Χαρά Χρυσάφη: συνέντευξη στην Μαρία Τσακίρη

Συγγραφέας του βιβλίου «Αυτό το βιβλίο θα αυτοκαταστραφεί σε 20 λεπτά» – Εκδόσεις «ΕΛΚΥΣΤΗΣ»

Από παιδί η Χαρά Χρυσάφη παρατηρούσε τον κόσμο. Μπορούσε να δώσει προσοχή σε σημεία, σε ομορφιές ακόμα και σε εμπόδια που δεν ήταν ορατά από τους άλλους. Έχοντας, λοιπόν, το εφόδιο της παρατήρησης το οποίο μιλώντας στο Vivlio-life χαρακτηρίζει ως δώρο αλλά και ως κατάρα στη ζωή, αποφάσισε να καταθέσει τις προσωπικές της κραυγές στο βιβλίο αυτό, με σκοπό να εξηγήσει την έννοια της σιωπής. Στα είκοσι μανιφέστα από τα οποία αποτελείται η έκδοση, η συγγραφέας καταθέτει καθημερινούς προβληματισμούς της κοινωνίας που ταλανίζουν όλους μας. «Μήπως έχουμε σωπάσει όμως πολύ ή μήπως δεν χρησιμοποιούμε τις κραυγές μας με το σωστό τρόπο;», αναρωτιέται η συγγραφέας και καλό θα ήταν όλοι μας να επεξεργαστούμε το ερώτημά της…

Περίεργος τίτλος… Είναι μια προειδοποίηση προς τους αναγνώστες;
Δεν ξέρω αν είναι προειδοποίηση, σίγουρα είναι μια δήλωση που μπορεί ο καθένας να τη μεταφράσει όπως θέλει. Έτσι κι αλλιώς τελειώνοντας κανείς το βιβλίο θα ανακαλύψει αν αυτό το βιβλίο θα πρέπει να καταστραφεί ή όχι. Ξέρετε είναι μαγικές οι απαντήσεις που έχω λάβει κατά καιρούς για το πώς το βιβλίο μίλησε στην ψυχή του καθενός. Τι ήταν αυτό που αυτοκαταστράφηκε τελικά;

Καθόλου άσχετος, βέβαια, με το περιεχόμενο του βιβλίου σας, αφού η εξήγηση βρίσκεται στο οπισθόφυλλο: «Είκοσι μανιφέστα. Μερικές κραυγές διαμαρτυρίας για ορισμένες εικόνες/πράξεις της καθημερινότητας και κυρίως της ελληνικής πραγματικότητας». Μιλήστε μας για το βιβλίο σας.
Τούτο το βιβλίο γράφτηκε για να εξηγήσει καλύτερα την έννοιας της σιωπής. Αν θέλετε ήταν ένα δικό μου στοίχημα να «βουτήξω» μέσα μου και να αναρωτηθώ για πολλά ζητήματα τα οποία παρατηρώ κατά καιρούς. Ανακάλυψα, λοιπόν, σε όλη αυτή την πορεία ότι δεν είμαι μόνη. Χιλιάδες άνθρωποι εκεί έξω ταλανίζονται με καθημερινούς προβληματισμούς της κοινωνίας. Άλλοι είναι έτοιμοι να βρουν τη λύση, άλλοι συμβιβάζονται, άλλοι απογοητεύονται, άλλοι γίνονται παράδειγμα. Μήπως έχουμε σωπάσει όμως πολύ ή μήπως δεν χρησιμοποιούμε τις κραυγές μας με το σωστό τρόπο; Δεν υπάρχει συνταγή. Το να τολμά κανείς ίσως είναι ένα πρώτο βήμα.

