Πριν λίγο καιρό μου δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσω από κοινού με τη Μαίρη Μοσχοπούλου και τον Αντώνη Καρά, το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Κωδικό όνομα Ιαπετός» από τις Εκδόσεις ΠΝΟΗ. Είχα τη χαρά έτσι να διατυπώσω τις εντυπώσεις μου για το βιβλίο αυτό. Τις παραθέτω εδώ, έτσι όπως τις μοιράστηκα με τους ανθρώπους που ήταν μαζί μας τη μαγική εκείνη βραδιά στο Cotton Club, στην καρδιά της Αθήνας.

Το βιβλίο που κρατάμε σήμερα στα χέρια μας, είναι ένα μυθιστόρημα σύγχρονο, που διαδραματίζεται στις μέρες μας. Ξεκινάει από το Αφγανιστάν και συνεχίζεται στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, του προσφυγικού και της έξαρσης νεοναζιστικών εγκληματικών ομάδων. Περιστρέφεται γύρω από τη φυγάδευση ενός παιδιού με τη μητέρα του από το Αφγανιστάν, το πέρασμά τους στα παράλια της Μ. Ασίας και από εκεί στην Ελλάδα. Ενός παιδιού που για έναν πολύ υψηλά ιστάμενο ισχυρό άνδρα και ταυτόχρονα επικίνδυνο δολοφόνο, είναι απαραίτητο να βρεθεί και να επιστρέψει στη χώρα του. Ρίχνει στο κατόπι του λοιπόν τους εκπαιδευμένους δολοφόνους του, ενώ παράλληλα στήνουν επιχείρηση εντοπισμού του η ΕΛ.ΑΣ. και η C.I.A. με έναν άνθρωπο–κλειδί, Έλληνα αστυνομικό, κι έναν Αμερικανό πράκτορα, αντίστοιχα. Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η υπόθεση του έργου. Δε θα αναφέρω άλλα στοιχεία και λεπτομέρειες, ώστε να μην αφαιρέσω τίποτα από το σασπένς που με πολύ καλή τεχνική διατηρεί αμείωτο ο συγγραφέας. Θέλω να επικεντρωθώ στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γραφής του βιβλίου.
Όταν άρχισα να διαβάζω το «Κωδικό όνομα Ιαπετός» του Αντώνη Καρά, καθώς περνούσα από το ένα κεφάλαιο στο άλλο, έμπαινα αυτόματα στη διαδικασία να το κατατάξω σε κάποιο είδος. Αρχικά είπα «είναι αστυνομικό μυθιστόρημα». Πριν φτάσω στη μέση άλλαξα γνώμη και το χαρακτήρισα ως «περιπέτεια». Λίγο μετά τη μέση είπα πως είναι «κοινωνικό» ή «δράσης» ή … ή … Όταν το τελείωσα, αντιλήφθηκα ότι πρόκειται για ένα κράμα όλων αυτών και συγχρόνως μεμονωμένα τίποτα από αυτά. Κυρίως όμως και πάνω απ’ όλα, είναι ένα φάσμα χαρακτήρων. Και πόσο εύκολο είναι να στήσεις χαρακτήρες; Όχι να τους περιγράψεις, αυτό γίνεται με επιτυχία από πολλούς συγγραφείς και με σχετική ευκολία θα έλεγα. Να τους στήσεις όμως, να τους παρουσιάσεις με όλη την αλήθεια και τη ζωντάνια τους, είναι εξαιρετικά δύσκολο! Ο συγγραφέας εδώ το καταφέρνει με μεγάλη επιτυχία. Και δεν τους έχτισε προοδευτικά καθώς εμβάθυνε στην ιστορία του, φαίνεται ξεκάθαρα ότι τους είχε ήδη δομημένους στο μυαλό του πριν καν πέσει στο χαρτί η πρώτη λέξη. Τόσο ολοκληρωμένοι είναι.
Αυτό είναι και το πρώτο χαρακτηριστικό που με εντυπωσίασε. Οι ξεκάθαροι και δυνατοί ήρωες. Έχουμε πολλούς και διαμετρικά αντίθετους ανθρώπους που σχεδόν αναπνέουν δίπλα μας. Σχεδόν μπορούμε να προβλέψουμε τις σκέψεις τους. Σχεδόν αντιλαμβανόμαστε τις ανησυχίες τους πριν μας τις εκθέσουν στα κεφάλαια όπου εμφανίζονται. Καταφέρνει ο συγγραφέας να μας τους περάσει με αυθεντικό και αβίαστο τρόπο, να μας πείσει για την αλήθεια τους, όποια κι αν είναι αυτή.
Γίνονται λοιπόν όλοι τους σταδιακά μέρος ενός σκίτσου που εμφανίζεται αργά.
Και αναφέρω τη λέξη «σκίτσο» όχι τυχαία, αλλά για να την αναπτύξω λίγο. Τι θέλω να πω; Θα γνωρίζετε ένα παιχνιδάκι που μπορούμε να βρούμε σε περιοδικά με σταυρόλεξα, γρίφους, αινίγματα… στο οποίο υπάρχουν σ’ ένα πλαίσιο πολλές αριθμημένες τελίτσες κι εσύ το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να τις ενώσεις για να εμφανιστεί η εικόνα μπροστά σου. Αυτό λοιπόν ακριβώς κάνει ο Αντώνης Καράς, ενεργοποιώντας ένα ευφυέστατο λογοτεχνικό τέχνασμα. Θέτει από την πρώτη κιόλας παράγραφο του έργου του και ασταμάτητα, πολλές-πολλές τελίτσες. Τις αριθμεί ο ίδιος χωρίς εμείς να γνωρίζουμε τη σειρά τους. Τις καταγράφουμε αυτόματα και στην πορεία τις ξεχνάμε μέσα στην αχλή των τεκταινόμενων. Καθώς ξετυλίγεται το κουβάρι της ιστορίας –των παράλληλων ιστοριών θα έλεγα εγώ καλύτερα– αρχίζει το τοπίο και ξεδιαλύνει, τραβάμε σταθερά τις γραμμές που ενώνουν τις ξεχασμένες μας τελίτσες και αποκαλύπτεται όλη η πραγματικότητα που με μαεστρία έχει χτίσει ο συγγραφέας. Αυτό όλο έχει ως αποτέλεσμα να μας κάνει να συμμετάσχουμε ενεργά στην ιστορία του. Να συμπάσχουμε, να συμπεραίνουμε, να προβλέπουμε και να μένουμε σε εγρήγορση. Πέρασα έτσι στο τρίτο δυνατό σημείο του βιβλίου με τη λέξη: εγρήγορση. Το «Κωδικό όνομα Ιαπετός» δεν επιτρέπει στον αναγνώστη να πάρει ανάσα μακριά του. Είναι χειμαρρώδες! Η πλοκή εκτυλίσσεται τόσο γρήγορα ώστε αφενός να διατηρεί άσβεστο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αφετέρου να μη χάνει τίποτα από τη λογοτεχνική του αξία. Δε θυσιάζει τίποτα από τα δύο στο βωμό του άλλου. Σέβεται τόσο το χρόνο του ανθρώπου που αφιερώνει για να το διαβάσει, όσο και το είδος της τέχνης που υπηρετεί. Καταφέρνει να δώσει ποιοτικό αποτέλεσμα σ’ έναν σκεπτόμενο, εκπαιδευμένο και απαιτητικό αναγνώστη, ενώ παράλληλα ο συγγραφέας να πάρει τη χαρά της δημιουργίας που ο κάθε λογοτέχνης έχει ανάγκη.
Ένα άλλο θέμα που θέλω να επισημάνω είναι το γεγονός ότι ο Αντώνης Καράς θίγει σύγχρονα προβλήματα. Καταπιάνεται με θέματα της επικαιρότητας, όπως είναι το προσφυγικό, η έξαρση του νεοναζισμού στη χώρα μας, η κρίση της ηθικής στην κοινωνία μας. Τα καυτηριάζει, τα εκθέτει, χωρίς όμως να πλατειάζει ή να μηρυκάζει μιζέρια. Παράλληλα καταπιάνεται με τη δύναμη των ανθρώπινων σχέσεων και των έντονων συναισθημάτων που αναπτύσσονται μέσα σ’ αυτές. Καταπιάνεται ακόμα με τη δύναμη της απόγνωσης που σπρώχνει τον άνθρωπο να κάνει την υπέρβαση και να αψηφίσει τον κίνδυνο ακόμα και της ζωής του.
Και έξω από όλο αυτό δε θα μπορούσε να αφήσει φυσικά τον έρωτα. Του αναθέτει τον ρόλο της κινητήριας δύναμης όλης της ιστορίας του και τον ανεβάζει στο βάθρο που του αξίζει. Το κάνει όμως με τρόπο ώστε να μην μονοπωλεί το ενδιαφέρον της εξέλιξης του έργου και χωρίς να του προσδίδει χαρακτήρα «ρομάντζου», θα έλεγα εγώ. Στρώνει αθόρυβα το χαλί του και τοποθετεί επάνω του τους ήρωες για να εξελιχθεί η ιστορία.
Κλείνει με μια ανατροπή μέσω της οποίας περνάει ένα αισιόδοξο δυνατό μήνυμα.
Γιατί την ανατροπή στη ζωή μας μπορεί να την κάνει μόνο το πιο βαθύ μας κύτταρο, ο πυρήνας της φύσης μας. Αυτό το θεϊκό ψήγμα της ύπαρξής, που το ονομάζουμε «ανθρωπιά». Αυτό το «κατ’ εικόνα Θεού» -στο οποίο κάνει αναφορά ο συγγραφέας στην αρχή του βιβλίου- που μόνο η αφύπνισή του δύναται να ξεκινήσει μια καταιγίδα εξελίξεων και να βάλει τάξη σε δίκαια και άδικα.
Εύχομαι το «Κωδικό όνομα Ιαπετός» του Αντώνη Καρά να βρει το δρόμο του, να φτάσει σε πολλά χέρια, να διαβαστεί και ν’ αγαπηθεί όπως του αξίζει!

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave