Συγγραφέας του βιβλίου Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12 – Εκδόσεις Διόπτρα
Το αναφαίρετο και αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος αγγίζει με ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα η Πασχαλία Τραυλού. Ηρωίδα της η Ανθή. Kατάφερε όχι μόνο να μπει στα παπούτσια της ηρωίδας της και να ταυτιστεί μαζί της αλλά να μας παρασύρει με την γραφή της να κάνουμε το ίδιο. Όπως λέει στο Vivlio-life «…άσθμαινα κι εγώ μαζί της, έπεφτα και σηκωνόμουν, μωλώπιζα τα γόνατά μου, αφουγκραζόμουν τα αγρίμια και έτρεμα από τον φόβο μου μη κι επιστρέψει στο παπαδόσπιτο. Μην και νικηθεί νωρίς και δεν αντέξει να δώσει τη μάχη της για την αυτοδιάθεση. Ομολογώ πως, όταν τελείωσε το βιβλίο, αισθάνθηκα απίστευτη κάθαρση. Γιατί δεν τα κατάφερε μόνο η Ανθή. Μαζί τα καταφέραμε να κόψουμε το νήμα». Η ιστορία της εκτυλίσσεται τη δεκαετία του ’60 σ’ ένα χωριό της ελληνικής επαρχίας και η συγγραφέας τόλμησε να ντύσει τον “κακό” με ράσο. «Αυτό που ήθελα να αναδείξω είναι ότι η υποκρισία και η νοσηρότητα μπορούν να τρυπώσουν στην ψυχή οποιουδήποτε ανθρώπου ανεξαρτήτως επαγγέλματος ή ιδιότητας. Δεν θίγω σε καμία περίπτωση τον κλήρο στην ολότητά του. Θίγω έναν άνθρωπο που τυχαίνει να φοράει ράσο…»
Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του μυθιστορήματος, όπως διευκρινίζετε, είναι οι χίλιες λέξεις του άρθρου που σας ζητήθηκε να γράψετε για την απαγόρευση των αμβλώσεων στις ΗΠΑ. Δώστε μας μία πρότασή του που σας οδήγησε στο μονοπάτι των 521 σελίδων.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο news247 (https://www.news247.gr/gnomes/paschalia-trayloy-oi-amvloseis-kai-o-oneirika-plasmenos-kosmos-toy-anotatoy-dikastirioy-ton-ipa.9760386.html) και γράφτηκε κάτω από έντονη ψυχολογική διέγερση από τα πρόσφατα γεγονότα επί του θέματος στις ΗΠΑ. Θεωρώ χαρακτηριστικό το εξής χωρίο:
Η επιλογή της άμβλωσης είναι συνήθως μια αναπόφευκτη, δυσάρεστη και επικίνδυνη απόφαση που λαμβάνεται για λόγους αυτοπροστασίας της γυναίκας. Η άμβλωση είναι ζήτημα άμυνας, σύνεσης και επιβίωσης και όχι επιθετική και εγκληματική συμπεριφορά προς το έμβρυο. Σε καμία γυναίκα δεν είναι ευχάριστο να βομβαρδίζει το σώμα της με φάρμακα αποβολής ή να το υποβάλλει σε νάρκωση και σε χειρουργικές επεμβάσεις οι οποίες, δίχως την προστασία της νομιμότητας, αποδεικνύονται εξαιρετικά επώδυνες και επισφαλείς, προκαλώντας στειρότητα ή ακόμη και θάνατο.
Ποια ήταν η πρώτη σκηνή που δημιουργήσατε και ποιος εκείνος ο ήρωας που πρώτος πήρε τη θέση του στη λευκή σας σελίδα;
Η πρώτη σκηνή ήταν η Ανθή να το σκάει από τον Παράδεισο. Έναν Παράδεισο κατ’ ευφημισμό για τις γυναίκες της εποχής. Την περιέγραψα να ξεσκίζει τις σάρκες της στ’ αγκάθια, να πληγώνεται από τις πέτρες, να τρέμει τα μουγκρητά των αγριμιών, μα κυρίως να αναριγά στο ενδεχόμενο να τη συλλάβουν και να τη γυρίσουν πίσω: στον Παράδεισο…
Αν και γεννημένος από τη φαντασία σας, ο Παράδεισος δεν διαφέρει σε τίποτε από τα ελληνικά χωριά του χθες. Όπως και η θέση της γυναίκας, για την οποία θα θέλαμε να μας μιλήσετε, σε σχέση βέβαια με τη δεκαετία του ’60, που πραγματεύεστε.
