Συγγραφέας του βιβλίου «Αντίο, Σμύρνη» – Εκδόσεις «ΜΙΝΩΑΣ»
Δίνοντας έμφαση στις φράσεις «Ήρθαν οι Έλληνες!» και «Αντίο, Σμύρνη», που έχουν περάσει στην ιστορία ως δυο από τις σημαντικότερες φράσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής, η Ιωάννα Μπαμπέτα έγραψε, με την ευκαιρία της επετείου, ένα βιβλίο που απευθύνεται στις μεσαίες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Ήρωές της οι συνομήλικοι Λευτέρης και Ασλάν που τους ενώνει μια σχέση αγνή, ατόφια, πολύτιμη. Όπως λέει στο Vivlio-life η συγγραφέας «Ενώνουν το κόκκινο αίμα τους και γίνονται αδέρφια για πάντα. Όλα γύρω τους καταρρέουν αλλά όχι η φιλία τους. Αυτή η σχέση θα πρέπει να γίνει μάθημα για όλους μας. Αν αγαπούσαμε πάντα έτσι, τότε ίσως και να μη γίνονταν πόλεμοι. Φιλίες όπως αυτή του Λευτέρη και του Ασλάν, υπήρξαν και τότε. Έλληνες και Τούρκοι ζούσαν αγαπημένοι και πολλοί ήταν οι Τούρκοι που βοήθησαν τους φίλους τους τη δύσκολη εκείνη ώρα της καταστροφής».
- Εκατό χρόνια από την καταστροφή της Σμύρνης συμπληρώνονται φέτος κι εσείς τιμάτε τη θλιβερή επέτειο με ένα βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να στρέψετε την προσοχή σας σ’ αυτή την αναγνωστική ομάδα;
Είναι ένα βιβλίο για να θυμηθούν οι μεγάλοι και να μάθουν οι μικροί. Τα χρόνια περνούν και σιγά – σιγά φεύγουν όλοι όσοι έχουν βιώματα και μνήμες από τη Μικρασία. Εγώ μεγάλωσα με τέτοιες ιστορίες και έμαθα για τα γεγονότα εκείνης της εποχής πριν ακόμα μάθω να διαβάζω. Με αυτό το βιβλίο, όπως και με τόσα άλλα που κυκλοφορούν λόγω της επετείου, θα δοθεί η ευκαιρία να μάθουν και τα τωρινά παιδιά για αυτή την τόσο σημαντική αλλά και θλιβερή επέτειο. Θα είναι μια βοήθεια για γονείς και εκπαιδευτικούς να μιλήσουν για αυτή την πανέμορφη πόλη που δεν υπάρχει πια. - Είναι πολλοί οι γονείς –κυρίως εκείνοι οι οποίοι έχουν μικρασιάτικη καταγωγή- που θα ήθελαν να χαρίσουν το βιβλίο σας στα παιδιά τους. Ποιας ηλικίας αναγνώστες, πιστεύετε, πως μπορούν να κατανοήσουν την όμορφη ιστορία σας;
Προσπάθησα να γράψω την ιστορία με απλά λόγια ώστε να μην τρομάξουν τα μικρά παιδιά αλλά και να είναι αρκετά ενδιαφέρουσα για τα μεγαλύτερα. Θεωρώ πως είναι ιδανικό ανάγνωσμα για παιδιά που πηγαίνουν στις μεσαίες τάξεις του Δημοτικού, Γ’ και Δ’. - Ποιες λέξεις βοηθούν και ποιος συγγραφικός δρόμος πρέπει να ακολουθείται, προκειμένου να γίνει ένα βιβλίο προσιτό σε μικρούς αναγνώστες;
Δεν είναι τόσο οι λέξεις όσο η πλοκή που θα βοηθήσει ώστε να κρατηθεί το ενδιαφέρον των μικρών αναγνωστών. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι ήρωες φυσικά. Αν καταφέρει ο συγγραφέας να κάνει τον μικρό αναγνώστη να αγαπήσει τον ήρωα του βιβλίου, τότε σίγουρα το παιδί θα χαρεί με τη χαρά και θα λυπηθεί με τη λύπη του ήρωα. Θα βουτήξει μέσα στις σελίδες του βιβλίου και θα αντιμετωπίσει χέρι – χέρι μαζί με τον ήρωα τις περιπέτειες. Με αυτόν τον τρόπο, όταν το βιβλίο τελειώσει και μπει στη βιβλιοθήκη, ο μικρός αναγνώστης δεν θα το ξεχάσει γιατί θα είναι σαν να το έχει ζήσει. - Λευτέρης και Ασλάν. Δυο συνομήλικα αγόρια και ήρωές σας. Μιλήστε μας γι αυτή την τρυφερή σχέση.
