Νίκος Μάντζιος: συνέντευξη στη Μαρία Τσακίρη

Συγγραφέας του βιβλίου «Η λίμπιντο των αγγέλων» – Εκδόσεις Γραφή

Ο έρωτας είναι κινητήριος μοχλός για όλο τον κόσμο, γιατί όχι και για τα άτομα με αναπηρία. Δεν είναι πλάσματα ενός κατώτερου θεού και η ανάγκη για την ανάδειξη αυτής ακριβώς της ανάγκης, αλλά και η πεποίθηση πως η ελληνική κοινωνία στρουθοκαμηλίζει στο θέμα της σεξουαλικότητας στην αναπηρία και γενικά στο θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, οδήγησε τον Νίκο Μάντζιο στη συγγραφή του βιβλίου «Η λίμπιντο των αγγέλων». Ηρωίδα του η Κορίνα, που ένα ατύχημα άλλαξε ριζικά την ζωή της. Αν και καθηλωμένη σε αναπηρικό αμαξίδιο παραμένει γυναίκα που εξακολουθεί να έχει λίμπιντο και άρα τις ίδιες ανάγκες με τις άλλες γυναίκες. Στη ζωή της θα μπει ο Ανέστης, που είναι σεξουαλικός βοηθός. Όπως λέει στο Vivlio-life ο συγγραφέας ενώ ο θεσμός του σεξουαλικού βοηθού είναι ακόμα άγνωστος στην Ελλάδα με αποτέλεσμα, γυναίκες κυρίως, να πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης και σεξουαλικής κακοποίησης, συνταγογραφείται από το σύστημα υγείας της Γαλλίας, της Δανίας, της Ελβετίας, της Ιαπωνίας και έχουν γίνει σημαντικά βήματα και στην Ισπανία.

• Το βιβλίο σας καταπιάνεται με τη σεξουαλικότητα των ατόμων με αναπηρία. Ποια σκέψη, ποιο γεγονός ή ποια εσωτερική ανάγκη κρύβεται πίσω από τη συγγραφή του;
  Η σεξουαλικότητα στην αναπηρία θεωρείται (και είναι!) ένα θέμα ταμπού, όχι μόνο στην ελληνική κοινωνία. Ο έρωτας είναι κινητήριος μοχλός για όλο τον κόσμο, γιατί όχι και για τα άτομα με αναπηρία. Δεν είναι πλάσματα ενός κατώτερου θεού. Η ανάγκη για την ανάδειξη αυτής ακριβώς της ανάγκης, με οδήγησε να γράψω για αυτό το θέμα. Αυτός είναι ο στόχος μου κι όχι η πώληση αντιτύπων. Εξάλλου δεν είμαι επαγγελματίας συγγραφέας.
• Πιστεύετε πως έγινε η αρχή ώστε να βλέπουμε στο εξής στη λογοτεχνία, κοινωνικά θέματα που αποφεύγουμε να γράψουμε, να διαβάσουμε ή να εκδώσουμε;
  Αυτό δεν μπορώ να το ξέρω οπότε θα αρκεστώ σε ευχολόγια. Να τονίσω όμως ότι το να αποτυπώσεις λογοτεχνικά «βαριά» κοινωνικά θέματα, όπως το συγκεκριμένο, απαιτεί έρευνα και καλή γνώση του θέματος γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος, πέρα από τη γελοιοποίηση του συγγραφέα, το αποτέλεσμα στο αναγνωστικό κοινό να είναι εντελώς αντίθετο από το επιδιωκόμενο.
• «Η λίμπιντο των αγγέλων» δεν είναι ούτε δοκίμιο, ούτε επιστημονική μελέτη για το σεξ και την αναπηρία», διευκρινίσατε σε μία συνέντευξή σας. Πιστεύετε πως μέσα από τη μυθοπλασία ο αναγνώστης θα εισπράξει πιο εύκολα αυτό που θέλετε να του πείτε;
  Το πιστεύω ακράδαντα. Μέσα από οποιαδήποτε μορφή τέχνης – εν προκειμένω μέσω της τέχνης του λόγου -, ζητήματα δύσκολα, καθίστανται πιο εύπεπτα για τον δέκτη. Είναι σίγουρα πιο ευχάριστο για κάποιον να διαβάσει ένα μυθιστόρημα που το θέμα του είναι, για παράδειγμα, η σεξουαλικότητα στην αναπηρία, παρά να του δώσεις μια επιστημονική μελέτη ή ένα δοκίμιο πάνω σε αυτό το θέμα.
• Ωστόσο, έχοντας ως δεδομένο πως τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια διδάσκετε σε δομές Ειδικής Αγωγής, θα έλεγε κάποιος πως θα μπορούσατε να γράψετε ένα χρηστικό βιβλίο. Το σκεφτήκατε;
  Αν εννοείτε χρηστικό βιβλίο πάνω στο θέμα της σεξουαλικότητας των ΑμεΑ, όχι. Είμαι ένας ταπεινός εκπαιδευτικός με ειδίκευση στην ειδική αγωγή και ένας ακόμα ταπεινότερος συγγραφέας με κάποια, ίσως παραπάνω, ευαισθησία στο συγκεκριμένο θέμα λόγω της ενασχόλησής μου στον χώρο της ειδικής εκπαίδευσης. Δεν ήταν και δεν είναι στις προθέσεις μου να γράψω κάτι επιστημονικό, ούτε θεωρώ ότι χρειάζεται κάποιου είδους «οδηγός» στον έρωτα!
• Κεντρική σας ηρωίδα η Κορίνα. Ένα ατύχημα την καθήλωσε σε αναπηρικό αμαξίδιο. Μιλήστε μας για τη ζωή της πριν ανατραπούν τα πάντα…
  Η ζωή της ηρωίδας μου είναι η ζωή μιας οποιασδήποτε έφηβης, με τις ανησυχίες και τα όνειρα που χαρακτηρίζουν αυτή την ηλικία. Έρχεται ένα «ανόητο» ατύχημα να αλλάξει ριζικά τη ζωή της και πρέπει να παλέψει, να ανέβει «γολγοθάδες» μέχρι να πάρει πίσω τη ζωή της. Η ιστορία της, μας αφορά όλους! Όσο ωμό κι αν ακούγεται, όλοι είμαστε εν δυνάμει ανάπηροι. Αρκεί μια «ανόητη» απροσεξία, δικιά μας ή κάποιου άλλου, μια «κακιά στιγμή», για να βρεθούμε στη θέση της Κορίνας.
• Η Κορίνα, ωστόσο, παραμένει γυναίκα που εξακολουθεί να έχει λίμπιντο και άρα τις ίδιες ανάγκες με τις άλλες γυναίκες. Μέσα από ποια αρνητικά συναισθήματα κατάφερε να ισορροπήσει εσωτερικά ώστε να πείσει πως «δεν είναι ο οίκτος που χρειάζεται αλλά η αποδοχή»;
  Τα άτομα πάνω σε αναπηρικό αμαξίδιο αισθάνονται πολύ ευάλωτα. Ασυνείδητα ή ενσυνείδητα, υιοθετούν κάποιες στάσεις και συμπεριφορές που βοηθούν στην άμυνά τους. Μια τέτοια μπορεί να είναι η χρήση απρεπούς φρασεολογίας (κοινώς τα «χώνουν» πολύ εύκολα) ή μια φαινομενική απάθεια και σκληρότητα. Εκείνο όμως που μισούν είναι ακριβώς η λύπηση και ο οίκτος. Επιθυμούν να τα αντιμετωπίζουν σαν φυσιολογικά άτομα τα οποία έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες «ελάχιστες κι ασήμαντες» όπως χαρακτηριστικά λέει η ηρωίδα μου σε κάποιο σημείο.
• Τι περιλαμβάνει η τετραετής έρευνά σας για τη σεξουαλικότητα των ΑμεΑ και σε ποιες επιστημονικές ομάδες αναζητήσατε πληροφορίες ώστε να πλησιάσετε και να αγγίξετε τα πιο βαθιά και ακραία συναισθήματα της ηρωίδας σας;
  Όπως καταλαβαίνετε, ένα θέμα τόσο λεπτό και ευαίσθητο, πρέπει να το «δέσεις» καλά ώστε να ελαχιστοποιήσεις τον κίνδυνο να πέσεις σε σοβαρά ατοπήματα, αλλά κυρίως να προσβάλλεις τα άτομα με αναπηρία. Μάζευα υλικό για σχεδόν δύο χρόνια κι άλλα τόσα μου πήρε να γράψω το βιβλίο. Πέρα από την προσωπική επαφή με τέτοια άτομα, καθότι εργάζομαι χρόνια στον χώρο της ειδικής αγωγής, πήρα συνεντεύξεις από γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων, από ανάπηρους, από γονείς και συγγενείς αναπήρων, από ζευγάρια ανάπηρος-ανάπηρη, ανάπηρος-αρτιμελής και θεωρώ ότι προσέγγισα το θέμα με τον πρέποντα σεβασμό. Οι αναγνώστες θα το κρίνουν και δη η κοινότητα των αναπήρων, από την οποία, σημειωτέον, μόνο θετικά σχόλια εισέπραξα μέχρι τώρα κι αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη επιβράβευση για τη δουλειά μου.
• Ανέστης. Είναι ο «σεξουαλικός βοηθός» της Κορίνας και εδώ περιμένουμε να μας δώσετε την ακριβή έννοια του όρου, καθώς όπως αντιλαμβάνεστε, λίγοι από εμάς γνωρίζουμε τι είναι.
  Ο Ανέστης είναι σεξουαλικός βοηθός (χωρίς εισαγωγικά). Είναι ένας χαρακτήρας που εισάγω στο τελευταίο κεφάλαιο για να δώσω μια λύση στο πρόβλημα, κάτι σαν από μηχανής θεός στις αρχαίες τραγωδίες. Η σεξουαλική βοήθεια σε άτομα με αναπηρία είναι μια υπηρεσία που βοηθά ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας να μην νιώθει αποκλεισμένο από το κοινωνικό σύνολο.
  Ο στόχος των σεξουαλικών βοηθών (ή σεξουαλικών συνοδοιπόρων), είναι να προσφέρουν πρόσβαση στη σεξουαλική απόλαυση με αξιοπρέπεια και σεβασμό και να παρέχουν ένα ασφαλές πλαίσιο στα άτομα αυτά. Συγκεκριμένα μπορούν να βοηθήσουν στη διερεύνηση των σωματικών αναγκών, των σεξουαλικών αναγκών, το τι μπορούν και τι όχι να κάνουν στο σεξ, ανάλογα με την αναπηρία και τη βλάβη τους.
  Η σεξουαλική εργασία για την οποία συζητάμε, έχει ως βασικό και απαραίτητο όρο τη συναίνεση από τα δύο εμπλεκόμενα μέρη: ανάπηρο και σεξουαλικό βοηθό. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, από τη συγκεκριμένη υπηρεσία αποκλείονται τα άτομα με βαριά νοητική υστέρηση γιατί δεν είναι σε θέση να συναινέσουν.
  Ο/η σεξουαλικός/η βοηθός, μέσω των παρεχόμενων υπηρεσιών, έρχεται να καλύψει την ανάγκη για πρόσβαση των ΑμεΑ στο σεξ. Μπορεί να συμμετέχει ο ίδιος αλλά μπορεί να είναι απλά αυτός που θα βοηθήσει δύο ανάπηρα άτομα να συνευρεθούν με ασφάλεια.
• Προκύπτουν, ξέρετε, αρκετές απορίες σ’ εμάς τους αναγνώστες. Ο σεξουαλικός βοηθός εκπαιδεύεται; θεωρείται επάγγελμα και άρα πληρώνεται (και από ποιον;), είναι αγοραίος έρωτας; η συμφωνία του αφορά μόνο τη σεξουαλική επαφή με ΑμεΑ; είναι κάποια πρώτα ερωτήματα που χρήζουν απάντησης.
  Οι σεξουαλικοί βοηθοί έχουν εκπαιδευτεί σε θέματα αναπηρίας, γνωρίζουν δηλαδή τα ειδικά χαρακτηριστικά αρκετών από τις βλάβες και πώς να το διαχειριστούν σωματικά προκειμένου να προσφέρουν σεξουαλική ικανοποίηση. Φυσικά όλο αυτό έχει κάποιο χρηματικό κόστος ώστε να γίνεται ξεκάθαρο ότι η σχέση δεν είναι συναισθηματική. Σίγουρα δεν είναι πορνεία. Το ενδιαφέρον τους είναι πραγματικό και όχι επαγγελματικό. Η επαφή με το άτομο με αναπηρία γίνεται βάσει συγκεκριμένου πρωτοκόλλου και κατόπιν συνεννόησης και καθορισμού των ορίων μεταξύ τους. Η συμφωνία μπορεί να κυμαίνεται από μια απλή βόλτα για ποτό έως τη σεξουαλική επαφή.
