Συγγραφέας του βιβλίου «Από φλόγες η Κρήτη ζωσμένη» – Εκδόσεις ΕΞΗ
Τον φόβο μιας βεντέτας, έναν έρωτα «σαν την πυρκαγιά» και δυο αδέρφια που αγωνίζονται για την τιμή, τις αξίες και τα ιδανικά που τους εμφύσησε ο πατέρας τους συναντούμε στη λεβεντομάνα Κρήτη του 1937. Μαζί τους στους κεντρικούς ρόλους κι ένα μενταγιόν σε σχήμα λιβελούλας, μέσα στο οποίο η Άννα Φωτίου έκρυψε τον… “Ασκό του Αιόλου”! Σ’ αυτό το μυθιστόρημα, όπου ιστορία και μυθοπλασία βαδίζουν αρμονικά, συναντούμε κι ένα ερώτημα που σίγουρα μας έχει απασχολήσει όλους: «Υπάρχει το πάντα;» Υπάρχει και είναι το τώρα απαντά μέσα από το Vivlio-life η συγγραφέας και δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε με τον συλλογισμό της: «Ζήσε τη στιγμή για να μην γυρίσεις και πεις πως δεν έζησες!” Αυτό λέω πάντα, δίπλα στο “να ακολουθούμε τα όνειρά μας”. Οπότε ναι, θα μπορούσε να ειπωθεί πως το “πάντα” μας, είναι το τώρα γιατί απλούστατα μόνο το “τώρα” μας ορίζουμε».
- Επιλέξατε ως κεντρικό τίτλο του βιβλίου σας τις πρώτες λέξεις του Ύμνου της Κρήτης και η αλήθεια είναι πως πολλοί από εμάς, ίσως δεν τον γνωρίζουμε. Να μια καλή ευκαιρία, λοιπόν, να μάθουμε λεπτομέρειες για κάτι πολύ ενδιαφέρον!
Ο Ύμνος «Από φλόγες η Κρήτη ζωσμένη» γράφτηκε από τον Έλληνα μουσικοσυνθέτη Σπυρίδωνα Καίσαρη κατά την Επανάσταση της Κρήτης 1896-1897. Πρόκειται για ένα πατριωτικό κρητικό εμβατήριο, το οποίο για αρκετά χρόνια το δίδασκαν στα σχολεία ως εθνικό ύμνο της Κρητικής Πολιτείας κι έτσι έμεινε στις συνειδήσεις όλων, ως “Κρητικός Ύμνος”. Μιλά για τους αγώνες των Κρητών εναντίον των Τούρκων, για τον πόθο της Ένωσης με τη μητέρα Ελλάδα. Στους στίχους του έχουμε την προσωποποίηση της Κρήτης ως πάνοπλης γυναίκας που σπάει τις αλυσίδες της σκλαβιάς παίρνοντας δύναμη από τις φλόγες του πολέμου. Σε κάθε αγώνα τους οι Κρήτες το τραγουδούσαν παίρνοντας δύναμη από τους στίχους του. - Κρήτη 1937. Είναι ο τόπος και ο χρόνος που επιλέξατε για να τοποθετήσετε τους ήρωές σας. Μιλήστε μας γι αυτή την επιλογή και τη σχέση σας με την Κρήτη.
Τη λεβεντομάνα Κρήτη την γνώρισα μέσα από την ιστορία της, τους αγώνες της, τις καθημερινές ιστορίες της, τον κώδικα τιμής της, τον άγραφο νόμο του αίματος. Κυρίως ο αγώνας των Κρητών εναντίον των Γερμανών είχε μείνει ανεξίτηλος στη μνήμη μου, από τα παιδικά μου χρόνια, μέσα από τον γνωστό πίνακα του Πέτρου Βλαχάκη (όπου ένας Κρητικός αμύνεται με πέτρα έναντι Γερμανού αλεξιπτωτιστή). Πρόκειται για έναν πίνακα που συνοψίζει την αδιάρρηκτη ανάγκη του ανθρώπου για ζωή, ελευθερία, την ανάγκη του να υπερασπιστεί όλα όσα αγαπά, ακόμη και με τα ίδια του τα χέρια. Ως παιδί θαύμασα το γεγονός ότι μετά τη μάχη της Κρήτης οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ ξανά και πως η αντίσταση που υπέβαλαν οι Κρητικοί τον Μάιο του 1941 οδήγησε στην αποτυχία της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα στη Ρωσία.
Όσα περισσότερα διάβαζα για την περίοδο εκείνη, τόσο μεγάλωνε ο θαυμασμός μου, η εκτίμηση και η αγάπη μου για το νησί. Στον θαυμασμό μου αυτό συνηγορεί βέβαια και φυσική ομορφιά που άπλετα προσφέρει η κρητική γη. - Ένας γάμος, μία πλεκτάνη, ο φόβος μιας αιματηρής βεντέτας. Αν προσθέσουμε τα μαύρα σύννεφα του πολέμου, που θα σφίξουν τις ψυχές των ηρώων σας, αντιλαμβανόμαστε πως είναι δύσκολο να ανθίσει η αγάπη. Μπορεί να τα καταφέρει και με ποιο κόστος;
«Η αγάπη πάντα στέγει, πιστεύει, ελπίζει, υπομένει…». Η πραγματική αγάπη, έτσι όπως μας την περιέγραψε ο Απόστολος Παύλος στην επιστολή του προς Κορινθίους, αντέχει τα πάντα χωρίς να λογαριάζει τίποτα, ούτε την ίδια τη ζωή. - Ας κρατήσουμε τη λέξη πλεκτάνη, ας τη βάλουμε δίπλα στη λέξη γάμος και ας δούμε τι μπορεί να σημαίνει για την Κρήτη και τους Κρητικούς τότε και σήμερα.
Με μια λέξη: ΒΕΝΤΕΤΑ. Ο γνωστός άγραφος “νόμος του αίματος”, ο κοινωνικός αυτός θεσμός που στοιχειοθετείται από την τιμή και την προστασία των μελών των κρητικών οικογενειών παίζει με το μίσος των οικογενειών και οδηγεί σε έναν ατέλειωτο κύκλο αντεκδίκησης. Η λύση του είναι ο ΣΑΣΜΟΣ, το σιάξιμο δηλαδή των παρεξηγήσεων ανάμεσα στις οικογένειες, ο οποίος έρχεται με την ένωση των αντίπαλων οικογενειών με συντεκνίες, κουμπαριές, συμπεθεριά με γάμους και βαφτίσεις αλλά και αδελφοποιήσεις.
Στα παλιά τα χρόνια ήταν πολύ πιο έντονα τα φαινόμενα αυτά. Υπήρξαν βεντέτες που κράτησαν και πάνω από 70 χρόνια. Στις μέρες μας θέλω να πιστεύω πως έχουν αμβλυνθεί οι αντιδικίες που αφορούν στις βεντέτες.
Πρέπει όμως να πούμε πως το φαινόμενο της βεντέτας το συναντάμε από τις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες ενώ το εθιμικό δίκαιο της Κρήτης καταγράφηκε στη Μινωική πολιτεία από τον Αριστοτέλη στα «Ηθικά Νικομάχεια». Βέβαια δεν αποτελεί χαρακτηριστικό μόνο των Κρητικών καθώς και στη Μάνη έχουμε ακούσει ιστορίες για τη μανιάτικη βεντέτα, όπως και εκτός Ελλάδος με διαφορετική όμως υφή, με πολιτικο-οικονομικά κίνητρα- που τις συναντάμε στη νότια Ιταλία, Αφγανιστάν και σε χώρες της Μέσης Ανατολής. - «Ο έρωτας είναι σαν την πυρκαγιά, αρκεί μια σπίθα για να σπείρει την καταστροφή», γράφετε και είναι η παρομοίωση στην οποία και θα θέλαμε να σταθούμε λίγο παραπάνω…
Ένας κεραυνός μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά και να κάψει οικόπεδα ολόκληρα, αν πέσει σε κατάλληλο έδαφος, υπό κατάλληλες συνθήκες. Ο κεραυνοβόλος έρωτας, σε χτυπά σαν “κεραυνός” έτσι απλά με μια ματιά, σε μια στιγμή, είναι ο έρωτας που σε οδηγεί να χάσεις τη γη κάτω από τα πόδια σου, να ενεργείς όπως ποτέ δεν φανταζόσουν ότι ήσουν σε θέση, να χάνεις το μυαλό σου και να οδηγείσαι σε πράξεις καμιά φορά ακραίες χωρίς να λογαριάζεις τις συνέπειες. (Αυτές συνήθως έρχονται μετά το πέρας της… φωτιάς!) Για πόσες τέτοιες αγάπες δεν ακούμε καθημερινά, που με μια ματιά εγκατέλειψαν τα πάντα για να ζήσουν αυτόν τον έρωτα, ισοπεδώνοντας τα πάντα στο πέρασμά του, οικογένεια, φιλία, εργασία, καθημερινότητα… - Νικόλας και Μίνως. Δυο αδέλφια που παλεύουν ενάντια στον κατακτητή και αγωνίζονται «για να προστατέψουν ό, τι αγαπούν περισσότερο». Τι ή μάλλον ποιοι κρύβονται πίσω από το “ό,τι”;
Τα πάντα και με αυτό δεν εννοώ μόνο τα υλικά αγαθά, ούτε τους ανθρώπους που τους περιβάλλουν. Ο Νικόλας και ο Μίνως, σαν γνήσιοι Κρητικοί αγωνίζονται για την τιμή, τις αξίες, τα ιδανικά που τους εμφύσησε ο πατέρας τους. Σαν γνήσιοι Κρητικοί αρνούνται να δεχτούν κάτι πέρα από τα ήθη με τα οποία γαλουχήθηκαν. Οι έννοιες «πατρίδα- θρησκεία- οικογένεια» είναι γι’ αυτούς το οξυγόνο τους. Χωρίς αυτά δεν ζουν. - «Καμιά φορά δεν αρκεί μόνο η αγάπη για να παραμείνεις άνθρωπος…». Μία πρόταση εξίσου δυνατή, που μας βάζει σε σκέψεις. Ποιο ισοδύναμο με την αγάπη συναίσθημα, άραγε, μπορεί να μας κάνει να παραμείνουμε ή να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι;
Τα ιδανικά μας, τα πιστεύω μας, οι αρχές μας. Χωρίς αυτά πιστεύω πως δεν θα ήμασταν άνθρωποι. - Στο μυθιστόρημά σας ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους κεντρικούς πρωταγωνιστές κατέχει ένα παλιό μενταγιόν, που κρατά φυλαγμένη μέσα του τη φωτογραφία ενός ζευγαριού. Το συναντάμε ογδόντα χρόνια μετά την αρχική σας ημερομηνία. Πόση δυναμική προσθέσατε σ’ αυτό το μενταγιόν και τα μυστικά που κρύβει;
Ένα μενταγιόν από μόνο του είναι ένα κειμήλιο, δεν είναι απλά ένα κόσμημα. Στην “καρδιά” του συνήθως κρύβει τις μεγαλύτερες αγάπες (είτε μάνας προς παιδί, είτε κάποιου ζευγαριού…) Οι φωτογραφίες φυλακίζουν στιγμές, μεταφέροντας το “τώρα” στο χθες. Πόσες φορές δεν έχουμε αναρωτηθεί, βλέποντας παλιές (και όχι μόνο) φωτογραφίες, για το τι έγινε μετά; Ποιοι είναι αυτοί; Ποια ιστορία κρύβεται από πίσω; Ιδίως στις παλιές, κιτρινισμένες φωτογραφίες οι ερωτήσεις περισσότερες, οι ιστορίες που γεννιούνται ακόμη πιο πολλές καθώς στέκονται αφορμή για ιστορική έρευνα και δημιουργία ιστοριών.
Στο συγκεκριμένο μενταγιόν με τη λιβελούλα, έκρυψα ουσιαστικά τον “ασκό του Αιόλου”. Ήταν η αρχή για να ξεκινήσει η ιστορία του σήμερα να ανακαλύψουν οι ήρωες τους ίδιους τους τους εαυτούς, που τους έκρυβαν σε ένα ερμητικά κλειστό “μενταγιόν”, στον εαυτό τους. Ήταν όμως και η αρχή για ένα ταξίδι στο παρελθόν και να μάθουμε μέσα από την αφήγηση των οικογενειακών μυστικών την ιστορία του κρητικού αγώνα τον Μάιο του ’41. - Χρησιμοποιείτε, ωστόσο, το επίθετο “συνένοχο” γι’ αυτό το χάλκινο κόσμημα. Δώστε μας μια μικρή γεύση από την πλοκή.
Μόλις βρίσκεται το μενταγιόν μέσα στα αποκαΐδια ξεκινά η έρευνα για το ποιοι είναι στη φωτογραφία. Αν και παράξενο, μια ηλικιωμένη γυναίκα γνωρίζει πολλά περισσότερα απ’ όσα φανερώνει. Μέσα από τη ζωή μιας επιφανούς οικογένειας στο Κρατερό γνωρίζουμε την καθημερινότητα των Κρητικών λίγο πριν τον Β’ ΠΠ, τις συνήθειές τους, τον τρύγο, τις διασκεδάσεις, τους “τσακωμούς”, τον σασμό, τις μάχες που έδωσαν στο ελλαδικό χώρο αλλά και στο κρητικό, την κατάληψη του νησιού, την αντίσταση, την “τύχη” των Εβραίων, την κατάληξη των μελών της οικογένειας. - Ένα μεγάλο κεφάλαιο που βαδίζει πλάι στη μυθοπλασία σας, είναι οι διωγμοί των Εβραίων της Κρήτης από τους γερμανούς κατακτητές. Πού εστιάσατε την έρευνά σας για τη διασταύρωση πληροφοριών που εντάξατε στην ιστορία σας;
Αφορμή για την έρευνά μου σχετικά με τους Εβραίους στάθηκε το προηγούμενο βιβλίο μου «Στις στάχτες της Σαλονίκης», για το οποίο είχα μελετήσει την ιστορία των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη και κατ’ επέκταση την παρουσία των Εβραίων στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο. Έτσι έμαθα την ιστορία τους, τότε βέβαια εν συντομία. Όμως είχε μπει ο σπόρος την έρευνας. Από τη στιγμή που αποφάσισα να γράψω για τον αγώνα των Κρητικών το ’40, δεν υπήρχε περίπτωση να μη γράψω και για τους Εβραίους. Το θεώρησα έναν ελάχιστο φόρο τιμής.
Η έρευνα βασίστηκε στην εβραϊκή κοινότητα της Κρήτης (www.etz-hayyim-hania.org), στα ψηφιακά και έντυπα αρχεία της. - «Υπάρχει το πάντα;» Μια ερώτηση, την οποία θέτουν οι ήρωές σας και σίγουρα έχει απασχολήσει όλους μας. Η απάντηση: «Υπάρχει και είναι το τώρα…», είναι το μήνυμα που θέλετε να εισπράξουμε από το μυθιστόρημά σας;
“Ζήσε τη στιγμή για να μην γυρίσεις και πεις πως δεν έζησες!” Αυτό λέω πάντα, δίπλα στο “να ακολουθούμε τα όνειρά μας”. Οπότε ναι, θα μπορούσε να ειπωθεί πως το “πάντα” μας, είναι το τώρα γιατί απλούστατα μόνο το “τώρα” μας ορίζουμε.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Κρήτη, 1937. Ένας από τους μεγαλύτερους κτηματίες του Κρατερού, στην προσπάθειά του να αποτρέψει μια αιματηρή βεντέτα, αποφασίζει να παντρέψει τον γιο του Νικόλα με την κόρη του εχθρού. Μετά από μια καλά οργανωμένη πλεκτάνη, ο γάμος αποδεικνύεται ακόμα μεγαλύτερη προσβολή. Όταν όμως ο έρωτας θα πάρει τα ηνία στα χέρια του, όλα ανατρέπονται. Όμως, δυστυχώς, ο πόλεμος έχει άλλα σχέδια… Η Κρήτη φλέγεται, οι μάχες μαίνονται και ο Νικόλας θα πρωτοστατήσει για την απελευθέρωση της πατρίδας του. Μαζί με τον αδελφό του, Μίνω, θα αγωνιστούν για να προστατέψουν ό,τι αγαπούν περισσότερο. Θα παλέψουν ενάντια στον κατακτητή, θα αντισταθούν και θα αγκαλιάσουν τον έρωτα για να μείνουν ζωντανοί. Οι ήρωες θα δοκιμαστούν μέσα στις φλόγες του έρωτα και του πολέμου. Η Κρήτη θα δώσει τη δική της μάχη ενάντια στον εχθρό και εκείνοι θα κρατηθούν από την αγάπη τους για να μην ξεχάσουν και να μην ξεχαστούν, αδιαφορώντας για το τίμημα που θα πληρώσουν. 80 χρόνια μετά, ένα χάλκινο μενταγιόν με τη φωτογραφία ενός ζευγαριού, θα γίνει συνένοχο στα όσα θέλησαν να κρύψουν οι πρωταγωνιστές ενός δράματος που φαίνεται να μην έχει τέλος και θα φέρει αντιμέτωπους δύο νέους με ένα παρελθόν που αγνοούσαν και ένα μέλλον που ποτέ δεν μπορούσαν να φανταστούν. Ο έρωτας είναι σαν την πυρκαγιά, αρκεί μια σπίθα για να σπείρει την καταστροφή.
Βιογραφικό
Η Άννα Φωτίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου και ζει με την οικογένειά της. Από μικρή περνούσε τις ώρες της διαβάζοντας και έγραφε τις δικές της ιστορίες. Η δυνατότητα που έχουν οι δάσκαλοι να διαμορφώνουν και να σμιλεύουν ψυχές και συμπεριφορές στάθηκε καθοριστικό κίνητρο για την επιλογή τής επαγγελματικής της πορείας, καθώς σπούδασε στην Παιδαγωγική Σχολή της Φλώρινας και στη συνέχεια στο Μεταπτυχιακό της τμήμα. Εδώ και 16 χρόνια είναι δασκάλα σε ιδιωτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης. Συμμετέχει σε παιδαγωγικά συνέδρια αναφορικά με τα ελληνικά και τα μαθηματικά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε παιδαγωγικά περιοδικά. Επίσης, είναι υπεύθυνη του Ομίλου Δημιουργικής Γραφής στο σχολείο της. Διηγήματά της είναι δημοσιευμένα σε συλλογικά έργα.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.