Η σχέση των δύο αγοριών είναι μια σχέση αγνή, ατόφια, πολύτιμη. Χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς συνείδηση των διαφορών, χωρίς κανέναν προβληματισμό. Υπάρχει σύνδεση, υπάρχει δέσιμο, υπάρχει αγάπη. Ενώνουν το κόκκινο αίμα τους και γίνονται αδέρφια για πάντα. Όλα γύρω τους καταρρέουν αλλά όχι η φιλία τους. Αυτή η σχέση θα πρέπει να γίνει μάθημα για όλους μας. Αν αγαπούσαμε πάντα έτσι, τότε ίσως και να μη γίνονταν πόλεμοι. Φιλίες όπως αυτή του Λευτέρη και του Ασλάν, υπήρξαν και τότε. Έλληνες και Τούρκοι ζούσαν αγαπημένοι και πολλοί ήταν οι Τούρκοι που βοήθησαν τους φίλους τους τη δύσκολη εκείνη ώρα της καταστροφής. - …Και τι πιο συναρπαστικό στο μυαλό δυο αγοριών από ανέμελες βόλτες με ποδήλατο στην Προκυμαία της πόλης! Είναι αυτό το παιδικό απωθημένο με δυο ρόδες, ο τρόπος που σκεφτήκατε πως μπορεί να σας φέρει πιο κοντά στα παιδιά, ώστε να προκαλέσετε το ενδιαφέρον τους;
Μικρή ήμουν συνέχεια πάνω σε ένα ποδήλατο. Έπαιρνα τους δρόμους και ξεχνιόμουν. Ένιωθα εντελώς ελεύθερη κάνοντας ορθοπεταλιές και χτυπώντας το κουδουνάκι με ρυθμό για να με ακούσουν οι φίλοι της γειτονιάς και να έρθουν μαζί μου. Για μένα το ποδήλατο ακόμα και τώρα, μου δημιουργεί ένα αίσθημα ελευθερίας και ξενοιασιάς, ενώ ο ήχος από το κουδουνάκι με επιστρέφει σε εκείνα τα χρόνια της παιδικότητάς μου. Ίσως λοιπόν υποσυνείδητα γι’ αυτό να επέλεξα ένα ποδήλατο. Γιατί μέσα σε μια πόλη πανέμορφη που πρόκειται να χαθεί είναι μια εικόνα ελευθερίας, ελπίδας και νοσταλγίας. - Σεργιάνιζαν στην Προκυμαία του Και. «Σχεδίαζαν ταξίδια κι έκαναν όνειρα για το μέλλον», γράφετε. Ποια ήταν τα όνειρα των δυο αγοριών;
Τα όνειρα των δύο μικρών αγοριών εκείνης της εποχής είναι ίδια με τα όνειρα όλων των παιδιών του κόσμου όπου και αν ζουν. Να γυρίσουν τον κόσμο, να διασκεδάσουν, να αποκτήσουν εμπειρίες. Να γευτούν, να δουν, να ακούσουν, να αγγίξουν, να δημιουργήσουν, να νιώσουν τη ζωή μέχρι το μεδούλι της. Τα παιδιά νιώθουν παντοδύναμα και πιστεύουν πως τα όνειρά τους μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Ναι, μπορούν. Είναι πολύ τραγικό, λοιπόν, όταν ένας πόλεμος τα κάνει να συνειδητοποιήσουν πως δεν τους επιτρέπεται να κάνουν τα όνειρα τους πραγματικότητα. Γιατί ο πόλεμος σκοτώνει τα όνειρα, άρα σκοτώνει και την παιδικότητα των ανθρώπων. Μικρών και μεγάλων. - «Ήρθαν οι Έλληνες!» και «Αντίο, Σμύρνη». Η μεγαλύτερη γραμματοσειρά και το κόκκινο χρώμα των λέξεων δείχνουν πως επιθυμείτε μ’ αυτό τον τρόπο να προσελκύσετε την προσοχή. Ποια συναισθήματα κρύβουν μέσα τους αυτές οι λέξεις;
Ίσως είναι δύο από τις σημαντικότερες φράσεις του βιβλίου. Ίσως και να είναι δύο από τις σημαντικότερες φράσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής. Το κόκκινο της χαράς που συμβολίζει την άφιξη των Ελλήνων και την πραγματοποίηση του οράματος της Μεγάλης Πατρίδας για την πρώτη φράση. Το κόκκινο του αίματος, της σφαγής και της απελπισίας για τη δεύτερη φράση. Ναι, καμιά φορά ένα χρώμα μπορεί να συμβολίζει τα δύο άκρα. Όμως και μία λέξη μπορεί να φέρνει χαρά αλλά και λύπη στην ψυχή κάποιων, όπως η λέξη Σμύρνη. - Κάθε παραμύθι χρειάζεται και τη σωστή ανάγνωση αλλά και τη σωστή καθοδήγηση από τους γονείς. Πώς θα συμβουλεύατε να τοποθετηθούν οι γονείς απέναντι στη Μικρασιατική καταστροφή, το δράμα της προσφυγιάς αλλά, κυρίως, στις διαφορές ανάμεσα στον Λευτέρη και τον Ασλάν;
Δεν νομίζω πως χρειάζεται οι γονείς να τοποθετηθούν. Μόνο αν γεννηθούν απορίες στο παιδί – και τότε μόνο – θα μπορούσαν να πουν την άποψή τους. Χωρίς φανατισμό. Χωρίς προκατάληψη. Να τους εξηγήσουν τι σημαίνει πόλεμος. Και πως σε ένα πόλεμο όλοι χάνουν τελικά. Κάτι μικρό ή κάτι μεγάλο. Ίσως είναι μια ευκαιρία να καταλάβουν τα παιδιά πως οι πόλεμοι ξεκινούν από τις κυβερνήσεις και όχι από τους απλούς ανθρώπους. Και δυστυχώς αυτοί οι απλοί άνθρωποι, που δεν φταίνε σε τίποτα, είναι που βασανίζονται περισσότερο. - “Μπαμπά μου, επειδή δεν πρόλαβα να σε πάω στη Σμύρνη που τόσο ήθελες … έγραψα για σένα αυτή την ιστορία». Η συγκινητική αυτή αφιέρωση του βιβλίουστον πατέρα σας δείχνει πως υπάρχουν δεσμοί με τη Μικρά Ασία. Ήταν κι αυτός ένας από τους βασικούς λόγους να μας ταξιδέψετε στη Σμύρνη;
Ο παππούς μου, ο μπαμπάς του μπαμπά μου, έφυγε από τη Σμύρνη με την καταστροφή. Έχασε μάλιστα τον αδερφό του τότε. Πριν φύγει από τη ζωή ο παππούς μου ταξίδεψε στη Σμύρνη κρατώντας στα χέρια του τα κλειδιά του σπιτιού και τους τίτλους ιδιοκτησίας. Το σπίτι δεν υπήρχε… όμως ένιωσε πως ήταν ένα χρέος εκείνο το προσκύνημα στα πάτρια εδάφη. Ο μπαμπάς μου, μου έλεγε πολλές ιστορίες για εκείνη την εποχή, ιστορίες που είχε ακούσει και ο ίδιος από τον μπαμπά του. Ήθελε να κάνει αυτό το ταξίδι αλλά ποτέ δεν πήρα την πρωτοβουλία να το κανονίσω. Η καθημερινότητα, τα παιδιά, οι δουλειές με έκαναν να το αμελώ. Ο μπαμπάς μου έφυγε. Θα επισκεφθώ φέτος τη Σμύρνη αφού θα βρίσκομαι στη Χίο. Θα είναι ένα προσκύνημα και για εμένα, όπως ήταν και για τον παππού μου. Το βιβλίο αυτό είναι ένας τρόπος να τιμήσω τη μνήμη των προγόνων μου. Είναι κι ένα σ’ αγαπώ στον μπαμπά μου. - Η Άρτεμις Πρόβου επιμελήθηκε τη μοντέρνα εικονογράφηση του βιβλίου. Μιλήστε μας γι’ αυτή τη συνεργασία.