Η πρώτη ερώτηση που ήθελα να σας κάνω ήταν αν σκέφτεστε τη δημιουργία κάποιου κινήματος – με δεδομένη βέβαια την έννοια της λέξης μανιφέστα. Την απάντηση την πήρα από τη δική σας τοποθέτηση στην αρχή του βιβλίου, όπου ξεκαθαρίζετε πως το βιβλίο σας δεν αποσκοπεί σε κάτι τέτοιο. Οπότε ρωτώ: σε τι αποσκοπεί;
Θα σας μιλήσω σαν αναγνώστης. Ξεκινώντας να διαβάζω ένα βιβλίο, έχω μια και μοναδική προσδοκία. Κλείνοντας και την τελευταία του σελίδα να έχω φτάσει στην κάθαρση. Να ξέρω πως κάτι έχω πάρει, πως μπήκα στη διαδικασία να σκεφτώ, να προβληματιστώ, να θαυμάσω, να αναθεωρήσω. Ως αναγνώστης, επίσης, θαυμάζω τους συγγραφείς που γράφουν με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε ο καθένας να βρει τα δικά του κομμάτια μέσα στις ιστορίες, να τις ερμηνεύσει με το δικό του τρόπο. Μ’ αρέσουν οι συγγραφείς που δεν κατευθύνουν για να εντυπωσιάσουν ή να συγκινήσουν. Μ’ αρέσουν αυτοί που τίμια καταθέτουν την ψυχή και τη δική τους αλήθεια. Έχοντας όλα αυτά υπόψιν μου, έγραψα το «Αυτό το βιβλίο θα αυτοκαταστραφεί σε 20 λεπτά». Δεν ξέρω αν πέτυχα σαν συγγραφέας όλα αυτά που εγώ προσδοκώ ως αναγνώστης, όμως σίγουρα κατέθεσα μια πραγματικότητα μέσα από τα δικά μου μάτια. Κατέθεσα τα δικά μου μανιφέστα, τις δικές μου προσωπικές κραυγές. Σαφέστατα δεν σκέφτομαι τη δημιουργία κάποιου κινήματος, όμως θαυμάζω αυτούς που δημιουργούν και μοιράζουν την αγάπη και δεν βρίσκουν κανένα εμπόδιο. Ίσως αυτό θα έπρεπε να ήταν το μεγαλύτερο κίνημα αυτού του κόσμου.

Η καταγραφή των εικόνων – πράξεων όπως λέτε βασίστηκε στην παρατήρηση. Πόσος χρόνος χρειάστηκε από την παρατήρηση μέχρι την έκδοση;
Η παρατήρηση είναι το δικό μου δώρο και η δική μου κατάρα σ’ αυτή τη ζωή. Από παιδί μπορούσα να δώσω προσοχή σε σημεία, σε ομορφιές, ακόμα και σε εμπόδια που δεν ήταν ορατά σε κάποιους άλλους. Μετά την πολυετή ενασχόληση μου με το θέατρο, ανακάλυψα πως η παρατήρηση κάθε λεπτομέρειας είναι αυτή που σου δίνει τα εφόδια για να δημιουργήσεις ένα ρόλο και να τον ντύσεις με το σωστότερο υποκριτικά τρόπο. Όσον αφορά τώρα για το συγγραφή αυτού του βιβλίου, νομίζω πως ο χρόνος που χρειάστηκε από την παρατήρηση μέχρι την έκδοση, είναι σχεδόν όλη μου η ζωή. Και μ’ αυτό τον τρόπο θα συνεχίσω να γράφω και τα επόμενα βιβλία μου. Δε γίνεται να μπορείς να μοιραστείς την αλήθεια σου και να φτιάξεις όμορφες ιστορίες αν δεν παρατηρείς. Ναι δυστυχώς ή ευτυχώς είμαι από εκείνους τους περίεργους ανθρώπους που θα κοιτάξω το δέντρο κι όχι το δάσος, την ατέλεια, τη λεπτομέρεια, τη διαφορά, το κερασάκι που δεν μπήκε ποτέ στην τούρτα, γιατί πήρε τη θέση του ένα άλλο. Θα κοιτάξω τη χαρά στα μάτια των λερωμένων απ’ τις λάσπες παιδιών, τις όμορφες ρυτίδες στα χέρια της γιαγιάς μου. Θα κοιτάξω τη ζωή που περιμένει στην πιο κρυφή γωνία.

«Ήταν απλά ένα ξεδιάντροπο βίτσιο να κόψω όλες τις ραφές οποιουδήποτε κλειστού στόματος», γράφετε και νομίζω πως πρέπει να μείνουμε σ’ αυτήν την τοποθέτηση.
Βιάζομαι εκ φύσεως. Άλλοτε σκοντάφτω στη βιασύνη μου κι άλλοτε διαπιστώνω πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη να βιαστεί κανείς, μη δεν προλάβει να πει αυτά που θέλει. Περνούν τα χρόνια, περνούν άνθρωποι απ’ τη ζωή μας, εμπειρίες και γεγονότα και ακούς ανθρώπους να λεν, δεν πρόλαβα να τα πω, φοβήθηκα και να τα έλεγα τι θα άλλαζε. Κι όμως τούτες οι ραφές του φόβου πρέπει να κόβονται. Μίλα για σένα, για μένα, για τους άλλους. Είναι μια λύτρωση ο διάλογος, είναι ανακουφιστικό να μοιράζεσαι χαρές, λύπες, όνειρα, προβληματισμούς. Μονάχα μίλα! Κι αν αυτό, στην εποχή της σιωπής που ζούμε, δεν είναι ένα ξεδιάντροπο βίτσιο, τότε δεν ξέρω τι είναι.

Κάθε μανιφέστο κι ένα σκίτσο. Είναι δικά σας ή προστέθηκαν από τον εκδοτικό σας οίκο;
Τα σκίτσα τα έφτιαξα εγώ σ’ ένα πρόγραμμα στον υπολογιστή. Ήθελα να ταιριάζουν με τα μανιφέστα και αποφάσισα να τονίσω τις λεπτομέρειες που ήθελα με την προσωπική μου δουλειά.

Ο επίλογός σας επίσης είναι μια πρό(σ)κληση για βαθύτερη σκέψη και προβληματισμό. Τον εμπνευστήκατε από το ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού «Η διαθήκη μου» και παραθέτετε ένα στίχο του: «ως και σε μένα, σε μένα ακόμα που σας ιστορώ αντισταθείτε. Τότε μπορεί βέβαιοι να περάσουμε προς την Ελευθερία»…
Ο επίλογος έχει να κάνει με τις λέξεις που πάντα ξέρουν το δρόμο τους, με τις προσδοκίες που κρύβει ο καθένας μέσα του, με τη σιωπή, με την αυτοκαταστροφή, με τις λεπτομέρειες, με τις κραυγές, τα λάθη, τα όνειρα. Το ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού με τίτλο «Η διαθήκη μου» είναι ένα από τα αγαπημένα μου. Τελειώνοντας τη συγγραφή του βιβλίου, βρέθηκε τυχαία μπροστά μου και τότε συνειδητοποίησα πως τίποτα δεν γίνεται τυχαία. Το να αντιστέκεται κανείς είναι μια αρχή, το να ξέρει γιατί αντιστέκεται είναι το παν. Να είναι ελεύθεροι οι άνθρωποι χρειάζεται. Ελεύθεροι απ’ το φόβο, απ’ το μίσος, απ’ την κακεντρέχεια, απ’ όλα τα κακώς κείμενα της ζωής. Μόνο τότε μπορούν να αγγίξουν λιγάκι την ευτυχία.

Τι θα διαβάσουμε στο «Μανιφέστο κατά της Δηθενιάς στην Τέχνη»;
Δεν ξέρω αν μπορεί να ορίσει κανείς την τέχνη σε καλή ή κακή, σίγουρα όμως μπορεί να καταλάβει τη δηθενιά, όσο εκλεπτυσμένη και να πλασάρεται. Οι καλλιτέχνες είναι περίεργα τραίνα, το παραδέχονται άλλωστε και οι ίδιοι. Προσωπικώς με φοβίζουν οι μπερέδες και τα κασκόλ και δεν αναφέρομαι στο dress code αλλά στην υποκουλτούρα της επίδειξης χωρίς νόημα. Έχω βαρεθεί να βλέπω ανθρώπους να πουλούν τον εαυτό τους για 100 και να αξίζουν για -10. Στενοχωριέμαι όταν ανακαλύπτω ανθρώπους που αξίζουν για 100, και «κοστολογούνται» δυστυχώς πολύ χαμηλά. Ποιος είπε ότι η ζωή είναι δίκαιη; Κι αν είναι, ποιο είναι αντικειμενικά το δίκαιο; Σε μια χώρα που προωθείται η ημιμάθεια, είναι πολύ δύσκολο να διαχωρίσεις την ήρα από το στάρι. Ταυτόχρονα, όμως, θα πω πως ποτέ δεν είναι αργά να κάτσει κάθε κατεργάρης στον πάγκο του.

