Συγγραφέας, Δημοσιογράφος – Βιβλιοκριτικός
«Γράφοντας ζεις κι ό,τι δεν έζησες, ειδικά ό,τι δεν έζησες, κι είναι μεγάλη ευλογία αυτή η εν δυνάμει ζωή, το να έχεις, τελικά, τη δυνατότητα να ζήσεις μέσα σε μια ζωή τόσες πολλές εκδοχές της ζωής!»
Κυρία Γκίκα, μετά από τριάντα ένα βιβλία που έχετε εκδώσει, ποιήματα, διηγήματα, παιδικά βιβλία, μυθιστορήματα νιώθετε να έχετε ζήσει όλα όσα θέλατε, όσα δεν τολμούσατε ίσως να ζήσετε στην πραγματικότητα; Ταξιδέψατε σε κόσμους μαγικούς, διαφορετικούς από το δικό μας άχαρο πολλές φορές παρόν;
Κυρία Ιωάννου, ευτυχώς για μένα φρόντισα όσα επιθυμώ πληρώνοντας και όλο το κόστος φυσικά, να τα ζήσω και μάλιστα πολύ νέα. Να τα κάνω όλα τ’ αγαπημένα πολύ και για πολύ. Κι έτσι έρχεται ώρα που αισθάνομαι όχι απλώς χορτασμένη αλλά μπουχτισμένη. Με τις χάρτινες ιστορίες όμως εξακολουθεί να μου βγαίνει μια πείνα βουλιμική, όσο κουράζομαι ως μεγάλο κορίτσι πια, όσο ποθώ ως μεσήλιξ τώρα πια την γαλήνη, οι ιστορίες συνωστίζονται εντός και εκτός μου όλο και πιο πολύ. Δεν ξέρω, ίσως όταν μένεις ακίνητη τελικά να σε καταδέχονται οι πιο μυστηριώδεις και περιπετειώδεις ιστορίες. Ζωές που θα μπορούσαν να είναι και να μην είναι και η δική μου ζωή, αλλάζει και η ματιά που βλέπεις τον κόσμο. Όλα γίνονται ξαφνικά πρωτοφανέρωτα και καινούργια, δεν είσαι εσύ που αφηγείσαι είναι εκείνα εκεί έξω και είναι όλοι οι άλλοι. Εσύ απλώς έχεις μάθει πια να κοιτάς και να ακούς. Ναι, η ζωή χορταίνεται κάποια στιγμή, αλλά ποτέ οι ιστορίες!
– Είστε αισιόδοξη ως προς το αν θα βρούμε τις ισορροπίες μας ως λαός, ως άνθρωποι με αδυναμίες και πάθη που αφήσαμε εντελώς ανεξέλεγκτα, με την καθοδήγηση όσων μας τα πρόσφεραν στο πιάτο;
Είμαι αισιόδοξη όσον αφορά την προσωπική μας επιλογή, την προσωπική μας ευθύνη. Εντάξει έχουν γίνει πολλά και γίνονται ακόμα, αλλά είναι η δική μας ζωή, και πιο πολύ η ζωή των παιδιών, κι είμαι σίγουρη πια ότι εκείνα θα βρουν τον χαμένο μας δρόμο. Αλλά κι εμείς, τον χαμένο μας εαυτό. Όταν από αντικείμενο θα γίνουμε το υποκείμενο τουλάχιστον σε εκείνα που μας αφορούν, ε ναι υπάρχει ελπίδα. Εμείς θα τ’ αλλάξουμε όλα γιατί αλλάζουμε πια. Ας γίνουμε ό,τι είναι κατά βάθος ο καθένας. Εκείνο το ψεύτικο ακόμα πληρώνουμε, πιο ψεύτικο ακόμα και τώρα ειδικά τώρα από ποτέ… Τα αληθινά μας μεγέθη δεν έβλαψαν και δεν βλάπτουν κανένα.
– Σας αρέσει να γεμίζετε τα συρτάρια της ψυχής και του μυαλού σας με εικόνες που σιγά-σιγά τους δίνετε νόημα μέσα από ένα μυθιστόρημα, ένα παραμύθι;
Τώρα πια μ’ αρέσει να βλέπω καθαρά τη ζωή. Στη ζωή μου ο σκηνοθέτης να είναι αυτή, τα είδα και τα χαϊρια με τις δικές μου σκηνοθεσίες! Είναι από μόνη της τόσο μυθιστορηματική και μαγική… Ας ζω λοιπόν πραγματικά κι αυτό από μόνο του είναι μαγεία. Θα πρέπει να σας πω ότι πια εμπιστεύομαι και τον χρόνο και τη ζωή, ότι μπορώ να στέκομαι ακίνητη για να μπορεί να κινηθεί με τα σωστά του γύρω το σύμπαν.
– Εκτός από συγγραφέας είστε βιβλιοκριτικός και δημοσιογράφος. Πώς ξεχωρίζετε αυτές τις ιδιότητες, δεν είναι δύσκολο να βρίσκεστε απέναντι σε κείμενα που ζητούν να τα κατατάξετε σε καλά ή άσχημα, σε άξια λόγου ή όχι, να κρίνετε τη δουλειά κάποιου που παλεύει να αναδείξει ένα κρυφό ταλέντο που πιστεύει ότι διαθέτει;
Από δίψα ανάγνωσης ξεκίνησαν όλα, και η δημοσιογραφία και η γραφή. Διαβάζω, το ξέρω επαναλαμβάνομαι, από τεσσάρων χρονών, με τρόπο βουλιμικό, σε σημείο που ήταν για χρόνια ο μόνος τρόπος να αντιλαμβάνομαι τα πράγματα. Η δημοσιογραφία ήρθε ως φυσικό επακόλουθο, να γράφω ήξερα, να γράφω ήθελα, αυτό ήταν για μένα ζωή και χαρά, η δική μου ζωή. Ε υπήρξα και τυχερή που όλο αυτό έγινε βιοπορισμός και εργασία. Κατά καιρούς έλεγα ότι θα πλήρωνα για να κάνω εκείνα που με πληρώνουν, δεν πρέπει να τα λέμε όλα αυτά φωναχτά γιατί οι κακοί δαίμονες τα… εκπληρώνουν. Ας είναι! Εξακολουθεί να είναι αυτό που αγαπώ, που αποκαλώ «δική μου ζωή», φλέγομαι από περιέργεια να ξαναδιαβάσω ό,τι με μάγεψε, να μάθω πώς εξελίσσεται ο συγγραφέας που ήδη γνωρίζω, να γνωρίσω καινούργιους. Κόντρα ρόλος δεν υπήρξε πουθενά και ποτέ. Για βιβλία μιλάμε. Με βιβλία ξεκίνησα και με βιβλία ελπίζω και να τελειώνω. Κι αν γίνεται να τα πάρω και στην άλλη ζωή, αν υπάρχει άλλη ζωή…
Όσο για το «καλό» και το «κακό», υπάρχουν κανόνες, αλήθεια, αυθεντικό, η αντικειμενική αλήθεια και βέβαια υπάρχουν κι εκείνα που σου ταιριάζουν υποκειμενικά, εκείνα που επιμένουν να σου ασκούν προσωπική γοητεία. Αλλά ό,τι αξίζει είναι σαφές. Είναι και κάποια που ενδέχεται να σε προσπερνούν αλλά και πάλι, αμέσως αντιλαμβάνεσαι ότι εδώ -κάτι- γίνεται, φτάνει να είσαι ανοιχτός… η «αθωότητα» του αναγνώστη πάντα σε σώζει.
– Το νέο σας μυθιστόρημα είναι «ένα ερωτικό, βιβλιοφιλικό, υπαρξιακό θρίλερ, με αλληλογραφία αληθινή». Εξηγήστε μας λίγο τη λέξη «βιβλιοφιλικό» και την «αληθινή αλληλογραφία».
Το μυθιστόρημα «Λίλιθ από γράμμα σε γράμμα» είναι αυτό που δηλώνει: μια ιστορία μυστηρίου που ξεκινά από ένα παλαιοβιβλιοπωλείο στο Λονδίνο και «βαδίζοντας» από βιβλίο σε βιβλίο, αποκαλύπτει ή μάλλον σκοντάφτει σε μια ερωτική ιστορία. Η αλληλογραφία είναι κάτι που μου παραδόθηκε από αγαπημένο μου άνθρωπο που εκτιμώ, κι αυτή υπήρξε ο πυρήνας, η αφετηρία και θα παραμείνει το μεγάλο μυστικό του βιβλίου. Η ηρωίδα του Λίλιθ – όνομα από μια παραξενιά της φεμινίστριας μάνας της – κουβαλά όλο το βάρος αυτού του ονόματος-συμβόλου. Παρατηρεί από παιδί ότι δεν είναι και τόσο αθώα η γραφή, ό,τι γράφει γίνεται ζωή πραγματική και τρομάζει. Για να ξεφύγει απ’ εκείνο το ιδιόρρυθμο αλλόκοτο χάρισμα, σπουδάζει αρχαιολογία και ασχολείται με την ιστορία, όλη η ζωή της πια ασφαλής σε χρόνο τετελεσμένο. Μέχρι εκείνη την κομβική στιγμή που θα της ζητηθεί να γράψει, επιτέλους, μια ερωτική ιστορία. Αρνείται. Αλλά τα βιβλία κι εκείνες οι επιστολές θα την οδηγήσουν να ξανακάνει όλο τον δρόμο πια εξαρχής, παρελθόν και μέλλον θα γίνουν το μεταμορφωτικό της παρόν, θα ακολουθήσει την άγνωστη των επιστολών, θα ταυτιστεί μαζί της και θα αναζητήσει τον παραλήπτη. Θα έχει αναθεωρήσει τα πάντα στο μεταξύ: όνομα, παρελθόν, ζωή, τετελεσμένο και μέλλοντα χρόνο, απώλεια, γραφή.
Σας ευχαριστώ πολύ κυρία Γκίκα, εύχομαι καλοτάξιδη να είναι η «Λίλιθ» και όποια ακόμη ιστορία θελήσετε να μοιραστείτε μαζί μας!
Σας ευχαριστώ πολύ κυρία Ιωάννου.
Λίγα λόγια για το βιβλίο ”Λίλιθ Από γράμμα σε γράμμα”, της Ελένης Γκίκα
Πρωτεϊκή, γήινη και αστρική, υπακούοντας αθέλητα σε μια αλλόκοτη παράκληση, που κατά βάθος υπήρξε για κείνη διαταγή, η Λίλιθ θα ανακαλύψει μυστηριωδώς σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο σαράντα έξι ερωτικές επιστολές, και η τοξίνη των λέξεων θα της αλλάξει έκτοτε τη ζωή.
«Από γράμμα σε γράμμα», θα αγγίξει την άβυσσο, θα βυθιστεί στο σκοτάδι της αμφιβολίας, θα αναζητήσει την ασφάλεια της δικής της ανασκαφής, μα τελικά θα γίνει η Μ. Θα θελήσει να μάθει, θα πονέσει, θα ερωτευτεί· και θα αρνηθεί. Και μπορεί να σωθεί.
Η Ελένη Γκίκα γεννήθηκε το 1959 στο Κορωπί. Δημοσιογράφος και βιβλιοκριτικός στο Αντί, στις Εικόνες και στο Έθνος της Κυριακής από το 1983, έχει ασχοληθεί με το μυθιστόρημα, το διήγημα, την ποίηση, το παραμύθι, έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις και έχει επιμεληθεί βιβλία και σειρές. Κυκλοφορούν τριάντα ένα βιβλία της, αρκετά ποιητικά αλλά και παιδικά βιβλία.
Από τις εκδόσεις Καλέντη κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστόρημά της Η γυναίκα της βορινής κουζίνας (υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών 2012) και Το Μπολερό δεν ήταν του Ραβέλ, καθώς και τα βιβλία για παιδιά Το μυστικό της μαγικής τσαγιέρας και Η ζωγραφιά που ταξιδεύει.
Ιουλία Ιωάννου
