Δέσποινα Χαραλάμπους: συνέντευξη στη Μαρία Τσακίρη

Συγγραφέας του βιβλίου Από τη μεριά του προβάτου – Εκδόσεις Γραφή

Από πενήντα ένα διηγήματα μικρής φόρμας αποτελείται η συλλογή με τον ιδιαίτερο τίτλο της Δέσποινας Χαραλάμπους που “έχει σαν στόχο να «τραβήξει» τους αναγνώστες μέσω της ελπίδας της ταύτισης”. Στη συνομιλία μας, εξηγεί τους λόγους που επέλεξε το άκακο πρόβατο ως τίτλο, μας μιλά για το σενάριο, τον κινηματογράφο αλλά και την αγάπη της για τον τρόπο που γοητεύτηκε ολοκληρωτικά από τον κυβερνοχώρο που «ανοίγει άπειρες προοπτικές, όπως ακριβώς και το διαστελλόμενο σύμπαν». Μιλά επίσης για το χιούμορ που κατέχει ιδιαίτερη θέση τόσο στην επαγγελματική όσο και στην προσωπική της ζωή. Όπως λέει στο Vivlio-life η συγγραφέας «Η σχέση με το χιούμορ είναι εξαιρετικά πολύτιμη για μένα. Τρέμω τόσο πολύ μην τη χάσω, ώστε να την έχω ασφαλίσει μ’ ένα υπέρογκο ποσό, που περιλαμβάνει επάγγελμα, προσωπική ζωή, φίλους, συγγενείς και την άλλη μεγάλη μου αγάπη, την πολιτική!»