Θα ήθελα να μιλήσουμε για όλα τα μανιφέστα σας, που καλύπτουν όντως την ελληνική πραγματικότητα. Θα ήθελα να μείνουμε σε ακόμη δυο: «Η Μοίρα Είναι Μία Πόρνη» και «Επιλεκτική Απομόνωση των Πενήντα».
Διαλέξατε δυο μανιφέστα που σαφέστατα καλύπτουν την ελληνική πραγματικότητα, όμως όχι μονάχα αυτή. Τουλάχιστον αυτά τα δύο μανιφέστα. Νομίζω ότι το θέμα της μοίρας και το θέμα της ηλικίας, είναι δυο θέματα που αναλύονται και αναλύονται παγκοσμίως. «Πώς θα ήταν άραγε η ζωή μας αν ξέραμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Όσο μεγαλώνω η κοινωνία θα με παραγκωνίσει ή θα με αγκαλιάσει;» Κανείς δεν μπορεί να αποφύγει τη μοίρα, ούτε το θάνατο. Μπορεί όμως να αλλάξει το ρου της ζωής του, αναθεωρώντας, φτιάχνοντας τις συνθήκες που του ταιριάζουν, καταρρίπτοντας ό,τι δε χωρά στα παπούτσια του πια. Δεν ακούγεται, εύκολο και δεν είναι, όμως δεν υπάρχει προορισμός χωρίς ταξίδι. Δεν υπάρχει σοφία χωρίς μόχθο, χαρά χωρίς λύπη. Την μοίρα σου άλλωστε δεν μπορείς να την αλλάξεις, μπορεί όμως να σε αλλάξει αυτή, σε ό,τι ηλικία κι αν βρίσκεσαι.

Ποιο από τα μανιφέστα έχει τη μεγαλύτερη σημασία για εσάς ως άνθρωπο και ως συγγραφέα;
Το μανιφέστο υπέρ επιβίωσης. Για πολλούς λόγους. Πρωτίστως, γιατί ήταν η αφορμή να ξεκινήσω αυτό το βιβλίο, δεύτερον, γιατί ήταν ένα στοίχημα να ορίσω τη διαφορά ενός μονολόγου και ενός μανιφέστου και τρίτον, γιατί ένιωσα στο τέλος πιο ελεύθερη, πιο ανακουφισμένη, γιατί όσα ήθελα να πω εκείνη τη στιγμή τα είπα, ή καλύτερα τα έγραψα. Επιβίωσα με λίγα λόγια. Είναι σκληρό το παιχνίδι της επιβίωσης για όλους μας εκεί έξω από πολλές οπτικές. Το να βγαίνεις ζωντανός κάθε μέρα δεν είναι και λίγο! Δε συμφωνείτε; Το συγκεκριμένο μανιφέστο διαπραγματεύεται τη διαφορά του επιβιώνω και του ζω τη ζωή; Κι αυτή είναι μια διαφορά που ανοίγει πολλά παράθυρα συζήτησης.

Η καθημερινή σας παρατήρηση της ελληνικής πραγματικότητας θα μπορούσε να καλύψει μία νέα έκδοση με άλλα είκοσι μανιφέστα; Αν, ναι, πείτε μας δυο – τρεις τίτλους.
Η καθημερινή μου παρατήρηση όπως προείπα και παραπάνω είναι το δικό μου όπλο για να μπορώ να εκφράζομαι και να δημιουργώ. Δεν ξέρω αν θα μπορούσαν να γραφτούν άλλα είκοσι μανιφέστα, αλλά σίγουρα με ό,τι κι αν καταπιαστώ συγγραφικά, βασίζεται στην παρατήρηση. Ακόμα και το επόμενο συνεργατικό βιβλίο μου με μια εξαίρετη συγγραφέα, παρόλο που είναι ενταγμένο στην εποχή του 50’ την οποία δεν έζησα, βασίζεται σε πολλές λεπτομέρειες που έχουν να κάνουν με την παρατήρηση. Όσον αφορά τους τίτλους για ένα ακόμα βιβλίο με μανιφέστα δεν ξέρω αλήθεια να σας πω. Σίγουρα πάντως, οι τίτλοι μου προσπαθώ να είναι διαφορετικοί και ευφάνταστοι πάντα άμεσα συνδεδεμένοι με το περιεχόμενο των βιβλίων μου.

