Συγγραφέας του βιβλίου «Ζωγραφίζοντας ήχους» – Εκδόσεις «Ταξιδευτής»
Ένα βιβλίο «ύμνο» στην αξία της γραφής γενικότερα και του γραπτού λόγου ειδικότερα, υπογράφει ο δημοσιογράφος Κωνσταντίνος Γουσίδης, ρίχνοντας φως σε μια εποχή που έμεινε στην ιστορία ως «σκοτεινοί αιώνες». Στις σελίδες του ζωντανεύει ο ελληνικός κόσμος του 9ου π. Χ. αιώνα, για τον οποίο υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες. Πρωταγωνιστής του ο Ίδας, που διακατέχεται, από μια έμφυτη περιέργεια για το κάθε τι, έλκεται από τη γνώση και συναρπάζεται από τα κρυμμένα «μυστικά» που αυτή περιέχει. Όπως λέει στο Vivlio-life ο συγγραφέας «σχεδόν όλα τα επιμέρους στοιχεία του μυθιστορήματος είναι, αν όχι αμιγώς ιστορικά, τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό στηριζόμενα σε πραγματικά δεδομένα. Από αυτά τα επιμέρους αληθινά ή τουλάχιστον αληθοφανή στοιχεία, συνέθεσε ο συγγραφέας ένα «μωσαϊκό», που ως προς το σύνολό του πρέπει να θεωρηθεί, όχι τόσο φανταστικό, αλλά περισσότερο συμβολικό για τα δεδομένα και τις δυνατότητες της συγκεκριμένης εποχής».
Ίδας. Μακρινός απόγονος του Οδυσσέα, τυχοδιώκτης, ληστής και πειρατής. Πότε και πώς συναντήθηκε με την συγγραφική σας έμπνευση;
Το αρχικό «σκαρίφημα» του Ίδα έγινε πριν από περίπου 8-9 χρόνια, όταν έπλασα πολύ περιληπτικά στο μυαλό μου τη γενική πλοκή του μυθιστορήματος. Στη συνέχεια, όμως, άφησα για διαφόρους λόγους το εγχείρημα στην άκρη. Τελικά, ο Ίδας «παρουσιάστηκε» ξαφνικά εκ νέου μπροστά μου, αυτή τη φορά στο πλαίσιο μιας σχεδόν ολοκληρωμένης πλοκής, με αποτέλεσμα να ολοκληρώσω, επιτέλους, το βιβλίο. Φυσικά, σχεδόν κανένας μυθιστορηματικός ήρωας δεν εμφανίζεται «έτοιμος» στο μυαλό του συγγραφέα – αυτός, αντιθέτως, τον πλάθει και τον εξελίσσει όσο περισσότερο προχωράει η συγγραφή, μέχρι να λάβει την τελική μορφή του. Τουλάχιστον έτσι συμβαίνει συνήθως σε μένα κι αυτό συνέβη και στην περίπτωση του Ίδα.
Το όνομα Ίδας, έφεραν δυο ή τρία πρόσωπα στην ελληνική μυθολογία. Αυτό τουλάχιστον αναφέρει μια πρόχειρη αναζήτηση του ονόματος. Μιλήστε μας για τον δικό σας Ίδα.
Εγώ γνώριζα έναν Ίδα της ελληνικής μυθολογίας (αν και τώρα που το έψαξα διαπίστωσα πως υπάρχουν τουλάχιστον άλλοι δυο!), που ήταν ξάδερφος των Διόσκουρων, δηλαδή των ημίθεων Κάστορα και Πολυδεύκη, καισυμμετείχε, μεταξύ άλλων, και στην Αργοναυτική Εκστρατεία. Ο «δικός μου» Ίδας, όμως, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το μυθολογικό πρόσωπο, αν εξαιρέσουμε το όνομα. Είναι γιός ενός τοπικού ηγεμονίσκου στις πλαγιές του Ερύμανθου και ζει σε μια από τις πιο πρωτόγονες περιοχές του τότε ελλαδικού κόσμου. Διακατέχεται, όμως, από μια έμφυτη περιέργεια για το κάθε τι («είχα πάντα την περιέργεια να μάθω τι κρύβεται πίσω από την επόμενη γωνιά», όπως περιγράφει τον εαυτό του) και κυρίως για τα γεγονότα που οδήγησαν στην κατάρρευση του πολιτισμού (σήμερα θα λέγαμε του Μυκηναϊκού Πολιτισμού) στον ελλαδικό χώρο τρεις αιώνες νωρίτερα. Έλκεται από τη γνώση και συναρπάζεται από τα κρυμμένα «μυστικά» που αυτή περιέχει. Ωστόσο, κάθε άλλος παρά αγαθός και «καλός» άνθρωπος είναι μιας και, κυρίως λόγω συνθηκών, βγαίνουν στην επιφάνεια πολλά άγρια στοιχεία του χαρακτήρα του, που εμπεριέχει, όπως συμβαίνει στους περισσότερους, «φως» και «σκοτάδι», στοιχεία που «παλεύουν» για το ποιο θα επικρατήσει. Και το μακρινό ταξίδι που κάνει στο βιβλίο, μπορεί και να ερμηνευτεί ως ένα αλληγορικό «ταξίδι» προς τη δική του εσωτερική ισορροπία…
Ίδας ήταν και το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Ίωνα Δραγούμη. Ήταν και αυτός ένας λόγος για να δώσετε στον ήρωά σας το συγκεκριμένο όνομα;
Όχι, δεν είχε καμία σχέση. Για να είμαι ειλικρινής, ούτε που γνώριζα καν το ψευδώνυμο του Ίωνα Δραγούμη!
Χαρακτηρίζετε την ιστορία του «αλλόκοτη». Δώστε μας ένα παράδειγμα της περίεργης ζωής του πρωταγωνιστή σας.
Όπως ανέφερα, ο Ίδας γεννιέται σε μια πρωτόγονη περιοχή του ελλαδικού χώρου. Όμως, καταφέρνει, μέσω ενός Φοίνικα σκλάβου, να μάθει να γράφει στα φοινικικά (την εποχή εκείνη η ελληνική γλώσσα δεν κωδικοποιείται ακόμα από κάποια μορφή γραφής, μιας και η σχετική ικανότητα έχει χαθεί με την κατάρρευση του Μυκηναϊκού Πολιτισμού), κάτι που από μόνο του είναι εξαιρετικά «αλλόκοτο»! Ακολούθως, αναγκάζεται να διαφύγει από τον τόπο γέννησής του μιας και το «βασίλειο» του πατέρα του καταστρέφεται, διατελεί ληστής, απατεώνας, πειρατής, ταξιδεύει στη Μικρά Ασία, φτάνει μέχρι τις ακτές της σημερινής Τυνησίας και συμμετέχει στο εξερευνητικό ταξίδι Φοινίκων ναυτικών στις ευρωπαϊκές ακτές του Ατλαντικού, φτάνει στις παγωμένες θάλασσες του Βορρά, στη Βαλτική κι από εκεί στον Εύξεινο Πόντο, στην Ασσυρία και στην Αίγυπτο. Να σημειώσω εδώ πως το εν λόγω ταξίδι, αν και προϊόν φαντασίας, δεν είναι καθαρά «φανταστικό», καθώς με τα μέσα ναυσιπλοΐας της εποχής σε θάλασσες, και ποτάμια, θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί! Στο ταξίδι του έρχεται σε επαφή με κάθε λογής «πολιτισμένους» και «άγριους» λαούς: Φοίνικες, κελτικά και (πρωτο)γερμανικά φύλα, Κιμμέριους, Ασσύριους, Αιγύπτιους. Σίγουρα αυτά δεν είναι ό,τι πιο συνηθισμένο για τα δεδομένα της εποχής…