  Από την άλλη, όπως αναφέρεται μέσα στο βιβλίο, ο αγοραίος έρωτας είναι ο πιο ειλικρινής ανάμεσα στους έρωτες, δεν πρέπει να τον δαιμονοποιούμε. Ίσα ίσα!
• Πόσο διαδομένος είναι στη χώρα μας ο σεξουαλικός βοηθός και τι χρειάζεται να γίνει προς αυτή την κατεύθυνση;
  Ο θεσμός του σεξουαλικού βοηθού είναι ακόμα άγνωστος στην Ελλάδα με αποτέλεσμα, γυναίκες κυρίως, να πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης και σεξουαλικής κακοποίησης. Τελευταία γίνονται κάποια δειλά βήματα, κυρίως από τον Δημήτρη τον Ζώρζο, ο οποίος θεωρείται από τους «γκουρού» στο συγκεκριμένο θέμα, σε ευρωπαϊκό μάλιστα επίπεδο. Ο Δημήτρης δραστηριοποιήθηκε χρόνια στην Ισπανία και τελευταία εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα. Η πληροφόρηση που έχω στο θέμα «σεξουαλικός βοηθός», προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από εκείνον και δεν παύω να τον ευγνωμονώ που τον γνώρισα και με τιμά με τη φιλία του.
• Η ελληνική κοινωνία, η ελληνική οικογένεια δηλαδή, πόσο έτοιμη, είναι να αποδεχτεί τον σεξουαλικό βοηθό και να τον βάλει στο σπίτι της προκειμένου να δώσει διέξοδο και ανακούφιση στο ανάπηρο μέλος της. Ο Έλληνας πατέρας πόσο εύκολα θα αναζητούσε σεξουαλικό βοηθό για την ανάπηρη κόρη του;
  Προσωπικά θεωρώ ότι η ελληνική κοινωνία στρουθοκαμηλίζει στο θέμα της σεξουαλικότητας στην αναπηρία και γενικά στο θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Το αν είναι έτοιμη ή όχι να δεχτεί τη συγκεκριμένη υπηρεσία βοήθειας, καλό θα ήταν να το ρωτήσετε στους άμεσα ενδιαφερόμενους που έχουν το πρόβλημα και ψάχνουν απελπισμένα λύση. Νομίζω ότι οι απαντήσεις τους θα σας εξέπλητταν. Ο πουριτανισμός και η σεμνοτυφία όταν «καίγεται το σπίτι σου», πάνε περίπατο (και καλά κάνουν!) Σκεφτείτε, ένας άντρας ανάπηρος, έχει την επιλογή να απευθυνθεί σε κάποια πόρνη, η γυναίκα όμως, όχι.
• Έχετε εικόνα του τι συμβαίνει σε άλλες κοινωνίες; Ας μιλήσουμε για την Ευρώπη και τον τρόπο που αντιμετωπίζει τη σεξουαλικότητα των αναπήρων.
  Η εικόνα που έχω βασίζεται στο ίντερνετ και στην πληροφόρηση από τον Δημήτρη τον Ζώρζο. Ο σεξουαλικός βοηθός είναι στο σύστημα υγείας της Γαλλίας, της Δανίας, της Ελβετίας, της Ιαπωνίας (δηλαδή συνταγογραφείται!) και έχουν γίνει σημαντικά βήματα και στην Ισπανία.
  Κλείνοντας, θέλω να τονίσω ότι «Η λίμπιντο των αγγέλων» δεν πραγματεύεται τον ρόλο του σεξουαλικού βοηθού (ένα μόνο κεφάλαιο από τα δεκατρία του βιβλίου!), ούτε είναι μια μελέτη πάνω στο θέμα της σεξουαλικότητας στην αναπηρία. Είναι απλά ένα μυθιστόρημα με την πλοκή, τις κορυφώσεις και το χιούμορ του και ως τέτοιο πρέπει να το δει ο αναγνώστης. Ευελπιστώ, μετά την ανάγνωσή του, να βλέπετε τα άτομα με αναπηρία με ένα άλλο μάτι, πιο ανθρώπινο και είμαι σίγουρος ότι θα γίνετε καλύτεροι άνθρωποι. Ευχαριστώ.

Λίγα λόγια για το βιβλίο
[…] Σήμερα είναι η τυχερή σου μέρα. Θ’ ακούσεις από πρώτο χέρι την ιστορία ενός αγγέλου που κουβαλούσε στο κορμί του έναν διάβολο, αλλά κανένας δεν τον έβλεπε […]
Η Κορίνα είναι μια κοπέλα που μετά από ένα ατύχημα, βρίσκεται καθηλωμένη σε αμαξίδιο. Καλείται, από τη μια μέρα στην άλλη, να αποδείξει ότι παραμένει μια γυναίκα η οποία εξακολουθεί να έχει λίμπιντο. Μισεί να την αντιμετωπίζουν σαν αθώο, ασεξουαλικό άγγελο που καμιά σχέση δεν μπορεί να έχει με το φλερτ και το ερωτικό παιχνίδι. Μετά από μακρές και συχνές περιόδους κατάθλιψης, ψυχολογικών μεταπτώσεων και αυτο-εξευτελισμού (αναμενόμενα σε καταστάσεις επίκτητης αναπηρίας), προσπαθεί να ξαναπάρει τη ζωή στα χέρια της, να ξαναβρεί μια θέση σε έναν κόσμο που δεν της είναι καθόλου φιλικός και να ταιριάζει πλέον τη δικιά της κανονικότητα σ’ αυτή των “κανονικών” ανθρώπων. Να ξαναρχίσει να κάνει όνειρα, αρτιμελή, κι όχι ανάπηρα.
[…] Πιάνει τον εαυτό της, σαν παθιασμένη επιστήμονας, να προσπαθεί να πείσει ότι η Γη κινείται, κι ας ξέρει ότι στη γωνία, κάθε μέρα, την περιμένει η Ιερά Εξέταση και τα μαρτύρια […]
Αγωνίζεται να πείσει για το αυτονόητο: ότι δεν είναι πρώτα το αμαξίδιο και μετά η Κορίνα, αλλά το αντίστροφο. Ότι δεν είναι ο οίκτος που χρειάζεται αλλά η αποδοχή. Ότι δεν είναι μια κοπέλα ανάπηρη, αλλά μια κοπέλα με όνειρα και ανάγκες, ίδιες με αυτές που έχουν και οι συνομήλικές της. Ψάχνει να ξελογιαστεί και να ξελογιάσει, έστω και με αυτό το κορμί της απέμεινε.
[…] Σήκω, λοιπόν, στάσου όρθια κι ας τρεκλίζεις, σήκωσε τα χέρια σου να μεγαλώσεις, να φοβηθεί ο φόβος και να φύγει […]
Όμως όλα στη ζωή είναι θέμα επιλογών, και για την Κορίνα οι επιλογές είναι τραγικά λιγότερες.

Βιογραφικό

Ο Νίκος Μάντζιος γεννήθηκε στην Πύλη Τρικάλων. Σπούδασε μαθηματικά στη Ρώμη και άσκησε για χρόνια το επάγγελμα του φροντιστή. Παρακολούθησε, μεταξύ άλλων, σεμινάρια συμβουλευτικής ψυχιατρικής, Αφηγηματικής Τέχνης και Δημιουργικής γραφής. Ασχολήθηκε με την μετάφραση και διερμηνεία στα Ιταλικά και Ισπανικά. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακών διπλωμάτων στην Ειδική Αγωγή και στην Αθλητική Αναψυχή και Ψυχολογία.
Τα τελευταία χρόνια διδάσκει μαθηματικά σε δομές της Ειδικής Αγωγής. Παράλληλα οργανώνει και συντονίζει εργαστήρια Δημιουργικής γραφής και έχει ραδιοφωνική εκπομπή με θέμα το βιβλίο.
Έχει εκδώσει: «Βλέπε οπισθόφυλλο», μικροδιηγήματα (Απόπειρα, 2017), «Θρύλοι και παραμύθια από την Μεσαιωνική Ισπανία» (Απόπειρα, 2018), «Βράδυ Τετάρτης», ανθολογία μικροδιηγήματος στην οποία συμμετείχε και έκανε και την επιμέλεια (Απόπειρα, 2018), «Ο εξομολόγος του Θεού», σπονδυλωτό μυθιστόρημα (Απόπειρα, 2019), το οποίο μεταφράστηκε και κυκλοφορεί και στην αγγλική γλώσσα, «Ο φόβος της λευκής σελίδας», οδηγός λογοτεχνικής γραφής (Γραφή, 2022).

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save