Φοίβος Νικολαΐδης: συνέντευξη στην Μαρία Τσακίρη

Συγγραφέας του βιβλίου «Μυστικός όρκος σιωπής» – Εκδόσεις «Πηγή»

Έξι χρόνια μελέτης και έρευνας προηγήθηκαν της συγγραφής του βιβλίου του Φοίβου Νικολαΐδη και αυτό, ίσως, κάνει την ιστορία του – η οποία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα – ακόμη πιο συναρπαστική. Μαζί του, ξεκινούμε ένα δυνατό αναγνωστικό ταξίδι στον χρόνο και φθάνουμε στον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ στην Κύπρο κατά των Άγγλων αποικιοκρατών. Βιώνοντας συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις το ταξίδι μας φθάνει μέχρι το σήμερα, αφού «η πληγή που ανοίχτηκε το 1958 μένει μέχρι σήμερα ανοιχτή!». Στην πλοκή θα γίνουμε μάρτυρες της εξαφάνισης του Φίλιου Δαφνιώτη αλλά και μιας απαράβατης συμφωνίας που είναι αναγκασμένες να τηρήσουν οι τρεις γενιές που τον αναζητούν. Όπως λέει στο Vivlio-life o συγγραφέας «Όταν κυριαρχεί το σκοτάδι αλλάζουν τα πάντα, ακόμα και η λογική». Μια πρόταση, τροφή για σκέψη και προβληματισμό.

• Το βιβλίο σας βασίζεται σε μια συγκλονιστική αληθινή ιστορία, που διαδραματίστηκε στην Κύπρο, τον τόπο καταγωγής σας. Πόσο συναισθηματικά φορτισμένος ήσασταν προσπαθώντας ως αφηγητής αλλά και παρατηρητής, να αποδώσετε συγγραφικά ιστορικά γεγονότα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πορεία της πατρίδας σας;
  Όταν πρωτοάκουσα αυτή την ιστορία συγκλονίστηκα κυριολεκτικά. Δεν ήθελα να το πιστέψω, γιατί η αδικία ξεχείλιζε σε βάρος αθώων ανθρώπων, που δεν έφταιξαν απολύτως σε τίποτα. Ήμουν συναισθηματικά φορτισμένος προσπαθώντας ως αφηγητής να περιγράψω τα τραγικά γεγονότα, γνωρίζοντας μάλιστα σχεδόν όλους τους πρωταγωνιστές. Να σημειωθεί ότι το βιβλίο αυτό γράφτηκε ύστερα από έξι χρόνια μελέτης και έρευνας, ανατρέχοντας σε ιστορικές πηγές και κάνοντας αμέτρητες συζητήσεις και συνεντεύξεις με πρόσωπα που έζησαν τα γεγονότα της εποχής.
  Ταυτόχρονα, ως παρατηρητής, σε κάθε μικρό βήμα της ιστορίας ξεδιπλωνότανε το “άγγιγμα της καρδιάς” που δημιουργούσε ένα κόμπο στο λαιμό. Ακολουθώντας τις ράγες της λογικής ένιωθα μεγάλη απογοήτευση από τη στάση και τη συμπεριφορά ατόμων που δεν γνώριζαν γενικά τι ακριβώς σημαίνει “μέτρο” στη ζωή.