Πολύ εύστοχη η παρατήρησή σας. Ο Παράδεισός μου συμπυκνώνει όλη την παθογένεια της ελληνικής επαρχίας του ’60 για τη μειονεκτική θέση των γυναικών σε κάθε τομέα της ανθρώπινης ύπαρξης. Δεν έπρεπε να μορφώνεται, δεν έπρεπε να επιλέγει μόνη της ποιον θα ερωτευτεί, δεν έπρεπε να αυτοδιαθέτει το σώμα της και να λαμβάνει αποφάσεις αφ’ εαυτού της ακόμη και για ζητήματα που αφορούσαν μόνο εκείνη. Η οποιαδήποτε απόκλιση από τους «κανόνες» επέσειε βαριές τιμωρίες. Από την περιθωριοποίηση και τον στιγματισμό μέχρι βάναυσες, σωματικές ποινές, όπως το κούρεμα, το ξύλο και τη διαπόμπευση. Οι αυτοκτονίες ήταν συχνό φαινόμενο για να γλιτώσουν την τυραννία του αρσενικού και οι ελάχιστες που εναντιώνονταν έπαιρναν το μάθημά τους με αμείλικτο τρόπο. Τα πράγματα δεν ήταν ιδιαίτερα βελτιωμένα στο αστικό περιβάλλον της ίδιας εποχής. Σκόπιμα δημιούργησα την Άννα να έρχεται αντιμέτωπη στην πόλη με το δίλημμα της έκτρωσης και σκόπιμα επίσης εμφανίζονται οι γονείς της να αναπτύσσουν μια άλλη αντίληψη γύρω από το θέμα, ως ένδειξη πως οι άνθρωποι δειλά δειλά άρχισαν να συναισθάνονται και να αφυπνίζονται.
Ανθή. Παπαδοκόρη η ηρωίδα σας. Την βάλαμε εξαρχής στην καρδιά μας, επειδή η γραφή σας γέννησε γλυκά συναισθήματα γι’ αυτό το κορίτσι. Ποια ήταν τα δικά σας συναισθήματα όσο ζούσατε τις αγωνίες της;
Σε όλα μου τα βιβλία προσπαθώ να «μπαίνω στα παπούτσια» των ηρώων μου. Ακόμη και σε εκείνα του παπα-Δρόσου. Αν δεν ταυτιστώ εγώ μαζί τους, πώς να πείσω τους αναγνώστες μου να το κάνουν; Το ίδιο συνέβη και με την Ανθή. Όταν έτρεχε να γλιτώσει από τον πατέρα της και την κατάρα του Παραδείσου, άσθμαινα κι εγώ μαζί της, έπεφτα και σηκωνόμουν, μωλώπιζα τα γόνατά μου, αφουγκραζόμουν τα αγρίμια και έτρεμα από τον φόβο μου μη κι επιστρέψει στο παπαδόσπιτο. Μην και νικηθεί νωρίς και δεν αντέξει να δώσει τη μάχη της για την αυτοδιάθεση. Ομολογώ πως, όταν τελείωσε το βιβλίο, αισθάνθηκα απίστευτη κάθαρση. Γιατί δεν τα κατάφερε μόνο η Ανθή. Μαζί τα καταφέραμε να κόψουμε το νήμα.
Παπα-Δρόσος. Τον αντιπαθήσαμε όσο λίγους επινοημένους ήρωες. Άλλωστε δεν του δώσατε κανένα ελαφρυντικό, για να νιώσουμε έστω και μία στιγμή λύπη για τον άνθρωπο που «Έλυνε κι έδενε περισσότερο κι από τον πρόεδρο του Παράδεισου, που ήταν βασιλικός ως το κόκαλο, του άρεσαν οι γυναίκες, το πιοτό και τα χαρτιά…». Επίσης, στον επίλογό σας αναφέρετε: «Δεν θα απολογηθώ επειδή αποφάσισα να φοράει ράσο αυτός μου ο ήρωας». Και η αλήθεια είναι πως το ράσο έχει πρωταγωνιστήσει σε πολλές δυσάρεστες πρόσφατες αληθινές ιστορίες. Σκεφτήκατε έστω μία στιγμή, πριν παραδώσετε το βιβλίο σας, να αφαιρέσετε το ράσο από τον άνθρωπο που δώσατε τον συγκεκριμένο ρόλο;
Η αλήθεια είναι πως είμαι από τις υπέρμαχους της ιδέας πως η λογοτεχνία δεν πρέπει να υπόκειται σε κανενός είδους λογοκρισία, γιατί είναι ένα όπλο πολιτισμού. Αν είχα μπει σε τέτοια διαδικασία, δεν θα έγραφα αυτό το βιβλίο. Όπως αναφέρω και στον επίλογο, θα μπορούσε ο «κακός» ήρωας του μυθιστορήματος να ήταν δικαστής, εκπαιδευτικός ή οποιοσδήποτε άλλος λειτουργός. Αυτό που ήθελα να αναδείξω είναι ότι η υποκρισία και η νοσηρότητα μπορούν να τρυπώσουν στην ψυχή οποιουδήποτε ανθρώπου ανεξαρτήτως επαγγέλματος ή ιδιότητας. Δεν θίγω σε καμία περίπτωση τον κλήρο στην ολότητά του. Θίγω έναν άνθρωπο που τυχαίνει να φοράει ράσο, γι’ αυτό και το αποσαφηνίζω.
Τι να πούμε για την ηγουμένη Ζαμπία και τον δάσκαλο Στρατή Κλωναρίδη… Για τον καθηγητή Ιατρικής Αλέξανδρο Μόραλη αλλά και τον δημοσιογράφο Τζεφ Κάρας. Ποιο είναι το μυστικό στη λογοτεχνία που δεν σου επιτρέπει να ξεχάσεις τους δευτεραγωνιστές;
Νομίζω ότι εκείνο που προέχει είναι ο βαθμός στον οποίο συμβάλλουν στην αίσια έκβαση της ιστορίας. Ο Στρατής είναι ένας ήρωας-κλειδί για να προχωρήσει τη ζωή της η ηρωίδα και να πετύχει τους στόχους της. Δίχως την παρουσία του και τη δράση του στο μυθιστόρημα δεν θα είχε πετύχει τίποτε. Επίσης, η τρυφερή καρδιά του, ο αλτρουισμός του, οι ανοιχτοί ορίζοντες της σκέψης του τον καθιστούν γοητευτικό. Αντίστοιχα, ο απρόσιτος και μυστηριώδης Μόραλης τολμά να είναι συμπαραστάτης των γυναικών σε μια εποχή που είναι απαγορευμένη η αυτοδιάθεσή τους. Άρα το δεύτερο ας το χαρακτηρίσουμε μυστικό είναι όταν εκδηλώνουν απρόβλεπτες για την εποχή τους ή το προφίλ τους συμπεριφορές και ανατρέπουν τα στερεότυπα.
Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12. Πού βρίσκεται, τι συμβαίνει εκεί και ποια σχέση έχουν οι ήρωές σας με τη συγκεκριμένη διεύθυνση;
Το Υπόγειο στην οδό Ήρας 12 βρίσκεται καταχωνιασμένο στο υποσυνείδητο όλων των γυναικών του σήμερα, του χθες και απεύχομαι του αύριο. Η διεύθυνση δεν υπάρχει εκεί που την έχω τοποθετήσει και το έκανα σκόπιμα. Γιατί η Αθήνα ήταν γεμάτη από τέτοια υπόγεια-βωμούς στη γυναικεία αγωνία να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους και να μην αναλάβουν ευθύνες που τους επέβαλαν δίχως τη θέλησή τους. Συμβολιστικά, η Ήρα ήταν η αρχαία θεότητα που κάθε φορά που επρόκειτο να πλαγιάσει με τον Δία πλενόταν σε μια μαγική πηγή για να ανακτήσει την παρθενιά της. Με αυτή της την επιλογή αναπαρήγε το στερεότυπο της θυσίας που οφείλει να κάνει κάθε γυναίκα με άξονα την αντρική ευχαρίστηση, αρνούμενη τις δικές της ανάγκες και υπομένοντας τον ίδιο πόνο ξανά και ξανά για να ευχαριστεί και να υποτάσσεται στο αρσενικό.
«Ένα βιβλίο που αποδεικνύει ότι η γυναίκα είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό σε κάθε νόημα της ζωής», γράφετε. Ας προσθέσουμε ένα ερωτηματικό στα σημεία στίξης αυτού του σπουδαίου μηνύματος. Γιατί όλες οι γυναίκες αλλά και καθεμία μας ξεχωριστά πρέπει να υπενθυμίζουμε συνεχώς πως η αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος είναι αδιαπραγμάτευτο δικαίωμά μας;
Όσο κι αν θέλουμε να θεωρούμε ότι έχει συντελεστεί μεγάλη πρόοδος στις έμφυλες σχέσεις, στην πραγματικότητα βρισκόμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο. Σαφώς οι αγώνες των γυναικών, η καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, η παιδεία και η αποδυνάμωση κάποιων στερεοτύπων είναι σπουδαία βήματα, όμως δεν αρκούν. Όσο υπάρχουν γυναικοκτονίες και κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών ακόμη και στις προηγμένες δυτικές κοινωνίες και όσο ακόμη σε Αφρική και Ασία το δικαίωμα ψήφου είναι κατόρθωμα και όχι αυτονόητο δικαίωμα για τις γυναίκες, απέχουμε παρασάγγας από την αληθινή ισότητα και την πραγματική αυτοδιαχείριση του εαυτού και κατ’ επέκταση του γυναικείου σώματος. Επομένως, όταν όλα τα γυναικεία δικαιώματα καταπατούνται, πρέπει συνεχώς να αγρυπνούμε και για το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του κορμιού.