Είστε δημιουργός της ιστοσελίδας Xartopetseta. Τι ακριβώς είναι και πώς εμπνευστήκατε τη δημιουργία της;
Η σελίδα αυτή φτιάχτηκε πολύ ξαφνικά. Ανοίγοντας ένα κουτί με χαρτοπετσέτες, όντας συλλέκτης στην παιδική μου ηλικία, ανακάλυψα πως οι άνθρωποι κάποτε έγραφαν παντού. Σε χαρτιά, σε χαρτοπετσέτες, σε πακέτα από τσιγάρα. Κρατούσαν χιλιάδες σημειώσεις κι άφηναν μηνύματα. Περνώντας τα χρόνια αυτή η συνήθεια αποτυπώθηκε στους τοίχους με τα γκράφιτι. Μπαίνοντας η τεχνολογία στη ζωή μας, αυτή η συνήθεια έχει εκλείψει η αλήθεια είναι. Έτσι αποφάσισα να κάνω αυτή τη σελίδα με στόχο να γράφονται μηνύματα σε χαρτοπετσέτες με στυλό, μολύβι, μαρκαδόρο, μέχρι και με κάρβουνο έχω λάβει. Περιμένω, λοιπόν, τις χαρτοπετσέτες όλων με μεγάλο ενδιαφέρον.

Η θεραπευτική ανάγνωση που προωθείται μέσα από το σύλλογο «Το ράφι της αγάπης», του οποίου είστε διοικητικό μέλος, είναι σε καλό δρόμο; Πόσο έχει εμπλουτιστεί τελευταία το «Ράφι»;
Το Ράφι της Αγάπης με μόλις 3 χρόνια λειτουργίας έχει διανύσει πολύ μεγάλο δρόμο. Είναι τιμή να βρίσκομαι στους κόλπους του. Για όποιον δε γνωρίζει, το Ράφι της Αγάπης έχει στόχο τη δημιουργία βιβλιοθηκών σε χώρους ασθενών με χρόνιες παθήσεις, καθώς και ευπαθών ομάδων. Στη σελίδα μας στο Fb: Το Ράφι της Αγάπης καθώς και στο Instagram: to_rafi_tis_agapis(Το Ράφι της Αγάπης), μπορεί να ενημερωθεί ο οποιοσδήποτε για όλες μας τις δράσεις. Φέτος, με τη σύμφωνη γνώμη του διοικητικού συμβουλίου, αποφασίσαμε να πάμε ένα βήμα παραπέρα τις δραστηριότητες μας, πρεσβεύοντας πάντα τον αρχικό μας στόχο. Ένας όμορφος χώρος φτιάχνεται αυτή τη στιγμή στη Θεσσαλονίκη για να στεγάσει την κεντρική μας βιβλιοθήκη, όπου ασθενείς θα μπορούν να δανείζονται τα βιβλία με στόχο την ανάγνωση η οποία βοηθά στη θεραπεία τους. Το να διαβάζεις ένα βιβλίο είναι θησαυρός για την ψυχή. Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να επικοινωνήσει σε e-mail μας [email protected] και [email protected] καθώς και να γίνει εθελοντής βοηθώντας στις δράσεις μας, να συνδράμει με όποιο τρόπο μπορεί ή να στείλει βιβλία σε ΑΡΙΣΤΗ κατάσταση.

Λίγα λόγια για το βιβλίο
20 μανιφέστα.

Μερικές προσωπικές κραυγές διαμαρτυρίας για ορισμένες εικόνες/πράξεις της καθημερινότητας και κυρίως της ελληνικής πραγματικότητας.
Η καταγραφή τους βασίστηκε στην παρατήρηση.
Ήταν απλά ένα ξεδιάντροπο βίτσιο να κόψω όλες τις ραφές οποιουδήποτε κλειστού στόματος.
Χρειάζεται να ξύσει κανείς πολλές πληγές και να γράψει με το αίμα του όλα τα λόγια που κρύβονται πίσω απ’ τη σιωπή της εποχής του.

Βιογραφικό

Η Χαρά Χρυσάφη γεννήθηκε το 1988 στη Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης(ΑΠΘ). Ασχολείται με τη θεατρική πράξη καθώς και με το θεατρικό παιχνίδι ως θεραπευτικό μέσο σε παιδιά και άτομα με αναπηρίες. Είναι δημιουργός της σελίδας Xartopetseta, που σκοπό έχει να καταγράφονται μηνύματα πάνω σε χαρτοπετσέτες. Αρθρογραφεί στο Urnovl και koukidaki. Είναι διοικητικό μέλος του συλλόγου «Το Ράφι της Αγάπης» που δημιουργεί δανειστικές βιβλιοθήκες όπου εμπλέκονται ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, προωθώντας την αξία της θεραπευτικής ανάγνωσης.

Κυκλοφορούν

«Ερωτικές Αντιφάσεις» εκδ. Ωρίωνας
Η θεατρική ομάδα «Αμέα και Μη» μετέφερε τις «Ερωτικές Αντιφάσεις» στο σανίδι σε σκηνοθεσία της Ζηνοβίας Κωστελίδου.
«Καταρρίπτεται»-15 θεατρικοί μονόλογοι εκδ. Ωρίωνας
«Αυτό το βιβλίο θα αυτοκαταστραφεί σε 20 λεπτά» εκδ. Ελκυστής

Συμμετοχές-Συλλογικά

-Στων Ιδεών την Πόλη, εκδ. Ωρίωνας
-Γιορτή Ποιητών εκδ. Ωρίωνας
-Μονόλογοι εκδ. τοβιβλίο
-Στα μονοπάτια των λέξεων εκδ Ωρίωνας
-Ανθολόγιο ποιήσεως εκδ. Όστρια
-Ποίηση στις ράγες Θεσσαλονίκη-Κατερίνη, e-book
-Χριστός Γεννάται εκδ. Όστρια
-100+1 Κλειδιά της διπλανής πόρτας εκδ. iTravelPoetry Publications
-Ιστορίες της άνοιξης εκδ. Παράξενες Μέρες

Βραβεύσεις

-Βραβείο στον 30ο διαγωνισμό «Σικελιανά» για το βιβλίο «Ερωτικές Αντιφάσεις».
-Τιμητικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα από την Δ.Ε.Ε.Λ στην 34η γιορτή ποιητών.
-1ο βραβείο για το διήγημα «Το λιοντάρι του Θεού» στο διαγωνισμό της Writecraft.
-Τιμητική Διάκριση για το ποίημα «Είμαι ένα μικρό τραπέζι» από το Σωματείο Λόγου και Τέχνης «Αλκυονίδες».
-Β’ έπαινος για το ποίημα «Έρωτας σε συντήρηση» στον 4ο Πανελλήνιο διαγωνισμό ποίησης 2018 του Αρχείου Ιστορίας & Τέχνης Κοζάνης της Κοβενταρίου Δημοτικής Βιβλιοθήκης.
-2ο βραβείο για το ποίημα «Μήτρα ελληνική» στον διεθνή διαγωνισμό ποίησης με θέμα την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα του ομίλου για την Unesco Πειραιώς και Νήσων σε συνεργασία με τον Ε.Π.Ο.Κ.
-Τιμητικός Έπαινος για το ποίημα «Απουσιολόγιο» στον 1ο Διαγωνισμό Ποίησης της Alzheimer Ελλάς.
-Βραβείο για το διήγημα «Η άνοιξη μέσα της» στον 4ο Διαγωνισμό Σύντομου Διηγήματος EYELANDS.
-Τιμητική Διάκριση για το ποίημα «Σημάδι των καιρών» στον 1ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποίησης του Συλλόγου Λόγου- Μουσικής-Τέχνης, Λίνος.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save