Στέλιος Δ. Στυλιανού

Γράφει η Κατερίνα Σιδέρη

Η Σιμόνη, ηρωίδα του σημερινού μας βιβλίου είναι Εβραία και ζει με την οικογένειά της στη Θεσσαλονίκη. Όλη η οικογένεια αγαπά τη μουσική και η Σιμόνη λατρεύει το βιολί. Πηγαίνει στο ωδείο, έχει τέσσερα αδέρφια, τον Κάρολο, τον Δανιήλ, τον Ιάκωβο και τον Αλμπέρτο και οι γονείς τους Ελβίρα και Σολομών είναι καλλιεργημένοι και φιλήσυχοι άνθρωποι με μεγάλη οικονομική επιφάνεια.
Σε μια εποχή που οι Εβραίοι θα διωχθούν και θα κυνηγηθούν με βάναυσο τρόπο παγκοσμίως, η Σιμόνη θα προσπαθήσει να σωθεί, να ορθοποδήσει από τις κακουχίες που πλήττουν την ίδια και την οικογένειά της, να μαζέψει τα κομμάτια της και να ζήσει τη ζωή της όσο πιο ήρεμα μπορεί. Σε αυτή την ταραχώδη εποχή, πλάι στον θάνατο, το μίσος και την οργή των εχθροπραξιών, θα ανθίσει ο έρωτας, η ανιδιοτελής αγάπη αλλά και η ζήλεια, η ανασφάλεια και η παραίτηση που θα προσπαθούν να επικρατήσουν έναντι των υπολοίπων.

…πόσο αργά κυλάει ο χρόνος όταν περιμένεις κάτι...

Ο Μάριος που παρακολουθεί μαθήματα ακορντεόν, ένα πρώτο στιγμιαίο φιλί στο μάγουλο ξέχειλο ανείπωτες υποσχέσεις, ένας γάμος με μηδαμινούς καλεσμένος λόγω κοινωνικών και θρησκευτικών διαφορών, ένας Γερμανοεβραίος κομμουνιστής έρμαιο του ελληνικού κράτους, αλλά και τα δεινά της οικογένειας κάθε φορά που η Σιμόνη γιορτάζει τα γενέθλιά της, θα σκαλώσουν στην μνήμη του αναγνώστη και με υπομονή θα περιμένουν τη συνέχεια της ανάγνωσης.
Ο πόλεμος ξεσπά με άγριες διαθέσεις, οι διωγμοί βρίσκονται προ των πυλών, η επιστράτευση έπεται και οι Εβραίοι προσπαθούν να κρύψουν ότι πολύτιμο διαθέτουν, να κρυφτούν οι ίδιοι ή να φυγαδευτούν με κίνδυνο τη ζωή τους.
Ένα ολόχρυσο μενταγιόν με το αστέρι του Δαβίδ που ανταλλάσσεται με έναν χρυσό βαφτιστικό σταυρό, η νέα Ζωή που φέρνει ελπίδα, το σπίτι – κρησφύγετο της αξιαγάπητης κυρίας Ερμιόνης, η υποχρεωτική και εξαντλητική εργασία σε συνθήκες εξαθλίωσης, η ένταξη του Μάριου στο ΕΑΜ, το τρένο που οδηγεί τη Σιμόνη στην Αθήνα έχοντας στις αποσκευές της μια πλαστή ταυτότητα αλλά και η γνωριμία της με τον υπολοχαγό Φριτς που έμελλε να συναντήσει ξανά χρόνια μετά, συγκινούν και τροφοδοτούν με αγωνία όσους επέλεξαν να διαβάσουν το βιβλίο.
Τα λιγοστά γράμματα από το μέτωπο, ο αδελφοκτόνος και συνάμα ντροπιαστικός αγώνας, ένα απρόβλεπτο δώρο για τα γενέθλια της Σιμόνης, τα δίδυμα αγόρι και κορίτσι που γεννιόνται μέσα στην αντάρα του πολέμου, η νέα πατρίδα Παλαιστίνη που σκορπά χαρά και ελπίδα στους απανταχού Εβραίους και η ευγενική ψυχή του Ραφαήλ που θα ποτίσει βάλσαμο και ασφάλεια μια πονεμένη ψυχή, κρατούν τα σκήπτρα της ιστορίας και να παραδίδουν στη Σιμόνη που αποφασίζει να μετακομίσει στη νέα πατρίδα.
Η ζωή της αλλάζει άρδην για ακόμη μια φορά. Ξενιτεύεται αν και νιώθει πλέον ότι δεν ανήκει πουθενά και σε κανέναν. Παρέα με το βιολί της, θα τολμήσει να επισκεφτεί την Παλαιστίνη, να ζήσει ανάμεσα στους εναπομείναντες αγαπημένους της και θα προσπαθήσει να φτιάξει ξανά από τα αποκαΐδια της τη ζωή της.
Μια απρόσμενη συνάντηση μετά από χρόνια θα τους χαροποιήσει στο έπακρο, μυστικά θα βγουν στο φως με τη βοήθεια της Ελβίρας, θα ακολουθήσει ο γάμος της Μαντώς και στο προσκήνιο θα εμφανιστούν μεθύσια και καβγάδες που θα ταράξουν την ήδη ταραγμένη ζωή των ηρώων μας.
Αν και οδεύουμε προς το τέλος, έχουμε ακόμα να διαβάσουμε συνταρακτικά γεγονότα που κανέναν δεν θα αφήσουν αδιάφορο. Η πρόταση γάμου από τον Άραβα Γκαμάλ έρχεται για να τους αναστατώσει, το ταξίδι στη Σόφια ενός παιδιού που αναζητεί τις ρίζες του, ένα βάναυσο και απάνθρωπο χτύπημα της μοίρας ξανά την ημέρα των γενεθλίων της Σιμόνης που θα επιβεβαιώσει τις χρόνιες υποψίες της αλλά και τα παράξενα όνειρα που συνοδεύουν τον ύπνο της θα αναμοχλευθούν με τη νέα τους απόφαση να επιστρέψουν στο πρόσφορο και φιλόξενο τόπο της Θεσσαλονίκης, όπου εκεί θα γραφτούν οι τίτλοι τέλος της πολυτάραχης ζωής τους.

Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο του Στέλιου Δ. Στυλιανού, ένα σύντομο βιογραφικό του οποίου θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, επέλεξα την παρακάτω:
…πιστέψτε στην αξία της ανθρώπινης ζωής και τότε θα αισθανθείτε την πραγματική ευτυχία…

Η επιστροφή τους είναι γεγονός. Οι εναπομείναντες από μια μεγάλη οικογένεια, επιστρέφουν στη Θεσσαλονίκη να ζήσουν μια ήρεμη ζωή, αλλά η μοίρα τους έχει άλλα αποφασίσει. Η τελευταία πράξη θα γραφτεί με χρυσά γράμματα για τη Σιμόνη που όλα αυτά τα χρόνια πόνεσε, έκλαψε, υπέφερε, υπόμεινε αγάπησε αλλά και αγαπήθηκε και έζησε μια πολύκροτη ζωή.
Ο άνθρωπος τελικά είναι πλασμένος για να δέχεται στις πλάτες πολλά βάσανα, πολλές λύπες, πολλές καταστροφές. Λυγίζει, γονατίζει, άλλοτε σέρνεται αλλά βρίσκει το κουράγιο να συνεχίσει να ζει, βρίσκει το κουράγιο να επουλώνει όπως – όπως τις πληγές του, βρίσκει το κουράγιο να περνά στη λήθη αδικίες, κακουχίες, βάσανα.
Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι η Σιμόνη με την πολυτάραχη ζωή της να γίνεται ασπίδα της και την ανιδιοτελή της αγάπη να την κρατά ζωντανή. Όλη της τη ζωή έδινε, εισέπραττε, υπόμενε, λαχταρούσε, αγαπούσε, αγαπιόταν, πονούσε, υπέφερε αλλά και ήλπιζε. Γιατί έτσι είναι ο άνθρωπος φτιαγμένος. Να τολμά μέσα από τις στάχτες του να ξαναγεννηθεί, να τολμά μέσα από τα δάκρυα να γελάσει, να τολμά εκεί που πονά να αγαπήσει.

Λεχάιμ, λένε οι Εβραίοι με ελπίδα και προσμονή. Λεχάιμ θα πω και εγώ σαν φόρο τιμής, σε αυτούς που έμειναν ζωντανοί από ένα έθνος που διώχθηκε βάναυσα και πόνεσε όσο κανείς άλλος σε αυτόν τον κόσμο.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα του βιβλίου.
Ο Στέλιος Δ. Στυλιανού γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου. Σπούδασε κινηματογράφο, θέατρο και τηλεόραση. Από το 1975 είναι μόνιμος κάτοικος Αθηνών και εργάζεται ως σκηνοθέτης, σεναριογράφος και διευθυντής παραγωγής στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Από το 1979 είναι μέλος της εταιρίας Ελλήνων σκηνοθετών και παράλληλα ασχολείται με το γράψιμο.
Έργα του ιδίου: “Περιπλάνηση ανάμεσα στα σκουπίδια”, διήγημα, εκδ. Όμβρος, “Τίποτα πιο αληθινό από το ψέμα”, διήγημα, εκδ. Δίοδος. Από τις εκδόσεις Μοντέρνοι Καιροί κυκλοφορούν τα μυθιστορήματα: “Αννέ σημαίνει μάνα”, που μεταφράστηκε στα τουρκικά και έχει εκδοθεί στην Τουρκία με τον τίτλο “Mana anne demektir”, “Είσαι γυναίκα, είσαι γη”, “Για ποιον είναι τα δάκρυα, Σιμόνη”, “Ο άνεμος του πάθους”, “Το όνειρο της Αννέ” και “Το μυστικό της Αλκυόνης”.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χάρτινη Πόλη.

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρει:
Για ποιον είναι τα δάκρυα, Σιμόνη; Είναι για εκείνους που αποχωρίστηκες, που ξεριζώθηκαν απ’ τη ζωή σου χωρίς αντίο; Για τη γη όπου γεννήθηκες και που δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια; Είναι για την αγάπη που στερήθηκες; Για μια πατρίδα, μια ιδέα που πάλεψες να υπερασπιστείς κι έχει χαθεί για πάντα; Και τώρα; Τι κάνεις τώρα;
Λυπάσαι. Θυμώνεις. Αναρωτιέσαι… Όλα αυτά έφερνε στο μυαλό της η Σιμόνη. Αναλογιζόταν τα εφηβικά της χρόνια, τότε που αγάπησε τον Μάριο και τον λάτρεψε σαν θεό, κι εκείνη την ιστορία για τις δύο πατρίδες. Για ποιον να ήταν όλα αυτά τα δάκρυα; ρωτούσε τον εαυτό της… Κι όπου κι αν πήγαινε, όπου κι αν βρισκόταν, κουβαλούσε πάντα τη μοναξιά της, μαζί με εκείνη τη φθαρμένη βαλίτσα και το βιολί της που δεν αποχωριζόταν ποτέ. 1938, 1943, 1948… Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Παλαιστίνη…
Στα ίδια χώματα, στην ίδια γη, δύο κόσμοι συγκρούονταν για χρόνια. Δύο λαοί, δύο θρησκείες, άνθρωποι που τους δίχαζε η μισαλλοδοξία κι ο εθνικισμός, ακόμα κι όταν τα θύματα ξαφνικά έγιναν θύτες… Κι έτσι, η Σιμόνη ψιθύριζε ξανά και ξανά μια παλιά ευχή: «Λεχάιμ», «στη ζωή».Δεν είχε, όμως, υπολογίσει πως οι ανθρώπινες σχέσεις κι ο έρωτας είναι παιχνίδια που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει και πως το μεγαλύτερο ιδανικό στον άνθρωπο είναι η πίστη στην αξία της ανθρώπινης ζωής.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave