“Η αγάπη είναι ο φόβος που μας ενώνει με τους άλλους”  (Μανόλης Αναγνωστάκης)

 

Ο άνθρωπος κουβαλάει μέσα του το φόβο από τη στιγμή που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του. Και ο κυρίαρχος φόβος για άλλους είναι ο θάνατος και για άλλους η ίδια η ζωή. Φοβούνται να ζήσουν, να αγαπήσουν, να τολμήσουν, να διεκδικήσουν.
Σε ένα περιβάλλον που τα παιδιά και κυρίως οι γυναίκες μαθαίνουν μόνο να υπακούν, να υποκύπτουν και να ακολουθούν τη μοίρα που κάποιοι άλλοι τους έχουν ορίσει, μια γυναίκα -παιδί ακόμα- τολμάει να αναμετρηθεί με τους φόβους και τις δεισιδαιμονίες του περιβάλλοντος και της μικρής κοινωνίας που μεγαλώνει. Η Αρίστη Βορριά δεν είναι σαν τις άλλες γυναίκες. Δεν γαλουχήθηκε από την μητέρα της να φοβάται αλλά να τολμάει, δεν διδάχτηκε από τον πατέρα της να πιστεύει ό,τι βλέπει αλλά να αμφισβητεί, να κοιτάζει κατάματα το άγνωστο και να νικάει τα ανεξήγητα.
Από παιδί και με τη βοήθεια του δασκάλου της, έμαθε να ψάχνει την αλήθεια πίσω από τις λέξεις και τις συμπεριφορές, να πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα της εποχής και να πρωτοπορεί σε ό,τι έβαζε ως σκοπό ζωής.

«Αισθάνομαι πολλά, αλλά γνωρίζω λίγα. Δεν ξέρω καν πώς να τα πω.
Δειλία και φόβος αρχή πάσης κακίας.
Η θέληση είναι η κυρίαρχη δύναμη στην ψυχή του ανθρώπου. Μπορεί να καθυποτάξει το φόβο, τα πάθη και τον σαρκικό πόθο, ως κατώτερα ένστικτα. Αυτός ο έσω πόλεμος είναι η αρχή της βελτίωσης του ατόμου».

Οι υπόλοιπες γυναίκες την λοιδορούσαν αλλά και τη ζήλευαν συγχρόνως, γιατί εκείνες δεν τολμούσαν όσα κατά βάθος ήθελαν να διεκδικήσουν, γιατί δεν είχαν το ψυχικό σθένος να αντιταχθούν στους κανόνες και την υποταγή. Η Διαλεχτή είναι το ακριβώς αντίθετό της, είναι η αδελφή ψυχή της αλλά ο φόβος την κάνει να σκύβει το κεφάλι και να δέχεται τη μοίρα της όπως όλες οι άλλες γυναίκες της μικρής κοινότητάς τους.

«Αναθεμάτιζαν την ώρα και τη στιγμή που γεννήθηκαν γυναίκες και όφειλαν υποταγή, στον πατέρα, στον αδελφό, στον άντρα, στην πεθερά, στην κοινωνία ολόκληρη».

Μέσα σε μια τέτοια κοινωνία που οι πολιτικές διαμάχες ήταν η καθημερινή ενασχόληση των αντρών, ο διχασμός κυριαρχούσε και το μέλλον έδειχνε πάντα αβέβαιο, η Αρίστη θα κάνει τη διαφορά και θα θελήσει να μορφωθεί για να ξεφύγει, να ανοίξει τους ορίζοντές της μέσα από τη μάθηση.

«Η ζωή έχει περισσότερο ενδιαφέρον όταν κάθε φορά αγωνίζεσαι για κάτι που θεωρείται ανέφικτο».

Αρχίζοντας από το 1916 την εξιστόρηση των γεγονότων που συντελέστηκαν στην κοινωνία του Κάστρου των Αγγέλων, του αγαπημένου τόπου γεννήσεώς της, η Ελένη Πριοβόλου με λόγο λυρικό και γλώσσα για απαιτητικούς αναγνώστες μας δίνει ένα μυθιστόρημα με πολλά ιστορικά γεγονότα, αλλά και την μικρογραφία μιας ολόκληρης εποχής, τότε που οι γυναίκες δεν είχαν λόγο, τότε που οι γυναίκες μεμψιμοιρούσαν και ακολουθούσαν τα πρέπει που είχαν μάθει από γενιά σε γενιά, κυρίως στις μικρές επαρχιακές πόλεις.
Αυτό έκανε και η Διαλεχτή, όχι όμως και η Αρίστη. Και όταν ο έρωτας μπήκε ανάμεσά τους με τη μορφή του Διονύση, όταν ο εγωισμός επικράτησε ακόμα και του ίδιου του φόβου, η κάθε μια ακολούθησε το δρόμο της με γνώμονα τα καλά και τα άσχημα, τις χαρές και τις λύπες που τους έφερνε αντιμέτωπες η ζωή στην πάροδο των χρόνων.