Το μυθιστόρημά σας είναι επίκαιρο και το γνωρίζετε. Σε ποιον βαθμό, πιστεύετε, πως η λογοτεχνία μπορεί να επηρεάσει σκέψεις, πράξεις, αποφάσεις σχετικά με αυτό το αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα;
Η λογοτεχνία, δίχως να είναι απαραίτητα στρατευμένη, επηρεάζει συνειδήσεις με τον πιο ανεπαίσθητο τρόπο. Εντάσσει τον αναγνώστη σε μια κοινωνία και τον κάνει «θυμικό παρατηρητή». Ενεργοποιεί τη σκέψη και το ψυχικό του οπλοστάσιο. Άρα τον θέτει απέναντι σε καίρια ζητήματα που απασχολούν τον άνθρωπο και άθελά του βγαίνει από το πλαίσιο που έχει συνηθίσει να βρίσκεται ατενίζοντας πρόσωπα, συμπεριφορές και καταστάσεις υπό το πρίσμα του συγγραφέα. Ακόμη κι αν αντιταχθεί και αντιδράσει στις ιδέες ενός δημιουργού, ο στόχος έχει επιτευχθεί. Γιατί έχει αφυπνιστεί και μπαίνει στη διαδικασία του εσωτερικού διαλόγου.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
«… Δύσκολο πράμα να είσαι γυναίκα. Κι αν τα σπλάχνα σας αθέλητα καρπίσουν, μη βγάλετε άχνα σε παπά.
Με την καρδιά και το μυαλό σας κουβεντιάστε το. Και μη θαρρείτε πως θα κάνετε φονικό και θα πάτε στην Κόλαση, αν κρίνετε πως άλλη λύση δεν υπάρχει.
Αγγελοποιοί είμαστε να λέτε. Στέλνουμε αγγελούδια στον Παράδεισο για να μη ζήσουν στην Κόλαση αυτού του κόσμου».
Έτσι έγραφε το τεφτέρι της Παγώνας, της νεκρής μαμής του Παράδεισου, του χωριού όπου μεγάλωσε η Ανθή, η κόρη του πανούργου παπα-Δρόσου τη δεκαετία του ’60.
Από αυτό το κειμήλιο και από τη Λούλα την πόρνη γύρεψε απελπισμένα βοήθεια για να σωθεί από το δίλημμα στο οποίο βρέθηκε άθελά της εγκλωβισμένη.
H ηρωίδα θα βρει αναπάντεχα την άκρη στη μονή της Αγίας Λεχούσας χάρη στις γνώσεις της μοναχής Υακίνθης και στην αυτοθυσία του δάσκαλου Στρατή Κλωναρίδη.
Έκτοτε μάχεται στο υπόγειο της οδού Ήρας 12 για το δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν την καρδιά και το σώμα τους.
Μόνο που ως τα στερνά της τη βασανίζει η αρχέγονη αμφιβολία αν είναι φόνισσα ή… αγγελοποιός, αν η αυτοδιάθεση και η ελευθερία είναι αμαρτία ή δικαίωμα.
Ένα βιβλίο που αποδεικνύει ότι η γυναίκα είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό σε κάθε νόημα της ζωής.
Η γυναίκα δεν είναι απλώς το συμπλήρωμα στη ζωή του άντρα, κάτι σαν το παράρτημα σ’ ένα κείμενο.
Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου.
Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου.
Βιογραφικό
Η Πασχαλία Τραυλού σπούδασε Κλασική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε ζητήματα φύλου, ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Άλλα έργα της: Με μπαλαντέρ τη μοναξιά, Η ματζίκα της αγάπης, Κλειδωμένο συρτάρι, Φτερά από μετάξι, Έστω μια φορά, Η γυναίκα του φάρου, Οι εραστές της γραφής, Γυάλινος χρόνος, τα οποία κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Από τις εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορούν τα βιβλία της Φιλί στα μάτια, Το άγαλμα στη σοφίτα, μια πλήρως αναθεωρημένη έκδοση του μυθιστορήματος Τα ρόδα της σιωπής, η τριλογία «Η ελεγεία της στάχτης» (Θεοί από στάχτη, Άνθρωποι από στάχτη και Άγγελοι από στάχτη), Η γιατρίνα, Σαντέ και λικέρ τριαντάφυλλο, Η Μήδεια δεν χόρεψε ποτέ, Ήθελα μόνο ένα αντίο και Η ιέρεια με το τατουάζ.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.