Με την Άρτεμις δεν γνωριζόμασταν, όμως μου άρεσαν πολύ οι δουλειές της. Της ζητήθηκε από τον εκδοτικό να κάνει ένα δείγμα για την ιστορία και όταν είδα την εκείνη την πρώτη εικόνα την αγάπησα αμέσως. Είχε μια παιδικότητα και μια ευαισθησία που ταίριαξε στην ιστορία. Έτσι ακριβώς είναι και η Άρτεμις, ευαίσθητη, γλυκιά, πρόθυμη και φυσικά ταλαντούχα. Μιλήσαμε αρκετές φορές στο τηλέφωνο και πήραμε από κοινού κάποιες αποφάσεις. Όμως το τελικό αποτέλεσμα είναι δικό της. Θεώρησα πως έπρεπε να την αφήσω ελεύθερη να δημιουργήσει, όπως ήμουν κι εγώ ελεύθερη καθώς έγραφα την ιστορία.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ήταν άνοιξη του 1919 όταν ο μπαμπάς υποσχέθηκε στον Λευτέρη ένα ποδήλατο. Εκείνες τις μέρες ελληνικές σημαίες γέμιζαν τον χάρτη και στόλιζαν τα μπαλκόνια.
«Ήρθαν οι Έλληνες!»
Ο καιρός περνούσε και ο Λευτέρης παρέα με τον φίλο του τον Ασλάν σεργιάνιζαν στην προκυμαία του Και. Σχεδίαζαν ταξίδια κι έκαναν όνειρα για το μέλλον.
Ήταν Σεπτέμβριος του 1922 όταν οι ελληνικές σημαίες κατέβηκαν, τα όνειρα έγιναν εφιάλτες και τα ταξίδια ήταν πλέον χωρίς επιστροφή.
«Αντίο, Σμύρνη»
Βιογραφικό
Η Ιωάννα Μπαμπέτα σπούδασε Κοινωνική Πολιτική και Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ασχολήθηκε με την έρευνα για τη ζωή των ηλικιωμένων στην ελληνική περιφέρεια. Είναι υπεύθυνη του προγράμματος Φιλαναγνωσίας σε μεγάλο ιδιωτικό εκπαιδευτήριο. Οργανώνει και συντονίζει τις παρουσιάσεις συγγραφέων για το νηπιαγωγείο και όλες τις τάξεις του δημοτικού. Επίσης διατηρεί τη δική της στήλη “Βιβλία από όλο τον κόσμο”, στο ένθετο “Ο Μαγικός Κόσμος του Παιδικού Βιβλίου” της ηλεκτρονικής εφημερίδας KosVoice (Βραβείο Κυριάκος Παπαδόπουλος για τη χρήση των νέων τεχνολογιών και κυρίως του διαδικτύου για τη Φιλαναγνωσία από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, 2013) Κάθε μήνα, παρουσιάζει παιδικά βιβλία στην εφημερίδα Ελληνική Γνώμη, που κυκλοφορεί στον Καναδά για τους Έλληνες της διασποράς. Διδάσκει Δημιουργική Γραφή για το παιδικό βιβλίο. Από το 2016 είναι Πρόεδρος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς. Τα βιβλίο της Ένα τριαντάφυλλο για τη δασκάλα μου και ο Βασιλιάς Λύκος βρέθηκαν στη βραχεία λίστα για τα κρατικά βραβεία. Επίσης, “Η Ζωή που περισσεύει…” βρέθηκε στη βραχεία λίστα για τα βραβεία του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και στη βραχεία λίστα για τα κρατικά βραβεία. Το βιβλίο η Η Νταντά μου βρέθηκε στη βραχεία λίστα για τα βραβεία του περιοδικού Ο Αναγνώστης. Τα βιβλία της Μια κιθάρα και πολλές συγγνώμες (βραχεία λίστα για τα βραβεία του περιοδικού ο Αναγνώστης)και “Εύκολες ερωτήσεις και δύσκολες απαντήσεις” τιμήθηκαν με το βραβείο μυθιστορήματος από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά. Το βιβλίο Διακοπές στη βεράντα βρέθηκε στη βραχεία λίστα για τα βραβεία του Κύκλου του Ελληνικού παιδικού βιβλίου και για τα βραβεία του περιοδικού “ο Αναγνώστης”.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.