Μυθιστόρημα
Νατάσα Βοντίν (Natascha Wodin)
Εκδόσεις: Gutenberg (Aldina 52)
Μετάφραση: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου
Όπως επισημαίνει στο εισαγωγικό σημείωμα η υπογράφουσα την εξαιρετική μετάφραση Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, η ίδια η Νατάσα Βοντίν δηλώνει εντυπωσιασμένη από την τεράστια απήχηση που έχει διεθνώς το βιβλίο της, το οποίο είναι ένα αυτοβιογραφικό χρονικό, γραμμένο από μία προσωπική ανάγκη να βρει απαντήσεις στα σκοτεινά σημεία της καταγωγής της.
Γεννημένη το 1945 στο Φίρτ (Fürth) λίγο έξω από τη Νυρεμβέργη στη Γερμανία, η Βοντίν είναι παιδί αιχμαλώτων εργατών από τη Μαριούπολη της Ουκρανίας και περνάει τα τραυματικά πρώτα χρόνια της ζωής της στην αποθήκη μιας μεταλλουργίας με τους γονείς της να αγωνίζονται να αποφύγουν τον αναγκαστικό επαναπατρισμό στην ΕΣΣΔ του Στάλιν, ο οποίος θεωρεί τους αιχμαλώτους από τη Δύση δυνητικούς κατασκόπους και συνεχίζει τη δίωξή τους.
Ως “Displaced Persons” (DPs), όπως είναι η επίσημη ονομασία τους, αρνούνται να επιστρέψουν στη πατρίδα τους και, στερημένοι υπηκοότητας, βιώνουν την βεβαιότητα της ανυπαρξίας τους. Ο Χίτλερ αποσκοπεί να αποδεκατίσει τη σλαβική φυλή για να δημιουργήσει χώρο για την Αρία φυλή και να χρησιμοποιήσει τους Σλάβους ως υπηρέτες της. Η μητέρα της αυτοκτονεί όταν η Βοντίν είναι μόλις δέκα ετών και η θύμηση της διατηρείται χαραγμένη σαν μία ακαθόριστη φιγούρα πάρα μία ζωντανή ανάμνηση. Η βίαιη συμπεριφορά του πατέρα της την ωθεί γρήγορα σε φυγή με αποτέλεσμα να κοπεί απότομα η κλωστή κάθε οικογενειακού δεσμού.
➖”Αν είχες δει αυτά που έχουν δει τα μάτια μου εμένα…“
Αυτή η φράση της μητέρας της δεν σβήνει από το παιδικό μυαλό, αλλά παραμένει, έχοντας υποστεί μια ακουστική ζύμωση με τα χρόνια στη μνήμη της συγγραφέως η οποία κάνει διάφορες δουλειές, αναγνωρίζεται σε σημαντική μεταφράστρια σύγχρονης ρώσικης λογοτεχνίας στα γερμανικά και αργότερα ως συγγραφέας βιβλίων με έντονη την αυτοβιογραφική χροιά στα έργα της.
Το “ΜΕ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΡΙΟΥΠΟΛΗ” είναι η μαρτυρία της εκτεταμένης έρευνας που πραγματοποιεί αρχικά με το αίτημα αναζήτησης των προγόνων της διαδικτυακά στη σελίδα των “Azov’s Greeks” και, βρίσκοντας άκρες, έρχεται σε επαφή με ένα μέλος του Συλλόγου, ο οποίος προθυμοποιείται να βοηθήσει. Βήμα βήμα ανακτώνται στοιχεία που προσδιορίζουν την προσωπική της ταυτότητα στη διαδικασία ολοκλήρωσης του γενεαλογικού δένδρου.
Εκδιωγμένοι οι κάτοικοι μετά τη Ρωσική επανάσταση, χαμένοι στα γκουλάγκ ή στη προσφυγιά, υποχρεωμένοι σε καταναγκαστικά έργα κατά τη διάρκεια των πολέμων, αποσυνάγωγοι, διασκορπίζονται και χάνονται οι φυσικοί δεσμοί ανάμεσα στις γενιές. Πολύ αργότερα, οι επιζώντες καταφεύγουν σε υπηρεσίες αναζήτησης συγγενικών προσώπων σε μία απελπισμένη προσπάθεια εύρεσης του οικογενειακού νήματος που έχει ξεπλεχτεί άτσαλα και επώδυνα.
➖”…ο κόσμος αυτός έψαχνε την καταγωγή του, την ταυτότητα του και τις ρίζες του…“
Το ρεαλιστικό, πολυπρόσωπο μυθιστόρημα με τα ελάχιστα ψήγματα μυθοπλασίας είναι ουσιαστικά η ζωή της οικογενείας της συγγραφέως ενσωματωμένη στην πραγματική ιστορία από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τα πρώτα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Χωρισμένο σε τέσσερα κύρια πυκνογραφημένα κεφάλαια, αναφέρεται η λεπτομερής αναζήτηση της ρίζας της οικογενείας της με τα πρόσωπα που την απαρτίζουν να παίρνουν σάρκα και οστά από προσλαμβάνουσες σε συνημμένα γραπτά ντοκουμέντα και φωτογραφίες που μαρτυρούν την ψυχοσύνθεση των χαρακτήρων τη στιγμή της λήψης. Η Νατάσα Βοντίν δημιουργεί το πλαίσιο και κτίζει με αμεσότητα το οικοδόμημα της δικής της υπαρξιακής οντότητας μέσα από ένα λογοτεχνικό κείμενο που βραβεύεται.
Επεξεργάζεται συναφείς μαρτυρίες που βοηθούν τη φαντασία να πλάσει επινοημένες εικόνες για να γεμίσει κάποια κενά και να στήσει σκηνικά που αλλάζουν με τις πολιτικές ανακατατάξεις, την κατάργηση κάθε νομιμότητας, της υποχρεωτικής κολεκτιβοποίησης και του ανελέητου διωγμού. Ο γνωστός κόσμος χάνεται και τον διαδέχεται ο κόσμος των στρατοπέδων και των άθλιων συνθηκών διαβίωσης με την εκμετάλλευση, την πείνα και τις αρρώστιες όπου δεν λείπουν τα ανατριχιαστικά περιστατικά κανιβαλισμού. Οι σκληρές σκηνές, οι τρομαχτικοί ήχοι και οι δυσώδεις οσμές μεταφέρονται στις σελίδες και διεγείρουν κάθε αίσθηση κατά την ανάγνωση.
Μέσα από τις άγνωστες αποκαλύψεις για τα ίχνη της ζωής των παππούδων, των γονιών και των αδελφών της, η Βοντίν γίνεται αποδέκτης πληροφοριών για την ίδια την πόλη καταγωγής της και τα παραθέτει όλα με ένα πρωτοπρόσωπο, λυτρωτικό πεζό λόγο.
Η πολυπολιτισμική πόλη της Μαριούπολης με τη Βαβέλ των γλωσσών και τον συγχρωτισμό των εθνοτήτων είναι μία βιομηχανική πόλη κτισμένη σε λόφο που αγναντεύει την Αζοφική θάλασσα. Είναι το καμάρι της Ανατολής, το λίκνο της Ρωσίας, με έντονες τις επιρροές από τον ελληνικό πολιτισμό.
Η καταστροφή επέρχεται με την Ρωσική Επανάσταση, τον εμφύλιο και το αρχιπέλαγος των Γκουλάγκ με το σύμπλεγμα των στρατοπέδων συγκέντρωσης στη Σοβιετική Ένωση και ολοκληρώνεται με τη Γερμανική κατοχή.
➖”Το μαύρο κουτί της ζωής μου είχε ανοίξει προς το τέλος της και παρόλο που μέσα δεν έβλεπα πάρα ένα ακόμα μαύρο κουτί, όπου ήταν μάλλον κρυμμένο κι άλλο ένα και μέσα σ’εκείνο άλλο ένα, όπως στις Ματριόσκες, τις ρωσικές κούκλες που βγαίνουν η μία μέσα από την άλλη, παρόλο που δεν είχαν τελειώσει τα ερωτήματα μου, αλλά μόλις άρχιζαν, ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που θεωρούσα πιθανό να μη βρίσκομαι εκτός της ιστορίας της ανθρωπότητας, αλλά να ανήκω σ’ αυτήν όπως κάθε άλλος“.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.