Ποια πρόσωπα πλαισιώνουν τον κεντρικό σας ήρωα στην εποχή που πραγματεύεστε και το «ερεβώδες σκοτάδι που προκάλεσε η κατάρρευση του Μυκηναϊκού πολιτισμού»;
Ο Ίδας είναι ο κεντρικός και στην ουσία ο μοναδικός πρωταγωνιστής του βιβλίου. Τα άλλα πρόσωπα που εμφανίζονται (π.χ. ο αδερφός του Μελέαγρος, διάφορες ερωμένες, Φοίνικες ναυτικοί, βάρβαροι ηγεμόνες, ο αρχιερέας του Άμμωνα στην Αίγυπτο), συνυπάρχουν για λίγο μόνο μαζί του και παίζουν ρόλο μόνον ως «μέσο» για την εξέλιξη της πλοκής του βιβλίου. Δεν είναι πρόσωπα μυθιστορηματικά «αυτόφωτα» στα οποία αξίζει τον κόπο να σταθούμε, αν και ορισμένα εξ αυτών –όπως ο αρχηγός των πειρατών ή ο Μέγας Βασιλέας των Ασσύριων– σίγουρα παρουσιάζουν ενδιαφέρον…
«Το μυθιστόρημα ζωντανεύει τον ελληνικό κόσμο του 9ου π. Χ. αιώνα», γράφετε. Ποιο ήταν εκείνο του στοιχείο του συγκεκριμένου μακρινού αιώνα που σας γοήτευσε ώστε να αναζητήσετε πληροφορίες γι’ αυτόν;
Ακριβώς το γεγονός ότι δεν υπάρχουν παρά μόνο ελάχιστες πληροφορίες! Η συγκεκριμένη εποχή ονομάζεται και «σκοτεινοί αιώνες» (περίπου 1150 π.Χ. – 750 π.Χ.), καθώς οι κάτοικοι της Ελλάδας απώλεσαν, όπως προανέφερα, την ικανότητα της γραφής με την κατάρρευση του Μυκηναϊκού Πολιτισμού. Πλήθος πληροφοριών αρχίζουμε να έχουμε ξανά μετά το 750 π.Χ. και την εκ νέου «ανακάλυψη» της γραφής, αυτή τη φορά με τη μορφή του αλφάβητου που λίγο πολύ χρησιμοποιούμε και σήμερα. Πέραν τούτων, προσωπικά και σε ιστορικό επίπεδο ανέκαθεν με ενδιέφεραν οι καταρρεύσεις των πολιτισμών καθώς και τα αίτια που τις προκάλεσαν, όπως και το τι συμβαίνει έπειτα από την κατάρρευση του πολιτισμού στην εκάστοτε περιοχή.
«Ταυτόχρονα φωτίζει τη σημασία του πολιτισμού, ώστε να καταστεί άξια των ανθρώπων η ζωή, καθώς επίσης και την ανυπολόγιστη αξία της γραφής και του γραπτού λόγου». Μιλήστε μας γι αυτή την αξία όπως προκύπτει μέσα από το βιβλίο σας.
Στη διάρκεια των ταξιδιών του ο Ίδας συνειδητοποιεί αφενός τη σημασία της γραφής για να μπορεί να αναπτυχθεί ο πολιτισμός (όλοι οι πολιτισμένοι λαοί που συναντάει ξέρουν τα μυστικά της γραφής, ενώ όσοι δεν την κατέχουν είναι βυθισμένοι στη βαρβαρότητα). Και, αφετέρου, συνειδητοποιεί την αξία της ειρήνης προκειμένου να συνεχίσει φέγγει ο φάρος του πολιτισμού που ανάβει η ικανότητα της γραφής (συνειδητοποιεί ότι η κατάρρευση του Μυκηναϊκού Πολιτισμού επήλθε στον απόηχο πολέμων και εμφύλιων συγκρούσεων, που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο των λίγων εκείνων ανθρώπων που γνώριζαν τα μυστικά της γραφής). Το βιβλίο αποτελεί ουσιαστικά έναν «ύμνο» στην αξία της γραφής γενικότερα και του γραπτού λόγου ειδικότερα. Το ταξίδι του Ίδαθέλει να τονίσει ακριβώς αυτή τη συμβολή της γραφής στην ανάπτυξη του πολιτισμού αλλά, παράλληλα, να και να καταδείξει με ποιον, περίπου, τρόπο χρησιμοποιούσαν και εκμεταλλεύονταν τη γραφή οι λαοί που τη γνώριζαν – και να τονίσει τη διαφορά τους σε σχέση με τους Έλληνες, που με τα (κατοπινά) λογοτεχνικά τους κείμενα δεν έβαλαν απλά τις βάσεις, μα ανέγειραν το μεγαλύτερο μέρος του οικοδομήματος του λεγόμενου Δυτικού Πολιτισμού!