«Έτσι και οι δύο πορεύονταν. Με δύο εαυτούς. Τον φανερό και τον κρυφό. Μα έτσι δεν είναι τάχατες οι άνθρωποι; Δεν ζουν συμφιλιωμένοι με τα κατά συνθήκη ψεύδη τους, τις ενοχές τους και τους φόβους; Ένα ψέμα χρειάζεται ο εαυτός για παρηγοριά και προστασία. Και το είπαν το ψέμα στον εαυτό τους, για να συνεχίσουν να ζουν στον μικρό εκείνο επίγειο παράδεισο, όταν γύρω τους η κόλαση μαινόταν και έδειχνε το φοβερό της πρόσωπο».

Και τα χρόνια περνούν, οι ήρωες ακολουθούν τη μοίρα που οι πολιτικές εξελίξεις αποφασίζουν για τον τόπο. Παντού κακία, δωσίλογοι και προδότες και ο διχασμός μόνιμα ανάμεσα στους ανθρώπους. Μεγαλώνουν, κάνουν οικογένειες, κάνουν λάθη, πονάνε και ψεύδονται στον ίδιο τους τον εαυτό για το τι πραγματικά αναζητάει για να λυτρωθεί. Και ο ανεκπλήρωτος έρωτας δεν ήταν παρά μια μάταιη και αέναη αναζήτηση στο χρόνο.

«Τι νόημα είχε αυτός ο «ανόσιος» έρωτας που βασάνιζε την Αρίστη και τον Διονύση και τα βλέμματα που αντάλλασσαν στις εγκοπές των συζητήσεων; Όλα μια ματαιότης στο πλήθος των καθημερινών ματαιοτήτων».

Ο φόβος είχε εισχωρήσει τόσο πολύ στην ψυχή τους που δεν τους επέτρεπε να ονειρεύονται, δεν τους επέτρεπε να διεκδικήσουν κάτι που δεν τους ανήκε, όλο και καινούργιοι φόβοι γεννιόντουσαν.

«Και τι πέτυχε τόσα χρόνια μονομαχιών με τους μύριους φόβους; Πάντα οι φόβοι εμφανίζονταν με άλλη μορφή και άλλη δύναμη. Και όσο μεγάλωνε, δεν είχε δικαίωμα να τους αψηφά. Είχε να μεριμνά και για τους άλλους».

Αν όλα ήταν αλλιώς, αν ο κάθε άνθρωπος είχε το δικαίωμα να ζήσει ό,τι η ψυχή του λαχταρούσε, πόσο αλλιώτικος θα ήταν ο κόσμος μας! Όμως μέσα στη σφοδρότητα του πολέμου, μέσα στην αναζήτηση της ελευθερίας, των συνεχιζόμενων μαχών που οι άνθρωποι έζησαν, μέσα από γεγονότα που συντάραξαν ολόκληρη την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη, η συγγραφέας καταθέτει τα όσα έγιναν στην ευρύτερη περιοχή του Βραχωρίου. Την εκτέλεση των εκατόν είκοσι, τους τρεις κρεμασμένους τη Μεγάλη Παρασκευή στην πλατεία της πόλης, τον αγώνα και τελικά την εκτέλεση της Μαρίας Δημάδη. Γεγονότα που μας μεταφέρουν στα μαύρα εκείνα χρόνια που οι άνθρωποι αυτοί, ο καθένας με τον τρόπο που μπορούσε, έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία, για να συνεχίσει η ζωή, για να αντιληφθούμε ότι όλα είναι ένας κύκλος που ενίοτε επαναλαμβάνεται.

«Η εικόνα των δύο παιδιών ανάμεσα στις ριπές του ανέμου που φυσούσε από τα βορινά, ενίσχυε την πεποίθησή τους πως η ζωή ρέει και ανανεώνεται και σαρκώνεται σε άλλα σώματα, με άλλα όνειρα και νέους φόβους. Επαναληπτικός μέσα στους κύκλους των εποχών».

Ένα υποδειγματικό μυθιστόρημα για την αναμέτρηση των φόβων μας, για την αγάπη, τη φιλία, τη σπουδαιότητα της μάθησης, για τη συνέχιση του κύκλου της ζωής!

Η Ελένη Πριοβόλου θα είναι καλεσμένη της εκπομπής “Ξεφυλλίζοντας στον αέρα” την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου, στο vivlio-life web radio http://vivlioliferadio.myl2mr.com/

 

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave