Συγγραφέας του βιβλίου «Ένα ταξίδι αγάπης» – Εκδόσεις «Publish»

«Ένα ταξίδι αγάπης» ξεκίνησε κι ένα δωδεκάχρονο αγόρι δίχως όνομα είναι ο επιβάτης – πρωταγωνιστής του. Διαφέρει από τα άλλα παιδιά γύρω του. Είναι προσφυγόπουλο. Όπως του εξήγησε ο πατέρας του «για λόγους θρησκείας έγινε πόλεμος», αλλά εκείνος δεν μπορεί να καταλάβει γιατί αυτός ο πόλεμος ήταν η αιτία που έφυγε από την όμορφη χώρα του, τη Συρία. Το βιβλίο της Παναγιώτας Παπαδημητρίου, δεν είναι απλά ένα συγκινητικό μυθιστόρημα. Συγχρόνως είναι και μια διδακτική ιστορία. Την εμπνεύστηκε, όπως λέει στο Vivlio-life από τις εικόνες της πόλης, προσπαθώντας να κατανοήσει τα συναισθήματα της παιδικής ψυχής των παιδιών που συναντούσε και άρα και του μικρού της ήρωα, μετά τον ξεριζωμό της οικογένειάς του. Το συγγραφικό δικό της ταξίδι αποδείχθηκε «ένα δύσκολο προσωπικό ταξίδι»!

Με χαρά διάβασα το βιβλίο σας, όταν διαπίστωσα πως πίσω από τον όμορφο τίτλο του κρύβεται η ιστορία ενός προσφυγόπουλου. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να αποφασίσετε τη συγγραφή του;
Οι καθημερινές μας εικόνες ήταν το αρχικό ξύπνημα. Εικόνες στους δρόμους της πόλης που έδειχνε να σκοτεινιάζει από τον πόνο των ανθρώπων που αναζητούσαν καταφύγιο. Μαζί και οι παιδικές φωνές από την τάξη μου. Οι αγωνίες των μικρών μου μαθητών που γίνονταν συζητήσεις, γίνονταν βουρκωμένα μάτια παιδιών. Δεν μπορούσα να μείνω αμέτοχη. Κάπως ήθελα να γίνω ένα κομμάτι στο παζλ των ερωτήσεων. Αυτό το κομμάτι που θα καθαρίσει την εικόνα. Τουλάχιστον ήθελα να προσπαθήσω…

Η ιστορία του μικρού σας ήρωα ξεκινά από τη μαρτυρική πατρίδα του. Τη Συρία. Εκεί που γεννήθηκε και μεγάλωσε ευτυχισμένος με την οικογένειά του. Μιλήστε μας γι’ αυτό το αγόρι.
Αυτό το αγόρι δεν έχει όνομα… Γιατί στο νου μου ήταν κάθε αγόρι που ξύπνησε ένα πρωί και η ζωή του άλλαξε χωρίς να ερωτηθεί. Ήταν ένας δωδεκάχρονος που είχε μπροστά του όλη του τη ζωή αλλιώς ζωγραφισμένη. Και όλα άλλαξαν ξαφνικά. Αυτό το αγόρι ήταν όπως όλα τα αγόρια αυτής της ηλικίας. Με τους φίλους του, τις ξένες γλώσσες, τα μαθήματα κιθάρας, το κορίτσι που έκανε τα μάτια του να λάμπουν και την καρδιά του να χτυπάει πιο γρήγορα και πιο δυνατά. Του άρεσε το πατίνι, η ζωγραφική, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Στο αναγνωστικό μου «ταξίδι αγάπης» υπάρχει κάτι που μου έκανε εντύπωση αλλά συγχρόνως με γέμισε θλίψη. Τα σκίτσα στις σελίδες του βιβλίου σας που καταδεικνύουν το ανείπωτο δράμα στις ισοπεδωμένες πόλεις της Συρίας. Τα επιμεληθήκατε εσείς;
Ζήτησα από την εξαιρετική εικονογράφο και καθηγήτρια εικαστικών, Γιώτα Παλτίδου, να απεικονίσει την αλήθεια των εικόνων. Δεν ήθελα χαρούμενες πολύχρωμες ζωγραφιές. Η εικόνα είναι κομμάτι του κειμένου. Σε κάθε εικόνα που ζήτησα να δημιουργήσει θέλησα να βλέπω αυτό που έγραφα, να ζωντανεύει η εικόνα όλο αυτό το δράμα ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να ακολουθήσει αβίαστα την ιστορία και να νιώσει αληθινά όλα αυτά που διαδραματίζονταν εκεί. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν ξένο, ανοίκειο…

«Έπρεπε όμως να φύγω από τον τόπο μου όταν, για λόγους θρησκείας από όσα μου λέει ο μπαμπάς, έγινε πόλεμος». Αλήθεια πώς μπορεί ένα παιδί αυτής της ηλικίας να κατανοήσει αυτούς τους λόγους;
Νομίζω πως δεν μπορεί, γι’ αυτό και η αναφορά στα λόγια του πατέρα. Θεωρώ πως για το παιδί αυτής της ηλικίας δεν υπήρχε μια λογική εξήγηση για όλο αυτό. Άλλωστε υπάρχει για κανέναν μας λογική εξήγηση για τόση βία; Και όταν ο λόγος μπορεί να είναι η πίστη γίνεται αυτό εύκολα κατανοητό; Νομίζω πως το γιατί πρέπει να είναι πολύ ισχυρό στις σκέψεις όλων των ανθρώπων που υποχρεώνονται στη βία και τη φυγή.

Πώς μπορούν άραγε να σβήσουν από το μυαλό του οι φρικτές εικόνες καταστροφής που περιγράφει;
Μπορούν; Το μυαλό είναι ισχυρό, έχει μηχανισμούς άμυνας. Η καρδιά έχει χώρο για πολλά και όταν γεμίζει με αγάπη, τότε ίσως στριμώχνονται όλα τα άλλα σε μια σκοτεινή γωνιά της, δεν φεύγουν αλλά ούτε βγαίνουν στο φως. Μυαλό και καρδιά συμμαχούν και βρίσκουν δρόμους, όχι πάντα όμως. Γι’ αυτό χρειάζεται προσπάθεια. Γι’ αυτό πρέπει να μην ξεχνάμε ότι αυτός που είναι απέναντί μας είναι όλα όσα έζησε, έτσι μόνο μπορούμε να σταθούμε σωστά και να βοηθήσουμε ανάλογα.

Ποια συναισθήματα είχε ο ήρωάς σας όταν το ταξίδι έφθασε στο τέλος του και βρέθηκε σε μια ξένη χώρα, στη χώρα μας;
Όταν προσπάθησα να νιώσω όσα μπορεί να ένιωθε, πραγματικά τρόμαξα. Πόσο δύσκολο να βιώνεις τον ξεριζωμό σε μια τέτοια τρυφερή ηλικία. Φόβος κορυφωμένος για το άγνωστο, ενοχές και άγχος για τα συναισθήματα που έχει, για τους ανθρώπους που έπρεπε να μείνουν πίσω. Απορία γι’ αυτό που υπάρχει απέναντι. Τι είναι αυτό; Η νέα του ζωή; Πόνος για τον πόνο των δικών του, που τους αισθάνεται να θρηνούν. Ελπίδα με το πρώτο φως του ήλιου που και σε αυτή τη χώρα είναι εξίσου λαμπερός. Σίγουρα όλα τα συναισθήματα μπερδεμένα στην αρχή φορτίζουν την ψυχή του ήρωα, τον κάνουν πιο ευάλωτο.

Και τα δικά σας συναισθήματα; Πώς ζήσατε την περιγραφή του επινοημένου ήρωά σας; Είναι εύκολη υπόθεση να προσεγγίσεις την ψυχή ενός τρομαγμένου έφηβου;
Επειδή είμαι εκπαιδευτικός της πράξης είκοσι χρόνια τώρα βιώνω συχνά τον φόβο των παιδιών και προσπαθώ να γίνω γέφυρα που θα τους περάσει στην απέναντι όχθη, εκεί που η καρδιά ηρεμεί και το πρόσωπο χαμογελά. Κάθε φορά που βιώνω τέτοιες καταστάσεις, προσπαθώ με την ενσυναίσθηση να κατανοήσω αληθινά πώς νιώθει η παιδική ψυχή. Δεν είναι εύκολο ούτε έχει πάντα το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Εδώ, μέσα από την προσωπική μου ασφάλεια, αφέθηκα να βιώσω συναισθήματα που γεννιούνται από έναν ξεριζωμό. Αφέθηκα στα δάκρυά μου, στις καθημερινές μου εικόνες, προσπάθησα, μα σίγουρα δεν βίωσα την αλήθεια του που πέρασε από μονοπάτια πολύ σκληρά. Ήταν ένα δύσκολο «προσωπικό» ταξίδι.

Μιλήστε μας για τη ζωή του στην Ελλάδα. Πώς τον δέχτηκε αυτή η ξένη χώρα; Έκανε φίλους; Ένιωσε ασφάλεια;
Η ζωή του εδώ ήταν φωτεινή, όμορφη όπως η πατρίδα μας και οι άνθρωποί της. Σίγουρα είχε δύσκολες στιγμές, στιγμές πόνου και απόρριψης, όμως ένιωσε την αγάπη, έζησε τη φιλία, δημιούργησε ρίζες καινούργιες. Υπήρχαν στιγμές που σκεφτόταν πως δεν ήθελε την επιστροφή, τον τρόμαζε ένας ακόμη ξεριζωμός. Ήξερε, όμως, πως αυτή τη φορά το μέλλον του δεν θα ήταν χωρίς τους ανθρώπους που έγιναν κομμάτι της νέας του ζωής. Ήξερε πως τόση αγάπη δεν μπορούσε να πάψει σε μια μέρα και πως όλα όσα έζησε θα γίνονταν άλλο ένα σκαλοπάτι στη ζωή του.

Το προσφυγικό είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας. Πόσο απασχολεί τους μαθητές όμως; Τι προκύπτει από την εμπειρία σας ως δασκάλα;
Όταν κάποιο θέμα δεν μας αγγίζει προσωπικά, συχνά μας αφήνει αδιάφορους δυστυχώς. Αν λοιπόν αυτό το βιβλίο γραφόταν μιαν άλλη στιγμή ίσως δεν υπήρχε καθόλου ενδιαφέρον για να διαβαστεί. Το προσφυγικό μέχρι να μας αγγίξει τόσο βαθιά σαν κοινωνία, ήταν κάτι που το αντιμετωπίζαμε θεωρητικά. Όταν όμως οι συνθήκες το έκαναν κομμάτι της ζωής μας ήταν ένα βασικό θέμα στην τάξη. Γιατί άγγιζε καθημερινά ζητήματα των οικογενειών και κάθε οικογένεια το διαχειριζόταν με τον δικό της τρόπο. Τα παιδιά χρειάζονται εκεί τη στήριξη του δασκάλου, να τα βοηθήσει να δουν την εικόνα καθαρά, έξω από τις προσωπικές φοβίες και προκαταλήψεις. Να δουν τον άνθρωπο που υπάρχει πίσω από την ιστορία…

Μπορεί το σχολείο να κατευθύνει προς τη σωστή κατεύθυνση τη σκέψη των παιδιών, όταν καθημερινά βομβαρδίζονται από ρατσιστικά σχόλια και τις ρατσιστικές επιθέσεις;
Το σχολείο μπορεί και πρέπει να το κάνει αυτό, δεν μπορεί να σταθεί έξω από όλα αυτά. Τα παιδιά έχουν ανοιχτή καρδιά και καθαρό μυαλό και δεν γίνεται να αφήνουμε τις διαστρεβλωμένες ιδέες να τα στιγματίζουν. Είναι αγώνας μεγάλος, καθημερινός και γίνεται πάντοτε και μέσα από τις δικές μας πράξεις, όχι με κενά λόγια.

Είστε δασκάλα και εξειδικευθήκατε στη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας σε αλλόγλωσσους. Μιλήστε μας γι’ αυτήν την εμπειρία και πείτε μας από ποιες χώρες κατάγονταν οι μαθητές σας.
Η εξειδίκευσή μου αυτή αφορά σε ενήλικες αλλά σίγουρα στην πορεία της εκπαιδευτικής μου ζωής είχα πολλούς μαθητές από πολλές και διαφορετικές χώρες. Ήταν μεγάλος πλούτος αυτός για όλους μας μέσα στην τάξη, καθώς οι νέες εμπειρίες μοιράζονταν απλόχερα σε όλους και οι παιδικές καρδιές άνοιγαν σαν λουλούδι την άνοιξη. Να τις υποδεχτούν.

Τα βιβλία που έχετε γράψει στο παρελθόν έχουν άμεση σχέση με τις σπουδές γλωσσολογίας, όπως φαίνεται από το βιογραφικό σας. Παρατηρώντας τα με προσοχή είδα πως έχετε εκδώσει και μια ποιητική συλλογή που την ονομάσατε «Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου». Ήταν εύκολο μέσα από την ποίηση να εκφράσετε τα συναισθήματά σας για εκείνον;
Ναι, μια στιγμή της ζωής μου, μέσα σε συναισθήματα απώλειας προσωπικής αφέθηκα να γράψω για έναν πατέρα που υπήρξε φωτεινός φάρος σε όλη μου τη ζωή και έφυγε γρήγορα, απροειδοποίητα σχεδόν. Ήταν λόγια μέσα σε δάκρυα πνιγμένα, ανάγκη να του μιλήσω άλλη μια φορά και μέσα από αυτά νιώθω πως έχω κρατήσει ανοιχτό τον δίαυλο της επικοινωνίας μας. Δεν είμαι ποιήτρια αλλά η ποίηση μού έδειξε τον δρόμο της έκφρασης που τόσο είχα ανάγκη εκείνο το διάστημα.

