“El cuarto de atrás”
(Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας της Ισπανίας για το “ΤΟ ΠΙΣΩ ΔΩΜΑΤΙΟ”)
Carmen Martín Gaite (Κάρμεν Μαρτίν Γκέτε)
(Βραβείο του Πρίγκιπα των Αστουριων, 1988, για το συνολικό της έργο)
Εκδόσεις: Gutenberg (Aldina)
Μετάφραση: Κυριάκος Φιλιππίδης
➖”Και ξαφνικά, εντοπίζω ένα βιβλίο που με είχε κάνει να χάσω το μυαλό μου: την Εισαγωγή στη φανταστική λογοτεχνία του Τοντόροφ. Επιτέλους! Τό ‘ψαχνα, κι εγώ δεν ξέρω πόσες μέρες! Μιλάει για πράγματα που με συναρπάζουν: διχασμό της προσωπικότητας, τη ρίξη των ορίων ανάμεσα στο χώρο και το χρόνο, την αμφισημία και την αμφιβολία”.
Η Γκέτε παίρνει το κλειδί της λογοτεχνίας της φαντασίας από τη θεωρία του μεγάλου φιλοσόφου, λογοτέχνη και ιστορικού Τσβέταν Τοντόροφ και ξεκλειδώνει ένα γοητευτικό μυθιστόρημα ανωτέρου ποιοτικού επιπέδου, ένα αριστούργημα, όπου κυριαρχεί το μυστήριο και η αμφιβολία, με τις λεπτές γραμμές να χωρίζουν το φανταστικό πεδίο από το πραγματικό και όπου “τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται”.
Η αφήγηση γίνεται με μία ιδιότυπη, μία επαναστατική τεχνική σε πρώτο πρόσωπο από μία γυναίκα συγγραφέα, μέσης ηλικίας. Είναι η φωνή της Κάρμεν – η ίδια η δημιουργός; – που βρίσκεται στο σπίτι της, σε μία συγχυτική κατάσταση μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας – μεταξύ παρόντος και παρελθόντος – με τα προβλήματα αϋπνίας και μνήμης να την ταλαιπωρούν.
Είναι αργά μια νύχτα με καταιγίδα όταν ένας μαυροντυμένος άνδρας κτυπάει το κουδούνι και της θυμίζει το προγραμματισμένο ραντεβού που έχουν για μία συνέντευξη. Ή μήπως όχι;
➖”Ανοίγω τα μάτια και νιώθω σαν να βγαίνω στην επιφάνεια…
Ο παραληρηματικός μονόλογος της βασικής ηρωΐδας και ο αινιγματικός διάλογος με τον επισκέπτη της εξελίσσονται με την αξιοθαύμαστη μεταπήδηση του λόγου από το ένα θέμα στο άλλο και διευρύνονται σε ένα φιλοσοφημένο και στοχαστικό φάσμα συλλογισμών, ασύνδετων, αλλά τόσο συνδεδεμένων με μία λογοτεχνική διαύγεια.
Οι αναμνήσεις, απείθαρχες στο μυαλό ή στοιβαγμένες σε άπειρες δακτυλογραφημένες ή χειρόγραφες σημειώσεις διάσπαρτες στον χώρο, είναι αναπόσπαστα κομμάτια από προσωπικά βιώματα της αφηγήτριας. Συμβαδίζουν με την πραγματική Ιστορία της Ισπανίας τον 20ο αιώνα, κατά κύριο λόγο την εποχή του εμφυλίου και τη μετεμφυλιακή, με πρόσωπα υπαρκτά από τον χώρο της πολιτικής, της τέχνης και της λογοτεχνίας.
➖”Ψάχνω εξονυχιστικά τη μνήμη μου, όπως όταν πήγαινα παιδί να εξομολογηθώ“.
Είναι οι μνήμες της από τα παιδικά παιγνίδια, τα ταξίδια, τη δεινή θέση της γυναίκας, την πατριαρχία, τον φόβο, τη λογοκρισία, την προπαγάνδα και την ανέχεια, με την ανάλογη συναισθηματική φόρτιση, που την επηρεάζουν και την συντροφεύουν στο όνειρο ή την αγρύπνια της.
Χαρακτηρίζουν τις εποχές που έχουν περάσει με θόρυβο ή αθόρυβα στο παρελθόν και μπλέκονται στο παρόν δεξιοτεχνικά σε ατμοσφαιρικές συνομιλίες με βασικό άξονα τη λογοτεχνία και τη συγγραφή.
➖”Το φαντάζομαι σαν μία σοφίτα του εγκεφάλου, έναν χώρο μυστικό, γεμάτο θαμπά αντικείμενα, χωρισμένο από τα πιό καθαρά και τακτοποιημένα σαλόνια του μυαλού με μιά κουρτίνα που σπάνια τραβιέται…“
Το λογοτεχνικό σύμπαν στο ΠΙΣΩ ΔΩΜΑΤΙΟ της βραβευμένης Κάρμεν Μαρτίν Γκέτε είναι μαγευτικό – με έναν εν μέρει αυτοβιογραφικό χαρακτήρα – και απλώνεται σε έναν κόσμο φανταστικό και μυστηριώδες – συγχρόνως και ρεαλιστικό – που περικλείει Ιστορία, μυθολογία, πολιτική και λογοτεχνία σε μικρές δόσεις.
Γιατί το ουσιαστικό παιγνίδι παίζεται με τον νου ο οποίος, παγιδευμένος σε ένα τούνελ, κινείται απεγνωσμένα προς την έξοδο για την τελική επεξεργασία και τη συγγραφή του συναρπαστικού αυτού μυθιστορήματος, που έχει την ευκαιρία να απολαύσει ο απαιτητικός αναγνώστης.
➖”Μα, αν ήταν ήδη βιβλίο, δεν θα περνούσαμε τόσο ωραία απόψε συζητώντας το. Τα πράγματα αξίζουν όσο δημιουργούνται… δε νομίζετε;”
Η Carmen Martín Gaite γεννιέται στη Σαλαμάνκα της Ισπανίας το 1925 και σπουδάζει στη σχολή Φιλοσοφίας και Γραμμάτων της πόλης της. Παίρνει το διδακτορικό της από το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, όπου ζει μέχρι τον θάνατο της το 2000.
Έχει τιμηθεί για το έργο της, με πολλούς κριτικούς και ιστορικούς της λογοτεχνίας να τη θεωρούν “η σημαντικότερη εκπρόσωπος της ισπανικής λογοτεχνίας του εικοστού αιώνα”, όπως αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα ο Κ.Φιλιππίδης, ο οποίος εγγυάται την εξαιρετική μετάφραση.
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.