Συγγραφέας του βιβλίου «Ηλιοκεντρικό Σύστημα και ζωή στο Διάστημα το 1821» – Εκδόσεις «iWrite»
Μια διαμάχη για το Ηλιοκεντρικό Σύστημα στα προεπαναστατικά χρόνια, η οποία είναι ελάχιστα γνωστή, προσεγγίζει με το βιβλίο του ο δημοσιογράφος – συγγραφέας Μηνάς Παπαγεωργίου. Μετά από πολύχρονη και απαιτητική έρευνα, όχι μόνο φωτίζει άγνωστες πτυχές της ελληνικής ιστορίας και καλύπτει ένα σημαντικό κενό της ελληνικής βιβλιογραφίας αλλά ικανοποιεί και εκείνους τους απαιτητικούς αναγνώστες που γοητεύονται από την ιστορική έρευνα που φέρνει στο φως νέα δεδομένα. Όπως λέει στο Vivlio-life «Νομίζω το βιβλίο θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των ανθρώπων εκείνων που γοητεύονται από την (άγνωστη) ελληνική ιστορία, την ιστορία του νεοελληνικού διαφωτισμού και του ’21, αλλά και εκείνων που αρέσκονται στην έρευνα για την ιστορία των Επιστημών στη χώρα μας, καθώς και όσων έλκονται από τις σχέσεις θρησκείας και επιστήμης στην Ελλάδα».
Η ιδεολογική σύγκρουση Ελλήνων Διαφωτιστών και Χριστιανών Λογίων, για την ορθότητα του Ηλιοκεντρικού Συστήματος σίγουρα είναι ένα θέμα για το οποίο δεν γνωρίζουμε πολλά. Τον λόγο που σας έκανε να προχωρήσετε στη συγγραφή του βιβλίου ίσως εύκολα τον αναγνωρίζουμε στο βιογραφικό σας. Ποια ήταν, όμως, η αφορμή να πάρετε την τελική σας απόφαση;
Στο πλαίσιο των ερευνών μου για τον νεοελληνικό Διαφωτισμό τα τελευταία χρόνια, έπεφτα συχνά πάνω σε μικρές βιβλιογραφικές υποσημειώσεις ή φευγαλέες αναφορές σε σχέση με τις διαμάχες για το Ηλιοκεντρικό Σύστημα στα προεπαναστατικά χρόνια. Σύντομα κατανόησα ότι υπήρχε το έδαφος για μία εκτενέστερη έρευνα πάνω στο “κοσμολογικό” ζήτημα στα προεπαναστατικά χρόνια, το οποίο μάλιστα θα κάλυπτε ένα σημαντικό κενό για την ελληνική βιβλιογραφία. Η έλευση του 2021 συνετέλεσε αποφασιστικά στην απόφασή μου να ξεκινήσω μία συγκροτημένη έρευνα προς αυτή την κατεύθυνση.
Ποιο είναι το σημείο αιχμής σ’ αυτή την ιδεολογική σύγκρουση;
Σίγουρα όσο περισσότερο πλησιάζουμε στο 1821, η διαμάχη αυτή γίνεται εντονότερη. Από τη μία οι Διαφωτιστές που μεταλαμπαδεύουν τις νέες γνώσεις των Φυσικών Επιστημών στις ελληνικές σχολές, πιέζουν για περισσότερη Παιδεία, απαλλαγμένη από δόγματα και λογοκρισία και από την άλλη το πατριαρχείο που θεωρεί τους Διαφωτιστές φορείς άθεων ιδεών, οι οποίες αποσκοπούν στη μεταφορά των ιδεολογημάτων της Γαλλικής Επανάστασης στην Ανατολή. Η ιδεολογική σύγκρουση είναι αναπόφευκτη.
«Οι διενέξεις αυτές, μάλιστα, συμπεριλαμβάνουν και τις πιθανότητες για την ύπαρξη ζωής σε άλλους πλανήτες της διαστημικής μας γειτονιάς», γράφετε. Τι πίστευαν για την πιθανή ύπαρξη ζωής στο Διάστημα οι μεν και ποια ήταν τα επιχειρήματα των δε;
Οι Διαφωτιστές αφήνουν ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο για την ύπαρξη ζωής στο Σύμπαν, αρκετοί δε από αυτούς (δίχως την ύπαρξη των σύγχρονων τηλεσκοπίων), τολμούν να προτείνουν την ύπαρξη νοήμονος ζωής ακόμη και σε πλανήτες του Ηλιακού μας Συστήματος.
Για τους εκπροσώπους της Εκκλησίας, η ύπαρξη ζωής (και ακόμα χειρότερα νοήμονος ζωής) στο Σύμπαν, φέρνει μαζί της μια σειρά από θεολογικής φύσης ζητήματα όπως είναι η μοναδικότητα του φαινομένου της ζωής στη Γη, η θέση του ανθρώπου στο Σύμπαν, ακόμη και το πρόβλημα της ενσάρκωσης του Ιησού σε άλλους πλανήτες. Για αυτούς τους λόγους απορρίπτουν δίχως σκέψη το ενδεχόμενο αυτό.
Αυτά που περιγράφετε στο βιβλίο σας συνέβαιναν κατά τη διάρκεια των
προεπαναστατικών χρόνων στον ελλαδικό χώρο. Τι γίνεται σήμερα; Τι παρέδωσε στις νεότερες γενιές επιστημόνων αυτή η διαμάχη;
Σίγουρα παρέδωσε τα διανοητικά εργαλεία σχετικά με τον διαχωρισμό πίστης και επιστημονικής γνώσης, πάντα πάνω στη βάση του Ορθού Λόγου. Παρ’ όλα αυτά τα εφόδια αυτά δεν είναι μέχρι και τις μέρες μας δεδομένα για κάθε συμπολίτη μας, αλλά και για τους περισσότερους ταγούς της ορθόδοξης Εκκλησίας. Γεγονός που αναδείχτηκε (και αναδεικνύεται) περίτρανα τους μήνες της πανδημίας του Covid-19, πάντα σε σχέση με τη διαχείριση της κρίσης.
Η εξέλιξη της επιστημονικής έρευνας ποια πλευρά δικαιώνει;
Σαφέστατα αυτή των Διαφωτιστών. Και η ορθότητα του Ηλιοκεντρικού Συστήματος δεν αμφισβητείται πλέον και για την ανίχνευση ζωής στο Σύμπαν δαπανούνται μέχρι και τις μέρες μας τεράστια ποσά από κράτη και επιστημονικούς φορείς. Ειδικά ραδιοτηλεσκόπια σαρώνουν το “βαθύ διάστημα” για πιθανά σήματα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, ενώ ειδικά εξοπλισμένα ρομπότ αναζητούν ίχνη μικροβιακής ζωής σε πλανήτες και δορυφόρους του ηλιακού μας συστήματος.
Πόσο γνωστή είναι στους Έλληνες αναγνώστες και ποιο είναι αυτό που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον μας ώστε να αναζητήσουμε το βιβλίο σας;
Η διαμάχη αυτή είναι ελάχιστα γνωστή στους Έλληνες αναγνώστες. Οι περισσότεροι επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στις πολεμικές προετοιμασίες του ’21, μη γνωρίζοντας ότι παράλληλα έλαβε χώρα και μία ιδεολογική διαμάχη για την Παιδεία, στην οποία Οθωμανοί και πατριαρχείο συμμάχησαν κατά των Ελλήνων Διαφωτιστών.
Νομίζω το βιβλίο θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των ανθρώπων εκείνων που γοητεύονται από την (άγνωστη) ελληνική ιστορία, την ιστορία του νεοελληνικού διαφωτισμού και του ’21, αλλά και εκείνων που αρέσκονται στην έρευνα για την ιστορία των Επιστημών στη χώρα μας, καθώς και όσων έλκονται από τις σχέσεις θρησκείας και επιστήμης στην Ελλάδα.
Πόσο απαιτητικό ήταν το θέμα που επιλέξατε και πόσο χρονοβόρα η έρευνά σας;
Η συλλογή της απαραίτητης βιβλιογραφίας και η έρευνα για το θέμα διήρκεσαν περίπου τρία χρόνια. Υπήρξε μία ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία μιας και ερευνητικά ακροβατούσα συνεχώς ανάμεσα σε πρωτότυπες (κείμενα του 18ου-19ου αιώνα) και περισσότερο σύγχρονες πηγές. Είναι γεγονός ότι το lockdown της περασμένης άνοιξης συνετέλεσε ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες συγγραφής του έργου, έτσι κατέστη εφικτό να κυκλοφορήσει το φθινόπωρο του 2020 στους πάγκους των βιβλιοπωλείων.
Η δημοσιογραφική σας ιδιότητα είναι φανερό πως έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη συγγραφή του βιβλίου. Ήταν και αυτή που σας οδήγησε στην αναζήτηση των κατάλληλων πηγών;
Σίγουρα έπαιξε ρόλο. Από την άλλη η μεθοδολογία της έρευνας είναι μία διαδικασία που ναι μεν μπορεί να μεταλαμπαδευτεί, αφομοιώνεται, όμως, αποτελεσματικά στην πράξη με την πάροδο των ετών και την τριβή με αυτό που ονομάζεται “ερευνητική δημοσιογραφία”. Συμπερασματικά η κάθε έρευνα και μελέτη κρίνεται από τη δομή της, τη στόχευσή της, την ποιότητα των πηγών της και τον τρόπο που όλα τα παραπάνω καταλήγουν, εν τέλει, στον αναγνώστη.
O εορτασμός των διακοσίων χρόνων από την Επανάσταση του 1821 ήταν ένα κίνητρο να δώσετε σ’ εμάς τους αναγνώστες αυτό το βιβλίο, με δεδομένο ότι προσθέτει πληροφορίες και διασταυρωμένη δημοσιογραφική και συγγραφική γνώση;
Αναφέρθηκα και παραπάνω σε αυτό. Η απάντηση είναι σαφώς καταφατική. Το βιβλίο εντάσσεται ξεκάθαρα μέσα στην πλούσια βιβλιοπαραγωγή για το ’21, ένα φαινόμενο που πρόκειται να ενταθεί ακόμα περισσότερο μέσα στους επόμενους μήνες. Φιλοδοξία μου (υποθέτω και όλων εκείνων των ανθρώπων που προσεγγίζουν το ’21 μέσα από ποικίλες πτυχές), είναι να συμβάλω στην περαιτέρω διεύρυνση των γνώσεων αλλά και των προβληματισμών της ελληνικής κοινωνίας, με την ευκαιρία συμπλήρωσης 200 ετών από την Επανάσταση. Να καταστεί με λίγα λόγια το 2021 ένα έτος όχι μόνο πανηγυρικών εκδηλώσεων, αλλά και μία περίοδος επανεξέτασης της ελληνικής ιστορίας πάνω σε ορθές βάσεις, μακριά από επιβλαβείς εθνικούς μύθους που αποδείχτηκαν διαχρονικά επιζήμιες για τη νεοελληνική πραγματικότητα.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Γνωρίζατε ότι κατά τη διάρκεια των προεπαναστατικών χρόνων καταγράφεται στον ελλαδικό χώρο µία πρωτοφανής ιδεολογική σύγκρουση μεταξύ Διαφωτιστών και Χριστιανών λογίων αναφορικά µε την ορθότητα του Ηλιοκεντρικού Συστήματος; Οι διενέξεις αυτές, μάλιστα, συμπεριλαμβάνουν και τις πιθανότητες για την ύπαρξη ζωής σε άλλους πλανήτες της διαστημικής µας γειτονιάς. Ποια είναι τα επιχειρήματα της μιας και της άλλης πλευράς; Πώς υποδέχονται οι συντηρητικοί εκκλησιαστικοί κύκλοι της εποχής την είσοδο των Φυσικών Επιστημών στα νέα προγράμματα διδασκαλίας των Σχολών; Για ποιους λόγους παραμονές της Επανάστασης το πατριαρχείο επιβάλλει στην Κωνσταντινούπολη µία Ορθόδοξη Ιερά Εξέταση; Και πώς εξελίσσεται η σχέση Εκκλησίας της Ελλάδος και επιστήμης της Αστρονομίας, έως και την χρονιά ορόσημο της προσσελήνωσης;
Ο δημοσιογράφος Μηνάς Παπαγεωργίου φέρνει στο φως µία ιστορία φαινομενικά παράδοξη, µα συνάμα εξαιρετικά γοητευτική, από τα ταραγμένα χρόνια του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Μια ιστορία που καταδεικνύει πώς η προετοιμασία του μεγάλου Ξεσηκωμού απηχεί, πέραν των όσων ήδη γνωρίζουμε, και µια απεγνωσμένη κραυγή των Ελλήνων διανοητών για περισσότερη Παιδεία, απαλλαγμένη από περιορισμούς, δόγματα και λογοκρισία. Σε αυτή την ιδεολογική αναμέτρηση ο εχθρός δεν είναι µόνο οι Οθωμανοί…
Βιογραφικό
Ο Μηνάς Παπαγεωργίου είναι δημοσιογράφος (µέλος της ΕΣΗΕΑ) και υπ. επικοινωνίας του Πρότυπου Ομίλου Πολιτισμού Πηγή, όντας παράλληλα διευθυντής της σειράς Lux Orbis των εκδόσεων iWrite. Την περίοδο 2010-2014 διετέλεσε αρχισυντάκτης του περιοδικού «Φαινόμενα» στον Ελεύθερο Τύπο. Σπούδασε Στατιστική και Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και στο Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας αντίστοιχα. Στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του συγκαταλέγονται η αναζήτηση της Πολιτικής Αρετής, ο Μυθικισμός και ο διαχρονικός πόλεμος των ιδεών για την ελληνική ταυτότητα. Είναι συγγραφέας επτά βιβλίων.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.