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Πριν σας γνωρίσω ήμουν ένα ευτυχισμένο παιδί, έφηβος σχεδόν, δώδεκα ετών και ζούσα στην όμορφη Συρία, όπως ήταν πριν την καταστρέψουν. Περνούσα τις ημέρες μου στο σχολείο με τους φίλους και τις φίλες μου και μάθαινα ξένες γλώσσες, ιταλικά και ισπανικά, και κιθάρα. Τα Σαββατοκύριακα έβγαινα βόλτα με τους φίλους μου Πηγαίναμε στο πάρκο της γειτονιάς και καθόμασταν ώρες ολόκληρες και μιλούσαμε. Όταν έρχονταν και τα κορίτσια ντρεπόμασταν λίγο αλλά ήταν πιο ευχάριστα! Εμένα μου άρεσε πολύ μια συμμαθήτριά μου, η Γιουσούφ. Ήταν μελαχρινή με μαύρα μεγάλα μάτια που έμοιαζαν με μπίλιες. Εκείνη την εποχή, εκτός από τις γλώσσες και την κιθάρα, ήμουν πολύ καλός στο πατίνι και όλοι θαύμαζαν τις φιγούρες που έκανα στο πάρκο καθώς κατέβαινα με φόρα τα σκαλάκια και πηδούσα πάνω από τα χαμηλά παγκάκια. Τότε οι φίλοι μου τραβιόντουσαν αριστερά και δεξιά για να…

Βιογραφικό

Η Παναγιώτα Παπαδημητρίου είναι δασκάλα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση από το 2001 με μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στον τομέα της γλωσσολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εξειδικεύθηκε στη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας σε αλλόγλωσσους και στην Εκπαίδευση Ενηλίκων. Είναι κριτής σε επιστημονικά συνέδρια και εξωτερική συνεργάτιδα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας. Έχει πληθώρα ανακοινώσεων και δημοσιεύσεων σε επιστημονικά συνέδρια και περιοδικά. Στον ελεύθερό της χρόνο απολαμβάνει την ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων και καταπιάνεται με τη συγγραφή δικών της βιβλίων.

Άλλα βιβλία της συγγραφέως:
• “Ταξίδι στη Γλώσσα” για τη Β΄ Δημοτικού, Γράμμα, 2009
• “Στρατηγικές για μια αποτελεσματική ακαδημαϊκή διάλεξη-Ερευνητικά αποτελέσματα”, Γράμμα, 2011
• “Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου”, 2015
• “Η ταξιδιάρα λεμονιά” , 3ο Π.Π.Σ. Ευόσμου, 2015 
• “Νέα πρότυπα για το ανδρικό φύλο μέσα από παιδικά λογοτεχνικά βιβλία: Εφαρμογή του προγράμματος σε δημοτικά σχολεία” (Συλλογικό έργο), Γράφημα, Οκτώβριος 2015
• ” Εγχειρίδιο Παραγωγής Γραπτού Λόγου στο Δημοτικό”, upublish, 2016
• “Διδακτικά σενάρια για το μάθημα των Θρησκευτικών” (Συλλογικό έργο), upublish, 2017
• “Διδακτικά σενάρια με θέμα τα βότανα και τα αρωματικά φυτά” (Συλλογικό έργο), upublish, 2017
• Δραστηριότητες Δημιουργικής Γραφής για το Δημοτικό Σχολείο, Τεύχος Α΄ (Συλλογικό έργο), Γράφημα, 2018
• Βιβλίο με τίτλο: “Δραστηριότητες Δημιουργικής Γραφής για το Δημοτικό Σχολείο, Τεύχος Β’ (για την Δ’, Ε’ και Στ’ Δημοτικού), (Συλλογικό έργο), εκδόσεις Γράφημα, ISBN: 978-618-5271-65-7, 2018.
• Βιβλίο με τίτλο: “Γραμματική και Παραγωγή Λόγου για όλες τις τάξεις του Δημοτικού” (μαζί με Αλέξανδρο Μιχαήλ), εκδόσεις Γράφημα, ISBN:978-618-5271-58-9, 2018.
• Βιβλίο με τίτλο: “Και τώρα Γλώσσα για την Α’ Δημοτικού /Γραμματική Δραστηριότητες”, (Συλλογικό έργο), εκδόσεις Γράφημα, ISBN: 978-618-5271-96-1, 2020.
• Βιβλίο με τίτλο: “Και τώρα Γλώσσα για την Β’ Δημοτικού /Γραμματική Δραστηριότητες”, (Συλλογικό έργο), εκδόσεις Γράφημα, ISBN: 978-618-5271-97-8, 2020.