Νιώσατε κατά τη συγγραφή μέρος αυτής της αλλόκοτης ιστορίας, γίνατε μέρος των αιματοβαμμένων περιπετειών του πρωταγωνιστή, ταξιδέψατε μαζί του σε χώρες μακρινές και άραγε συναντήσατε τους κάθε λογής ανθρώπους που συνάντησε εκείνος;
Όσο περίεργο και πεζό και να ακούγεται: όχι, δεν ένιωσα μέρος της ιστορίας! Αυτό έχει κατά πάσα πιθανότητα να κάνει με το γεγονός ότι είμαι δημοσιογράφος και ιστορικός, με το μάλλον «ψυχρό» αποτέλεσμα να μη γίνομαι μέρος των γεγονότων, αλλά να στέκομαι δίπλα τους και να επιχειρώ να τα καταγράψω (ή να τα ερμηνεύσω) όσο πιο καλά μπορώ. Κατά συνέπεια, αν και… ταξίδεψα κατά κάποιον τρόπο με τον Ίδα, ήμουν μάλλον ένας αόρατος, αμέτοχος παρατηρητής των περιπετειών του και όχι ένας από τους συντρόφους του.
Μια από τις σημαντικές πληροφορίες που μας δίνετε για τον Ίδα, είναι πως θέλει να μεταλαμπαδεύσει στο λαό την ικανότητα να ζωγραφίζει τους ήχους, κάτι για το οποίο προσπάθησε πολύ αντιμετωπίζοντάς το ως αίνιγμα ζωής. Μιλήστε μας γι αυτό το αίνιγμα.
Να τονίσω αρχικά, πως η έκφραση «ζωγραφίζω ήχους» είναι μια φανταστική περιγραφή του όρου «γράφω». Πώς αλλιώς θα μπορούσε κάποιος να εξηγήσει τι είναι η γραφή σε κάποιον που δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το τι είναι; Συνεπώς, ο τίτλος του βιβλίου «Ζωγραφίζοντας ήχους» θα μπορούσε να αποδοθεί ως «Γράφοντας». Τώρα, αναφορικά με την ερώτηση. Νομίζω πώς όλοι οι νοήμονες άνθρωποι έχουν αναρωτηθεί κάποια στιγμή στη ζωή τους: «Γιατί ζω; Ποιός είναι ο λόγος της ύπαρξής μου;» Και στο ερώτημα αυτό –που στην ουσία αποτελεί το αίνιγμα της ζωής του κάθε ενός μας– ο καθένας δίνει τη δική του απάντηση. Η απάντηση που δίνει στον εαυτό του ο Ίδας είναι διττή: Σε γενικό επίπεδο, πως ο καθένας έχει τη δυνατότητα, ανεξαρτήτως των συνθηκών της ζωής του, να γίνει ο άνθρωπος που θέλει να γίνει. Και σε προσωπικό επίπεδο, πως ο δικός του λόγος ύπαρξης είναι να φανεί χρήσιμος στους συνανθρώπους του για το κοινό καλό όλων. Έτσι, με την επιστροφή του στην Ελλάδα ο Ίδας μαθαίνει στους συμπατριώτες του να «ζωγραφίζουν ήχους» ξανά προσαρμόζοντας το φοινικικό αλφάβητο στην ελληνική γλώσσα και τους κάνει με αυτό τον τρόπο ένα «δώρο» ασυγκρίτως μεγαλύτερο από τις μνημειώδεις κατασκευές, στις οποίες επιδίδονται οι μονάρχες της Ανατολής ώστε να διατηρηθεί η ανάμνηση των «ένδοξων» πράξεών τους στη συλλογική μνήμη των υπηκόων τους… Έχει συνειδητοποιήσει ότι, ανεξάρτητα από το όποιο προσωπικό όφελος μπορεί να έχει για κάποιον η γνώση της γραφής, αυτό που μετράει περισσότερο είναι η «διοχέτευση» των γνώσεων που παρέχει σε όσο το δυνατόν πιο πολλούς ανθρώπους. Γιατί μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να σταθεροποιηθεί το οικοδόμημα μιας πολιτισμένης κοινωνίας, αλλά και γιατί ο άνθρωπος, ως άτομο, μπορεί να ευημερήσει και να προοδεύσει μόνο μέσα σε μια ακμάζουσα, πολιτισμένη κοινωνία.Και για να επιστρέψω σε μια ερώτηση που μου κάνατε νωρίτερα σχετικά με το αν ο Ίδας μου μοιάζει με κάποιο μυθολογικό πρόσωπο, αυτό είναι μάλλον ο Προμηθέας!
Τελικά, αυτή η πρωτότυπη επινοημένη ιστορία και ο ήρωάς σας θα βοηθήσουν εμάς τους αναγνώστες να ζωγραφίσουμε τον ήχο ή την αιτία που τον προκαλεί;
Αυτό δε το γνωρίζω. Ελπίζω, όμως, να συμβάλει έστω και στο ελάχιστο στην κατανόηση της ανυπολόγιστης αξίας της γραφής για τη διατήρηση κι εξέλιξη του πολιτισμού, καθώς και στη συνειδητοποίηση των «θησαυρών» που κρύβονται σε κάποια αντικείμενα, που στη σύγχρονη εποχή έχουν, δυστυχώς, παραμεληθεί από τους περισσότερους, παρά το γεγονός ότι τα έχουν σε καθημερινή βάση δίπλα τους και στη διάθεσή τους: στα βιβλία!
Έχοντας ως δεδομένο πως ένας ήχος μπορεί να μας δημιουργήσει μια εικόνα αλλά και ένα ή περισσότερα συναισθήματα, αναρωτιέμαι τι ήχους ακούγατε και ποιες εικόνες δημιουργήθηκαν στη φαντασία σας όσο διήρκεσε η συγγραφή του βιβλίου σας.
Φοβάμαι ότι θα φανώ και πάλι πολύ πεζός… Όταν γράφω, γράφω και επικεντρώνομαι αποκλειστικά και μόνο εκεί και στην ουσία αποκόβομαι από τον «έξω κόσμο». Οι εικόνες που δημιουργώ σχετίζονται αποκλειστικά και μόνο με το βιβλίο και προσπαθώ, όσο πιο καλά μπορώ, να τις μεταφέρω στο μυθιστόρημα…
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Λίγο πριν το θάνατό του, ο Ίδας – μακρινός απόγονος του Οδυσσέα, τυχοδιώκτης, ληστής και πειρατής – αφηγείται την αλλόκοτη ιστορία του, τις αιματοβαμμένες περιπέτειές του σε χώρες μακρινές, τις αναπάντεχες συναντήσεις του με κάθε λογής ανθρώπους, μα κυρίως, την αγωνιώδη του προσπάθεια να λύσει το αίνιγμα της ζωής του, μεταλαμπαδεύοντας στον λαό του τη γνώση που αποτελεί το “κλειδί” για τη μελλοντική του ανάπτυξη κι ευμάρεια: την ικανότητα να “ζωγραφίζει τους ήχους” της γλώσσας του, δηλαδή το μυστικό της γραφής. . .
Το μυθιστόρημα ζωντανεύει τον ελληνικό κόσμο του 9ου π. Χ. αιώνα, βυθισμένο ακόμα στο ερεβώδες σκοτάδι που προκάλεσε η κατάρρευση του Μυκηναϊκού πολιτισμού τρεις αιώνες νωρίτερα. Έναν κόσμο άγριο, δίχως θεούς ή ήρωες, στο επίκεντρο του οποίου βρίσκετε ο διαρκής αγώνας για επιβίωση. Ταυτόχρονα φωτίζει τη σημασία του πολιτισμού, ώστε να καταστεί άξια των ανθρώπων η ζωή, καθώς επίσης και την ανυπολόγιστη αξία της γραφής και του γραπτού λόγου, προκειμένου να συνεχίσει πάντα να λάμπει, παρά τις όποιες δυσκολίες και αντιξοότητες, ο φάρος του πολιτισμού!
Βιογραφικό
Ο Κωνσταντίνος Δ. Γουσίδης γεννήθηκε το 1973 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία, Αρχαία Ιστορία καθώς και Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία στο Πανεπιστήμιο «Ιωάννης Γουτεμβέργιος» στο Μάιντς της Γερμανίας. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες της Θεσσαλονίκης «Αγγελιοφόρος» και «Αγγελιοφόρος της Κυριακής» και εν συνεχεία ως αρχισυντάκτης σε διάφορες δημοσιογραφικές ιστοσελίδες της Βόρειας Ελλάδας.
Έργα του ίδιου
Μυθιστορήματα
Δαναοί, ιστορικό μυθιστόρημα, 2005, εκδόσεις «Κάκτος»
Πέρσες, ιστορικό μυθιστόρημα, 2008, εκδόσεις «Πατάκης»
Ο καλός χριστιανός, ιστορικό μυθιστόρημα, 2009, εκδόσεις «Πατάκης»
Έρευνες
Κι έπειτα ήρθε ο κορονοϊός…, δημοσιογραφική έρευνα, 2020, εκδόσεις «Ταξιδευτής».
Μεταφράσεις
Ο Μολώχ – Μια κριτική ιστορία των ΗΠΑ, του Karlheinz Deschner, 2006, εκδόσεις «Κάκτος»
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.