει από πολύ νωρίς τη βία, τρώει πολύ ξύλο από τον μεγάλο αδελφό με την μητέρα να ενθαρρύνει τον σαδισμό του. Αντίθετα, μια μεγάλη τρυφερότητα δένει τη Μαργκερίτ με τον μικρό αδερφό, που είναι καθυστερημένος. Αυτή η τρυφερότητα φτάνει στα όρια της αιμομικτικής σχέσης. Μέχρι που έρχεται η εφηβεία και φέρνει την γνωριμία με τον «Εραστή».

Βιογραφικά στοιχεία για τη συγγραφέα:

Η Μαργκερίτ Ντιράς γεννήθηκε σε ένα χωριό της Ινδοκίνας στις 4 Απριλίου του 1914, λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Έμεινε ορφανή από πατέρα στα τέσσερά της χρόνια. Το πραγματικό της όνομα ήταν Μαργκερίτ Ντοναντιέ. Το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Ντιράς το πήρε από το όνομα ενός χωριού, όπου ο πατέρας της είχε αγοράσει ένα μικρό κτήμα λίγο προτού πεθάνει.
Στα δεκαεφτά της μετακόμισε στο Παρίσι όπου σπούδασε Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες και από το 1935 ως το 1941 εργάστηκε ως γραμματέας στο υπουργείο Αποικιών. Το 1943 έγινε μέλος της γαλλικής Αντίστασης και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, από όπου αποχώρησε το 1950.
Στο μεταξύ είχε παντρευτεί τον Ρομπέρ Αντέλμ, επίσης συγγραφέα. Ο εκδοτικός οίκος Gallimard αρνήθηκε να εκδώσει το πρώτο της βιβλίο, αλλά η Ντιράς δεν πτοήθηκε. Συνέχισε να γράφει και όταν τέλειωσε το δεύτερο έργο της απείλησε ότι θα αυτοκτονήσει αν δεν εκδοθεί. Όταν επιτέλους κέρδισε την πολυπόθητη αναγνώριση, δεν μπόρεσε να τη χαρεί γιατί η Γκεστάπο συνέλαβε το σύζυγό της. Τότε η Ντιράς αποφάσισε να μην γράψει ούτε μία λέξη και δεν δημοσίευσε τίποτε ως το 1950.
Μολονότι βοήθησε τους συγγραφείς να αντιταχθούν στο ναζισμό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, μεταξύ των οποίων και το σύζυγό της Ρομπέρ Αντέλμ που ήταν φυλακισμένος στο Νταχάου, κατηγορήθηκε ότι ήταν μέλος μιας λογοτεχνικής επιτροπής ελεγχόμενης από τους Γερμανούς.

Μετά τον πόλεμο η Ντιράς εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε πολλά περιοδικά, μεταξύ τον οποίων και το Observateur. Εκτός από μυθιστορήματα έγραψε επίσης θεατρικά έργα, σενάρια για τον κινηματογράφο (μεταξύ των οποίων το διάσημο πλέον Χιροσίμα, αγάπη μου που κέρδισε την υποψηφιότητα για Όσκαρ σεναρίου τη συγκλονιστική ταινία του Αλέν Ρενέ (1959) ως το India Song που έγραψε και σκηνοθέτησε η ίδια (1975)) και ασχολήθηκε με την παραγωγή ταινιών, το όνομα της Ντιράς συνδέθηκε στενά με το λεγόμενο cinema d’ auteur, τον κινηματογράφο του δημιουργού.
Η Μαργκερίτ Ντιράς πέθανε στις 3 Μαρτίου του 1996, σε ηλικία 81 ετών.

(πληροφορίες από την ιστοσελίδα PRONEWS)