– Μια ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου
Robert Penn Warren
Μετφρ: Άννα Μαραγκάκη
Εκδόσεις: ΠΟΛΙΣ 2023 Σελ: 300
◾Αντέχει ο ιδεαλισμός την αναμέτρηση με τον ρεαλισμό και πόσο μπορεί να επηρεαστεί από την εμπειρική πραγματικότητα;
▪️”Αγριότοπος” (Wilderness) ονομάζεται μια δασώδης, δύσβατη περιοχή κοντά στην πολιτεία της Βιρτζίνια στην οποία διεξήχθη μια από τις πιο δραματικές μάχες του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου -από άποψη ανθρώπινων απωλειών- στις 5-7 Μαΐου του 1864.
▪️”Wilderness: A tale of a Civil War” είναι και ο μεστός συμβολισμών τίτλος του μυθιστορήματος του Γουόρεν το οποίο εκδόθηκε το 1961 παίρνοντας θέση στη μεγάλη λίστα των έργων που αφορούν τον αμερικανικό εμφύλιο. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ σε μετάφραση της Άννας Μαραγκάκη.
Ο Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν έγινε γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό με το βραβευμένο με Πούλιτζερ μυθιστόρημά του “Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά” το οποίο πρωτοεκδόθηκε το 1946 και στην Ελλάδα κυκλοφόρησε το 2020 επίσης από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ σε μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου.
Ο “Αγριότοπος” δεν είναι μια αφήγηση ένδοξων μαχών και ηρωισμών αλλά η περιπετειώδης ιστορία αυτογνωσίας του Άνταμ Ρόζεντσβάιγκ που διαδραματίζεται στις “παρυφές” του αμερικανικού εμφυλίου, φωτίζοντας μια από τις πολλές πτυχές του.
Ο νεαρός Γερμανοεβραίος ονόματι Άνταμ (που σημαίνει άνθρωπος) ζει στη Βαυαρία με τον πατέρα του Λεοπόλδο και τον θείο του. Ο πατέρας του εμφορούμενος από επαναστατικό ιδεαλισμό και πιστεύοντας ότι …”δεν υπάρχει ευγενέστερο πεπρωμένο απ’ το να ζεις και να πεθαίνεις για την ελευθερία”, πήρε μέρος στην επανάσταση του 1848 γνωστή ως «Άνοιξη των Λαών», συνελήφθη και κρατήθηκε στο Βερολίνο για κάποια χρόνια.
Αυτός ο απόλυτος ανθρωπιστής λίγο πριν πεθάνει από φυσικά αίτια – “είχε ζήσει για την ελευθερία του ανθρώπου αλλά δεν είχε την τύχη να πεθάνει γι’ αυτήν”- αποκηρύσσει τις πεποιθήσεις του ομολογώντας “βλασφημία” καθώς “δεν εμπιστεύτηκε τον Θεό όπως είχε χρέος αλλά τους ανθρώπους” και επιστρέφει τις τελευταίες του στιγμές σ’ εκείνη τη σοφία που μοιάζει με παραίτηση.
Έτσι έρχεται η πρώτη διάψευση-απογοήτευση για τον Άνταμ, ο οποίος είχε ανδρωθεί με τις ανθρωπιστικές αρχές και ιδέες περί ελευθερίας, ισότητας και δικαιοσύνης του πατέρα του • από το σημείο αυτό ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με την υψηλή, στοχαστική λογοτεχνία. Απογοητευμένος ο Άνταμ από την προθανάτια απάρνηση του πατέρα του αποφασίζει να ζήσει την δική του ηρωική, ώριμη ζωή. Συνυπολογίζοντας δε, το έντονο αντισημιτικό κλίμα που επικρατεί στην κοινότητα όπου ζει, αποφασίζει παρά την μικρή σωματική αναπηρία του – έχει ένα ελαφρά παραμορφωμένο πόδι- να ταξιδέψει στην Αμερική για να πολεμήσει στο πλευρό των Βόρειων καθώς θεωρεί ύψιστο καθήκον το να παλέψει για την ελευθερία και τα δικαιώματα των μαύρων σκλάβων. Καλύπτοντας την παραμόρφωση του ποδιού του με μια ειδικά κατασκευασμένη μπότα, γράφεται στις λίστες των νεοσύλλεκτων και το καλοκαίρι του 1863 επιβιβάζεται στο αγγλικό πλοίο Ελμύρα με προορισμό τη Νέα Υόρκη.
Στη διάρκεια του ταξιδιού αποκαλύπτεται η παραμόρφωση του ποδιού του με συνέπεια να κριθεί ακατάλληλος από τους αξιωματικούς του πλοίου οι οποίοι αποφασίζουν την επιστροφή του στην Ευρώπη. Διαφεύγοντας της προσοχής τους καταφέρνει να αποβιβαστεί στην ακτή και ακολουθώντας λαθραία τους νεοσύλλεκτους φτάνει μέχρι τη Νέα Υόρκη.
Εκεί εγκλωβίζεται στις συνθήκες της βίας και των ταραχών που έχει προκαλέσει η απόφαση της υποχρεωτικής στράτευσης των μεταναστών με ανταμοιβή την υπηκοότητα. Μέσα από μύριες δυσκολίες καταφέρνει να προσεγγίσει τον Στρατό της Ένωσης και να υπηρετήσει όχι ως στρατιώτης αλλά ως βοηθός ιδιώτη-προμηθευτή του στρατού. Μέσα από τις εμπορικές συναλλαγές έρχεται σε επαφή με τυχοδιώκτες, λευκούς αντιδραστικούς, μαύρους, λιποτάκτες, τραυματίες, γυναίκες που έχασαν άντρες και παιδιά στον πόλεμο, προδότες και πολύ θάνατο.
Αυτός που πίστευε στην ισότητα και στο δικαίωμα της ελευθερίας με κάθε κόστος, τώρα αρχίζει να κλονίζεται καθώς βλέπει ότι δεν είναι αγαθοί όλοι οι μαύροι και μήπως κάποτε έχουν και οι λευκοί δίκιο;
▪️”Πώς γίνεται να είμαι τόσο αχρείος;”
Μπορεί να μείνει πιστός στις αρχές του όταν η προδοσία, ο θάνατος του πολέμου και το ένστικτο της επιβίωσης είναι πάνω από κάθε ιδεολογία;
▪️” Μόνο μες καρδιά μου θα καταφέρω κάποτε να ενώσω τα κομμάτια τούτου του κόσμου”
Αναρωτιέται γιατί πραγματικά ήθελε να κάνει αυτό το ταξίδι. Όμως…
▪️”Ο μόνος τρόπος να μάθεις γιατί κάνεις κάτι, είναι να το κάνεις”
Με μία συναρπαστική γλώσσα γραφής που συνδυάζει ρεαλισμό με ποιητικότητα ο Γουόρεν αποκαλύπτει σε πιο βαθύ επίπεδο, (πιθανώς αυτό της ψυχικής ερημιάς και αγριότητας) τις επιπτώσεις του πολέμου δίνοντας φωνή στους “αόρατους” της ιστορίας που πάλεψαν, θυσιάστηκαν και… διαψεύστηκαν.
▪️”Ξέρεις τι είναι η ιστορία;… Είναι τα βάσανα που πρέπει να περάσουν οι άνθρωποι ώστε τα πράγματα να καταλήξουν εκεί που θα κατέληγαν έτσι κι αλλιώς”
Ο ποιητικός λόγος του κειμένου συνοδοιπορεί με το ωμό, κυνικό ύφος κατά περίπτωση.
▪️”Η λάσπη πάντα ξεπάγωνε κάτω απ’ τον ήλιο και ξαναπάγωνε σαν την κατάπιναν οι σκιές.”
▪️”Τα πετροχελίδονα σκάρωναν εφήμερα αραβουργήματα στο τελευταίο φως της μέρας.”
▪️”Πέθανε. Αυτοκτόνησε. Πλάγιασε μες στο σκοτάδι κι έκοψε τον λαιμό του.”
Περιδιαβαίνοντας τον Αγριότοπο ο Άνταμ είχε τη βεβαιότητα ότι “κι ας μην είχε καταλάβει τίποτε ακόμη, στο τέλος θα καταλάβαινε.”
Ολοκληρώνοντας θα επισημάνω ότι πρόκειται για ένα αριστουργηματικό βιβλίο του οποίου η δυναμική ενισχύθηκε προφανέστατα από την εξαιρετική μετάφραση της Άννας Μαραγκάκη.
Απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου.
◾..αποτελεί όμως πιστοποίηση μεγαλείου το να γνωρίζουμε την αθλιότητά μας. Πασκάλ (Σκέψεις)
➖ Βιογραφικά στοιχεία του:
Robert Penn Warren
(24 Απριλίου 1905 – 15 Σεπτεμβρίου 1989)
Ο Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν γεννήθηκε στο Γκάθρι της Πολιτείας Κεντάκι των ΗΠΑ και πέθανε στο Στράτον της Πολιτείας Βερμόντ. Ποιητής, πεζογράφος, κριτικός και πανεπιστημιακός δάσκαλος, είναι ο μόνος Αμερικανός συγγραφέας που τιμήθηκε τόσο με το βραβείο Πούλιτζερ ποίησης (δύο φορές, το 1957 και το 1979) όσο και με το Πούλιτζερ μυθιστορήματος (για το “Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά”, το 1947). Είναι επίσης ο πρώτος που έλαβε, το 1986, τον τίτλο του Δαφνοστεφούς Ποιητή των ΗΠΑ. Βραβεύθηκε με το Εθνικό Βραβείο ποίησης των ΗΠΑ και τιμήθηκε με το Medal of Freedom από τον Πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, καθώς επίσης και με το National Medal of Arts.
Όταν εκδόθηκε το “Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά”, ο Σίνκλερ Λιούις χαρακτήρισε τον Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν ως «τον πιο ταλαντούχο συγγραφέα του Νότου και έναν από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της χώρας». Το βιβλίο γνώρισε δύο κινηματογραφικές μεταφορές (η πρώτη, αριστουργηματική, σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Ρόσσεν, τιμήθηκε με το Όσκαρ καλύτερης ταινίας) και δύο τηλεοπτικές (η πρώτη από τον Σίντνεϊ Λιούμετ). Το βιβλίο ενέπνευσε στον Carlisle Floyd την όπερα Willie Stark και διασκευάστηκε για το θέατρο από τον Adrian Hall.
📚 All the King’s Men (1946)
📚 Wilderness: A Tale of the Civil War (1961)
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.