• Ωστόσο, ξεκαθαρίζετε στον αναγνώστη πως: «Η ιστορία αυτή αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας και είναι τόσο αληθινή, όσο το επιτρέπει η φαντασία του καθενός… Σ’ αυτό το μυθιστόρημα μόνο οι λέξεις είναι αληθινές…». Αν η φαντασία μας, μας επιτρέψει να την θεωρήσουμε εξολοκλήρου αληθινή;
  Έχει γραφτεί πολλές φορές και σε διάφορες περιπτώσεις ότι η λογοτεχνία είναι ένα ψέμα που λέει μια αλήθεια! Η ιστορία του βιβλίου βασίζεται σε αληθινά γεγονότα που διαδραματίστηκαν και χρειάζεται αρκετή δόση φαντασίας για να αναπαραχθούν μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας, να ταρακουνήσουν τις ευαίσθητες χορδές μας και να προκαλέσουν τη λογική μας…
  Οι δυνατές λέξεις του μυθιστορήματος είναι αυτές που περιγράφουν την απόλυτη αλήθεια, αν μπορούσαμε να το θέσουμε έτσι. Όσοι πάντως καταφέρνουν να διαβάζουν πίσω από τις γραμμές, βρίσκουν το αληθινό περιεχόμενο της κάθε λέξης…
• Ποιο είναι το ιστορικό πλαίσιο γύρω από τον όρκο σιωπής και τα γεγονότα που τον πλαισιώνουν στο μυθιστόρημά σας;
  Το ιστορικό πλαίσιο ξεκινά λίγο πριν αρχίσει ο τιτάνιος απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955-59 κατά των Άγγλων αποικιοκρατών και φθάνει ως τις μέρες μας, αφού η πληγή που ανοίχτηκε το 1958 μένει μέχρι σήμερα ανοιχτή! Ένας λογικός άνθρωπος θα περίμενε ότι μια ώριμη πολιτεία θα έδειχνε ένα στοιχειώδες τουλάχιστον ενδιαφέρον για την περίπτωση αυτή, μετά μάλιστα που πέρασαν τόσα πολλά χρόνια. Σε πολλές χώρες με παρόμοια ιστορικά γεγονότα υπήρξαν αναθεωρήσεις και αποκαταστάσεις ανθρώπων μετά από 100 ακόμη και 150 χρόνια. Η διαδικασία αυτή δεν σταματά ποτέ σ’ ένα ευνομούμενο κράτος, γιατί η αποκατάσταση του δικαίου -έστω και εκ των υστέρων- είναι υποχρέωση που δεν παραγράφεται.
• Φίλιος Δαφνιώτη. Μιλήστε μας για τον εξαφανισμένο ήρωά σας, γύρω από τον οποίο η έμπνευση έπλεξε τον μυστικό όρκο της σιωπής.
  Ο Φίλιος Δαφνιώτης ανατράφηκε μέσα σε ένα ελληνοκεντρικό περιβάλλον το οποίο καθόρισε και την μετέπειτα στάση του ζωής. Ο πατέρας του ήταν Ελληνολάτρης και ήρωας του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Είχε καταταγεί στην Εθελοντική Δύναμη της Κύπρου, γιατί οι Άγγλοι τότε δεν επέτρεπαν στους Κύπριους να υπηρετήσουν στον Ελληνικό Στρατό, όπως αυτός ήθελε. Ο Φίλιος μεγάλωσε με το «Ένωσις και μόνο Ένωσις». Γαλουχήθηκε με τα νάματα της φυλής και τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει την άμεση ανταπόκριση του στο κάλεσμα της πατρίδας για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
  Ο αδελφός του Κωνσταντής ήταν κι αυτός μέλος της ΕΟΚΑ καθώς επίσης οι δυο αδελφικοί του φίλοι, όπως και ο κουμπάρος του που βάφτισε τον γιό του Θάσο. Ήταν όλοι τους παιδιά της Οργάνωσης.
  Ο τολμηρός πατριώτης Φίλιος πίστεψε στον απελευθερωτικό αγώνα εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών, αγωνίστηκε στις τάξεις της ΕΟΚΑ, έμπλεξε χωρίς καλά, καλά να το καταλάβει, προδόθηκε από άγνωστες δυνάμεις και στο τέλος χάθηκε μυστηριωδώς χωρίς γίνει γνωστό τι απέγινε. Ήταν μόλις 24 χρόνων. Ορισμένες φήμες τον ήθελαν να εκτελείται από συναγωνιστές του για να μην προδώσει! Αυτοί δηλώνουν άγνοια κι επιμένουν στον όρκο σιωπής που έδωσαν…
• Η πρώτη πληροφορία που εισπράττουμε από το εξώφυλλο του βιβλίου είναι πως «Τρεις γενιές αναζητούν απεγνωσμένα τον εξαφανισμένο ήρωά τους, στη σκιά μιας απαράβατης συμφωνίας». Ποιους όρους περιλαμβάνει η «απαράβατη συμφωνία» και ποιους αφορά.
  Ήταν η εποχή όπου οι άγραφοι νόμοι και ο λόγος τιμής τού ανθρώπου ήταν υπογραφή και συμβόλαιο. Η “απαράβατη συμφωνία” είχε δυο σκληρούς όρους και αφορούσε τη μικρή ομάδα των ατόμων που είχαν δώσει το μυστικό όρκο. Πρώτο ήταν η πάση θυσία απόλυτη σιωπή και δεύτερο η αυστηρή τήρηση της για πάντα. Αν κάποιος παράβαινε τον όρκο του, θα ήταν άξιος της τύχης του, πράγμα που ενείχε το στοιχείο της απειλής.
  Το περίεργο είναι ότι ο όρκος αυτός δεν έχασε το ελάχιστο από την “αξία”, του έστω κι αν πέρασαν δεκαετίες και η κοινωνία άλλαξε δραματικά. Αντίθετα, λειτούργησε ως βαρύς και υπέρτατος νόμος υπεράνω κάθε ηθικής, λογικής και ανθρώπινης ευαισθησίας.
• Η γυναίκα του Αντιγόνη, τον αναζητά παντού. «Υπομένει καρτερικά το βαρύ φορτίο του στιγματισμού και της προδοσίας», γράφετε. Αντέχει η πλάτη αυτής της γυναίκας μια τόσο βασανιστική αναζήτηση;
  Παντρεμένη από τα 18 της βίωσε ένα μεγάλο δράμα σαν από αρχαία ελληνική τραγωδία. Στο άνθος της νιότης της -23 μόλις χρόνων- είχε ήδη δυο παιδάκια στην αγκαλιά της όταν τελειώνει ο μεγάλος αγώνας της ΕΟΚΑ και η τύχη του άντρα της αγνοείται.
  Μέσα από την απρόσμενη αυτή εξέλιξη ο κόσμος σείεται συθέμελα κάτω από τα πόδια της και η ίδια καταρρέει. Ανασυντάσσει όμως τις δυνάμεις της και η γενναία Αντιγόνη ξεκινά ένα απεγνωσμένο αγώνα για αναζήτηση τού άντρα της. Αντέχει καρτερικά τη συμφορά που τη βρήκε και υπομένει τους τόνους ψυχολογικής καταπίεσης, που της φορτώνει ένας κόσμος γεμάτος προκαταλήψεις και λαθεμένες αντιλήψεις.
  Αν και αναγκάστηκε να βαδίσει μοναχικά ένα μεγάλο μέρος του κακοτράχαλου δρόμου, ευτυχώς βρέθηκαν λίγοι έστω ξεχωριστοί άνθρωποι να τη στηρίξουν όπως ήταν η οικογένεια της, ο παπάς του χωριού και ο δάσκαλος, που έκαναν τη διαφορά ανάμεσα στους πολλούς.
  Το βαρύ φορτίο τού στιγματισμού τής προδοσίας δεν το εισέπραττε μόνο η Αντιγόνη, αλλά και τα παιδιά της στο σχολείο και στη γειτονιά. Αν σήμερα η λέξη μπούλιγκ λέει κάτι, φανταστείτε τι σήμαινε αυτό το φρικτό πράγμα στις δεκαετίες που πέρασαν…
• Ο γιος της Θάσος θα αναλάβει να λύσει το μυστήριο στη συνέχεια. Είναι εκείνος που θα βρεθεί αντιμέτωπος με καλά κρυμμένα μυστικά. Τι κάνει περισσότερο επώδυνη την αναζήτηση της αλήθειας;
  Έντονα συναισθηματικός και υπερευαίσθητος με σταθερή κι ανυποχώρητη προσήλωση ο Θάσος έμεινε ανένδοτος μέχρι τέλους στην προσπάθεια αναζήτησης των καλά κρυμμένων μυστικών για τον πατέρα του. Με πλήρη συνείδηση της αποστολής του ανέλαβε τη σκυτάλη από τη μητέρα του. Η ιδέα αυτή κυριάρχησε στο μυαλό του και επηρέασε ολόκληρη τη ζωή του. Αφοσιώθηκε ψυχή τε και σώματι στον ύψιστο αυτό σκοπό ζωής, που έγινε προμετωπίδα σε κάθε του μελλοντική ενέργεια.
  Μπορεί να χρειάζεται τρελή φαντασία για ν’ αντιληφθεί κάποιος τι ακριβώς έγινε, όμως ο Θάσος γνώριζε πολύ καλά ότι πολλοί άνθρωποι με τους οποίους μίλησε για αναζήτηση του πατέρα του, είχαν κεντήσει την αλήθεια μ’ ένα σωρό ψέματα. Έντονη ήταν η απογοήτευση του για τη μικροψυχία και την κυνική υποκρισία που συνάντησε. Το θλιβερό φαινόμενο της αδιαφορίας των άλλων και η αδικαιολόγητη σιωπή τους τον πλήγωνε βαθιά. Ρίχτηκε στον σκοτεινό λαβύρινθο του Μινώταυρου της σιωπής κι έμεινε μόνος να προσπαθεί στα τυφλά να βγει από μέσα. Δεν πτοήθηκε όμως.
  Αυτή η απαράδεκτη πραγματικότητα δύσκολα του γινότανε αποδεκτή. Περίμενε από ανθρώπους που κάποτε πέρασαν από στάδια γενναιότητας, -τώρα μάλιστα στον τελευταίο κύκλο της ζωής τους- να δείξουν περισσότερο θάρρος και στοιχειώδη ευγένεια ψυχής. Αντίθετα η στάση πολλών ήρθε για να του επιβεβαιώσει ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι ικανή για τα πιο όμορφα και ωραία αλλά ταυτόχρονα και για τα πιο ευτελή και άσχημα.
• Η κόρη του Θάσου, η Φιλιώ, είναι η εκπρόσωπος της τρίτης γενιάς, που θα αγωνιστεί για τη λύτρωση της οικογένειας. Δώστε μας ένα εμπόδιο που θα δυσκολέψει την απόφασή της.
  Η Φιλιώ ένιωθε μεγάλο χρέος απέναντι στον πατέρα της Θάσο και στον παππού της Φίλιο που έφερε και το όνομά του. Ήθελε διακαώς να κρατήσει ψηλά τη σημαία για τον παππού της και να αναλάβει τη μεγάλη ευθύνη ανεύρεσής του. Γι’ αυτήν το βιβλίο τής ιστορίας του παππού της δεν είχε τελειώσει ακόμη… Η γιαγιά της η Αντιγόνη είχε γράψει την εισαγωγή, ο πατέρας της ο Θάσος το κύριο μέρος και αυτή ήθελε να το ολοκληρώσει με τον επίλογο… Γνώριζε πολύ καλά ότι ο χρόνος ήταν εναντίον τής υπόθεσης τού παππού της, η οποία ήταν στοιχειωμένη με δράκοντες και κακά πνεύματα. Οι δυσκολίες από τις αλλαγές στην κοινωνία ήταν μεγάλες, αλλά και των ανθρώπων που όσο περνούσε ο καιρός τόσο μειωνόταν το ενδιαφέρον και η ευαισθητοποίηση τους.
• Στη λίστα με τα κύρια πρόσωπα που δίνετε στο τέλος του βιβλίο για τη διευκόλυνση του αναγνώστη, εκτός από τους βασικούς πρωταγωνιστές μέτρησα άλλα δεκαεπτά άτομα. Ποιος είναι, εκείνος ο δευτεραγωνιστής, ο οποίος θα παίξει τον πιο σημαντικό ρόλο στην αποκάλυψη της αλήθειας;
  Ο δευτεραγωνιστής που αναπάντεχα παρουσιάζεται ως ο από μηχανής θεός και θα παίξει τον πιο σημαντικό ρόλο στην αποκάλυψη της αλήθειας είναι ο Μίλτος. Το αγαπημένο εγγόνι τού τομεάρχη της ΕΟΚΑ Καγιά και ο λατρεμένος σύντροφος τής Φιλιώς, εγγονής τού Φίλιου! Η Τρίτη γενιά λοιπόν με τα δυο νεαρά εγγόνια θα φέρουν τα πάνω κάτω και θα ανάψουν το κερί της ελπίδας.
  Ο Μίλτος είναι ένας φωτισμένος νέος με ανοιχτό μυαλό και βαθύ δημοκρατικό πνεύμα. Είναι πεπεισμένος ότι ιστορίες με “καθιερωμένες αλήθειες” σαν κι αυτή του Φίλιου δεν χωράνε σε στεγανά. Τα πράγματα που έγιναν πριν δεκαετίες για μια υπόθεση μάλιστα τόσο σκοτεινή και τραγική, δεν κάνουν το ίδιο νόημα πια για όλους σήμερα, όπως ίσως πιστεύει ο παππούς του, που είχε καλά φυλαγμένες βεβαιότητες μέσα στην ψυχή σου. Οπόταν παρεμβαίνει αποφασιστικά και καταλυτικά…
• Κλείνοντας τη συνέντευξή μας θα ήθελα να μου μιλήσετε για τη σκέψη σας πίσω από την πρόταση «Όταν κυριαρχεί το σκοτάδι αλλάζουν τα πάντα, ακόμα και η λογική», που πρώτη διαβάζει στο βιβλίο σας ο αναγνώστης.
  Η μικρή Κύπρος γεμάτη από το φως των αγωνιστών πάλεψε ηρωικά τη βαριά σκοτεινιά της αποικιοκρατίας. Ένα παράξενο πέπλο πυκνού μυστηρίου τύλιξε την τραγική ιστορία τού Φίλιου. Το μουντό κοινωνικό περιβάλλον δεν έδειξε οποιοδήποτε σοβαρό ενδιαφέρον ή πρόθεση να ασχοληθεί με την εξιχνίασή της και μόνο μερικά σκόρπια φωτεινά μυαλά επέμεναν πεισματικά να λαμπυρίζουν αμυδρά εδώ κι εκεί με τη στάση τους. Οι δυνατοί και οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού κλέψανε όλο το φως και η υπόθεση ρίχτηκε στο απόλυτο σκοτάδι. Ο Θάσος πάλευε ασταμάτητα να φθάσει στην πολυπόθητη άκρη του τούνελ που είχε μπει. Δεν φοβόταν το σκοτάδι της σήραγγας όσο τη σκοτεινιά στις ψυχές των ανθρώπων! Ποτέ του δεν είχε φανταστεί ότι υπήρχαν τόσο σατανικοί και τόσο δολοπλόκοι άνθρωποι.

Έτσι όμως γίνεται πάντα. Όταν κυριαρχεί το σκοτάδι, τότε οποιαδήποτε «λογική» μπορεί να εξηγήσει οτιδήποτε, ακόμη και το ψέμα…

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ο τολμηρός πατριώτης και µέλος της ΕΟΚΑ Φίλιος Δαφνιώτης (Κούγιας) πίστεψε, αγωνίστηκε, έμπλεξε, προδόθηκε και στο τέλος χάθηκε μυστηριωδώς χωρίς κανένας να γνωρίζει τι απέγινε.