• H πρώτη ερώτηση, έχει σχέση με το πρόβατο του τίτλου σας. Γιατί από τη μεριά του προβάτου και όχι κάποιου άλλου ζώου; Μήπως σκοπός σας είναι να μας μιλήσετε «Από τη μεριά του πιο άκακου ζώου»;
  Ευχαριστώ πολύ κατ’ αρχήν για την αναφορά σας στο βιβλίο μου. Όλοι οι άνθρωποι, ή σχεδόν όλοι, αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως μια «αθώα» ή έστω «άκακη» ύπαρξη. Οπότε ο τίτλος έχει σαν στόχο να «τραβήξει» τους αναγνώστες μέσω της ελπίδας της ταύτισης. Από την άλλη μεριά, το πρόβατο συμβολίζει την ασύγγνωστη ανεμελιά του όντος που, ενώ η υπεροχή των δυνάμεων της φύσης και της κοινωνίας μπορούν να το συνθλίψουν, εκείνο ευχαριστιέται τη βόλτα στα χωράφια με τους φίλους του.
• Η αλήθεια είναι πως συνάντησα το πρόβατό σας στο κεφάλαιο που φέρει ως τίτλο τον κεντρικό τίτλου του βιβλίου σας. Εκεί, στο μεταλλικό στενό κουτί μαζί με άλλα πέντε τρομαγμένα πρόβατα, οι σκέψεις του λίγο πριν κρεμαστεί ανάποδα μου δημιούργησαν συναισθήματα θλίψης. Σαφώς και κάτι θέλετε να μας πείτε ή να κραυγάσετε μ’ αυτό το κείμενο…
  Τίποτε περισσότερο από το πιο απλό: Όλοι θα πεθάνουμε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, αλλά μέχρι τότε ας εξερευνούμε ακατάπαυστα τον κόσμο. Αν η θλίψη είναι το τίμημα της περιπέτειας, το δέχομαι.
• Έχετε ένα αξιόλογο βιογραφικό. Εργάζεστε ως σεναριογράφος, σκηνοθέτις και μοντέζ, ενώ σπουδάσατε Αρχιτεκτονική, Σκηνοθεσία Κινηματογράφου και Τηλεόρασης και ειδικευθήκατε στη συγγραφή σεναρίων. Αναρωτιέμαι λοιπόν, αν ενώ εμείς διαβάζουμε τα κείμενά σας εσείς καθώς τα γράφατε τα παρακολουθούσατε σε μια επινοημένη οθόνη.
  Νομίζω ότι η εξοικείωση και η τριβή μου με το σενάριο προσδίδουν σε αυτές τις ιστορίες ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Όπως και στο σινεμά, όπου τα πράγματα πρέπει να δείχνονται και όχι να λέγονται, έτσι και στις ιστορίες μου παρατίθενται, και μάλιστα σε συντομία – σχεδόν ελλειπτικά – τα γεγονότα και όχι συμπεράσματα, σχόλια ή «αποφθέγματα». Αυτά για μένα αποτελούν δουλειά του αναγνώστη, ίσως ούτε καν.
• Φανατική οπαδός της Επιστημονικής Φαντασίας δηλώνετε και παθιασμένη όπως είστε με τη σύγχρονη τεχνολογία και τους υπολογιστές, μάλλον ακολουθείτε ένα δρόμο δικό σας. Τι άλλο περιλαμβάνει αυτή η επαγγελματική πορεία;
  Δεν γεννήθηκα μέσα στους υπολογιστές, φέρω ακόμη ζωντανές τις μνήμες της αναλογικής τεχνολογίας. Όταν ήρθα σε επαφή με τον ψηφιακό κόσμο, γοητεύτηκα ολοκληρωτικά από τον κυβερνοχώρο που μας ανοίγει άπειρες προοπτικές, όπως ακριβώς και το διαστελλόμενο σύμπαν. Φυσικά υπάρχουν κίνδυνοι, φυσικά εκεί έξω παραμονεύει η τυραννία των ισχυρών, αλλά στο κυβερνοδιάστημα μπορώ να ταξιδέψω, ενώ στο διάστημα μάλλον δεν προλαβαίνω. Αυτόν τον καιρό τελειώνω μια ταινία μεγάλου μήκους με τίτλο «Τόμος 7» και γράφω μια νουβέλα με θέμα την μετά θάνατον ψηφιακή ζωή και τίτλο «Ακόμη Και Αν Δεν Υπήρχε Ο Θάνατος Θα Έπρεπε Να Τον Εφεύρουμε».
• Πενήντα μία απρόσμενες ιστορίες! Απρόσμενες για σας ή για μας τους αναγνώστες;
  Καλή ερώτηση! Εδώ που τα λέμε, κάθε βιβλίο είναι μια απρόσμενη συνάντηση δύο μερών, του συγγραφέα με τον αναγνώστη, η οποία ελπίζω να αφήσει μια όμορφη ανάμνηση και στους δύο. Ευχαριστώ ιδιαίτερα την «προξενήτρα», τις εκδόσεις «Γραφή», που μου έδωσαν την ευκαιρία αυτού του ραντεβού.
• Συγχρόνως πενήντα ένα διηγήματα μικρής φόρμας «που γράφτηκαν ανάμεσα σε κινηματογραφικά σενάρια, γυρίσματα και μοντάζ, γι αυτό και παίζονται άνετα». Ποια από τις πενήντα μία ιστορίες κουμπώνει ιδανικά με το σήμερα ώστε να μπορούσε να παιχτεί άνετα;
  Οι λέξεις «παίζονται», «παιχνίδι», «παίκτης» έχουν για μένα μια πιο σύνθετη σημασία. Υπονοούν την αέναη δοκιμή των ορίων της ανθρώπινης ύπαρξης, άρα και της δικής μου ταπεινής ύπαρξης. Θα καταφέρουμε «παίζοντας» να γίνουμε θεοί;; Ποιος ξέρει… Οι ιστορίες είναι «πονηρά» πενήντα δύο και πραγματικά ελπίζω να κουμπώνουν με κάποιου την πραγματικότητα, όπως εξάλλου λέμε για ένα ρολόι: Ακόμη κι αν είναι σταματημένο, δύο φορές την ημέρα λέει τη σωστή ώρα.
• Ο κινηματογράφος γέννησε τη συγγραφή ή μήπως η σχέση σας με τη λευκή σελίδα που στολίζετε με σκηνές και συναισθήματα έβαλε τον κινηματογράφο στη ζωή σας;
  Έγραφα πριν ασχοληθώ με την αρχιτεκτονική και αργότερα με το σινεμά. Στην αρχιτεκτονική οφείλω τον σεβασμό στη δομή, στον κινηματογράφο οφείλω το ύφος και την τεχνική μου, στον Μπόρχες το θαυμασμό μου στη συντομία. Στην ενασχόλησή μου με τους υπολογιστές, τα όνειρά μου.
• Ταξίδι με τρένο στο Αιγαίο. Άλλο πάλι και τούτο! Στη Λέσβο με αμαξοστοιχία με ενδιάμεση στάση τον σιδηροδρομικό σταθμό της Χίου; Ευχάριστα διάβασα τη μικρή αυτή απρόσμενη – πραγματικά – ιστορία σας. Πώς περάσατε σ’ αυτό το ταξίδι;
  Χαίρομαι πολύ που ξεχωρίσατε αυτήν τη μικρή, μάλλον «ήσυχη» ιστορία. Όσο για το ταξίδι μου, εξακολουθώ να πηγαίνω κάθε Κυριακή στη Λέσβο, μόνο που τώρα δεν καπνίζω πια.
• Χιούμορ. Δείχνετε να έχετε καλή σχέση και με αυτό. Πόσο χώρο του αφήνετε στην επαγγελματική και προσωπική σας ζωή;
  Η σχέση με το χιούμορ είναι εξαιρετικά πολύτιμη για μένα. Τρέμω τόσο πολύ μην τη χάσω, ώστε να την έχω ασφαλίσει μ’ ένα υπέρογκο ποσό, που περιλαμβάνει επάγγελμα, προσωπική ζωή, φίλους, συγγενείς και την άλλη μεγάλη μου αγάπη, την πολιτική!
• Το καλό χιούμορ όταν συνδυάζεται με την καυστική γραφή χωρίς να αφήνει κενά και αναπάντητα ερωτήματα πάντα δίνει καλά αποτελέσματα στην έκδοση ενός βιβλίου. Είναι συστατικά που πρέπει να έχουν, οπωσδήποτε, και τα βιβλία που διαβάζετε;
  Όχι απαραίτητα, διαβάζω όλα τα κείμενα: λογοτεχνία και δοκίμια, κόμιξ, άρθρα και λόγους, παλιότερα εφημερίδες και περιοδικά. Βλέπω ταινίες απ’ όλα τα κινηματογραφικά είδη και εκτιμώ μια μεγάλη ποικιλία ρευμάτων μουσικής. Αγαπημένες μου δημιουργίες βρίσκονται ανάμεσα σε πολύ διαφορετικά μεταξύ τους χωράφια της καλλιτεχνικής έκφρασης. Το χιούμορ, η υπαρξιακή αγωνία και η πολιτική σκέψη, ακόμη και αν είναι καλά κρυμμένα στα έργα τέχνης, επαίρομαι ότι θα τα βρω.

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Έπιασα το βιβλίο με τα δυο μου χέρια για να πιστέψω ότι ήταν αληθινό. Γύρισα στο οπισθόφυλλο, έλειπε το μισό – κάθετα. Έτσι πως ήταν κομμένο καμία φράση δεν άρχιζε, λες τελείωναν, η μία κάτω από την άλλη.
…εν θα έρθει ποτέ.
…ο όνειρο έσβησε.
…ην άγρια νύχτα.
…ύτρα του κακού.
…λον ποδοπατήθηκε.
…έτυχε η δοκιμή.
…ότε θα μιλήσεις;
…εννήθηκες λειψός.
Εγώ όμως τις θυμόμουν μία προς μία, ολόκληρες. Τι αναμνήσεις… Το ίδιο βιβλίο είχαμε στο πατρικό μου σπίτι, θαυμαστά ακέραιο μέχρι που έφυγα από κει – ένα από τα τρία που χρησιμοποιούσε η μάνα μου για να μας δέρνει όταν γυρνούσαμε με τον αδελφό μου βρώμικοι και χτυπημένοι από τη βόλτα στη γειτονιά.
Δεν ξέρω αν ήταν σπουδαίο ή σπάνιο, κάτι σαν συμβουλές αυτοβελτίωσης θυμάμαι, γι’ αυτό το διάλεξε η μάνα μου μαζί με άλλα, τη “Δίκαιη Τιμωρία” και τον “Θηριοδαμαστή”. Ναι, σωστά, ακριβώς αυτό ναι… ξεφύλλισα λίγο τις μέσα σελίδες, τούτο δω ήταν πιο καθαρό, αν και σκισμένο από πίσω. Οι μνήμες με κατέκλυσαν, δεν το είχα ξαναδεί από τότε, σχεδόν ένιωσα την αίσθηση των σελίδων στην πλάτη μου. “Γιατί το έπιασες με τα βρομόχερά σου; Είσαι μέσα στο αίματα ρε βλάκα”, ο αδελφός μου με συνέφερε από την ονειροπόληση. “Ρίξτο κι αυτό μαζί με τα πτώματα στο διπλανό δωμάτιο. Έχω ήδη αδειάσει τη βενζίνη. Έλα, γρήγορα, πρέπει να την κάνουμε!”

Βιογραφικό
Η Δέσποινα Χαραλάμπους ζει και εργάζεται στην Αθήνα ως σεναριογράφος, σκηνοθέτης και μοντέζ. Σπούδασε Αρχιτεκτονική, Σκηνοθεσία Κινηματογράφου και Τηλεόρασης και ειδικεύθηκε στη συγγραφή σεναρίων.
Δούλεψε ως αρχιτέκτονας και έχει δημοσιεύσει σχετικά με τα έργα της άρθρα και εκδώσει βιβλία για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Γυρίζει ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ -μεγάλου και μικρού μήκους- που συμμετέχουν σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και σ’ όλον τον κόσμο, και διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου.
Αγαπά τα arthouse κόμιξ και όλα τα είδη του κινηματογράφου. Παθιασμένη όμως με τη σύγχρονη τεχνολογία και τους υπολογιστές, παραμένει σε όλη της τη ζωή φανατική οπαδός της Επιστημονικής Φαντασίας.
Το Από Τη Μεριά Του Προβάτου είναι μια συλλογή διηγημάτων που γράφτηκαν ανάμεσα σε κινηματογραφικά σενάρια, γυρίσματα και μοντάζ, γι’ αυτό και παίζονται άνετα.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save