ΚΥΜΑΤΑ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΙΔΗ

«…Ο Κάιζερλινγκ ξέρει να περιγράψει ένα καλοκαιρινό απόγευμα έτσι, ώστε, καθώς η λάμψη του ήλιου δίνει τη θέση του στο λυκόφως, έχεις την αίσθηση μιας ολόκληρης ζωής».
Έρμαν Έσσε

Η ωραία Ντοραλίς, που έχει εγκαταλείψει τον ηλικιωμένο σύζυγό της, κόμη Κένε-Γιάσκι, χάρη του νεαρού ζωγράφου Χανς Γκριλ, παραθερίζει σε θέρετρο των ακτών της Βαλτικής. Κοντά στην κατοικία των δυο εραστών, στη βίλα Μπούλενκρουγκ, η σύζυγος του στρατηγού Φον Πάλικο συγκεντρώνει για το καλοκαίρι την πολυμελή οικογένειά της. Κανείς δεν δείχνει διατεθειμένος να συγχωρήσει στην κόμησσα το σκάνδαλο που έχει προκαλέσει στους κύκλους τους. Ωστόσο, ο νεαρός ανθυπολοχαγός των Ουσάρων και μέλλων γαμπρός των Φον Πάλικο, ο Χίλμαρ, ερωτεύεται σφοδρά την Ντοραλίς. Το φως, οι αποχρώσεις των τοπίων ορίζουν την ιμπρεσιονιστική εικονοποιία του Κάιζερλινγκ, που σκιαγραφεί με λεπτότητα τις ψυχικές πτυχές και τις σχέσεις των ηρώων της αριστοκρατικής τάξης (του) καθώς παρακμάζει στο γύρισμα του 20ού αιώνα, στο «fin de siècle». Τα Κύματα (1911) θεωρούνται το αντιπροσωπευτικότερο μυθιστόρημα του Κάιζερλινγκ, ο οποίος επαινέθηκε από τον Ρίλκε ή τον Τόμας Μαν: «Με τη μελαγχολική του ειρωνεία, η ελαφρότητα, η χάρη, το αίσθημα καθήκοντος της αριστοκρατίας γίνονται υψηλή τέχνη».

Βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα και της μεταφράστριας

Ο Έντουαρντ φον Κάιζερλινγκ (1855-1918) ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας της Βαλτικής. Πειραματίστηκε με τη δραματουργία, ωστόσο σύντομα στράφηκε εξ ολοκλήρου στο μυθιστόρημα και τη νουβέλα και θεωρείται εκπρόσωπος του γερμανικού ιμπρεσιονισμού στη λογοτεχνία. Αν και αναγνωρισμένο στην εποχή του, μετά θάνατον το έργο του πέρασε στην αφάνεια για να επανέλθει στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια με διαδοχικές επανεκδόσεις και μεταφράσεις.

H Αναστασία Χατζηγιαννίδη (1980) είναι σλαβολόγος και διδάκτορας Συγκριτικής Γραμματολογίας. Διδάσκει πολωνική γλώσσα και πολιτισμό στο ΕΚΠΑ και συνεργάζεται με ελληνικούς εκδοτικούς οίκους (Στερέωμα, Μεταίχμιο, Περισπωμένη, Χαραμάδα, Οκτάνα, Καστανιώτης κ.ά.) ως μεταφράστρια πολωνικής και γερμανικής λογοτεχνίας.

Για τα Κύματα

Florian Illies, Die Zeit 29.08.2018
Όλη η ένταση και η ενέργεια μετατοπίζεται στη γλώσσα […] εκεί κορυφώνονται τα αισθήματα και στην
αποτύπωση της φύσης τρεμοπαίζουν οι επιθυμίες. Στα Κύματα […] περιγράφεται το πώς μερικές φορές η εκπλήρωση των πόθων είναι αυτή που φέρνει τη μεγαλύτερη δυστυχία […] ο Κάιζερλινγκ γίνεται ο μεγάλος αντι-ουτοπιστής της γερμανικής λογοτεχνίας πριν από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο. Και το έργο του πραγματική αβάν-γκαρντ.

Martin Mosebach, Frankfurter Allgemeine Zeitung 25.04.1998
Στο μυθιστόρημά του Κύματα που κυκλοφόρησε το 1911, ο Έντουαρντ φον Κάιζερλινγκ δημιουργεί ένα απαράμιλλο σκηνικό: τοποθετεί την αφήγηση τρόπον τινά στην άκρη του σύμπαντος, σε μια λωρίδα λευκής άμμου, επάνω από την οποία μοιάζει να υψώνεται σαν πύργος η θάλασσα ενωμένη με τον ουρανό. Οι χαρακτήρες του βιβλίου κινούνται σαν μαριονέτες επάνω σε ένα μπαλκόνι με θέα το σύμπαν.

Christoph Schröder, Deutschlandfunk 01.03.2020
H αφηγηματική δεξιοτεχνία του Κάιζερλινγκ φαίνεται κιόλας από τις πρώτες σελίδες, όπου η οπτική γωνία μετατοπίζεται διακριτικά ανάμεσα στους χαρακτήρες. […] Μέσα σε λίγες προτάσεις μπορούμε να αντιληφθούμε ολόκληρες βιογραφίες.

M.A. Orthofer, The Complete Review 16.02.2019
Υπάρχει μεγάλη δόση προοικονομίας στα Κύματα, η αφήγηση μοιάζει σε μεγάλο βαθμό απλή και άμεση, όμως στην πραγματικότητα προκύπτει μια εξαιρετικά σύνθετη εικόνα: σε αντίθεση με τον [πρωταγωνιστή του βιβλίου] Χανς, ο Κάιζερλινγκ καταφέρνει να δημιουργήσει πολλαπλά επίπεδα με τις αβίαστες, φαινομενικά επιφανειακές πινελιές του.

Florian Illies, Die Zeit 25.06.2009
Πώς θα μπορούσε κανείς, στην αρχή του αιώνα της ουτοπίας, να γράψει ένα βιβλίο πιο αριστοτεχνικό και διορατικό, ιστορικά και ανθρωπολογικά, αν δεν ξεσκέπαζε όλες αυτές τις ουτοπίες στις πρώτες κιόλας σελίδες; Κύματα ή πώς η «ελευθερία» –όσο αυτή παραμένει εντός εισαγωγικών– οδηγεί στην απομόνωση. Έτσι ξεκινάει ο 20ός αιώνας για τον Έντουαρντ φον Κάιζερλινγκ.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave