Συγγραφέας του βιβλίου «Ψίθυροι εραστών» – Εκδόσεις «Ελκυστής»

Οι πρωταγωνιστές της Μαρίας Ναουμίδου ζουν σε διαφορετικές πόλεις. Δύσκολα θα μπορούσαν να γνωριστούν υπό φυσιολογικές συνθήκες. Ένα διαδικτυακό μπέρδεμα θα τους φέρει κοντά και τότε θ’ αρχίσει η περιπέτεια. Στο διαδίκτυο ο καθένας μπορεί να παρουσιάσει τον εαυτό του διαφορετικά και αυτό ακριβώς ήταν που έφερε τα πάνω κάτω στη ζωή της ηρωίδας της, της Ελένης. Ένα βιβλίο που εστιάζει στους κινδύνους που κρύβονται στις γνωριμίες μέσω κοινωνικών δικτύων, στα οποία οι σημερινοί νέοι είναι εθισμένοι. Όπως λέει στο Vivlio-life η συγγραφέας, «οι γνώσεις της πλειοψηφίας των σημερινών νέων είναι επιφανειακές. Θεωρούν, ό,τι ακούν, δεδομένο και υιοθετούν απόψεις άλλων ως δικές τους που τις φοράνε πάνω τους ως ξένο ρούχο που αλλού τους σφίγγει και αλλού τους είναι φαρδύ. Πρέπει να πάψει το σχολείο να παρέχει χρησιμοθηρική εκπαίδευση και να στραφεί στην παιδεία, ώστε να οπλίσει πνευματικά τον νέο με κρίση και ουσιαστική γνώση…».

Έχετε πει πως το αρχικό ερέθισμα για να γράψετε το μυθιστόρημά σας ήταν οι μαθητές σας και η μέρα για το «Ασφαλές Διαδίκτυο». Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας εκείνο το «κάτι» που ακούσατε και σας προβλημάτισε τόσο ώστε να ξεκινήσετε το γράψιμο;
Οι νέοι ως παρορμητικοί, αυθόρμητοι και επιρρεπείς στο νέο και στην τεχνολογία, διαπίστωσα ότι δεν είχαν την αίσθηση του φόβου και της καχυποψίας σε επικοινωνίες που είχαν με άγνωστα άτομα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ό, τι λέγονταν το θεωρούσαν δεδομένο και δε δίσταζαν να δίνουν τα πολύ προσωπικά τους στοιχεία σε ανθρώπους που καλά- καλά δε γνώριζαν.

Βασικοί πρωταγωνιστές σας ο Μιχαήλ και η Ελένη. Μιλήστε μας γι’ αυτούς τους δυο επινοημένους ήρωες.
Είναι δύο εντελώς αντίθετοι κόσμοι. Ο Μιχαήλ, παντρεμένος άνδρας, αναζητά εφήμερες γνωριμίες, μέσα από την ανωνυμία που του εξασφαλίζει το διαδίκτυο, αλιεύοντας ανυποψίαστες γυναίκες, για να καλύψει τα κενά και τα αδιέξοδα του γάμου του. Η Ελένη, αντίθετα είναι μια σοβαρή νεαρή γυναίκα με έναν αποτυχημένο γάμο, που έχει κλειστεί στον εαυτό της και το μόνο που την ενδιαφέρει είναι η εργασία της. Δεν έχει καμία σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από αυτή την άποψη θα έλεγε κανείς πως είναι προφυλαγμένη και ασφαλής. Όμως τελικά δεν είναι απαραίτητη συνθήκη η δικτύωση, για να μπλέξει κανείς σε περιπέτειες δίχως να το καταλάβει!

Αλήθεια αυτοί οι δυο άνθρωποι θα μπορούσαν να είχαν γνωριστεί αν δεν έκανε ο ένας αποδοχή της διαδικτυακής φιλίας του άλλου;
Αντικειμενικά, όχι. Ζούσαν σε διαφορετική πόλη και είχαν διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα που μόνο με συνωμοσία του Σύμπαντος θα μπορούσαν να συναντηθούν κοινωνικά έξω από το διαδίκτυο. Ωστόσο και πάλι δεν υπήρξε διαδικτυακή φιλία μεταξύ τους. Όλα έγιναν από ένα τυχαίο γεγονός που μέχρι να βρει τρόπο η Ελένη να το αποτρέψει, βρέθηκε μπλεγμένη στα δίχτυα του επιτήδειου αυτού άνδρα και όσο κι αν προσπαθούσε να βρει τρόπους να του ξεφύγει τόσο πιο πολύ τα πλοκάμια του τυλίγονταν γύρω της μην μπορώντας να ξεγλιστρήσει.

Θα διαπιστώσουμε στην ανάγνωση αν αυτή η γνωριμία θα μετατραπεί σε μια υγιή σχέση. Πώς, όμως, οι ήρωές σας θα περάσουν από την πληκτρολόγηση μηνυμάτων στην πρώτη πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση; Μήπως οι «φίλοι» είναι εντελώς άγνωστοι τελικά;
Αν ο Μιχαήλ ήταν ελεύθερος, θα μπορούσε να εξελιχθεί η γνωριμία τους σε μια υγιή σχέση, γιατί τελικά και αυτός την ερωτεύθηκε. Από την πληκτρολόγηση όμως μηνυμάτων ως την κατά πρόσωπο συνάντηση υπήρξαν πολλά ψέματα που ειπώθηκαν από τη μεριά του Μιχαήλ, για να πετύχει τον στόχο του. Η Ελένη δεν ήταν μια περίπτωση ενός συνηθισμένου ερωτικού θύματος, όπως οι προηγούμενες γυναίκες που είχε κατά καιρούς γνωρίσει κατά τον ίδιο τρόπο. Όλα όμως κάποτε έρχεται η στιγμή που αποκαλύπτονται και λάμπει τότε η αλήθεια, διότι «ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον».

Ο καθένας και η καθεμιά από εμάς ίσως αναγνωρίσουμε στο πρόσωπο των ηρώων σας μια δική μας διαδικτυακή περιπέτεια. Είναι η ανωνυμία, τελικά, που μας προκαλεί το ενδιαφέρον και τελικά αυτή που μας παγιδεύει;
Σε κάποιες περιπτώσεις θα μπορούσαμε να πούμε πως το διαφορετικό έλκει, όπως για παράδειγμα ο διαφορετικός τρόπος γνωριμίας, γιατί σου δίνει περιθώρια να ταυτοποιήσεις απωθημένα όνειρα και ελπίδες. Σε μια κανονική γνωριμία μέσα στο κοινωνικό μας περιβάλλον ξέρεις ποιος είναι αυτός που έχεις απέναντί σου και πάνω κάτω γνωρίζεις τι μπορείς να περιμένεις και αν είναι αυτό που θα ήθελες ή ονειρευόσουν. Στο διαδίκτυο ο καθένας μπορεί να παρουσιάσει τον εαυτό του διαφορετικά, ανάλογα με την περίπτωση, και υπάρχουν πολλοί με πλαστοπροσωπία. Και κυρίως από αυτούς κινδυνεύουμε!

Έχετε συμπεριλάβει στην ιστορία σας και το βίωμα κάποιου γνωστού σας ή ίσως και μαθητή σας;
Ασφαλώς! Δεν είναι όμως η ιστορία αυτή καθ’ εαυτή βιωματική. Είναι θα έλεγα ένα συνονθύλευμα πολλών μικρών ιστοριών και μυθοπλασίας.

Ως εκπαιδευτικός ποιο σημείο επικοινωνίας δυο άγνωστων μεταξύ τους χρηστών του διαδικτύου θεωρείτε κόκκινη γραμμή;
Στο διαδίκτυο δεν υπάρχουν μόνο αλιείς ερωτικών θυμάτων, αλλά και αλιείς οικονομικών θυμάτων. Τα άτομα που δεν έχουν καθόλου προσωπικές πληροφορίες, έχουν μία ή καθόλου φωτογραφίες, ελάχιστες ή καθόλου αναρτήσεις, ψευδώνυμο και όχι πλήρες ονοματεπώνυμο κ. α. είναι ύποπτοι. Γενικώς πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με άτομα που δεν τα γνωρίζουμε ή δεν έχουμε μαζί τους αρκετούς κοινούς φίλους, που κάποιοι από αυτούς να είναι και κοινωνικά φίλοι ή γνωστοί μας.

Πώς, όμως, μπορεί να πεισθεί να προσέχει ένας μαθητής, όταν μάλιστα διανύει την ευαίσθητη αλλά και αντιδραστική περίοδο της εφηβείας;
Με παραδείγματα. Ο νέος πείθεται περισσότερο με τις πράξεις μας παρά με τα λόγια μας. Κι αν δεν πεισθεί, τουλάχιστον να μπει μέσα του η καχυποψία και να μη θεωρεί ότι ο κόσμος του διαδικτύου είναι αγγελικά πλασμένος, ώστε αν κάτι δεν πάει καλά, να το αντιληφθεί έγκαιρα. Κι αν πάθει μια φορά, τότε και θα μάθει, αρκεί να μην είναι ανεπανόρθωτο το πάθημά του.

Έχετε πει πως χρειάζεται παιδεία και γνώση για να προφυλαχθεί κανείς από τους απατεώνες που κυκλοφορούν ανενόχλητοι στα κοινωνικά δίκτυα. Τι μας λέει η εμπειρία σας στις σχολικές αίθουσες; Έχουν παιδεία και γνώση τα παιδιά μας;
Δυστυχώς οι γνώσεις της πλειοψηφίας των σημερινών νέων είναι επιφανειακές. Θεωρούν, ό,τι ακούν, δεδομένο και υιοθετούν απόψεις άλλων ως δικές τους που τις φοράνε πάνω τους ως ξένο ρούχο που αλλού τους σφίγγει και αλλού τους είναι φαρδύ. Πρέπει να πάψει το σχολείο να παρέχει χρησιμοθηρική εκπαίδευση και να στραφεί στην παιδεία, ώστε να οπλίσει πνευματικά τον νέο με κρίση και ουσιαστική γνώση, για να τον ετοιμάσει να βγει στην κοινωνία ως ολοκληρωμένη προσωπικότητα, τότε δε θα άγεται ούτε θα φέρεται, αλλά θα κρατά σε ό,τι ακούει το πανέρι του μισογεμάτο και θα είναι υποψιασμένος πολίτης και σωστός άνθρωπος.

Βιώσαμε δυο περιόδους καραντίνας. Για πολλούς, το διαδίκτυο αποδείχτηκε ένα σπουδαίο εργαλείο, τους μήνες της απομόνωσης. Πιστεύετε πως ήταν μια σωστή λύση για την εκπαιδευτική κοινότητα, που θα βάλει ενδεχομένως τις βάσεις για περαιτέρω εκμετάλλευσή του;
Η τηλεκπαίδευση κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού λόγω της μείωσης της διασποράς του κορωνοϊού ήταν και είναι αναγκαία και ευτυχώς που ταχύτατα όλοι οι εκπαιδευτικοί, χωρίς τα απαραίτητα εφόδια, κάναμε την υπέρβασή μας περνώντας απότομα στην ψηφιακή εποχή. Οπωσδήποτε όμως το μάθημα στην κανονική αίθουσα διδασκαλίας δεν είναι το ίδιο με αυτό στην ηλεκτρονική τάξη. Η ύλη βγαίνει και οι μαθητές κατανοούν, αλλά δεν υπάρχει η αλληλεπίδραση δασκάλου και μαθητή. Αυτό που δεν μπορούσαν στην κανονική σχολική τάξη να το περάσουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τα βιβλία, το κατάφερνε ο δάσκαλος με την προσωπικότητά του και ήταν τυχεροί οι μαθητές που είχαν χαρισματικούς δασκάλους. Με τα τηλεμαθήματα δεν είναι εύκολο κάτι τέτοιο. Δυστυχώς όμως περάσαμε σε άλλη εποχή, την ψηφιακή, και αυτό δε θα αλλάξει μετά την πανδημία. Θεωρώ ότι και στην Εκπαίδευση, όπως και στους υπολοίπους θεσμούς, θα υπάρξουν αλλαγές που θα είναι μη αναστρέψιμες. Θα πρέπει όμως αυτό να το αποδεχτούμε και να βρούμε νέους τρόπους επικοινωνίας με τους μαθητές μας, γιατί η κοινωνία και η τεχνολογία προχωρούν μπροστά και εμείς αν κοιτάζουμε πίσω θα την πάθουμε σαν τη γυναίκα του Λωτ, μεταφορικά βέβαια.

Τι θα θέλατε να μας ψιθυρίσουν στο αυτί οι εραστές σας όταν ολοκληρώσουμε το μυθιστόρημά σας; Τι θέλετε να κρατήσουμε από την ιστορία της Ελένης και του Μιχαήλ;
Η ζωή είναι άδικη για αυτό και πολύ σωστά ο λαός λέει: «ο καλός καλό δε βλέπει». Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να γίνουμε όλοι κακοί, για να βρούμε το δίκιο μας. Θα πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί και επιφυλακτικοί. Πάλι με παροιμία : «Όποιος φυλάει τα ρούχα του έχει τα μισά».

Ασφαλές διαδίκτυο. Μήπως μετά από όλα αυτά τα ενδιαφέροντα που συζητήσαμε σήμερα, θα ήταν καλύτερα να το χαρακτηρίζαμε ανασφαλές;
Όχι. Πρέπει να βλέπουμε τον κόσμο με τα μάτια της εποχής μας. Η εποχή και τα μέσα δεν αλλάζουν, εμείς πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που τα βλέπουμε. Κάθε πράγμα έχει δύο όψεις, μπορεί να είναι ευλογία ή κατάρα. Αν πάρουμε μια ασπιρίνη για να μας περάσει ο πονοκέφαλος, η ασπιρίνη είναι ευλογία. Αν όμως πάρουμε όλο το κουτί με τις ασπιρίνες, γιατί βιαζόμαστε να γίνουμε καλά, θα δηλητηριαστούμε και θα πεθάνουμε. Εμείς φταίμε στην προκειμένη περίπτωση ή η ασπιρίνη;

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Πόσο ασφαλές είναι το διαδίκτυο, ειδικά όταν πρόκειται για γνωριμίες αγνώστων, που δεν υπήρχε πιθανότητα ούτε μία στο εκατομμύριο να συναντηθούν μέσα στο κοινωνικό τους περιβάλλον; Πόσα μπορεί να κρύβουν για την προσωπική τους ζωή άτομα που ποτέ δε συναντήθηκαν και, όταν αποφασίσουν να γνωριστούν, τι προοπτική μπορεί να έχει μια τέτοια γνωριμία; Ο άνθρωπος διψάει να αγαπήσει και να αγαπηθεί, αλλά πόσο μπορεί μια σχέση να κρατήσει, όταν στηρίζεται σε αναλήθειες που κάποια στιγμή αποκαλύπτονται; Όσο προχωράει η ηλεκτρονική εποχή και οι άνθρωποι παύουν να επικοινωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους –γεγονός που οδηγεί στην αναδίπλωση στον εαυτό τους και βαθαίνει η αίσθηση της μοναξιάς τους–, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες οι γνωριμίες να αναζητούνται έξω από τον περίγυρό τους. Οι ψυχικές ανάγκες, ωστόσο, του ανθρώπου σε όλες τις εποχές είναι οι ίδιες, απλώς τα μέσα και οι δυνατότητες διαφέρουν. Δεν μπορούμε, επομένως, να απορρίψουμε την τεχνολογία και τις αλλαγές που φέρνει στη ζωή μας και για αυτό πρέπει να μάθουμε να τις διαχειριζόμαστε. Στη θέση του Μιχαήλ και της Ελένης, θα μπορούσε να βρεθεί ο καθένας μας. Το κείμενο είναι ρεαλιστικό με άκρως νατουραλιστικά στοιχεία. Διαβάζεται με κομμένη την ανάσα.

Βιογραφικό
Η Μαρία Α. Ναουμίδου γεννήθηκε στον Δαφνώνα Ξάνθης.
Αποφοίτησε από το Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Είναι Διδάκτορας της Φιλοσοφίας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. Υπηρετεί τη Δημόσια Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση από τη θέση της Διευθύντριας Λυκείου.