Ορισμένες φήμες τον ήθελαν να εκτελείται από συναγωνιστές του για να µην προδώσει! Οι συναγωνιστές του δηλώνουν άγνοια και επιμένουν στον όρκο σιωπής που έδωσαν.
Η σύζυγός του Αντιγόνη, µια γενναία γυναίκα, τον αναζητά παντού χωρίς όμως αποτέλεσμα. Υπομένει καρτερικά το βαρύ φορτίο του στιγματισμού της προδοσίας κι εισπράττει τόνους ψυχολογικής καταπίεσης.
Τη λύση του φοβερού μυστηρίου αναλαμβάνει στη συνέχεια ο γιος της Θάσος. Μέσα στο σκοτεινό πηγάδι των πληροφοριών που αντλεί, έρχεται αντιμέτωπος µε καλά κρυμμένα μυστικά. Αλήθειες ευλογημένες και ψευτιές καταραμένες έγιναν ένα και σαν άγριες µέλισσες τον περιτριγυρίζουν σε µια διαρκή και επώδυνη διαδικασία αναζήτησης.
Τώρα δεν ψάχνει ενόχους, ούτε το πώς και το γιατί, αλλά τα λείψανα του πατέρα του.
Απογοητευμένος από ανθρώπινες συμπεριφορές, δίνει τη σκυτάλη της αναζήτησης στην κόρη του Φιλιώ, µια ωραία και πανέξυπνη κοπέλα, η οποία αναλαμβάνει δράση. Στην προσπάθειά της ν’ ανακαλύψει το σκοτεινό μυστικό, ρίχνεται ακάθεκτη στον λαβύρινθο του περίεργου αινίγματος χωρίς να κρατεί την άκρη ενός νήματος. Θα καταφέρει άραγε η εγγονή του Φίλιου να νικήσει τον Μινώταυρο της σιωπής και να βγει µ’ επιτυχία από μέσα;

Βιογραφικό

Ο Φοίβος Νικολαΐδης γεννήθηκε στη Λευκωσία. Σπούδασε οικονομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Με υποτροφία του Ιδρύματος Φουλµπράιτ έκανε μετεκπαίδευση στη Διοίκηση Επιχειρήσεων µε παράλληλη θήτευση στη Σχολή ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα των ΗΠΑ.
Έχει γράψει δύο βιβλία των οποίων οι εκδόσεις τους εξαντλήθηκαν. Το ένα κυκλοφορεί σε δεύτερη έκδοση από τις εκδόσεις Κ. Επιφανίου (Βιβλ. ΕΛΛΑΣ).
Έγραψε επίσης δύο θεατρικά έργα.
Αρθρογράφος και συνεργάτης κατά καιρούς εφημερίδων και περιοδικών, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, έχει δημοσιεύσει μελέτες, αναλύσεις και άρθρα πάνω σε διάφορα θέματα της δημόσιας ζωής.
Έτυχε διακρίσεων σε διάφορους διαγωνισμούς µε δεύτερο πανελλήνιο βραβείο στην έκθεση ιδεών.
Ιδρυτικό µέλος διαφόρων ιδρυμάτων και σωματείων όπως η «Ένωση Νέων Επιστημόνων Κύπρου», «Κυπριακό Κέντρο Μελετών», «Κυπροφινλανδικός Σύνδεσμος Φιλίας»
κι άλλων.
Διοικητικό µέλος κατά καιρούς διαφόρων συνδέσμων, οργανώσεων, µη κυβερνητικών και δημόσιων οργανισμών όπως το ΡΙΚ.
Είναι πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Συγγραφέων & Δημοσιογράφων Τουρισμού.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save